1387 nazwisko: Punynski (Wp. 3 nr 1860), 1426 or. Punyno (KoścZ 8, 345v), 1427 Punino (KoścZ 8, 480), 1450 Ponino (PG 4, 49v), 4,5 km na SW od Kościana.

1. 1450 n. pow. kośc. (PG 4, 49v); 1563 n. par. Kościan (ASK I 4, 148v).

2. 1566 P. graniczy z Czaczem (KoścG 18, 155v-157).

1586 w podziale dóbr wymieniono 4 stawki w P.: stawek Kobeła Groba, stawek za dworem, stawek Błotko, stawek na wsi za zagrodnikami, a także błoto ku Widziszewu, w którym można łowić ryby (KoścG 40, 162).

3. Własn. szlach. 3A. Punińscy h. Ćwiek¹Herb Ćwiek poświadczony jest w tej rodzinie dopiero w 1500 → p. 3A: Jan i Marcin. Inni współrodowcy tego samego herbu występowali w Pigłowicach w pow. pyzdr. (KObceRyc. 25; MHP nr 162 – opis herbu z 1422). Po opuszczeniu P. w 1517 rodzina ta nadal działała w Wlkp., nie zmieniając swego nazwiska. 1387 świadkowie: Jan Puniński i Zygfryd (Siffridus) wójt kośc.²Inny dok., który dot. tej samej transakcji (Wp. 3 nr 1861, → Kościan miasto, p. 3C), wymienia 2 świadków: Jana Mockenberga i Zygfryda wójta kośc.; wydawca utożsamia Jana Mockenberga z Janem Punińskim, co jest możliwe, lecz brak dodatkowych argumentów potwierdzających tę hipotezę (Wp. 3 nr 1860).

1387-1406 Zewrzyd (Siffridus [= Zygfryd]) [I] wójt w Kościanie [ani razu nie pisał się z P.]: 1387 tenże śwd. (Wp. 3 nr 1860, 1861); 1391 tenże wygrywa proces z Awstaczem z Kluczewa; Awstacz nie ma szkodzić Zewrzydowi w jego folw. i in. użytkach w Kluczewie (Lek. 2 nr 1442); 1395, 1398-1400, 1404 tenże toczy spór z Wojc. Barklińskim; Zewrzyd uwięził Barklińskiego, a następnie rościł sobie pr. do żyta i in. zboża z Barklina (Lek. 1 nr 2051; Lek. 2 nr 2195, 2683, 2696; KP nr 353; WR 3 nr 216; KoścZ 2, 50); 1406 tenże z bratem Janem, wójtem kośc. oraz Andrzej Bojanowski³Tenże Andrzej Bojanowski miał matkę h. Ćwiek; wynika to z jego wywodu szlachectwa z 1422 (MHP nr 162, 163) gotowi są płacić porękę 150 grz. za Małgorzatę wd. po Gunterze Pradlu z Bronikowa i za jej c. Małgorzatę, tak, jak ich do tego zobowiązał [przed swą śmiercią] Gunter (KoścZ 3, 39v).

1387-1406 Jan [I] (Jasiek, Janusz) Puniński: 1387 tenże śwd. → wyżej⁴→ przyp. 1; 1401 tenże Janusz płaci karę, bo w sporze z Sobiesławem i Marcinem z Jeligowa opuścił sąd bez zezwolenia sędziego (KoścZ 2, 24); 1403 (1404?) tenże Jakusz! [tak w or.; zapewne omyłkowo zamiast Janusz] wójt kośc. w sporze z Frąckiem Szkapą [z Ujazdu] (KoścZ 2, 68v); 1404 Jeszke [Jasiek] wójt kośc. wraz z Opaczem z Kokorzyna oraz Andrzejem i Janem z Gryżyny [ss. Wojsława] sprzedaje czynsz 10 grz. [gr] pras. od 100 grz. gr pras., zapisany na Osiecznej, Gryżynie i wójtostwie kośc. Hanuszowi i Niklosowi ss. Falkenhana; w razie śmierci tych braci, czynsz pobierać będzie ich matka Barbara (SBP s. 54 nr 68); 1406 tenże → wyżej: Zewrzyd.

1396-1400 Piotr [I] wójt kośc. [nie pisze się z P.]: 1396 tenże (Lek. 2 nr 1939); 1400 tenże zasiada w sądzie ziemskim kośc. (Lek. 2 s. 332, 334); 1421 wd. po nim Zofia (Zofka) „stara wójtowa” (antiqua advocatissa) w sporze z Piotrem i Stefanem wójtami kośc., bratankami jej męża → niżej; 1429 tejże Zofii i księdzu Marcinowi [altaryście przy ołtarzu wójtowskim] Andrzej [może z Kościana pisarz ziemski kośc.?] ma zapłacić 2 grz. i zaręczyć, że później zapłaci jeszcze 1 grz. (KoścZ 9, 223); a. 1432 taż uczciwa Zofia [w 1432 r. już zm.] wykupuje u Procesa z → Piotrkowic czynsz 4 grz. od sumy 50 grz. i przeznacza go na uposażenie altarysty przy ołtarzu „wójtowskim” w farze kośc. [→ Kościan miasto, p. 5Bm] (ACC 53, 117v).

1413-34 (w 1434 wspomn. jako zm.) Piotr [II] (Piecz) wójt kośc., z P., brat Stefana, syn Zewrzyda [I] lub Jana [I] (→ wyżej): 1413 tenże w sporze z Gniewkiem z Krajewic → Kościan miasto, p. 4Ca; 1417, 1427, 1429 tenże zasiada w sądzie ziemskim kośc. (Wp. 8 nr 804; KoścZ 4, 288, KoścZ 8, 404v); 1419 tenże ręczy Andrzejowi pisarzowi ziemskiemu w Kościanie za Wyszemira [z Buczą] na sumę 2 grz. (KoścZ 4, 421); 1419 tenże w sporze ze swą stryjenką Zofią z Kościana [wd. po Piotrze I] dowodzi przy pomocy świadków, że Zofia sama przyjęła pr. niem. [tzn. miejskie], zanim Piecz [Piotr II] pozwał ją o spadek po stryju Piotrze [I] (o wójtową stryjewiznę) oraz że Zofia straciła 40 grz., ponieważ chcąc oddalić roszczenia Piecza, podawała, że wójtostwo jest jej ojcowizną (podawała wójtowę oćczyznę, chcąc ji oddalić; WR 3 nr 1211, 121 la, 1212, 1212a); [spory Stefana z Zofią → niżej];

1418-34 tenże Piotr [II] wspólnie z bratem Stefanem: 1418 ciż → p. 4; 1421-22 ciż oraz ich siostra Dorota z jednej strony, a wspomn. wyżej Zofia, stara wójtowa, z drugiej mają postawić po 2 sędziów polubownych, którzy mają ich pogodzić (KoścZ 6, 121; KoścZ 7, 15v); 1433 ks. Paweł Drdzeński z Grodziska [Wlkp.] przekazuje kaplicy Ś. Ducha pod Grodziskiem czynsz 8 grz. od sumy 100 grz. (zapisany na jatkach nal. do wójtostwa kośc.), który ciż bracia, wójtowie kośc. sprzedali mu w 1424 (Wp. 9 nr 1317: ACC 16, 245; wzmianki o czynszu z Kościana; AAP, PA [akta parafialne] 165/4 k. 70v); 1434 ciż wójtowie kośc. nabywają cz. Białego Jeziora od Mik. Skoraczewskiego za 200 grz. (PG 1, 58);

1421-34 tenże Piotr [II] toczy spory o Jeligowo: 1421 tenże w sporze z Jadwigą ż. [Janusza] Goty z Jeligowa, a c. Bronisza z Jeligowa o 1/2 sołectwa tamże (KoścZ 6 k. 121, 127v. 139v, 145v); 1425 tenże w sporach z poręczycielami Janusza Goty z Jeligowa, który miał mu zapłacić 110 grz.; poręczycielami są Mik. Czacki, Tomasz Księgiński [z Księginek k. Kościana], Jakub Kotowiecki [z Kotusza] i Tomisław Sieński z Sienna (KoścZ 8 k. 168v, 169, 180, 182v, 194, 202); 1427 temuż Piotrowi każdy ze wspomn. poręczycieli ma zapłacić 1/4 sumy 110 grz., a Piotr ma zeznać, ile szkody poniósł z powodu zwłoki w spłacie tych pieniędzy (KoścZ 8 k. 330, 335, 339, 340, 341v, 389); 1428 tenże Piotr zawiera ugodę z Mik. Ręcskim [z Ręcska, obecnie Reńsko] i Mac. Kotowieckim w sprawie podziału ich należności z 1/2 Sienna nal. do Tomisława i 1/2 Jeligowa nal. do Janusza Goty; mają oni sprzedać lub zastawić 1/2 Sienna (którą ocenia się na 105 grz.); temuż Piotrowi należy się 25 grz. z Księginek, ale ponieważ wieś jest podzielona i ciąży na niej oprawa żony Tomisława, więc Piotr rości sobie pr. do tego, aby Tomisław Księgiński wypłacił mu część tej sumy (18 grz.) z tego, co mu zostało przysądzone w Jeligowie⁵W 1436, już po śmierci Piotra [II] i Stefana, sąd ziemski w Kościanie umorzył dok. przysądny wystawiony dla Jana i Zewrzyda ss. Piotra [II] na 55 grz., które miały być spłacone przez Tomisława Sienskiego z Sienna, ponieważ ich zmarły ojciec pokwitował odbiór tych pieniędzy ż Księginek (KoścZ ll, 262v) (KoścZ 8 k. 449, 449v; KoścZ 9 k. la, 19v, 54v, 80v); 1429 tenże Piotr przedstawia w sądzie dok. dot. nabycia folw., wiatraka i jeziora w Jeligowie i nikt nie zgłasza sprzeciwu (KoścZ 9, 205v); 1431 tenże z Jeligowa występuje w gronie kolatorów kościoła par. w Białym Jeziorze (ACC 15, 143); 1434 tenże jako dz. Jeligowa toczy spór z Pietraszem Grabionowskim posiadaczem zastawu w Białym Jeziorze (KoścZ 9 k. 260v, 272v);

1424 tenże Piotr [II] w sporze z Wojciechem i Pawłem braćmi z Jarogniewic (KoścZ 8, 22v); 1426-27 tenże toczy spory z Wawrz. Skoraczewskim i Sędziwojem Barklińskim (KoścZ 8 k. 282, 287, 300, 300v, 313); 1428-29 tenże w sporach dot. posagu siostry Doroty: 1428 tenże spłaca Wyszachowi Żegrowskiemu [mężowi wspomn. Doroty] 100 kóp szer. gr posagu i spadku po matce (KoścZ 8, 480); 1429 tenże z bratem Stefanem pozwani przez siostrę Dorotę o spłatę majątku po ojcu i matce, odpierają jej roszczenia, a ona stwierdziwszy, że nic się jej już nie należy, odstępuje od roszczeń (KoścZ 9, 154v);

1428-29 tenże Piotr II toczy spory z Anną Chełkowską ż. Dziersława Chełkowskiego: 1428 tenże oraz Opacz Kokorzyński pozywają Dziersława Chełkowskiego z Chełkowa o 36 grz. i 3 wiard. poręki za Janusza syna Olbrachta [z Czerwonego Kościoła]; sąd ziemski zatwierdza pr. Anny Chełkowskiej do oprawy naChełkowie, co utrudnia Piotrowi i Opaczowi dochodzenie ich roszczeń (KoścZ 8, 450v; KoścZ 9, 3v); 1428 tenże oraz Andrzej Bojanowski toczą proces ze wspomn. Anną o 18 młodych klaczy, które ona zajęła i które odebrano przy pomocy woźnego (KoścZ 9 k. 4v, 70, 125v, 129v; WR 3 nr 1330); 1428-29 tenże oraz Jakusz Sepieński na mocy wyroku sąd. mają pr. do użytkowania [pewnych] ról w Chełkowie (mają pr. zebrać zasiane zboża, zaorać te role i nadal użytkować); 1429 tymże oraz Andrzejowi Bojanowskicmu sąd przysądza 15 grz. w zamian za użytkowanie 2 ł. w Chełkówku i Chełkowie; Chełkowska nie spłaciła lej sumy, więc będzie musiała zapłacić 18 grz. i tyleż tytułem szkód (KoścZ 9 k. 12, 36, 138, 153v, 167, 186v);

1428-30 tenże Piotr [II] toczy różne spory: 1428 z Mac. Kotowieckim o dęby i brzosty [rodzaj wiązów] wycięte [na gran. Jeligowa i Kotusza?] (WR 3 nr 1315; KoścZ 9, 113v); 1428 z Borkiem z Osiecznej, który jest mu winien 44 grz. poręki za Michała Bardzkiego [z Barda w pow. pyzdr.] (KoścZ 9 k. 15v, 19, 42, 83v); 1428 z Andrzejem byłym pisarzem ziemskim z Kościana (KoścZ 9 k. 10v, 19v); 1428 z Piotrem i Janem Bnińskimi [posiadaczami Wyskoci i Przewozu w pow. kośc.] (KoścZ 9, 15v); 1428-30 z Janem i Mikołajem [ss. Nankera] z Radomicka; w 1430 tenże oraz inni wierzyciele [razem 6 osób] są wwiązani w 1/4 Radomicka, 1/4 osady → Kurozwęk i 1/4 → Błotkowa, a także w 1/4 młynów i stawów tamże na poczet długu, jaki miał w stosunku do nich zm. Nanker z Radomicka (KoścZ 9 k. 116v, 242v); 1428-30 tenże oraz Henryk z Żegrowa i Niałku [prawdop. jako poręczyciele Andrzeja Bojanowskiego] toczą proces z Blizborem z Karśnic i odpierają jego roszczenia do 10 grz. za szkody [wynikłe ze zwłoki w spłacie długu] (KoścZ 9 k. 14v, 71, 158v, 237, 249, 254v, 272); 1430 tenże w sporze z Przybysławem Gryżyńskim (KoścZ 9 k. 257v, 267v).

1421-35 Stefan [z P., nigdzie nie występuje pod nazwiskiem Puniński] wójt kośc. (w 1435 były wójt kośc.), brat Piotra [II]: 1421 tenże w sporze ze szl. Zofią [ż. Piotra I wójta kośc., jego stryja]; Zofia dowodzi, że po stryju Stefana [tzn. po Piotrze swym mężu] nie wzięła 63 grz. i 8 sk., do których Stefan miał lepsze pr. bliższości, a także nie wzięła po nim zbroi (harnasz), skarbu i srebra wartości 1/3 ze 100 grz. (WR 3 nr 889, 890, 891, 892); 1421-34 tenże wspólnie z bratem wyżej: Piotr II; 1434 tenże wraz ze swymi bratankami, ss. Piotra [II] (→ niżej), zawiera ugodę z Barbarą, wdową po bracie Piotrze [II; prawdop. macochą, a nie matką, wspomn. bratanków]: Barbara ma otrzymać swą oprawę, zapisaną na P. i na Jeligowie (po 200 grz. posagu i wiana); inwentarz żywy z Jeligowa (konie, krowy, maciory, owce) w całości ma przypaść Stefanowi i jego bratankom, a resztą w P. i w Jeligowie mają się podzielić po połowie, w tym również zbożem skoszonym lub ustawionym w snopy, albo już wymłóconym (frumenta iacencia vel stancia seu nuda); przed podziałem [Mac] Borek z Osiecznej ma dać dwa konie nadające się do zaprzęgu (equi vectigales alias woszeniki [= Woźniki?]): jednego sam da, a drugiego sobie wybiorą [z jego stada] (KoścZ 10, 292); 1435 tenże Stefan odstępuje swym bratankom Janowi, Zewrzydowi i Mikołajowi [ss. Piotra II] swoje części wójtostwa kośc. oraz swoje części we wsiach P., Jeligowo, Księginki i Białe Jezioro, a oni w zamian za to zapisują dożywotnio [stryjowi] Stefanowi, byłemu wójtowi kośc., 40 grz. czynszu [rocznego] na dochodach wójtostwa kośc. (PG 1 k. 74v, 76v).

1434-36 Barbara wd. po Piotrze II wójcie kośc.: 1434 taż → wyżej: Stefan; 1436 taż w sporze z Janem i Zewrzydem wójtami kośc. (KoścZ 11, 103); 1436 taż w sporze z Andrzejem i Janem [Gryżyńskimi] z Jaszkowa i Gołębina (KoścZ 11 k. 261v, 290).

1434-44 Jan [II], Zewrzyd [II] i Mikołaj [ss. Piotra II] z P., wójtowie kośc.: 1434-35 ciż → wyżej: Stefan; 1435 ciż Jan i Zewrzyd kupują cz. Księginek za 100 grz. od Jaśka Księgińskiego, a Helszka ż. Jaśka ustępuje ze swej oprawy w Księginkach (PG 1, 107; KoścZ 11 k. 35v, 70v); 1435-36 ciż w sporze z Mac. Kotowieckim (KoścZ 11 k. 18d, 163); 1436 ciż → niżej: Barbara; 1436 ciż → przyp. 5; 1436 ciż w sporze z Dzierżką ż. Marcina krawca z Kościana (KoścZ 11, 264v); 1443-44 tymże Jakub Sepieński z Wolsztyna jest winien 33 grz. w półgr, a 1444 ciż wójtowie mają zeznać o należności za szkody, jaka im się należy od Sepieńskich tzn. od [tegoż] Jakusza (Jakuba) oraz od dzieci Marcisza (KoścZ 12 k. 294, 435);

1444-46 (1470) tenże Jan [II], do 1447 wójt kośc., potem tenut. w Wielichowie, również Grobski vel Golinicki [z Gołanic] (KoścZ 14, 435): 1446 tenże sprzedaje 1/2 Skoraczewa i 1/2 Księginek Andrzejowi, Janowi i Wincentemu braciom z Bojanowa (PG 2, 152); 1450 tenże z Wielichowa, niegdyś wójt kośc., sprzedaje cz. Jeligowa, którą uzyskał od Zewrzyda z P. Klemensowi niegdyś Skoraczewskiemu⁶Analogiczną transakcję zawiera równocześnie Andrzej Bojanowski, który również od Zewrzyda otrzymał cz. Jeligowa (PG 7, 222) (PG . 7, 222v); 1464 Jan z Wielichowa, niegdyś wójt kośc. sprzedaje części Jeligowa, nabyte od Zewrzyda, Klemensowi niegdyś ze Skoraczewa za 65 grz. (PG 7, 222v); 1470 tenże zapisuje ż. Dorocie 250 grz. posagu i 150 grz. wiana na wsiach Grobia, Bucz, Boszkowo Stare; Jan posiada te wsie z zastrz. pr. wykupu (PG 8, 60v);

1448-64 tenże Zewrzyd [II], do 1450 wójt kośc., potem Poniński z P.: 1448 tenże w sporze z Piotrem Watą Kosickim [z Kosiczyna] (KoścZ 13, 165); 1450 tenże zapisuje ż. Małgorzacie [c. Janusza z Młynów w pow. pyzdr.; obecnie Trzykolne Młyny] po 100 grz. posagu i wiana na P. (PG 4, 49v); 1450 posiadał cz. Jeligowa → wyżej: Jan; 1450-62 Małgorzata ż. tegoż Zewrzyda sprzedaje swoje części w Młynach i w Kantorowie Jarosławowi z Młynów oraz swym braciom Stanisławowi i Janowi z Młynów i Czmonia [pow. pyzdr.] (PG 4, 51; PG 6 k. 144, 155);

1434-47 tenże Mikołaj [Mikulec, brat Jana (II) i Zewrzyda (II)] wójt kośc.⁷W 3 zapiskach z 1553 członkowie rodziny Punińskich [h. Ćwiek] dokonali rozliczeń między sobą i z miastem Kościan w sprawie spadku po Mik. Mikulcu wójcie kośc. [jednym z ostatnich dziedz. wójtów] (PG 97, 721; PG 19, 112v). Dawniej błędnie uważaliśmy wójta Mikołaja z 1447 za pierwszego wójta urzędującego z ramienia władz miejskich, po wykupie wójtostwa przez miasto → Kościan miasto, p. 4Cb: 1434 tenże → wyżej; 1447 tenże wystawia dok. jako wójt kośc. (AAP D perg. 38; → Kościan miasto p. 4Cb).

1465 Piotr [III], Jan [III] i Mikołaj ss. Zewrzyda [II] w sporze z Sędziwojem Rąbińskim [jest to kontynuacja jakiegoś sporu, który się toczył między ich ojcem a Rąbińskim] (KoścZ 15, 138);

1465-81 (1487 wspomn. jako zm.) tenże Piotr [III] Zewrzyd [syn Zewrzyda II vel Szczedrzycha⁸Jest to jedyny, znany nam dotąd, wypadek, że pisarz utożsamił imię Zewrzyd (które odpowiadało w źródłach z początku XV w. niemieckiej formie Siffridus) z imieniem Szczedrzych [= Szczedrzyk?] (KoścG 3, 25), używanym dość powszechnie w południowej Wielkopolsce, zwłaszcza przez rodziny h. Abdank. ]: 1465 → wyżej; 1472 tenże zapisuje ż. Małgorzacie c. Grabiszy Kręskiego [z Kreska k. Babimostu] po 100 grz. posagu i wiana na P. i na Jeligowie (PG 8, 145v); 1481 tenże występuje jako Piotr Zewrzyd Jeligowski (KoścZ 16, 296); 1487 Małgorzata wd. po nim → niżej: Helena Białojezierska.

1485 tenże Mikołaj [syn Piotra (III) Zewrzyda]; 1485 tenże z matką Małgorzatą [Kreską] zapisują 1 grz. czynszu Hektorowi z Koziemina [pow. kon.; obecnie Koźmin] kan. kat. pozn. i altaryście kośc. → Kościan miasto, p. 5Bt (PG 10, 33).

1485-1501 Jan [IV] (1504 wspomn. jako zm.) i Marcin (wspomn. jako zabity w 1510 → niżej: Wojciech) Punińscy, ss. Piotra [III] Zewrzyda z P. i z Jeligowa: 1485 ciż pozwani przez Macieja syna zm. Pawła Jarosławskiego⁹Brak wzmianek o tym Pawle i jego synu Macieju w hasłach → Jarosławiec, → Jarosławki oraz → Białe Jezioro o to, że ich ojciec Piotr Zewrzyd z 12 szlachcicami i 30 osobami niższego stanu napadł na dwór w Białym Jeziorze nal. do Pawła niegdyś Jarosławskiego i zabił wspomn. Pawła; synowie Piotra Zewrzyda mają zapłacić główszczyznę (KoścG 3, 25); 1485 ciż w sporze z Heleną z Białego Jeziora wd. po Pawle Jarosławskim (KoścG 3 k. 7, 20, 37v); 1493 ciż w sporze z Dorotą wd. po Janie Grobskim [byłym wójcie kośc. z P.]; ciż pozywają Jana Gołanieckiego [h. Kotwicz] sędziego wsch. o wtargnięcie do wsi Grobia i Bucz, do której oni mają pr. bliższości po wspomn. stryju [Janie Grobskim], a Jan Gołaniecki po matce Katarzynie (PZ 22 k. 92, 178v); 1496 ciż bracia zobowiązują się płacić 3 grz. czynszu rocznego z P. ciotce rodzonej Agnieszce Punińskiej [siostrze Piotra Zewrzyda] tytułem majątku należnego jej po matce (PG 7, 122v; KoścG 4, 124v); 1499 ciż otrzymali w spadku części w Buczu, Grobi i Boszkowie Starym i odstępują te części Dorocie [z domu Łukowskiej?] wd. po Janie Gołanieckim [z Gołanic] sędzim wsch. na tak długo, dopóki jej ss. Mikołaj, Andrzej i Wawrz. [Gołanieccy] nie spłacą jej należnych 100 grz. (PG 12, 29v); 1500 ciż w wywodzie szlachectwa Jana Siedlnickiego [z Siedlnicy w pow. wsch.], jako krewni ze strony jego matki, zeznają, że są h. Ćwiek (Koz. Nieznane s. 43 nr 61); 1501 ciż zawierają między sobą ugodę polubowną [przedmiot sporu nieznany] (KoścG 5, 114v); 1501 ciż oraz ich ciotka Agnieszka z P. [→ wyżej: 1496]; Andrzej i Maciej z Kąkolewa [k. Osiecznej] płacą kary z powodu niespłacenia im długu 45 zł węg. (KoścZ 18, 21);

1493-1501 (1504 wspomn. jako zm.) tenże Jan [syn Piotra Zewrzyda]: 1493 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Rudzkiemu swą cz. Jeligowa za 120 zł węg. (PG 11, 3v); 1499 tenże na swej przypadającej mu w dziale z bratem Marcinem cz. wsi P. zapisuje po 130 zł węg. posagu i wiana ż. Annie c. Wojc. Dobczyńskiego (PG 12, 34v).

1487 Helena Białojezierska [wd. po Pawle Jarosławskim z Białego Jeziora → wyżej] w wiązana w P.; w P. rezyduje też Małgorzata wd. po Piotrze Zewrzydzie (KoścG 3, 37v).

1501 Puniński [Jan? czy Marcin?] bierze udział w zabójstwie Jana Cziglara burmistrza kośc. na Rynku w Poznaniu (AR 2 nr 1814).

1504 Anna Punińska [z domu Dobczyńska, wd. po Janie Punińskim]: 1504 taż w sporze z Kat. Punińską, siostrą jej zm. męża (PG 65, 31); 1505 taż daje swemu drugiemu mężowi Janowi Wargowskiemu 1/2 swej oprawy zapisanej na P. przez zm. Jana z P. (PG 13, 60); 1515 wspomn. Jan Wargowski pisze się też: Poniński z P. (Cieplucha 240).

1504-16 Kat. Punińska [c. Piotra (III) Zewrzyda, siostra Jana, Marcina i Mikołaja]: 1504 taż → wyżej: Anna; 1505 taż → niżej: Wojciech; 1516 taż ż. Jana Sokolnickiego sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swej bratanicy Zofii swoje części w P. i w Jeligowie oraz 1/2 sołectwa tamże [w P.?], które zostały jej wydzielone jako posag w wysokości 100 zł węg. (PG 15, 81).

1505-45 [do 1517 w P.] Wojc. Puniński syn Jana [IV]: 1505 tenże kwituje odbiór sumy [wysokości sumy nie podano] od Jana Sieńskiego, zabezpieczonej niegdyś przez zm. Jana Grabskiego (KoścG 7, 5v); 1505 tenże przeprowadza działy rodzinne w P. i w Jeligowie z ciotką Katarzyną, która ma na tych dobrach zabezpieczone 100 zł posagu (KoścG 6, 80; KoścG 7, 6v; PG 65, 56); 1510 tenże w sporze z Andrzejem Gryżyńskim, który jest pozwany o zabójstwo jego stryja Marcina (KoścG 6 k. 85, 125);

1512-15 tenże Wojciech z siostrami Zofią i Dorotą rozlicza się z Anną Siekowską wd. po Mac. Trzebawskim a ż. Jana Rychwalskiego; Wojciech pozywał Sędziwoja Siekowskiego o 100 zł węg. należne jego ojcu Janowi i stryjowi Marcinowi; wspomn. Anna w 1512 dała temuż Wojciechowi wwiązanie w wójtostwo w Siekowie do wysokości 100 zł węg., a w 1513 zapisała Wojciechowi i jego siostrom czynsz roczny 8 zł węg. od sumy 100 zł na wsi Głodno; tenże z siostrami kwituje wspomn. Annę z odbioru wszelkich należności (KoścZ 18, 329v; KoścZ 22, 41; KoścZ 19, 40v; KoścG 7, 236).

1512-58 Zofia Punińska [c. Jana (IV), siostra Wojciecha]: 1512-15 taż → wyżej: Wojciech; 1516 taż → wyżej: Kat. Punińska; 1517 tejże Jan Rąbiński zapisuje posag 500 grz. na wsi Rąbin (PG 15, 127); 1517 taż daje całe wsie¹⁰Zofia wystąpiła jako posiadaczka całych wsi, a Wojciech Puniński [h. Ćwiek] w ogóle nie został wymieniony P. i Jeligowo Wojc. Brodzkiemu [ze wsi Brody], a w zamian otrzymuje cz. wsi Brody i 200 grz. (PG 15, 126v); 1517 taż sprzedaje wspomn. cz. wsi Brody Jerzemu, Stanisławowi, Mikołajowi i Marcinowi z Ostroroga, dziedzicom we Lwówku, za 700 grz. (PG 15, 128).

1553 różni przedstawiciele rodziny Punińskich [h. Ćwiek, którzy już nie posiadają nic w P.], spadkobiercy Mik. Punińskiego zw. Mikulec wójta kośc. [ostatniego wójta dziedz., znanego z 1447, → wyżej] rezygnują ze swych praw do spadku po nim na rzecz m. Kościana (PG 97, 721; PG 19, 112v – na podstawie TD).

3B. Ponińscy (Punińscy) używający h. Łodzia [przybyli z Brodów]¹¹→ Uwaga.

1517 (1520 wspomn. jako zm.) Wojc. Brodzki [h. Leszczyc] dz. w P., syn zm. Jana Brodzkiego [ze wsi → Brody k. Lwówka] i Doroty [Jaromirskiej] (KoścG 7, 236): 1517 tenże nabywa P. i Jeligowo → p. 3A: Zofia; 1517 tenże zapisuje ż. Annie c. JanaTłockiego po 100 grz. posagu i wiana ma 1/2 P. i 1/2 Jeligowa (KoścZ 19, 64; KoścZ 22, 57).

1520 Anna wd. po Wojc. Brodzkim, pani wienna w cz. P. i w cz. Jeligowa (KoścZ 24, 64); 1525 taż → niżej: Mac. Puniński.

1525-82 (1585 wspomn. jako zm.) Mac. Puniński [syn Wojc. Brodzkiego]: 1525 tenże daje swoje części P. i Jeligowa matce Annie (KoścZ 19, 116v; KoścZ 22, 98v); 1527 tenże kupuje z zastrz. odkupu 3 ł. kmiece w Klonowcu za 40 grz. (KoścG 8, 120); 1527 tenże zawiera ugodę z matką Anną, że będzie po niej dziedziczył części w P. i w Jeligowie, nabyte przez nią za 2000 zł, jeżeli jednak umrze bezpotomnie, dobra te przejdą narzecz spadkobierców Anny (PG 16, 200); 1542 tenże od swego teścia Piotra Ćmachowskiego otrzymuje zapis czynszu 20 zł rocznie na 1/2 Pierwoszcwa, a równocześnie zapisuje ż. Małg. Ćmachowskiej, c. Piotra, po 500 zł posagu i wiana na 1/2 swych dóbr w P. i w Jeligowie (PG 17, 546); 1545 tenże ustanawia opiekunów dla swoich cc. Anny i Urszuli, zrodzonych z ż. Małgorzaty (PG 18, 216); 1550 temuż bracia Roch i Wojc. Górzyńscy winni są 107 zł pol. (KoścG 9, 257v); 1555 temuż i innym swoim zięciom Piotr Ćmachowski obiecuje, że nie sprzeda nikomu [innemu] swoich dóbr Ćmachowo, Wróblewo, cz. → Pierwoszewa, Kłodzisko, Pożarowo i Pamięcino (KoścZ 29, 246v); 1556 tenże zapisuje mansjonarzom w farze kośc. 6 grz. czynszu rocznego od sumy 100 grz. na połowach P. i Jeligowa, wolnych od oprawy Małg. Ćmachowskiej (PG 19, 381); 1560 tenże wśród spadkobierców zm. Piotra Ćmachowskiego (PG 104, 707); 1561-62 tenże bierze udział w rozliczeniach majątkowych po śmierci teścia, Piotra Ćmachowskiego (PG 20 k. 74, 115v; PG 105, 61; PG 106, 14v; PG 588, 481; KoścG 14, 335); 1572 tenże jest winien Sebastianowi Granowskiemu 1000 zł (posag c. Anny), a Sebastian zapisuje wspomn. Annie po 1100 zł posagu i wiana na 1/2 Granówka i 1/2 Karczewa; tę samą oprawę tenże przeniósł w 1577 na samo Granówko (KoścG 26, 308v; PG 21, 356; KoścZ 20, 89); 1582 tenże sprzedaje synowi Maciejowi swoje części we wsiach Wróblewo, Kłodzisko i Pożarowo za 2500 zł pol.; dobra te nabył uprzednio od swej ż. Małg. Ćmachowskiej (KoścZ 21, 34v).

1585 Maciej, Wojciech i Aleksander Punińscy ss. Macieja [w P.] (PG 147, 27; TD); 1586 ciż dokonują podziału majątku po rodzicach: Wojciech otrzymuje części we wsiach Wróblewo, Pożarowo i Kłodzisko, a Maciej i Aleksander dzielą się częściami i poddanymi w P. i w Jeligowie; Aleksander otrzymuje dwór i gumna w P., a Maciej ma sobie wybudować dwór w Jeligowie; Maciej otrzymuje staw Kobeła Groba w P., a Aleksander stawek za dworem w P., stawek Błotko i stawek na wsi; wspólnie mają łowić ryby na błocie położonym ku Widziszewu [przy gran. z Widziszewem?]; podziałowi towarzyszy częściowa przeprowadzka poddanych w obu wsiach oraz wymierzenie na nowo ról kmieciowi Jakubowi i zagrodnikom [braciom?] Lobotkom; poddani z obu wsi [trudno ich rozdzielić], kmiecie: włodarz Bartek, Piotr, Mac. Weczel, Grzegorz oraz Jakub, któremu bracia mają wymierzyć 1 śl. roli; zagrodnicy: Fiduła, Lorek, Frunczek, Sobieraj i Ossman; ludzie luźni nazwani „rodzice i rodziczki”¹²Po raz pierwszy spotykamy się z użyciem słowa rodzic i rodziczka na oznaczenie ludzi luźnych we wsi, nie posiadających roli; z kontekstu wynika, że do tej kategorii trafiały m. in. osierocone dzieci. Słownik staropolski, t. 7 (1979), s. 479, tego znaczenia słów rodzic i rodziczka nie wymienia: dwaj Lobotkowie, którzy mają otrzymać zagrodę w Jeligowie, Szymon z synem, dzieci [zm.?] Olbrychta, dzieci [zm.] Marcina z matką, synowie Kościaja, Gregier (KoścG 40, 161v-162v).

1530 pobór od 3 ł. (ASK I 3, 121v); 1563 pobór od 7 1/2 ł., karczmy dor., 3 komor. i 1 rzem. (ASK I 4, 148v); 1581 pobór od 7 1/2 ł., 4 zagr. 2 [?] komor., od jednego pługa [roli –jednostka pomiaru powierzchni] uprawianego przez 3 ratajów, od 27 owiec [w posiadaniu owczarza] (ŹD 62).

1586 mieszkańcy P. i Jeligowa → wyżej.

4. 1418 Piecz i Stefan z P., sprzedają Andrkowi kmieciowi z Czacza sołectwo w P., obejmujące 2 ł., za 3 grz.; nabywca ma prawo trzymać 200 owiec, otrzyma 1/3 opłat sądowych; jeden łan sołectwa jest wolny od opłat, a z drugiego ma płacić 1 kopę [gr] oraz dawać jednego cielaka (vitulus) na Wielkanoc i 1 zająca (lepus) na Boże Narodzenie; kmieciom nie wolno prowadzić drogi przez jego role (KoścZ 5, 105).

1516 połowa sołectwa [w P.?] jest przedmiotem transakcji → p. 3: Kat. Punińska.

5. 1610 pleban w Kościanie pobiera meszne z P. oraz 2 zł z folw. tytułem dzies. (AV 4, 68v).

Uwaga: 1. W haśle Kościan miasto, p. 4Ca, zestawiono informacje o wójtach kośc., Punińskich h. Ćwiek, pominięto tam natomiast informacje o ich transakcjach z okoliczną szlachtą, które znalazły się obecnie w haśle P., p. 3A.

2. Od 1517 występuje znana rodzina Ponińskich, używająca h. Łodzia. Jak to wynika z przytoczonych zapisek przodkowie tej rodziny pochodzili z Brodów k. Lwówka, gdzie przez cały XV w. współistniały 2 rodziny Brodzkich: Leszczyce i Łodziowie. Ci drudzy, sięgający swymi korzeniami do → Łodzi i → Będlewa, mieli w Wielkopolsce możnych krewnych (m. in. Górków) i dlatego mogli cieszyć się większym mirem. Z tego powodu, gdy w posiadanie P. wszedł Wojciech syn Jana h. Leszczyc i Doroty Jaromirskiej, zwyczajowo nowa rodzina Ponińskich zaczęła używać h. Łodzią.

W tablicy genealogicznej Łódzkich i Będlewskich w haśle → Łodzia przyjęto istnienie domniemanego Jana z Łodzi h. Łodzią jako ojca Wojciecha, założyciela nowej rodziny Ponińskich. Było to rozwiązanie hipotetyczne. Obecnie, po nowej analizie przekazów źródłowych dochodzimy do przekonania, że założycielem nowej rodziny Ponińskich (Punińskich) był Wojciech syn Jana Brodzkiego h. Leszczyc.