1401 or. Powodowo (KoścZ 2, 18), 4 km na W od Wolsztyna.

1. 1492 n. pow. kośc. (PG 10, 166v); 1509 n. par. Niałek, ok. 1560 przejściowo par. Siedlec → p. 5.

2. 1401 zapowiedź → p. 3; 1485, 1502 granica P. z Niałkiem Wielkim biegnie od kopca narożnego, który stoi k. drogi z Siedlca do Chorzemina do kopca narożnego pod zagajnikiem (indago) zw. Niałecki k. drogi z Wolsztyna do Obry (Obra 51 s. 296, 298, 309); 1492 dwór, 1509 grobla czyli ostrów nal. do pleb. z Niałka, folw. dziedzica → p. 3; 1513 rozgraniczenie P. i Kiełpin (Obra 51 s. 296, 298, 304); 1531 rozgraniczenie P. nal. do Wawrz. Powodowskicgo oraz Kiełpin i Kijakowa należących do opata z Obry; granica biegnie od kopca narożnego, dzielącego Kiełpiny. P. i Niałek Wielki, stojącego przy zapuście (merica) zw. Niałecki Zapust, do drogi wielkiej do Wolsztyna; wymieniono następujące obiekty: łąka za Karczmarskim kątem, Gugowy kąt w Kiełpinach, rola Michalecka (która sięga do ról P. i wyznacza granicę P. i Kiełpin), droga z P. do Kiełpin, las Hansta miedza, łąka Krzewis, Markowy kąt, las Ognikowo przy łące sołtysa z Kijakowa, przylegającej do łąki pana Powodowskiego (KoścZ 25, 99-100); 1558 Baltazar Powodowski z braćmi zeznaje o przebiegu granic: od kopca narożnego, który dzieli P., Kijakowo [obecnie Kiełkowo] i opust. Krotlę, granica biegnie poprzez kopce stojące przy drogach „W krzizo” [U Krzyża?, W Krzyżu?] i za błotem czyli za Powodowską Strugą aż do kopca narożnego, który dzieli Kijakowo, Siedlec i P., a stoi przy drodze z Kopanicy do Wolsztyna; kolejne kopce znajdują się w miejscu zw. Na Borku oraz przy drodze z Wolsztyna do Siedlca (Kość 12, 120v).

3. Własn. szlach. 1401 zapowiedź dóbr Wojc. Rzeszotarzewskiego w Rzeszotarzewie, Błocku, P., Tuchorzy, Goli i Guździnie (KoścZ 2, 18).

1444 Maciej z Rzeszotarzewa w działach z braćmi Wawrzyńcem, Wincentym i Teodorem otrzymuje P. i 2 ł. w Tłokach (PG 2, 20v).

1448 Wawrzyniec niegdyś Rzeszotarzewski z Karczewa i P. (KoścZ 13, 333-334).

1482 Wojciech z P. w imieniu swoim i swej matki Agnieszki zobowiązuje się zapłacić Winc. Karczewskiemu kan. pozn. i pleb. w Kamieńcu 3 1/2 grz. za kupioną od niego dzies. z Karczewa (ACC 60, 10v); 1492 tenże Wojciech daje Jakubowi Sepieńskiemu całe P., a otrzymuje w zamian 1/2 Sepna¹Cieplucha 261, podaje pod 1485, że Wojciech z bratem Jakubem posiadali cz. Sepna. Wydaje się, że informacja ta powstać mogła z błędnej interpretacji zapisek o transakcjach między Wojc. Powodowskim a Jakubem Sepieńskim. Po przeniesieniu się do Sepna Wojciech występował do 1511, pisząc się jako Powodowski dz. w Sepnie (KoścG 5, 24v; KoścZ 18 k. 147v, 181v, 240v) lub Sepieński zw. Powodowskim (KoścZ 22, 13v; KoścZ 19, 11v); w 1507 występuje też jego ż. Jadwiga Gołaska (PG 65, 251v), a Jakub Powodowski zapisuje swej ż. Barbarze po 150 zł posagu i wiana na 1/2 P., folw., sołectwie i dworze (PG 10, 166v); 1494 tenże Jakub toczy proces z Piotrem Iłowieckim o zbiegłą poddaną (KoścG 4, 45); 1501-02 tenże Jakub toczy proces z wd. po zm. Mac. Chobienickim i ich dziećmi (KoścZ 18 k. 16, 41v); 1508 tenże Jakub oskarżony przez opata z Obry, że nastawał na jego życie i groził mu: „posadzę opata na byka i popędzę przez lasy i bory, żeby zobaczył, czy wolno mieszać się w cudze sprawy”²Użyte sformułowanie (ut cognoscat, quem debeat impedire in familia) dopuszcza możliwość, że chodziło o sprawy rodzinne lub o stosunki pana z czeladzią (słowo familia jest wieloznaczne). Być może spór miał związek z zapisaną na tej samej karcie sprawą opata z kmieciem z Powodowa. (ACC 85, 10); 1509 tenże Jakub jako dz. i sołtys w P. pozwany przez, plebana z Niałka o to, że nie płaci 4 miar (mensura) mesznego z sołectwa oraz dzies. ze swego większego folw. koło wsi i z uprawianego przez siebie łanu opust., a także, że nie pozwala plebanowi orać i obsiewać grobli czyli ostrowa, należącej do łanu plebańskiego w Niałku; Jakub odpowiada, że z sołectwa nigdy nie płacono mesznego, a rzekomy folw. to też część sołectwa, oraz zaprzecza utrudnieniom w korzystaniu z ról plebańskich; oficjał poleca płacić z sołectwa dzies. snopową lub 1/2 grz. dzies. wiardunkowej, a z łanu opust. 6 gr (ACC 86, 65v); 1509 tenże Jakub zwolniony z udziału w posp. ruszeniu, ma jako zastępcę posłać swego syna Wojc. Zbożnego (MH 9, 1930, s. 97); 1514 tegoż Jakuba syn Wawrzyniec → p. 6; 1515 tenże Jakub wspomn. jako zm. → niżej.

1499 Małg. Powodowska [c. Jakuba?] ż. Winc. Górzyńskiego, który zapisuje jej po 100 grz. posagu i wiana (PG 12, 39v-40).

1514-34 Wawrz. Powodowski, syn Jakuba: 1514 tenże syn Jakuba, student → p. 6; 1514 tenże występuje jako wuj Barbary Kubackiej (PG 69, 30v), 1519 jako stryj Jadwigi Manieckiej (PG 70, 205), 1526 jako stryj Jadwigi Czackiej (PG 16, 130), 1533 jako stryj Jana Niemierzyckiego (KoścZ 19, 157), a 1534 jako wuj rodzony Stan. Ręcskicgo³Był to syn Tomasza Ręcskiego i Jadwigi Powodowskiej → niżej (KoścZ 19, 162); 1522 tenże → niżej: bracia, 1522-24 tenże → niżej: Barbara; 1529 tenże zapisuje swej ż. Urszuli c. Mik. Kamieńskiego po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 P. (PG 16, 276v); 1531 tenże → p. 2; 1549 tenże wspomn. jako zm. → niżej.

1515 Barbara wd. po Jakubie Powodowskim zobowiązuje się sprzedać z zastrz. pr. odkupu Janowi Czackiemu 2 ł. os. w P., na których ma przez męża zapisaną oprawę (KoścG 7, 209); 1522 taż z synem Janem ręczą za pozostałych Wawrzyńca i Wojc. Powodowskich, ss. Barbary a braci rodzonych Jana, że wypłacą oni Mac. Czackiemu 40 grz. posagu za Kat. Powodowska, jego ż. (KoścG 6, 166); 1524 taż z ss. Wojciechem, Wawrzyńcem i Janem skwitowana przez Mac. Czackiego z zapłaty 40 grz. [posagu] oraz 20 grz., jakie była winna jego ojcu Janowi Barłogowi Czackiemu (KoścG 6, 172v).

1516 Anna c. zm. Jakuba Powodowskiego, ż. Andrzeja Kosickiego, który zapisuje jej po 50 grz. posagu i wiana (PG 15, 92v-93); 1520 taż, ż. Andrzeja Skrzydlewskiego z Kosiczyna (PG 15, 365), który 1525 zapisuje jej po 150 grz. posagu i wiana (PG 16, 87v).

1520 Zofia Powodowska, ż. Jana Jeziorkowskiego, który zapisuje jej po 50 grz. posagu i wiana na Jeziorkach w pow. pozn. (PG 15, 360); 1524 taż ż. Jana Jeziorkowskiego (PG 16, 18); 1561 taż wd. po nim (PG 20, 43v).

1522 Jan i Wojciech Powodowscy, ss. Jakuba → wyżej: Barbara; 1522 ciż wraz z bratem Wawrzyńcem kupują z zastrz. pr. odkupu od Doroty Tarchalskiej, siostry swego ojca, jej oprawę (czyli sumę 60 grz.) zapisaną na 1/2 wsi Tarchały w pow. kal.(PG 15, 464v); 1524 tenże Wojciech kupuje od Jana Tłockiego cz. folw. zw. Wymyków oraz cz. domu na przedmieściu Kościana za 40 grz. (KoścZ 19, 110; KoścZ 22, 95); 1525 tenże Wojciech występuje jako stryj Mac. Punińskiego (KoścZ 19, 116v; KoścZ 22, 98v).

1522 Kat. Powodowska [c. Jakuba], ż. Mac. Czackiego, który zapisuje jej po 50 grz. posagu i wiana (PG 15, 454; → wyżej: Barbara); 1556-84 taż wd. (TD).

1527 Jadwiga c. Jakuba Powodowskiego, ż. Tomasza Ręcskicgo, który zapisuje jej po 70 grz. posagu i wiana (PG 16, 156); 1533 taż ż. Tomasza Ręcskiego (KoścZ 19, 157), 1535-46 wd. po nim (KoścZ 19, 119; KoścZ 27, 22).

1529 Małgorzata c. Jakuba Powodowskiego, ż. Jakuba Robaczyńskiego, który zapisuje jej po 70 grz. posagu i wiana (PG 16, 318v), a 1538 po 200 zł posagu i wiana (PG 17, 167v); 1535 taż ż. Jakuba Robaczyńskiego (KoścZ 19, 119), a 1564-65 wd. po nim (KoścG 16 s. 510, 515; PG 20, 408v).

1558-89 Baltazar Powodowski, syn Wawrzyńca: 1558 tenże z braćmi → p. 2; 1562 tegoż ż. Agnieszka Bylęcka wd. po Bodzęcie Gorzyckim⁴Jeszcze w tymże 1562 Agnieszka była określana jako przyszła ż. Baltazara (KoścG 15, 16v) (PG 20, 131v; PG 106, 373); 1568, 1570 tenże krewny po ojcu Anny Tłockiej (PG 20, 733; KoścZ 20, 69v); 1571 tenże jednym z opiekunów dzieci Wacława Słupskiego (KoścZ 20, 79v); 1572 tenże jednym z opiekunów dzieci Bernarda Tłockiego (KoścG 26, 366v); 1572 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Anny Lwowskiej wd. po Prokopie Sieniawskim jej cz. wsi Brody w pow. pozn. wraz z pr. wyrębu drzewa w lasach Lwówka za 3000 zł (PG 21, 359); 1575 tenże otrzymuje od swego brata Hieronima jego cz. P. (PG 21, 589v); 1575 tenże kupuje od Cypriana i Łukasza Iłowieckiego 1/4 Wolsztyna, Karpicka, Komorowa i Nowego Młyna, [od każdego?] za 6000 zł (PG 21 k. 532, 600; por. KoścZ 67, 90v-91 z 1581); 1579 tenże skwitowany ze zobowiązania oprawienia posagu swej ż. Zofii Pogorzelskiej (PG 134, 484); 1580 tenże jednym z opiekunów dzieci Abrahama Bukowieckiego i Barbary Powodowskiej (PG 137, 722v); 1583 tenże zapisuje swej przyszłej ż. Kat. Międzychodzkiej po 2500 zł posagu i wiana na swych częściach Wolsztyna, Karpicka, Komorowa, sobie zastrzegając P., 1/2 Nowego Młyna, 1/2 połowy borów w Karpicku i 1/2 jeziora w Komorowie (PZ 25, 96v-97v); 1585 tenże kupuje od Wacława Słupskiego Tłoki os. i Nowiniec opust. za 4600 zł (PG 22, 599-600); 1586-88 tenże → niżej: Hieronim; 1589 tenże daje synowi Janowi swą cz. P. (PG 23, 429v); 1590 Kat. Międzychodzka wd. po tymże (KoścG 44, 474v), 1591 ż. Mik. Jaskóleckiego (PG 158, 288v).

1549 Anna c. zm. Wawrz. Powodowskiego, ż. Mac. Bronikowskiego, który zapisuje jej po 300 zł posagu i wiana (PG 18, 440v); 1549 Urszula wd. po Wawrz. Powodowskim winna jest Bronikowskiemu 115 zł (PG 91, 7); 1554 Bronikowski odnawia oprawę Anny (KoścZ 20, 12); 1579 taż Anna wd. po Mac. Bronikowskim (PG 134, 662).

1560 Jan Powodowski kan. pozn., syn Urszuli [i Wawrzyńca] → p. 5; 1568, 1570 tenże krewny po ojcu Anny Tłockiej (PG 20, 733; KoścZ 20, 69v); 1581 tenże prep. pozn. (PG 139, 524v); 1586 tenże wspomn. jako zm. brat rodzony Baltazara i Hieronima → niżej: Hieronim.

1568-71 Barbara c. Wawrz. Powodowskiego, ż. Abrahama Bukowieckiego, który zapisuje jej po 800 zł posagu i wiana (PG 20, 681; PG 21, 174v).

1575-88 Hieronim Powodowski, syn Wawrzyńca (kariera duchowna → p. 6): 1575 tenże duchowny → wyżej: Baltazar; 1585 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Łukasza Otuskiego cz. Radwankowa za 400 zł (PG 22, 499v); 1586-88 tenże i Baltazar bracia rodzeni i spadkobiercy zm. Jana prep. pozn. (PG 148, 374v; PG 152, 590).

1577-86 Urszula Powodowska ż. Bartłomieja Łowęckicgo (PG 21, 743v; PG 148, 372v).

Dzieci Baltazara: 1583-89 Anna ż. Stan. Łąckiego z Kiebłowa, 1596 wd. po nim; 1586 Hieronim; 1589-95 Jan mąż Kat. Kościeleckiej (TD).

1530 pobór od 5 ł., pozostałe są spalone (ASK I 3, 128v); 1563 pobór od 7 1/2 ł., 1 karczmy dor. (ASK I 4, 179); 1580 pobór od 4 ł., 2 zagr., 1 komor. (ŹD 78); 1581 pobór od 4 ł. (Piotrkowska 1 nr 469); 1603/07 w P. jest 7 kmieci, dz. uprawia 3 ł. opust. → p. 5.

1502 Mik. Gugo kmieć z P.⁵Por. Gugowy kąt w Kiełpinach, wymieniony w opisie granicy P. i Kiełpin z 1531 → p. 2 pozwany przez opata z Obry o to, że zbiegł, zabrawszy ze sobą 30 owiec, 4 konie i wóz otrzymane od opata; kmieć odpowiada, że owce i konie były jego własne, a wozu wcale nie wziął; oskarża za to opata, że zagarnął mu przemocą 8 barci (ACC 80, 99v-100); 1508 14 I prac. Stefan Raszek kmieć (laicus) z P. pozwany przez opata z Obry o to, że odszedł ze służby, choć nie upłynął jeszcze termin umowy (contractus) na służbę od Popielca [17 II 1507] do ś. Jana [24 VI 1508]; Stefan natomiast domaga się od opata zapłaty 46 gr za swą służbę (ACC 85 k. 10, 40v).

4. 1492, 1509 sołectwo w posiadaniu dziedzica → p. 3.

5. 1509 meszne i dzies. z sołectwa płacone plebanowi w Niałku → p. 3.

1560 Jan Powodowski kan. pozn. w imieniu swej matki Urszuli prosi bpa pozn., by wieś P. przenieść z par. Niałek, której dotychczas podlegała, do par. Siedlec; Baltazar Niałecki pleb. w Niałku utrzymuje bowiem przy swym kościele żonatego kapłana, zbiegłego z klasztoru w Przemęcie; bp poleca, by P. podlegało par. Siedlec tak długo, aż stosunki w par. Niałek nie wrócą do normalnego stanu (AEX 336); 1580 P. w par. Niałek (ŹD 78).

1603/07 P. w par. Niałek; w P. jest 7 kmieci, ale nie wiadomo, czy każdy ma cały łan; dz. uprawia 3 ł. opust. i nic z nich nie płaci; z P. podobno opłaca się dzies. snopową, ale toczy się w tej sprawie proces; kmiecie zeznają, że z każdego łanu os. kmiecie winni płacić po miarze (metreta) żyta i owsa, a z półł. po 2 korce (modius) żyta i owsa; z folw. natomiast płacona winna być dzies. snop. (AV 3 k. 17v-18, 118).

6. 1514 Wawrzyniec syn Jakuba z P. student w Krakowie (AS 2, 157).

1560-81 Jan Powodowski: 1560-70 kan. pozn., 1581 prep. pozn. → p. 3 i 5.

1575-89 Hieronim Powodowski: 1575 duchowny → p. 3, 1579 pleb. w Brodach (PG 134, 38); 1580-81 kan. pozn. (PG 137, 656; PG 138, 437); 1585 kan. gnieźn. i pozn. (PG 22, 499v); 1588 archidiakon kal., kan. gnieźn., krak., pozn. (PG 152, 590); 1589 kan. gnieźn., krak. i pozn. (KalG 6, 244).

8. Cmentarzysko szkieletowe z nieokreślonego czasu; całkowicie zniszczone w XIX w. grodzisko, położone nad brzegiem Jez. Berzyńskiego tuż przy granicy Wolsztyna, już na gruntach wsi Niałek Wielki (ale notowane w literaturze jako obiekt w P.); wspominane w dawniejszej literaturze grodzisko, położone między P. a Żodyniem, okazało się naturalną formą terenową (Hensel 5, 144-146).

Uwaga: Występujący w 1398 Mik. Powodowski (Lek. 2 nr 748) pochodził, jak wynika z kontekstu (sprawa dotyczy wsi i osób z pow. gnieźn.), z Powodowic (obecnie Podobowice) w pow. kcyń.

Nie wiadomo, czy z naszego P. pochodził Paweł syn Sulisława „de Powodowo” student w Krakowie w 1406 (AS 1, 23). Natomiast Jakub syn Bernarda „de Pouodow” student w Krakowie 1411 (AS 1, 30) pochodził ze wsi Powodów w ziemi łęcz. (S. Zajączkowski, S. M. Zajączkowski, Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku, cz. 2, Łódź 1970, s. 51).

W TD pod 1462 błędny odczyt: Wincenty niegdyś Powodowski, zamiast: Wincenty niegdyś Nowodworski (PG 6, 96v).