PODLESIE

1425 or. Podlesche (K 5, 170), 1430 Podlesze (WR 1 nr 1362), 1430 nazwisko: Podlesky (WR 1 nr 1363), 1469 Podleszye (PZ 18, 231; PZ 19, 8v), 1499 Podlyesze (PG 62, 12v), 1509 Podlessye, Podlesye (ACC 86, 80), 1510 Podlyessye (LBP 79), 1522 Podleschye (PZ 23, 33v), 1531 Polessie (PG 75 k. 170v-173, 677v-679), 1560 Podliessie (PG 104, 444v), 1577 Podlesie (ASK I 5, 711), 1580 Podleszie (ASK I 6, 141), 14 km na NW od Obornik.

1. 1475 n. pow. pozn. (PZ 20, 26v); 1508 n. par. Stobnica (ASK I 3, 18v).

2. 1560 ścieżki z P. do lasu nal. do Ludom (PG 104, 444v); 1566 droga z P. do Ludom (PP 1, 25v); 1566 droga z P. do Kiszewa biegnie przez brody wzdłuż granicy [z Kiszewem?] (PG 20, 464v-465).

3. Własn. szlach. 3A. 1430 Jan Podleski1Nie ma pewności, czy chodzi o Jana z naszego P. W l. 1424-64 występuje Jan Podleski z Podlesia Kościelnego w pow. gnieźn. (WR 5 nr Gn 267, 293; PG 1, 128; Wp. 5 nr 594, 672; PZ 14, 41v-42; Pot. 304, 105v; PG 2, 203-204), a w l. 1434-46 in. Jan Podleski z Podlesia Wysokiego, z Owieczek i z Dębnicy również w pow. gnieźn. (LBG I 72; PG 2 k. 16, 119, 189v). Ponadto w 1437 wymieniany jest też in. Jan z Podlesia w pow. pyzdr. (PG 1, 132v) z P. pozywa Marcina z Zajączkowa o 10 grz. szkody z tytułu niezapłacenia 30 grz. [długu] (WR 1 nr 1362, 1363).

3B. 1465 – a. 1573 Ostrorogowie z → Ostroroga w P.: 1465 wda kal. Stanisław z Ostroroga → p. 3C.

1469 Helena [księżniczka raciborska, c. Wacława ks. raciborskiego i Małgorzaty c. Wincentego z Szamotuł, siostra Katarzyny → p. 3C] ze Stobnicy, Brączewa, P. i Bądlina, ż. Jana dz. w → Ostrorogu, pozwana przez prac. Jana sołtysa ze Szczepankowa oraz przez mieszczan z Szamotuł2W haśle → Bądlino pomyłkowo pod 1462 (PZ 18, 231; PZ 19, 8v).

1502-10 Wacław i Stanisław z → Ostroroga, ss. Jana Ostroroga i Heleny księżniczki raciborskiej: 1502-03 ciż → p. 3C; 1510 tenże Wacław daje bratu Stanisławowi w dziale dóbr m. in. Stobnicę z młynem Hamer oraz wsie P., Brączewo i 1/2 Bądlina (PG 14, 180).

1540-63 Jakub z → Ostroroga star. gen. wlkp., syn Wacława z Ostroroga: 1540 tenże otrzymuje od brata Stanisława w dziale dóbr m. in. 1/2 m. Stobnica z wsiami, w tym połowy P. i Brączewa oraz 1/4 Bądlina (PG 17, 333); 1563 tenże → p. 3F.

[A. 1573] Jan Ostroróg wda pozn., syn Stanisława → p. 3E.

3C. 1465-1563 Danaborscy w P.:

1465-93 Katarzyna [księżniczka raciborska, siostra Heleny, → p. 3B] ż. kaszt. i starosty nak. Władysława (Włodka) z Danaborza [pow. kcyn.], wd. od 1467: 1465 tejże wda kal. Stanisław z Ostroroga dłużny jest 1000 zł węg. i za tę sumę sprzedaje jej z zastrz. pr. wykupu m. Stobnicę3→ Uwaga oraz wsie Brączewo, P. i 1/4 Bądlina (PZ 18, 87); 1493 taż Katarzyna wd. po Władysławie z Danaborza daje swym ss. Janowi Starszemu i Janowi Młodszemu z Danaborza starostom nak. 1/2 m. Stobnica z młynem Hamer (molendinum ferrifodinis)4Hasło Hamer k. Stobnicy pomyłkowo pominięte w naszym Słowniku oraz połowy wsi Gąsawy, Sycyn, Popówko, Piotrkowo, Jaryszewo, Brączewo i P. oraz 1/4 Bądlina (PG 10, 186v).

1493 Jan Młodszy i 1493-1503 Jan Starszy z Danaborza kaszt. rogoz. 1485-1517, starostowie nak., ss. Władysława z Danaborza (UDR I/1 s. 182; G.Star. 52-53); 1493 ciż z matką Katarzyną → wyżej; 1502 tenże Jan Starszy w sporze z Wacławem i Stanisławem ss. zm. Jana z Ostroroga o 1/2 m. Stobnica z [młynem] Hamer oraz o połowy Brączewa i P. (PZ 23, 33v); 1503 tenże Jan Starszy sprzedaje wspomn. Wacławowi i Stanisławowi z Ostroroga 1/2 m. Stobnica z 1/2 młyna Hamer oraz połowy wsi Brączewo i P. z zastrz. pr. wykupu za 100 kóp szer. gr (PZ 23, 33v; PG 12, 275).

1527 Andrzej z Danaborza star. nak. 1518-30 (wraz z bratem Krzysztofem), syn Jana Starszego z Danaborza (UDR I/2 s. 198; G.Star. 53): tenże sprzedaje Mac. Wedlowi Tuczyńskiemu [m. in. z Tuczna, Marcinkowic, Łowicza, Giżyna, Brunkowa] 1/2 m. Stobnica z [młynem] Hamer i młynem wodnym o 2 kołach, całe wsie Gąsawy, Popówko, Jaryszewo, Piotrkowo i Sycyn oraz połowy wsi Brączewo, P. i Bądlino z zastrz. pr. wykupu za 1200 zł (PG 16, 191v).

1531-53 Gertruda z Danaborza, c. Andrzeja z Danaborza: 1531 kaszt. łęcz. Jan (Janusz) z Kościelca jako opiekun tejże małol. Gertrudy, upomina się, aby Mac. Wedel Tuczyński po otrzymaniu sumy 1200 zł ustąpił z 1/2 m. Stobnica z młynem Hamer i młynem o 2 kołach oraz z całych wsi Gąsawy, Sycyn, Popówko, Jaryszewo, Piotrkowo i połowy wsi P.; w 1532 Tuczyński kwituje odbiór tej sumy i ustępuje z wspomn. dóbr na rzecz Jana z Kościelca (PG 75 k. 170v-173, 677v-679; PG 16, 528v); 1531-32 wspomn. Jan z Kościelca, w imieniu tejże Gertrudy, sprzedaje wymienione dobra, w tym P., z zastrz. pr. wykupu za 4000 zł: 1531 kaszt. gnieźn. i star. inowrocł. Janowi (Januszowi) Latalskiemu, 1532 kasztelanowi pozn. i star. gen. wlkp. Łukaszowi Górce (PG 16 k. 443, 542v); 1541 taż Gertruda ż. Janusza z Kościelca (syn starosty nak. Jana z Kościelca) sprzedaje wspomn. bpowi włocł. Łukaszowi Górce 1/2 m. Stobnica [z 1/2 młyna Hamer i całym młynem wodnym, → niżej: 1553] oraz całe wsie Gąsawy, Sycyn, Popówko, Jaryszewo, Piotrkowo, Brączewo, P. i Bądlino za 6000 zł (PG 17, 430); 1553 wspomn. wda sier. i star. gen. wlkp. Janusz z Kościelca zawiera ugodę z Łukaszem i Andrzejem (ich brat Stanisław był małol.) Górkami (ss. zm. Andrzeja Górki kaszt. pozn. i starosty gen. wlkp.) o dobra dziedz. swej ż. tejże Gertrudy, tj. 1/2 m. Stobnica z 1/2 [młyna] Hamer i całym młynem wodnym, wsie P., Bądlino, Gąsawy, Sycyn, Piotrkowo, Jaryszewo, Popówko i Brączewo (PG 97, 380).

3D. 1532-79 Górkowie w P.:

1532-41 (zm. 1542) Łukasz Górka [syn kaszt. gnieźn. Mikołaja] kaszt. i wda pozn., star. gen. wlkp. i bp włocł. (od 1538) kupuje P. → p. 3C.

1553 – a. 1573 (zm. 1583) Andrzej kaszt. międz., 1553 – a. 1573 (zm. 1573) Łukasz kaszt. i wda brzeski, wda łęcz., kal., pozn., oraz 1553-79 (zm. 1592) Stanisław wda pozn., ss. Andrzeja Górki, wnukowie Łukasza bpa włocł.: 1553 ciż → p. 3C; 1557 tenże Łukasz otrzymuje od braci Andrzeja i Stanisława w dziale dóbr m. in. 1/2 m. Stobnica z przynależnymi wsiami [w tym P.] (PG 101, 860); 1557 tenże Łukasz sprzedaje Feliksowi Palędzkiemu 1/2 m. Stobnica, całe wsie Piotrkowo, Sycyn, Grabowiec, młyn Jaryszewo, połowy wsi Brączewo i P. oraz 5 kmieci w Bądlinie z zastrz. pr. wykupu za 4000 zł (PG 19, 447; PG 101, 362v); 1563 tenże Łukasz → p. 3F; [a. 1573] ciż Łukasz i Andrzej oraz 1579 tenże Stanisław → p. 3E.

3E. Inni posiadacze cz. P.: 1527-32 Mac. Wedel Tuczyński i 1531 Jan (Janusz) Latalski → p. 3C.

1557-63 Feliks Palędzki [z Palędzia Kościelnego i Śmierdzącego (obecnie Palędzie Dolne) w pow. gnieźn.]: 1557 tenże → p. 3D; 1563 tenże sprzedaje ż. Kat. Polickiej [c. Wojciecha z → Policka] 1/2 m. Stobnica z przynależnymi wsiami z zastrz. pr. wykupu za 4000 zł; dobra te Feliks kupił od wdy kal. Łukasza Górki [w 1557, → p. 3D](PG 20, 219v).

1577-81 Jan Broniewski [z Broniewa w pow. nak.] syn Prokopa Broniewskiego chor. kal. i podkom. pozn. (PSB 2, 464-465): 1577-81 tenże → p. 3F; 1579 tenże z braćmi → niżej: Sebastian Dzierżanowski; 1591 tenże zobowiązuje się spłacić bratu [przyrodniemu] Marcinowi5Jan Broniewski i jego siostra Anna byli dziećmi Prokopa i jego pierwszej ż. Barbary Chobieńskiej, a Marcin, Sebastian, Katarzyna i Elżbieta to dzieci Prokopa i jego drugiej ż. Anny Bielejewskiej. Trzecią ż. Prokopa była Anna Prusimska (TD) Broniewskiemu sumę 15000 zł pol.; za sumę tę Łukasz i Andrzej Górkowie oraz [wda pozn.] Jan Ostroróg zastawili6Zastaw miał miejsce a. 1573, gdyż w tym roku zm. Łukasz Górka, jego brat Andrzej żył do 1583 (PSB 8 s. 412-413, 405-406), Jan Ostroróg zm. w 1622 (PSB 24, 506), a Prokop Broniewski zm. w 1577 (UDR I/2 s. 129) [a. 1573] zm. Prokopowi Broniewskiemu m. Stobnicę oraz wsie Brączewo, P., Popowo, Popówko, Jaryszewo i Piotrkowo (PG 157, 633).

1579 Jakub Rokossowski podskarbi w. kor. wprowadzony w posiadanie dóbr kupionych od wdy pozn. Stan. Górki za 67000 zł pol., m. in. wsi Gąsawy, P., Brączewo, Piotrkowo, Sycyn, Popowo, Popówko i Jaryszewo (PG 135, 408).

1579-81 Sebastian Dzierżanowski: 1579 tenże kwituje Jana, Marcina i Sebastiana Broniewskich, ss. zm. Prokopa Broniewskiego podkom. pozn., z sumy 2422 zł pol., za którą zastawili oni Annie Prusimskiej7→ przyp. 5 wd. po Prokopie m. Stobnicę oraz wsie P., Brączewo, Jaryszewo i Piotrkowo, a Anna sumę tę cedowała temuż Sebastianowi (PG 134, 168); 1580-81 tenże → p. 3F.

3F. Przekazy dot. całej wsi: 1475, 1499 P. w wykazach zaległości podatkowych (PZ 10, 26v; PG 62, 12v); 1508 pobór od 12 półł. (ASK I 3, 18v); 1509 pobór od 12 półł., sołtys płaci od 1 ł. (ASK I 3, 58v); 1510 w P. 12 ł., 2 ł. sołectwa (LBP 79); 1563 pobór z cz. [Łukasza Górki] wdy kal.: od 2 1/2 ł., 1 ł. sol., 1 karczmy dor.; z cz. Jakuba Ostroroga: od 3 1/2 ł. i 1 karczmy dor. (ASK I 5, 234); 1577 pobór z P. płaci Jan Broniewski (ASK I 5, 711); 1580 pobór z cz. Sebastiana Dzierżanowskiego od 10 półł., 6 zagr., 1 komor., 1 [ł.] opust., 1 ł. soł. (ŹD 33); 1581 pobór z P. płacą Jan Broniewski i Sebastian Dzierżanowski (Piotrkowska 2 s. 56).

1509 uczc. Helena kobieta (mulier) z P. [ Oborniki miasto, p. 3Ac] (ACC 86, 80).

4. 1509 sołtys i 1509-80 łany soł. → p. 3F; 1641 w P. 1 ł. soł. → p. 5.

5. 1445 bp pozn. Andrzej [Bniński] nadaje kościołowi w Stobnicy dzies. snop. z P. (RH 10, 1934, s. 24); 1510-1641 do plebana ze Stobnicy nal.: 1510 dzies. z P. po 8 gr z 12 ł. oraz meszne z 2 ł. soł. (LBP 79), 1641 z 1 ł. soł. po 1 ćw. (metreta) żyta i owsa, 8 kmieci płaci po 2 korczyki żyta i owsa (AV 10, 238); 1628 P. w par. Stobnica (AV 7, 45v-46).

7. 1425 P. i Sierakówko (K 5, 170).

Uwaga: W połowie XV w. P. należało do dóbr Szamotulskich: Stobnica z okolicznymi wsiami stanowiły prawdop. posag Małg. Szamotulskiej, a później jej cc. Heleny i Katarzyny.

1 Nie ma pewności, czy chodzi o Jana z naszego P. W l. 1424-64 występuje Jan Podleski z Podlesia Kościelnego w pow. gnieźn. (WR 5 nr Gn 267, 293; PG 1, 128; Wp. 5 nr 594, 672; PZ 14, 41v-42; Pot. 304, 105v; PG 2, 203-204), a w l. 1434-46 in. Jan Podleski z Podlesia Wysokiego, z Owieczek i z Dębnicy również w pow. gnieźn. (LBG I 72; PG 2 k. 16, 119, 189v). Ponadto w 1437 wymieniany jest też in. Jan z Podlesia w pow. pyzdr. (PG 1, 132v).

2 W haśle → Bądlino pomyłkowo pod 1462.

3 → Uwaga.

4 Hasło Hamer k. Stobnicy pomyłkowo pominięte w naszym Słowniku.

5 Jan Broniewski i jego siostra Anna byli dziećmi Prokopa i jego pierwszej ż. Barbary Chobieńskiej, a Marcin, Sebastian, Katarzyna i Elżbieta to dzieci Prokopa i jego drugiej ż. Anny Bielejewskiej. Trzecią ż. Prokopa była Anna Prusimska (TD).

6 Zastaw miał miejsce a. 1573, gdyż w tym roku zm. Łukasz Górka, jego brat Andrzej żył do 1583 (PSB 8 s. 412-413, 405-406), Jan Ostroróg zm. w 1622 (PSB 24, 506), a Prokop Broniewski zm. w 1577 (UDR I/2 s. 129).

7 → przyp. 5.