PRZYBINA

1404 or. [dopełniacz:] Przybyni (WR 1 nr 572), 1405 Przibini (KoścZ 3, 2v), 1412 Przibina (WR 3 nr 464), 1429 Przybina (KoścZ 9, 220v), 1478 Przybynya (KoścG 2, 54), 1502 Przibinya (PG 12, 226), 1502 Przydzyna! (PG 12, 226), 5,5 km na SE od Rydzyny.

1. 1466 n. pow. kośc. (PG 7, 247a), 1520 pow. śremski1Pow. śremski nie jest skądinąd poświadczony. Określenia takiego używano jedynie sporadycznie w l. 1444-48, w okresie zatargu starosty z miastem Kościanem, kiedy sądy grodzki i ziemski funkcjonowały w Śremie (→ Kościan – powiat). Użycie określenia pow. śremski w 1520 wydaje się śladem podjętej wówczas próby wyodrębnienia wschodniej części pow. kośc. w odrębny powiat. Próby te były bezskuteczne i nie znamy in. przekazów je potwierdzających (KoścZ 19, 81-82; KoścZ 22, 71); a. 1410 par. Dąbcze, 1410 n. par. Rydzyna (Wp. 11 nr 1847).

2. 1417-18 Jan Rydzyński toczy proces z dziedzicami Tworzyjanic o rozgraniczenie między Pawłowicami [wsią Rydzyńskiego] i P.; rozgraniczenie ma zostać dokonane przy pomocy [instytucji zw.] opolem (KoścZ 4 k. 297, 305, 313v-314; WR 3 nr 669); 1557 łąka Poręba w Robczysku przylega do granicy P. (KoścG 11, 292); 1561 rozgraniczenie P. i Pomykowa (KoścG 14, 412v, → p. 3); 1590 w działach dóbr w P. wspomn. pole opust. po karczmie nad rzeką, role i łąki pod Siernią i na Wrzecieniu, role na Dąbrowie, pole na Zapłociu pod strugą, bór Wielgi, bór Kociełek, staw i młynik Żabik, staw na Wrzecieniu (PG 156, 698v-702, → p. 3).

3. Własn. szlach. 1404-05 Jan Czerniński [z Czerniny na Śląsku i z Rydzyny] toczy proces z Mac. Tworzyjariskim. który dowodzi, że ma lepsze pr. bliższości do P., ponieważ Frącek uzyskał 1/2 tej wsi w czasie, gdy posiadał ją Donin Sarnowski (WR 1 nr 572; KoścZ 3, 2v); 1412 tenże Jan Rydzyński toczy proces z Mac. Lasockim o 1/2 P.; Jan ma zaprzysiąc, ile zapłacił za 1/2 P., odliczając od tej sumy 22 grz., które „mu wyznał Maciek” (WR 3 nr 464); 1417-18 tenże → p. 2.

1428-30 Dziersław z P., Przybiński: 1428 tenże toczy proces z Mik. Krowiną altarystą ze Wschowy (KoścZ 9 k. 1v, 79); 1429 tenże z P. toczy proces z Michałem z Kociug i Januszem z Luboni (KoścZ 9 k. 226, 228v); 1429-30 tenże występuje wśród in. poręczycieli za Janusza z Luboni wobec Janusza Korzboka z Zawad (KoścZ 9 k. 220v, 228v, 252. 278v); 1430 tenże toczy proces z Januszem Tworzyjańskim (KoścZ 9, 269v); 1432 tenże → p. 5.

1446 Jan z Rydzyny [wnuk Jana] zapisuje ż. Agnieszce posag i wiano m. in. na 1/2 P. (PG 2, 168v).

1466 Jan Młodszy z Rydzyny daje w działach stryjowi Wawrzyńcowi m. in. cz. P. (PG 7, 247a).

1472 Wawrz. Rydzyński sprzedaje Szymonowi z P. 1/2 P. za 200 grz. (PG 8, 134).

1472-78 Szymon z P.: 1472 tenże→ wyżej; 1475-78 tenże nie dopuszcza do wwiązania w swe dobra w P.: 1475 Jana Iłowieckiego kan. pozn. (PyG 4, 3), 1478 Błażeja kmiecia z Woszczkowa (KoścG 2, 54).

1487 Dorota Przybińska ż. Wawrzyńca z Białego Jeziora pozywa Dobrogosta Pawłowskiego (KoścG 3, 52v); 1491 Wawrzyniec Przybiński z → Białego Jeziora (PG 10, 144v); 1493 Dorota wd. po Wawrz. Białojezierskim Przybińskim, zawiera ugodę z Piotrem Pielgrzymem Kurskim zabójcą swego męża (PZ 22, 99).

1496 Mik. Przybiński syn zm. Jana zw. Biały Jan sprzedaje Mik. Bieńkowskiemu cz. P. wraz z pr. bliższości do spadku po swych ciotkach Jadwidze i Elżbiecie za 40 grz. (PG 7, 125v); 1499 tenże Mikołaj kwituje Mik. Bieńkowskiego z dóbr po ojcu, matce i stryju w P. (KoścG 5, 47v); 1499 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Michałowi Kuczyńskiemu 2 ł. w P. za 20 grz. (PG 12, 31).

1502 Dorota Przybińska [czy ident. z wd. po Wawrz. Białojezierskim?, → wyżej] ż. Jana Ziemlińskiego, w towarzystwie stryja Jerzego Kąkolewskiego i wuja Andrzeja Miaskowskiego, sprzedaje Maciejowi altaryście w Krzywiniu 3 grz. czynszu na 1/2 P. z zastrz. pr. odkupu za 36 grz. (PG 12, 226); 1503 taż Dorota ż. Jana [Ziemlińskiego]; Jan Oporowski zeznaje, że zaspokoiła ona jego roszczenia do 40 grz. zapisanych mu na P. (PG 64, 77v); 1510 Jan Ziemliński →niżej; 1514 Jan Ziemliński kupuje od swej ż. Doroty (ona występuje w towarzystwie stryja Jana Żegrowskicgo i wuja Andrzeja Tworzyjańskiego) 1/4 P. z zastrz. pr. odkupu (KoścZ 19, 33v; KoścZ 22, 34v); 1531 Dorota wd. po Janie Ziemlińskim z ss. Janem i Andrzejem → niżej.

1507 Elżbieta Przybińska wd. po Wojc. [recte: Piotrze] Srockim [ze Srok k. Kobylina, pow. pyzdr.] wraz z siostrzenicą (neptis), panną Małgorzatą c. zm. Mik. Bieńkowskiego (ta w towarzystwie stryja Jana Siedleckiego i wuja Jana Gołaskicgo) sprzedają Janowi Grzybowskiemu 2 ł. w P. z zastrz. pr. odkupu za 20 grz. (PG 13, 120v); 1520 taż Elżbieta wd. po Piotrze Srockim wraz z siostrą Agnieszką Przybińską wd. po Mik. Bieńkowskim dają Annie Przybińskiej c. Jana Oporowskiego2We wszystkich przytoczonych zapiskach przed imieniem Jana pada słówko „olim”, wskazujące właściwie na zmarłego. Ponieważ Jan jest jednak stroną transakcji, chodzi tu zapewne o to, że jest byłym dziedzicem Oporowa 1 ł. os., 2 ł. opust. i 1/2 karczmy w P., a otrzymują w zamian inne 3 ł. os. w P.; te same Elżbieta, Agnieszka i Anna sprzedają wspomn. Janowi ojcu Anny 1 ł. os. w P. z zastrz. pr. wykupu za 20 grz.; te Elżbieta i Agnieszka dają swą cz. P. Marcinowi Krajewskiemu, a on z kolei daje ją im w dożywotnie posiadanie (KoścZ 19, 80v-82; KoścZ 22, 70v-71v); 1526 panna Anna c. Jana Oporowskiego3Być może ident. z nią jest Anna Przybińska, w 1534 ż. Jakuba Kamieniewskiego (→ niżej: Górzyńscy), jej zm. babka Agnieszka →niżej; 1534 Jan Oporowski kwituje Mik. Karmińskiego z zapłaty 20 grz., za które nabył z zastrz. pr. wykupu 1 ł. w P. od cc. Jana, wspomnianych Elżbiety, Agnieszki i Anny (KoścG 8, 285v).

1507 Jan Grzybowski → wyżej; 1511 tenże sprzedaje Mac. Włostowskiemu 2 ł. w P. i 1 ł. w Gościejewicach za 30 grz. (PG 14, 251).

1510 wieś P. dwóch dziedziców, na 1/2 Jana Ziemlińskiego ciąży czynsz 3 grz. dla altarii w Krzywiniu [→ wyżej] (LBP s. 110, 205).

1513 Mac. Przybiński syn zm. Wawrz. Przybińskiego wykupuje za 20 grz. od Andrzeja Ręcskiego cz. Białego Jeziora sprzedaną z zastrz. pr. odkupu (KoścZ 18, 414).

1520-26 Marcin Krajewski: 1520 tenże → wyżej; 1524 tenże sprzedaje Jadwidze ż. Mik. Górzyńskiego cz. P. za 120 grz. (KoścZ 19, 113v; KoścZ 22 k. 94v, 97); 1526 tenże pozwany przez Annę c. Jana Oporowskiego o zagarnięcie 56 owiec po zm. Agnieszce Przybińskiej, babce Anny (KoścZ 24, 519).

1524 Jadwiga Górzyńska → wyżej; 1525 taż wd. po Janie Górzyńskim, a ż. Mik. Karmińskiego daje swemu mężowi cz. P. (KoścZ 19, 115v; KoścZ 22, 98); 1534 Mik. Karmiński → wyżej; 1534 tenże kupuje od Anny Przybińskiej ż. Jakuba Kamieniewskiego jej cz. po matce w P. za 300 grz. (PG 16, 624); 1537 tenże Mik. Górzyński zapisuje Marcinowi Jaroszowi altaryście w Krobi 6 grz. czynszu z P. (PG 17, 84); 1548 tenże Karmiński czyli Górzyński sprzedaje Piotrowi Racadowskiemu [z Radzadowa w pow. kal., obecnie Racendów] 1/2 P. za 700 grz. (PG 18, 413).

1531-52 Jan i 1531-61 Andrzej Przybińscy, ss. Jana Ziemlińskiego i Doroty Przybińskiej: 1531 ciż Przybińscy czyli Ziemlińscy otrzymują od swej matki Doroty 1/2 P. należną Dorocie po ojcu (KoścZ 19, 146v); 1531 tenże Jan zapisuje swej ż. Annie c. Piotra Czackiego po 100 zł posagu i wiana na 1/2 swej cz. P. (KoścZ 19, 146v); 1549 ciż Jan i Andrzej kupują od Piotra Racadowskiego 1/2 P. za 400 grz. (PG 18, 467; PG 91, 370); 1552 ciż kupują od Stan. Rydzyńskiego za 1000 grz. cz. P., jaką nabył on od Piotra Racadowskiego (KoścG 10, 7v); 1553 tenże Andrzej zapisuje ż. Jadwidze c. Jana Szurkowskiego po 250 zł posagu i wiana na 1/2 swej cz. P. należnej z działów z bratem (KoścZ 20, 1v); 1561 tenże Andrzej z ss. zm. Jana [→ niżej] toczy proces o rozgraniczenie P. i Pomykowa (KoścG 14, 412v).

1548-52 Piotr Racadowski: 1548, 1549 tenże → wyżej, 1551-52 → niżej.

1551-52 Stan. Rydzyński kupuje za 1000 grz. od Piotra Racadowskiego jego cz. P. nabytą od Górzyńskich (KalG 39, 1320; KalG 40, 26), a 1552 dobra te sprzedaje → wyżej: Jan i Andrzej.

1561 Maciej, Jan kan. głog., Łukasz, Piotr i Marek Przybińscy ss. zm. Jana Przybińskiego vel Ziemlińskiego (KoścG 14, 412v, → wyżej); 1563-64 tenże Maciej kupuje od swych braci Jana kan. głog., Łukasza, Piotra i Marka 1/2 P. za 1600 zł (WsG 5, 25v; KoścG 16, 22); 1566 tenże Maciej zapisuje swej ż. Reginie c. Melchiora Konarzewskiego po 450 grz. posagu i wiana na 1/2 P. (PG 20, 472v); 1570 tenże Maciej sprzedaje P. Wojc. Zakrzewskiemu za 4100 zł (PG 21, 114v); 1579 Marek Przybiński przyjęty w skład kapituły kat. pozn. przeprowadza dowód swego szlachectwa: po ojcu Janie Przybińskim h. Glaubicz i [po babce ojczystej] h. Kromno, a po matce Annie Czackiej h. Świnka i [po babce macierzystej] h. Kotwicz; wśród świadków Piotr Przybiński (MHP nr 431); 1587 Jan i Łukasz Przybińscy ss. zm. Macieja (TD).

1570 Wojc. Zakrzewski: 1570 tenże → wyżej; 1572 tenże sprzedaje P. Janowi Pawłowskiemu za 4200 zł (PG 21, 280).

1572 Jan Pawłowski: 1572 tenże → wyżej; 1574 tenże zapisuje swej ż. Zofii Praskiej posag i wiana m. in. na 1/2 P. (PG 21 k. 454v, 514); 1577 tenże dz. P. (WsG 7, 11v); 1583 tenże sprzedaje Mac. Gnińskiemu 1/2 P. za 4000 zł (PG 22, 12v).

1580-83 Wojc. Drzewiecki, Stan. Przybiński, Jan Pawłowski (Piotrkowska 1 nr 478).

1590 działy Łukasza Przybińskiego z bratanicą Anną ż. Walentego Grodzickiego, obejmują 7 ł. os. i 1 ł. opust., 4 zagr. [inne obiekty → p. 2] (PG 156, 698v-702).

1510 w P. jest 14 ł. i 3 zagr. (LBP 110); 1530 pobór od 4 ł. (ASK I 3, 132); 1563 pobór od 5 ł., 1 wiatraka dziedz., 1 karczmy dziedz., 1 komor. (ASK I 4, 191v).

1499 prac. Jan Rexa i Jan Gosdek z P., posiadają po 1 ł. (PG 12, 31).

4. 1428 Jan sołtys z P. (KoścZ 9, 39).

5. 1410 bp pozn. Wojciech eryguje nową par. w Rydzynie i przyłącza do niej m. in. wieś P. na takich samych prawach, na jakich należała dotąd do kościoła w Dąbczu (Wp. 11 nr 1876).

1432 Dziersław z P. zawiera ugodę z Janem pleb. w Rydzynie w sprawie dzies. z 3 ł. odkupionych od kmieci; Dziersław ma płacić dzies. i meszne z tych łanów, dopóki siedzą na nich kmiecie (AC 2 nr 1029).

1510 wieś P. w par. Rydzyna, płaci dzies. po 10 gr [z łanu] plebanowi (LBP 110).

6. 1561-64 Jan Przybiński kan. głog., 1579 Marek Przybiński kan. pozn. → p. 3.

1 Pow. śremski nie jest skądinąd poświadczony. Określenia takiego używano jedynie sporadycznie w l. 1444-48, w okresie zatargu starosty z miastem Kościanem, kiedy sądy grodzki i ziemski funkcjonowały w Śremie (→ Kościan – powiat). Użycie określenia pow. śremski w 1520 wydaje się śladem podjętej wówczas próby wyodrębnienia wschodniej części pow. kośc. w odrębny powiat. Próby te były bezskuteczne i nie znamy in. przekazów je potwierdzających.

2 We wszystkich przytoczonych zapiskach przed imieniem Jana pada słówko „olim”, wskazujące właściwie na zmarłego. Ponieważ Jan jest jednak stroną transakcji, chodzi tu zapewne o to, że jest byłym dziedzicem Oporowa.

3 Być może ident. z nią jest Anna Przybińska, w 1534 ż. Jakuba Kamieniewskiego (→ niżej: Górzyńscy).