RUDKI

1391 or. Rudki (WR 1 nr 98), 1398 Rutki (Lek. 1 nr 2647), 1400 Rudky (WR 1 nr 472), 1404 [nazwisko:] Rutniczski (KP nr 1691), 1426 Ruthky (PZ 8, 75v), 1495 Ruthki (PG 7, 86v), 1509 Kuthky! (ASK I 3, 51), 3,5 km na SE od Ostroroga.

1. 1469 n. pow. pozn. (PG 8, 38); 1424 n. par. → Piaskowo (ACC 7, 173; → p. 5); 1499 n. par. Ostroróg (ACC 76 k. 103v, 113v-114, 130v, 156v; → p. 5).

2. 1404 Stan. Rudzki zapowiada zarośla (denseta wlgariter zapusti) w R. (KP nr 1691); 1522 dwór (curia) w R. (PG 15, 484v); 1525 (reg. XVIII w.) lasy Jastrowiec i Malinowiec, łąki Struga i Jastrowska, łąki Brodziszewskie położone koło R. i Lipnicy (PP 10 k. 352, 396); 1555 plac w R. [przeznaczony] na wybudowanie nowego dworu → p. 3: Mik. Rudzki; 1581 staw rybny między dwoma dworami w R. (PG 139, 280); 1587 w dziale dóbr R. i Szczepy między Andrzejem i Marcinem Młodawskimi wspomn. dwa ostrowy, które leżą pod Żabnem [obiekt nieokreślony] przy Szczepach; [jeden z nich] ostrów zw. Czubatym [leży] przy dziedzinie Szczepy; między R. a Szczepami wspomn. Sadki, Zapuścik (Zapusczik) i Zalesie [miejsca niezn.]; struga przy granicy z Jastrowiem (PG 150, 214v-217); 1589 w dok. podziału lasów i borów w dziedzinie R. wspomn. działy Lipnicki i Młodawski [tzn. graniczące z wsiami Lipnica i Młodawsko] oraz [obiekty nieokreślone] Lipowiec Wielki i Mały [→ niżej: pod 1595] w R. (PG 153, 256v); 1589 (reg. XVIII w.) las zw. Pary k. Lipnicy i R. (PP 10, 352); 1594 staw we wsi R. (PG 24, 294); 1595 Łukasz Bobrownicki i Marcin Młodawski [dziedzice w R. i Szczepach] dzielą między siebie dobra [z zapiski wynika, że dział dot. przede wszystkim lasów między R., Szczepami i Lipnicą]; Łukasz otrzymuje w R. m. in. strugę zw. → Przysieczna oraz Lipowiec Wielki i Mały [obiekty nieokreślone, → wyżej: pod 1589] (PG 165, 472; PP 10, 392); 1597 w R.: dwa dwory (nal. do Melchiora Gorzyńskiego i Łukasza Bobrownickiego); staw między dworami; drugi staw za wsią w kierunku Ostroroga, od tego stawu wolno Melchiorowi Gorzyńskiemu przekopać rów do stawu między dworami we wsi R.; za wsią błoto zw. Kuligowe oraz błoto Przysiek, które leży przy [lesie] Pary; droga z Ostroroga do R. (PG 169, 1118-1119v).

3. Własn. szlach. 1391-1580 Rudzcy (Ruccy) dziedzice w R.:

1391-1409 Stanisław (Staszek) Rudzki (Rudnicki) dz. w R., brat Andrzeja z Piaskowa, [ojciec Jana?], stryj Mikołaja z Piaskowa oraz Zachariasza z Piaskowa, Biezdrowa, Ćmachowa i Komorowa [k. Szamotuł] (Lek. 1 nr 1733, 1814, 2647): 1391-94 tenże asesor sąd. w Poznaniu (Lek. 1 nr 1157, 1240 – zapiska niejasna: asesor lub śwd., nr 1694, 1733, 1837);

1392-1409 tenże Stanisław toczy procesy: 1392-95 ze Szczepanem Skórą [z → Orla Małego] (Lek. 1 nr 1314, 1323, 1328, 1661, 2053, 2077, 2085); 1394 z Baruchem Żydem [z Poznania] o 1 grz. i odsetki (Lek. 1 nr 1742); 1394 z Jakuszem mieszcz. pozn. o 1 kopę gr (Lek. 1 nr 1768); 1394 z Dzierżkiem z Ordzina o 1/2 grz. (Lek. 1 nr 1888); 1396-1401 z Gerwardem Wróblewskim [z Wróblewa k. Wronek] (Lek. 1 nr 2135, 2251, 2647; KP nr 562); 1398 z Janem kmieciem z Sycyna [k. Szamotuł] (Lek. 1 nr 2601, 2674); 1398-99 z Olbrachtem z Kwilcza (Lek. 1 nr 2818, 2845, 2879); 1399 z Janem Przyborowskim (Lek. 1 nr 3059, 3078); 1399 ze Szczepanem Kwileckim (Lek. 1 nr 2921, 2952); 1400 z Bieniakiem [z Sierakowa], Winc. Obrzyckim i jego bratem Mikołajem (KP nr 340); 1401 z Sędziwojem z Mylina (KP nr 503); 1403 ze Szczepanem zw. Wierzba kmieciem ze Szczepankowa (KP nr 1179); 1404 z Marcinem Zwanowskim [ze Zwanowa w pow. gnieźn., obecnie Dzwonowo] (KP nr 1688); 1406 z Janem kmieciem z Psarskiego o 10 grz. (KP nr 2539); 1409 z Winc. Słopanowskim o → Orle Wielkie (PZ 3, 91; WR 1 nr 669); 1409 z Przybysławem Piętą [z Przesieki w pow. gnieźn., obecnie Przysieka] i jego synem Wierzbiętą (ZSW s. 379 nr 1318);

1394-1409 tenże Stanisław nagania szlachectwo: 1394 Jaśka dz. z Sołacza, 1409 Mik. Krzyszkowskiego (Lek. 1 nr 1930; w MHP nr 92, błędna lekcja: Stan. Burczski, zamiast Rutczski, por. PZ 3, 106); 1395 tenże zobowiązuje się zapłacić Aronowi Żydowi [z Poznania] 18 sk. (Lek. 1 nr 2050); 1398 tenże toczy proces ze swym teściem Wygłoszem z Redgoszczy1Wygłosz de Radgoscz pochodził prawdop. z Redgoszczy k. Wągrowca (pow. kcyn.), a nie z → Radgoszczy w pow. pozn. Świadkami, których Wygłosz sprowadził w 1398 do sądu w sporze ze Stan. Rudzkim, byli: Naczek z Piotrowa (k. Gniezna), Zbylut z Niemczyna (k. Wągrowca, pow. kcyn.), Maciek (Maczek) z Łabiszyna (k. Szubina, pow. kcyn), Dobiesław z Kozielska i Trojan ze Starężyna (obie wsie k. Janowca, pow. kcyn.) oraz Wojtek Łowęcki (z Łowęcic w pow. pyzdr.?, z Łowęcina w pow. pozn.?; WR 1 nr 361; Lek. 1 nr 2608). W 1403 Wygłosz de Radgoszcz po raz ostatni wystąpił w znanych nam źródłach jako śwd. ze strony Wierzbięty z Gołańczy (pow. kcyn.; WR 5A nr 87; ZSW nr 615) o 50 grz. (Lek. 1 nr 2608, 2664; WR 1 nr 361); 1399 tenże występuje jako stryj Mik. Piaskowskiego (Lek. 1 nr 2967); 1399 temuż Cherubin z Gorszewic poręcza za 3 kmieci z Gorszewic, że przez 3 l. nie będą go niepokoić (Lek. 1 nr 3057); 1400 tenże zastępuje w sądzie Winc. Obrzyckiego (KP nr 256); 1400-06 tenże śwd. (WR 1 nr 472, 761, 785; KP nr 420, 2181, 2571); 1404 tenże → p. 2; 1406 tenże sędzia polubowny (KP nr 2796).

1391, 1429 Michał z R., śwd. (WR 1 nr 98; Lek. 1 nr 977; Wp. 5 nr 503).

1403-48 Jan (Janek) Rudzki z R. i Szczepów [syn Stanisława?, ojciec Jakuba, Stanisława i Mikołaja?]: 1403-21 tenże śwd. (PZ 4, 125; KP nr 1234, 2323; WR 1 nr 688, 773, 823, 965, 1016; WR 3 nr 774; Wp. 5 nr 301; Wp. 8 nr 856); 1403 Małgorzata ż. tegoż Jana z R. w sporze z [prawdop. swymi braćmi] Andrzejem Krupką i Chwalibogiem ze Skórzewa [też z Sobiesierni i Nieszawy k. Obornik] o posag swej matki (KP nr 1454, 1480); 1415 tenże w sporze z Cherubinem z Boguszyc (PZ 4, 95v); 1424 Dorota [druga] ż. tegoż Jana z R. w sporze z [Janem] Durką [z Wróblewa, por. Jan Dziurka z → Gnuszyna] o 1/2 Wróblewa, do której wspomn. Dorota ma pr. bliższości (PZ 7, 161v); 1428 tenże wygrywa proces z Sędziwojem z Przystanek o 9 grz. poręki za Mik. Lipnickiego, brata Sędziwoja (PZ 10 k. 4v, 39v); 1430 tenże w sporze z Wincentym z Nojewa, Czemą Bielejewskim i Parysem Kikowskim o 10 grz. szkody z powodu niezapłacenia przez nich w terminie 50 grz. szer. gr (WR 1 nr 1376); 1434 tegoż ss. Jakub i Stanisław (KR 1, 22; cytowanego aktu w PZ 12, 36, nie znaleziono); 1435 tenże Jan Rudzki ze Szczepów i Sędziwój z Przystanek zobowiązują się zapłacić Jakubowi z Krzestkowic 12 grz. (PZ 13, 67); 1448 tenże Jan z R. w par. Piaskowo sprzedaje [swym ss.?] Jakubowi i Stanisławowi dziedzicom w R. 1 1/2 grz. czynszu rocznego zapisanego na cz. R. z zastrz. pr. wykupu za 18 grz. (ACC 30, 20).

1419-44 (zm. a. 27 X 1445) Mik. Rudzki, Łagiewnicki, dz. w R. i Szczepach, [ojciec Piotra?], pisarz ziemski pozn. 1437-45 (UDR I/1, 196), tenut. w → Kopanicy (G.Star. 79-80), tenut. i sołtys w król. → Łagiewnikach [k. Poznania] (KoścZ 12 s. 1, 559; PZ 15, 2v; KoścZ 14 k. 478, 482): 1419-40 tenże śwd. (WR 1 nr 970; Wp. 5 nr 369, 672); 1425-44 tenże w sporze: 1425 z wójtem z Kaźmierza, 1426 z Jarandem z Baworowa, 1432 z Marcinem Zajączkowskim z Przetoczna, 1434 z Wojciechem z Glinna, 1434 z Anną ż. mieszczanina pozn., 1436 z duchownym Szczepanem Chybskim z Gołaszyna [o nim → Chyby, p. 5 i Rogoźno, p. 5], 1437 ze Stan. Glinieckim, 1437-38 z Wojciechem niegdyś ze Świekotek [k. Głuszyny, obecnie nie istnieją], 1444 z Potencjanem Słapowskim z Dąbrówki, który dowodzi, że kupił Sobiesiernie [k. Poznania] nie za 200 grz., jak zeznał tenże Mik. Rudzki, lecz za 600 zł (PZ 8 k. 47, 75v; PZ 12 k. 156v, 228v; PZ 13, 182; WR 1 nr 1390, 1487, 1530, 1637; Koz. Nieznane nr 22; MHP nr 192); 1434 [tenże?] Mikołaj jest bratem szl. Dziersława niegdyś sołtysa w król. → Łagiewnikach [k. Poznania] (PZ 12, 156v); 1435 tenże śwd. (WR 1 nr 1652); 1437 temuż kanonicy [katedry] pozn. postanawiają wypłacić 5 grz. (AC 1 nr 232); 1440-44 tenże sędzia polubowny (KoścZ 12, 287; PZ 14, 130v; PZ 15, 19; AR nr 159; AC 2 nr 1082).

1431-69 Stan. Rudzki, Lipnicki, dz. w R., Szczepach, Buszewku i → Lipnicy [syn Jana?], brat Jakuba [i Mikołaja?, prawdop. ojciec Jana (I) i Małg. Lipnickich; o nich → niżej: Lipniccy]: 1431 tenże śwd. (Wp. 9 nr 1266); 1434-48 tenże → wyżej: Jan; 1459 tenże ma zapłacić Janowi Jabłonowskiemu [z Jabłonowa k. Sierakowa] 11 grz. długu w terminie 8 tygodni (PZ 17, 185); 1462 tenże w sporze z Dorotą wd. po [niezident.] Lutomskim (PZ 17, 280); 1463 tenże zapisuje ż. Małgorzacie [Kosickiej?, → niżej: Jan I Lipnicki] po 100 kóp gr posagu i wiana na 1/2 Lipnicy (PG 7, 187v); 1469 tenże daje swemu bratankowi Łukaszowi Rudzkiemu [synowi Jakuba] całe Buszewko o i 80 grz., w zamian otrzymuje całe połowy R. i Szczepów (PG 8, 33).

1434-61 Jakub dz. w R. [syn Jana?], brat Stanisława [i Mikołaja?], ojciec Łukasza, Marcina, Jana i Agnieszki (ACC 41, 44v-45): 1434-48 tenże → wyżej: Jan; 1464 wd. po tymże Jakubie Anna z Buszewka z c. Agnieszką → niżej: Łukasz.

1447-66 Piotr Rudzki z R., syn Mikołaja [prawdop. Mik. Rudzkiego, Łagiewnickiego]: 1447 tenże zastępuje w sądzie Michała Baworowskiego (PZ 16, 81); 1464-65 tenże w sporze: 1464 z Maciejem synem Stanisława z Wargowa [k. Obornik], 1465 z Anną wd. po Wierzbięcie Drogockim (PZ 18 k. 31v, 114v); 1466 tenże zobowiązuje się stawić świadków, że był w posiadaniu R. jeszcze za życia swego ojca Mikołaja niegdyś z R., a także po jego śmierci (PZ 18, 120).

1457-58 Andrzej Rudzki duchowny → p. 6.

1464-1523 Łukasz Rudzki, Szczepski, dz. w R., Buszewku i Szczepach, syn Jakuba i Anny z Buszewka, brat Jana, Marcina i Agnieszki, ojciec Jana, Doroty, Heleny [i Katarzyny?]: 1464 tenże w sporze z Janem z Przystanek i jego ż. Agnieszką o to, że Agnieszka odebrała 80 grz. posagu zm. Anny, matki swojej i tegoż Łukasza, która to suma zapisana była na Buszewku (PZ 18, 36-37); 1468 tenże [tylko tutaj jako] Łukasz niegdyś z R., obecnie z Buszewka, pozwany przez mansjonarzy z Ostroroga o 2 grz. czynszu rocznego zapisanego na 1/2 R. (AC 2 nr 1318); 1469 tenże → wyżej: Stanisław; 1475 tenże Łukasz Szczepski dz. w Buszewku (PZ 20, 23); 1482 tenże zapisuje ż. Dorocie po 90 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w R. (PG 9, 160v); 1482 tenże płaci karę z R. Marcinowi z Będlewa sędziemu pozn. (PZ 20, 188v); 1482, 1485 tenże w sporze z Maciejem i Małgorzatą dziećmi zm. Stanisława z Wargowa (PZ 20, 172v; PZ 21, 17v); 1485, 1486? tenże pozwany z cz., którą ma w R., przez Macieja, Andrzeja, Michała, Wojciecha i Stanisława z Baworówka (PZ 21 k. 37, 63v, 65); 1487 tenże oraz Jan Lipnicki [prawdop. jego bratanek Jan I → niżej: Lipniccy] nie stawili się w sądzie pozwani przez Jana Dąbrowskiego (PZ 21, 122); 1489 tenże zapisuje [drugiej] ż. Barbarze [Skórzewskiej, → niżej: pod 1504] po 50 grz. posagu i wiana na 2 częściach w R. (PG 10, 124); 1494 tenże sprzedaje Piotrowi Głupońskiemu z Kokalewa 2 ł. os. w R. z zastrz. pr. wykupu za 40 grz. (PG 7 k. 42, 62); 1495 tenże występuje jako wuj panny Małgorzaty, c. zm. Wawrz. Mieczewskiego [z Mieczewa, pow. pyzdr.] (PG 7, 63); 1499 tenże oraz Mikołaj i Andrzej Rudzcy, Jan Lipnicki i Wojc. Oporowski toczą proces z komendarzem kościoła par. w → Ostrorogu i mansjonarzami z Ostroroga; oficjał pozn. postanawia, że wymienieni parafianie kościoła w Ostrorogu mają wraz z żonami i dziećmi pr. do pochówku w kościele par. w Ostrorogu, zgodnie z dawnym zwyczajem (ACC 76 k. 103v, 113v-114, 130v, 156v); 1504 tenże pozwany przez Tomasza i Michała ze Skórzewa o 50 grz. posagu [swej ż.] zm. Barbary Skórzewskiej (PZ 23, 93); 1505 tenże → niżej: Andrzej Baworowski; 1505 tenże zapisuje Jadwidze Bukowieckiej, ż. swego syna Jana, 100 zł węg. posagu na 1/2 swej cz. w R. (PG 13, 47); 1505 temuż Łukaszowi zobowiązuje się Jan Młodawski, że oprawi swej ż. Dorocie, c. tegoż Łukasza, po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr (PG 65, 73); 1505 tegoż kwituje jego c. Dorota (w towarzystwie swego brata Jana Rudzkiego), z dóbr dziedz. w R. (PG 65, 73); 1506 tenże → niżej: Hieronim Otorowski; 1506, 1508 tenże w sporze z Tomaszem i Michałem braćmi swej [zm. drugiej] ż. Barbary Skórzewskiej, 1510 tenże kwituje wspomn. Skórzewskich z 30 grz. jej posagu (PG 65, 160v; PG 66 k. 48, 293v);

1514 tenże Łukasz wraz z [synem?] Janem, dziedzice w R., nie stawili się w sądzie pozwani przez Jerzego Słomowskiego, syna zm. Andrzeja Głażewskiego, o wygnanie ze wsi Szczepy i R. (PG 69, 80); 1514 Helena c. tegoż Łukasza i Katarzyna [też c. tegoż?] → niżej: Jan syn Mikołaja; 1514 tenże w sporze z Janem Młodawskim o głowę swej c. Doroty, ż. Młodawskiego, przez niego zabitej; Młodawski daje Mikołajowi i Janowi, ss. swoim i Doroty, cz. w Młodawsku (PG 69, 113; PG 15, 22); 1514 tenże wraz z synem Janem zapisuje mansjonarzom w Ostrorogu 1 grz. czynszu rocznego na cz. wsi R. z zastrz. pr. wykupu za 12 grz. (PG 15, 19v); 1520 tenże, stryj cc. zm. Jana Rudzkiego → niżej: Jan syn Jakuba; 1521-22 tenże → niżej: Jan syn Łukasza; 1523 tenże sprzedaje Mik. Pawłowickiemu [z Pawłowic k. Poznania] cz. R. i 1/2 wsi Szczepy za 800 grz. (PG 15, 493v).

1466-1506 Mik. Rudzki dz. w R., syn Jana [brat Jakuba i Stanisława?], ojciec Jana: 1466-69 tenże Mikołaj, syn zm. Jana z R., w sporze z Maciejem synem Stanisława z Wargowa (PZ 18 k. 167, 183); 1494 tenże sprzedaje prepozytowi i witrykom kościoła par. w Ostrorogu 2 ł. opust. w R. z zastrz. pr. wykupu za 20 grz. (PG 7, 22); 1495 tegoż ż. Dorota, c. zm. Przybysława z Grodziszczka, sprzedaje Sędziwojowi Przystanowskiemu swą cz. w Krzestkowicach po swym zm. bracie [zapewne stryj.] Adamie synu Wojc. Grodzickiego i inną cz. w tej wsi, która winna jej przypaść po Jadwidze Słopanowskiej wd. po wspomn. Wojc. Grodzickim za 70 zł węg. (PG 7, 84v – w TD na podstawie tegoż źródła błędnie mowa jest o Krzekotowicach); 1495 tenże zapisuje ż. Dorocie 150 grz. na 1/2 swej cz. w R. (PG 7, 84v; PG 11, 108v – tutaj mowa jest o 50 grz. posagu i wiana); 1499 tenże → wyżej: Łukasz; 1501-02 tenże w sporze z Anną Karczewską o 25 grz. jej posagu (PZ 23, 29); 1506 tenże śwd. (AR nr 2245); 1506 tenże winien jest swemu bratankowi (nepos) Janowi Rudzkiemu [prawdop. Jan syn Jakuba] 10 grz. i za tę sumę sprzedaje mu z zastrz. pr. wykupu cz. swego folw. w R. (PG 65, 209); 1514 tenże wspomn. jako zm. → niżej: Jan syn Mikołaja.

1499 Andrzej Rudzki → wyżej: Łukasz.

1505-21 (zm. 1521-22) Jan Rudzki, syn Łukasza Rudzkiego, brat Heleny, Doroty [i Katarzyny?]: 1505, 1514 tenże z ż. Jadwigą Bukowiecką → wyżej: Łukasz; 1508 tenże wraz z Janem Lipnickim pozwani przez Marcina Rozbickiego pleb. w Drzeniu [obecnie Drezdenko] o czynsze z R. i Szczepów2Być może chodziło o czynsze na rzecz altarii w Lwówku, bowiem zapewne ten sam Marcin Rozbitek w 1510 wspomn. jest jako altarysta (niezident.) altarii w tym mieście (LBP 215; → Lwówek miasto, p. 5Hb). Por. też → Notecka Puszcza, p. 3E: Parafia Drzeń (ACC 85, 159; ACC 86, 129); 1521 tenże Jan z ojcem Łukaszem zapisuje swej [drugiej] ż. Reginie, c. zm. Jana Jaskóleckiego, po 100 grz. posagu i wiana na cz. R. [o tejże? Reginie → niżej: Mikołaj, pod 1555] (PG 15, 382v); 1522 tenże wspomn. jako zm.; wdowie po nim Reginie Jaskóleckiej sprzedaje Łukasz Rudzki 1/2 swych części w R. i Szczepach oraz dwór w R. z zastrz. pr. wykupu za 250 grz. (PG 15, 484v).

1506 Jan Rudzki [syn Jakuba, brat Łukasza, Marcina i Agnieszki], ojciec Katarzyny i Elżbiety: 1506 [tenże?] Jan → wyżej: Mikołaj; 1520 tenże wspomn. jako zm.; jego cc. Katarzyna i Elżbieta, w towarzystwie stryja Łukasza Rudzkiego i wuja Jana Wielżyńskiego, sprzedają Janowi Pyczkowskiemu mieszcz. we Wronkach 2 ł. opust. w Nowej Wsi [k. Wronek] za 30 grz. (PG 15, 347).

1510 Marcin syn Jakuba z R. → p. 6.

1514 Jan Rudzki, syn zm. Mikołaja, ręczy Helenie Rudzkiej, c. Łukasza Rudzkiego, że sprzeda jej 2 ł. opust. w R. z zastrz. pr. wykupu za 20 grz. (PG 69, 58v); 1514 [tenże?] Jan Rudzki nie stawił się w sądzie pozwany przez [wspomn.?] szl. Helenę ż. sław. Jana zw. Schurlyk sukiennika pozn. o wygnanie jej i jej siostry Katarzyny ze wsi R. (PG 69, 80v).

1530-64 Mik. Rudzki dz. w R. i Szczepach, ojciec Stanisława i Fryderyka: 1530 tenże zeznaje, że winien jest Wincentemu, Stanisławowi i Jerzemu [recte: Piotrowi?] Otorowskim 13 grz. (PG 74, 677v); 1539 tenże kupuje od Piotra, Stanisława i Wincentego braci niedz. Lipnickich [ss. Jana (I) Lipnickiego] 1/2 wsi opust. Szczepy wraz z placem na wybudowanie nowego dworu z zastrz. pr. wykupu za 60 grz. (PG 17, 284); 1555 tenże rezygnuje w dziale dóbr swemu synowi Stan. Rudzkiemu całe połowy R. i Szczepów wraz z placem w R. na wybudowanie nowego dworu (drugie połowy tych wsi zachowuje dla siebie i swego młodszego syna Fryderyka, ale dożywotnio daje te części ż. Reginie); wspomn. Stanisław zapisuje ż. Jadwidze Turkowskiej na połowie tych części po 425 grz. posagu i wiana; Regina Jaskólecka (siostra Mac. Jaskóleckiego) ż. tegoż Mikołaja kasuje 225 grz. swej oprawy zapisanej na R. i Szczepach (PG 19, 291v; PG 99, 550v); 1557 tenże sprzedaje swemu synowi Stan. Rudzkiemu 1/2 wsi Szczepy z zastrz. pr. wykupu za 100 zł; cz. tę tenże Mikołaj kupił [w 1539, → wyżej] od Lipnickich na tych samych warunkach (PG 19, 440; w 1539 mowa jest jednak o sumie 60 grz. → wyżej); 1563 tenże daje synowi Fryderykowi całe części dziedz. w R. os. i Szczepach, a 1564 otrzymuje dożywotnio od syna Fryderyka części obu tych wsi (PG 20 k. 268, 305).

[Potem współwłaścicielami R. byli ss. Mik. Rudzkiego: Stanisław w l. 1555-57 (wspomn. jako zm. w 1578) oraz Fryderyk w l. 1555-75 (wspomn. jako zm. w 1579) Rudzcy, dziedzice też w Szczepach, a następnie w l. 1578-80 Jan syn Stanisława (TD, też → wyżej: Mikołaj, pod 1555-64 i → niżej: Urszula i Dorota Lipnickie, pod 1575).]

1485-1505 Baworowscy dziedzice w → Baworówku i R. (w cz. R. Łukasza Rudzkiego):

1485-1505 Andrzej Baworowski dz. w R., Szczepach i Baworówku: 1485, 1486? tenże z braćmi → wyżej: Łukasz; 1495 tenże zapisuje ż. Barbarze po 17 grz. posagu i wiana na połowie swych części dziedz. [w R.?], nal. mu z działów z braćmi Michałem, Wojciechem, Stanisławem i Maciejem (PG 7, 86v; PG 11, 110 – tutaj suma 16 grz.); 1504 tenże w dziale dóbr z bratem Maciejem dostaje całe części Macieja w R. i Szczepach oraz 32 grz. (PG 64, 127); 1505 tenże z bratem Maciejem sprzedają Stan. Redeckiemu [z Redcza w pow. gnieźn., obecnie Recz] całe części dziedz. zyskane na Łukaszu Rudzkim w R. i Szczepach z zastrz. pr. wykupu za 74 grz. (PG 13, 32).

1487-1580 Lipniccy dziedzice w → Lipnicy, R. i Szczepach:

1487-1503, 1508? (zm. a. 1522) Jan [I] Lipnicki dz. w → Lipnicy (1487-1503), R. i Szczepach, syn Małg. Kosickiej [i prawdop. Stan. Rudzkiego, Lipnickiego], brat Małg. Lipnickiej: 1487, 1499 tenże → wyżej: Łukasz Rudzki; 1489 tenże zapisuje ż. Katarzynie [prawdop. z Urbanowa Nowego i Starego k. Opalenicy] po 100 kóp [gr] posagu i wiana na 1/2 Lipnicy i na cz. R. (PG 10, 104v); 1503 tenże → niżej: Otorowscy; 1508 [tenże czy Jan II?] → wyżej: Jan Rudzki syn Łukasza.

1508?, 1510-37 Jan [II] i 1537-50 Winc. Lipniccy, dziedzice niedz. w R., → Lipnicy i Szczepach, ss. Jana [I] Lipnickiego i Katarzyny, bracia Stanisława, Piotra i Anny Lipnickich: 1508 [tenże czy Jan I?] → wyżej: Jan Rudzki syn Łukasza; 1510 tenże Jan daje Agnieszce Głupońskiej wd. po Janie Mikuszewskim [niezident.] 1/4 karczmy w R. i 80 grz., w zamian otrzymuje jej części dziedz. w → Lipnicy (PG 14 k. 113, 223); 1537 tenże Jan sprzedaje swym braciom Piotrowi, Stanisławowi i Wincentemu Lipnickim części R., Szczepów i Lipnicy za 600 grz. (PG 17, 80); 1539 tenże Wincenty z braćmi Piotrem i Stanisławem → wyżej: Mik. Rudzki; 1550 tenże Wincenty zapisuje ż. Annie, c. Stan. Krzyszkowskiego, po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 Lipnicy oraz na wsiach R. os. i Szczepy opust. (PG 18, 576).

1569-80 Urszula i 1570-80 Dorota Lipnickie, cc. Winc. Lipnickiego i Anny Krzyszkowskiej: 1569 taż Urszula ż. Jerzego Wierzchaczewskiego daje mężowi całe swe części wsi R., Lipnica i Szczepy (PG 21, 7v); 1570 wspomn. Jerzy daje Melchiorowi Jaskóleckiemu całe części swoje i panny Doroty Lipnickiej w R. os. i Szczepach (PG 21, 161v); 1575 wspomn. Jerzy sprzedaje Fryderykowi Rudzkiemu całe części dziedz. w R. i Szczepach za 200 zł pol. (PG 21, 602v); 1580 taż Dorota zobowiązuje się sprzedać swemu bratu stryj. Wojciechowi [synowi Stan. Lipnickiego] swe części w Lipnicy, R. i Szczepach (PG 137, 407); 1580 te siostry → niżej.

1574-80 Wojc. Lipnicki dz. w Lipnicy, R. i Szczepach, syn Stan. Lipnickiego i Zofii z Buszewka, brat Jana, Stanisława i Jadwigi Lipnickich: 1574 tenże zapisuje ż. Zofii Sułockiej [z Sułocina w pow. kośc., obecnie Słocin] po 700 zł posagu i wiana na wsiach Lipnica, R. os. i Szczepy (PG 21, 489); 1575 tenże sprzedaje Baltazarowi Gorzyckiemu swe części w R. i Szczepach za 550 zł pol. (PG 21, 602v); 1580 tenże Wojciech → wyżej; 1580 tenże jest bratem stryj. Urszuli i jej siostry Doroty ż. Jarosza czyli Hieronima Przystanowskiego (PG 136, 610; PG 137, 407).

1494, 1510 Głupońscy z → Głupoń: 1494 Piotr Głupoński z Kokalewa [syn Jana z Głupoń, niegdyś z Kosiczyna] kupuje 2 ł. w R. → wyżej: Łukasz Rudzki; 1510 Agnieszka Głupońska [c. Winc. Kozłowskiego] → wyżej: Jan [II] i Winc. Lipniccy.

1503-18 Otorowscy dziedzice w → Otorowie i R.:

1503 Stan. Otorowski syn Wojc. Kiełcza Otorowskiego [i Małg. Lipnickiej] kwituje swego wuja Jana [I] Lipnickiego z dóbr po matce w R. i Lipnicy oraz ręczy za swych braci, że również oni skwitują Lipnickiego (PG 64, 57v).

1503-1518 Wojc. Wilk Otorowski, syn Jana Kiełcza z Otorowa, brat stryj. Stanisława: 1503 tenże kupuje od Jana [I] Lipnickiego 1/2 wsi Szczepy i 1/2 ł. w R. z zastrz. pr. odkupu za 60 zł węg.; w 1518 tenże sprzedaje Wacławowi z Ostroroga wspomn. dobra na tych samych warunkach (PG 12, 268v; PG 15, 219v; PG 64, 57v).

1506 Hieronim Otorowski [syn Wojc. Kiełcza Otorowskiego i jego pierwszej ż. Katarzyny] prep. w Ostrorogu i pleb. w Otorowie zapisuje w testamencie kościołowi Ś. Jana Chrzc. w Ostrorogu 1 ł. w R. kupiony z zastrz. pr. wykupu od Łukasza Rudzkiego (ACC 83, 65v-66).

1505-11 Stan. Redecki [o nim → Oborniki – wójtostwo, l. 1506-13] dz. w R. (w cz. R., która wcześniej nal. do Łukasza Rudzkiego, potem do Baworowskich; → wyżej: Łukasz Rudzki i → wyżej: Andrzej Baworowski): 1505 tenże → wyżej: Andrzej Baworowski; 1508 tenże wprowadzony w posiadanie części Andrzeja i Macieja z Baworówka w R. i Szczepach, kupionych przez tegoż Stanisława za 74 grz. [w 1505, → wyżej: Andrzej Baworowski] (PG 66, 24); 1511 tenże daje Mik. Wyszyńskiemu 1 ł. opust. w R. i 200 kóp [gr], w zamian otrzymuje 1/2 wsi Wyszyny [pow. pozn.] (PG 14, 269); 1511 tenże sprzedaje Andrzejowi Głażewskiemu ze Słomowa części w R. i Szczepach z zastrz. pr. wykupu za 74 grz., części te tenże Stanisław kupił na tych samych warunkach od Andrzeja i Macieja z Baworówka [w 1505] (PG 14, 293).

1511-25 Głażewscy dziedzice w → Głażewie, → Durmowie, Słomowie i R.:

1511 Andrzej Głażewski ze Słomowa kupuje cz. R. → wyżej: Stan. Redecki.

1514-25 Jerzy Głażewski, Słomowski, dz. w Słomowie, syn Andrzeja: 1514 tenże → wyżej: Łukasz Rudzki; 1523 tenże sprzedaje Janowi Rakojadzkiemu całe swe części w R. i Szczepach z zastrz. pr. wykupu za 74 grz. (PG 15, 487v).

1511-95 inni posiadacze części w R.: 1511 Mik. Wyszyński → wyżej: Stan. Redecki; 1518 Wacław z Ostroroga → wyżej: Wojc. Wilk Otorowski; 1523 Mik. Pawłowicki [z Pawłowic k. Poznania] → wyżej: Łukasz Rudzki; 1523 Jan Rakojadzki → wyżej: Jerzy Głażewski; 1570 Melchior Jaskólecki i 1575 Baltazar Gorzycki → wyżej: Lipniccy; 1580 Jan Krzyszkowski [ojciec Zofii ż. Fryderyka Rudzkiego] i 1581-83 Serafin Młodawski → niżej: pobór; 1580-95 Marcin Młodawski, syn Serafina: 1580 tenże → niżej: pobór; 1587, 1595 tenże → p. 2; 1587 Andrzej Młodawski, 1595, 1597 Łukasz Bobrownicki i 1597 Melchior Gorzyński → p. 2.

1508 wiardunki wojenne z R. od 5 1/2 ł. (ASK I 3, 13); 1509 pobór od 4 1/2 ł. (ASK I 3, 51); 1510 w R. 4 1/2 ł. os., 10 1/2 ł. opust., folw. (LBP 222); 1563 pobór od 8 ł., karczmy dor. (ASK I 5, 227v); 1577 pobór z R. (ASK I 5, 694v); 1580 pobór z cz. Marcina Młodawskiego od 3 ł., 2 zagr., 2 komor.; z cz. Jana Krzyszkowskiego od 2 ł., 4 zagr. (ASK I 6, 120v; ŹD 23); 1581, 1583 pobór z R. płaci Serafin Młodawski (Piotrkowska 2, 62).

1494 w R. 2 ł. opust. Plogoszewski i Marczolkowski (PG 7, 22); 1508 Jan Plagosz kmieć z R. (ACC 85, 159).

5. 1424 Tomasz pleb. w → Piaskowie wydzierżawia wikariuszowi z Ostroroga dochody swego kościoła, z wyjątkiem m. in. 2 ł. w R. (ACC 7, 173).

1448 R. w par. Piaskowo → p. 3: Jan Rudzki; 1461 R. w par. Piaskowo (ACC 41, 44v-45); 1499 R. w par. Ostroróg → p. 3: Łukasz Rudzki; 1508, 1582, 1787 R. w par. Ostroróg (ASK I 3, 13; ŹD 23; AV 34, 554v).

1510 do uposażenia mansjonarzy w Ostrorogu nal. z R. meszne oraz dzies. snop. z 4 1/2 ł. os. i z 10 1/2 ł. opust., a także [meszne] z folw.; do prepozyta z Ostroroga nal. z R. meszne ze wspomn. 4 1/2 ł. os. i z 10 1/2 ł. opust. (LBP 222).

6. 1457-58 Andrzej Rudzki mansjonarz w Ostrorogu (ACC 38 k. 28, 130v, 137v).

1510 Marcin syn Jakuba z R., student w Krakowie (AS 2, 126).

1527 uczc. Katarzyna z [naszych?] R. otrzymuje od Winc. Świdwy z Szamotuł kaszt. gnieźn. pewne kosztowności i szaty za wierne służby (PG 16, 179).

8. Ok. 1500 m na SE od wsi R., w zakolu strugi, odsłonięto grodzisko wklęsłe otoczone wałem i fosą z IX-XII w. (stanowisko Rudki I lub Lipnica; Hensel 5, 432-434; Fontes 32, 1981, wyd. 1983, s. 58 nr 61). Ok. 600 m na E od niego leży nieco mniejsze grodzisko wklęsłe otoczone wałem i fosą z VIII/IX – IX w. (stanowisko Rudki II lub Jastrowo-Ostrolesie; Hensel 2, 206).

Uwaga: 1. Wspomn. w 1400 jako śwd. Stańczyk z Rudy, brat Andrzeja (KP nr 151), pochodził nie z naszych R. (jak podaje K 3, 151), lecz z Rudy k. Wielunia (poprawna identyfikacja u K 8, 216). Por. też R. Rosin, Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, Warszawa 1963, s. 144-145.

Nie wiemy, czy z naszych R., czy z jednej z licznych wsi o nazwie Ruda, Rudki, Rudna w Wlkp., pochodził Jan Rudzki (Rudski) wspomn. w 1514 jako śwd. ze strony Mac. Thachrzicz mieszczanina pozn. w jego sporze z Katarzyną c. Jana pisarza miejskiego w Poznaniu (AC 2 nr 1690), a także Jan Rudzki, który w 1493 kupił od Jana Punińskiego cz. Jeligowa z zastrz. pr. wykupu za 120 zł węg. (PG 11, 3v). O Michale Ruckim komandorze pozn. domu joan. → Ręcsko, p. 3.

2. W haśle → Golcz, p. 3, pomyłkowo piszemy pod 1502 o Janie i Elżbiecie Rudkowskich, zamiast Bytkowskich (zob. PG 12, 220).

1 Wygłosz de Radgoscz pochodził prawdop. z Redgoszczy k. Wągrowca (pow. kcyn.), a nie z → Radgoszczy w pow. pozn. Świadkami, których Wygłosz sprowadził w 1398 do sądu w sporze ze Stan. Rudzkim, byli: Naczek z Piotrowa (k. Gniezna), Zbylut z Niemczyna (k. Wągrowca, pow. kcyn.), Maciek (Maczek) z Łabiszyna (k. Szubina, pow. kcyn), Dobiesław z Kozielska i Trojan ze Starężyna (obie wsie k. Janowca, pow. kcyn.) oraz Wojtek Łowęcki (z Łowęcic w pow. pyzdr.?, z Łowęcina w pow. pozn.?; WR 1 nr 361; Lek. 1 nr 2608). W 1403 Wygłosz de Radgoszcz po raz ostatni wystąpił w znanych nam źródłach jako śwd. ze strony Wierzbięty z Gołańczy (pow. kcyn.; WR 5A nr 87; ZSW nr 615).

2 Być może chodziło o czynsze na rzecz altarii w Lwówku, bowiem zapewne ten sam Marcin Rozbitek w 1510 wspomn. jest jako altarysta (niezident.) altarii w tym mieście (LBP 215; → Lwówek miasto, p. 5Hb). Por. też → Notecka Puszcza, p. 3E: Parafia Drzeń.