BUKOWSKO

(1361 Bukowsko, 1468 Bukowsko Inferius) 16 km na SW od Sanoka.

1. 1361 in distr. san., kościół w miejscu (KDM III 741); od 1468 należy do parafii łac. w Nowotańcu (CS 156 s. 210-211); 1477 distr. san. (XVI 1213, 1226, 1268); 1508, 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 117, 123, 148); 1523, 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 98, 416, 513).

2. 1435 granica, gdzie role wsi B. łączą się z rolami Nowotańca „alias szekly”, lecz sięgać winny wg pełnego wymiaru „alias do dly”. Z drugiej strony od wsi Wisłok granica grzbietem pasma Bukowica, czyli obejmuje teren obecnych wsi Tokarni i Woli Piotrowej (XI 708).

3. Własn. szlach., dobra → Zboiska. 1425 Mikołaj Czeszyk sędzia san. wraz z synem Janem gwarantują zapłacenie Mikołajowi Pakoszowskiemu 20 grz. i Janowi Dolińskiemu 30 grz. intromisją lub zastawem wsi Bucowsko [? może Buków], niczego sobie nie zachowując, z obowiązkiem chronienia ich przed przeszkodami [ze strony właściciela Matiasza ze Zboisk?] (XI 113); 1435 Piotr chor. san., Jan i Jerzy bracia ze Zboisk [ss. Matiasza] oznajmiają, że w wyniku podziału ojcowizny Piotr otrzymuje wsie → Zboiska, Wolicę, B. i Zachoczewie, które bracia mu ustępują. Poddani Piotra i braci będą mieli wolność we wszystkich lasach i wodach, lecz obcy poddani, pasący trzody w lasach „alias wegnanycze” wsi B., winni dawać osep, który przypadnie właścicielowi B. (XI 708); wszelkie szkody w dobrach ojczystych ponoszą do 6 lat wszyscy bracia wspólnie, później każdy w swoich dobrach (XI 709); 1440 Piotr ze Zboisk, ręcząc za podkanclerzego Piotra ze Szczekocin Piotrowi Czeszykowi na 400 grz., zobowiązuje się dać temuż za 800 grz. w posiadanie wieś swą B. (XI 1286, 1287, 1322, 1323); 1443 Piotr Matiaszowicz chor. san. zobowiązuje się stawić przed starostę sługę swego Bartosza z B. z powodu [ukradzionego] siodła (XI 1719); 1445 6 mieszkańców z B. świadczy na korzyść Andrzeja kmiecia z B., obwinionego o kradzież konia przez Chodora z Wielopola (XI 2059g, 2060); 1464 Jerzy z B. (XVI XLII); 1466 sołtys z B. z całą gromadą wynagradza kmieciowi z Wysoczan zabicie jego syna (XVI 314); 1471 Piotr ze Zboisk zapisuje ż. swej Małgorzacie 1000 grz. na połowie swych dóbr → Zboiska, B. i in. oraz na połowie robocizny w tych wsiach (XVI 790); 1474 sołtysi z Prusieka i B. oraz podwójci i kmiecie z B. ręczą za stawienie Pawła Proszkurnicza, który ukradł 21 koni w Jaćmierzu (XVI 1005, 1170); 1474 król Kazimierz nadaje Mikołajowi Strzeżowskiemu swemu dworzaninowi, działy we wsiach Zahoczewie, → Zboiska, B. i in. które należały jako macierzyzna do Piotra, Katarzyny, Barbary i Marty, dzieci zm. Zuzanny a wnuków Piotra ze Zboisk chor. san. [skonfiskowane] z powodu ich opieszałości w wyprawie wojennej (MRPS I 1222); 1475 Małgorzata wdowa po Piotrze chor. san. zapisuje Henrykowi [albo Andrzejowi] s. Piotra z Rytarowiec, swemu siostrzeńcowi, 100 grz. na połowie swej oprawy w B., po swej śmierci (XVI 1033, 1060, 1088); 1477 Henryk kwituje Jana Felsztyńskiego z wym. kwoty (XVI 1215); 1477 Katarzyna ż. Jana z Kulikowa kwituje ojca swego Jana Felsztyńskiego z wszystkich dóbr przypadłych jej po matce Zuzannie prawem bliższości, tj. z piątej części dóbr i wsi → Zboiska, B. i in. (XVI 1213, 1226, 1268); 1480 Jan Felsztyński zobowiązuje się dać intromisję w połowę swej części w B., ręczącemu za niego na 50 grz. Leonardowi [z Pobiedna] wojskiemu san. (XVI 1446); 1484 Barbara ż. Jakuba Clussa z Wyżnian sprzedaje ojcu swemu Janowi Felsztyńskiemu za 400 grz. przypadłą jej po matce Zuzannie piątą część dóbr → Zboiska, B. i in. (XVI 1633); Helena ż. Adama z Oleszyc sprzedaje ojcu swemu Janowi z Felsztyna za 400 grz. jw. (XVI 1634); 1493 Marta ż. Jana Laszniowskiego a c. Jana Felsztyńskiego sprzedaje br. swemu Piotrowi ze Zboisk Felsztyńskiemu za 400 grz. przypadłą jej po matce Zuzannie piątą część dóbr → Zboiska, B. i in. (XVI 2118); Piotr Felsztyński z Odnowa daruje dożywotnio ż. swej Beacie z Romanowa połowę swych dóbr ruchomych i nieruchomych w pow. san. a to → Zboiska, B. i in. (XVI 2130, 2131); 1508 Piotr Felsztyński właśc. (ŹD XVIII s. 117); B. 2 karczmy z browarami po 1 grz. (ŹD XVIII s. 123); 1511 Piotr Odnowski albo Felsztyński właśc. (XIX 3113 s. 674); 1515 Felsztyński właśc. wsi Zboiska, B. i in.; B. 16 ł., młyn (ŹD XVIII s. 148); 1523 podymne 32 gr (AS I 21 k. 98); 1526 19 ł., młyn, 2 karczmy (AS I 21 k. 416); 1530 20 ł., młyn, 2 karczmy (AS I 21 k. k. 513); 1536 19 ł., młyn, 2 karczmy (AS I 21 k. 563); 1552 50 gosp., 2 karczmy, 2 młyny po 1 kole (AS I 21 k. 1014); 1553 Mikołaj Odnowski z Felsztyna [s. Piotra Felsztyńskiego z Odnowa] wwda sandom. zapisuje ż. swej Annie z Bobrku 3000 zł na swych dobrach: wieś → Zboiska, B. z folwarkiem i in. (MRPS V 1562).

Mieszkańcy: 1443 Barthossius familiaris (XI 1719); 1445 Anda albo Andrzej, Jakub Thokarz, Staschek Loy, Micolai Schepyothka, Macziek Kloczek, Stain Lissy, Woytek Stawnykow sin (XI 2059g, 2060); 1469 Demko (XVI 600); 1474-76 Iohannes ... sar scolteti (a. scoltetus) de B., Petrus podwójci, Matho... szovycz, Nicolaus frater..., Andreas Dyszel, Petrus Szovalka, Michael Cozlovicz, Hrycz Plaskanka, Andreas Kloczkovicze, Stanislaus Postachta, Paulus Praskurnycz a. Praskurnyk (XVI 1005, 1170); 1486 Petrus Gląvis [?] albo Piotr Gląb Sobolka, Urbanus Sobolka kmiecie (XVI 3405, 3406); 1488 Jan karczmarz, jego ż. Dorota (Trz. 370); 1504-05 Nicolaus alias Myhal woźny z. (XVI 2979, 3113); 1516 Jan Vyelgos, jego ż. Dorota z Trześniowa i zięć Filip (Trz. 576); 1557 Jurko Czapajczą, Janko Czapajczą (Balzer 6); 1559 Bartek Kuryłczę (Balzer 10); 1561 Bartek, Staś Łysego syn, Lisic, Piotr Polak (Balzer 14, 16, 17); 1563 Janek s. Pawła, Maciek, Paweł (Balzer 24, 27); 1564 Bugaj, Jan kotlarz, jego brat Wawrzek, Kuryło (Balzer 31, 33); 1576 Szczęsny garncarz, Pekal (Balzer 52).

4. 1436 Jan sołtys z B. ręczy za stawienie Janka sołtysa z B. przed sądem prawa niem. (coram iudicio Theutunicali) (XI 837); 1437 Jan sołtys z B. pozywa Fryderyka z Jaćmierza o 1 grz. i 6 1/2 gr (XI 943, 951); 1438 2 kmiecie z Beska ręczą Janowi sołtysowi z B. na 13 grz. za żyto, za czterech ludzi [z Beska?] (XI 1109); 1466 → p. 3 (XVI 314); 1467 Wawrzyniec Pisskorzovycz z Pielni otrzymuje intromisję w połowę sołectwa w B. (XVI 3221); 1468 Piotr i Baltazar dziedzice sołectwa w B. Niżnym (XVI 479); 1474 Iohannes ...sar. scolteti, Piotr podwójci i 8 kmieci z B. ręczą za zwrot skradzionych koni → p. 3 (XVI 1005); 1476 przezorny Jan sołtys i Piotr podwójci z B. stwierdzają przysięgą zwrot rzeczy przez podejrzanego Hrycia Plaskankę z B. (XVI 1170); 1478 Małgorzata wdowa po Jakubie sołtysie z B. wraz z s. Wawrzyńcem z Tyrawy i c. Katarzną, ta przez swego opiekuna i męża Jana młynarza, kwitują przed sądem wyższym prawa niem. Przezornego Jana sołtysa z B. za ich część sołectwa w B., również za młyn i karczmę (XVI 3291); 1480 szl. Piotr i Baltazar Oziębłowscy sprzedają przed sądem wyższym prawa niem. ur. Janowi Felsztyńskiemu za 100 grz. część sołectwa w B. (XVI 3300); 1485 przez. Katarzyna wdowa po Mikołaju Koku, sołtysowa (advocatissa) z B. wraz Ł synami Janem i Maciejem sołtysami (advocati) z B. sprzedają Janowi z Felsztyna swój dział tj. połowę sołectwa w B. i odstępują od praw do sądu wyższ. prawa niem. (XVI 1707); ur. Piotr z Grabownicy i Pielni Górnej pożycza od sław. Katarzyny i jej synów Jana i Macieja, niegdyś sołtysów z B., 50 grz., za które zastawia im kmieci w → Pileni Górnej (XVI 1708); 1486 przed sądem wyższym prawa niem. szl. Katarzyna z B., niegdyś sołtysowa z Prusieka (XVI 3405, 3406); szl. Piotr z Pielni pożycza od szl. Jana, niegdyś sołtysa z B. 28 1/2 grz., za które zastawia kmieci w → Pielni (XVI 1789); Jan i Maciej Gnyewosch, br. rodzeni, wraz z matką swoją kwitują Jana Felsztyńskiego z pełnej zapłaty za sołectwo w B. (XVI 1796); 1504-05 przezorny Jan Gorny, niegdyś sołtys z B., dzierżawca działu w Pielni (XVI 2996, 2997, 3079); 1580 wójt i dwaj przysiężnicy (Balzer 61);

5. 1361 kościół parafialny ad Sanctum Petrum in Bukowsko (KDM III 741); kościół posiadał uposażenie w Wolicy, o czym świadczy nazwa tej wsi w l. 1435-71 Sancti Petri alias Wolicza, ad Sanctum Petrum, od Swenthego Pyotra → Wolica; 1468 dokument Mikołaja bpa przem. stwierdza dokonanie w jego obecności ugody między Jerzym z Humnisk kaszt. san., Piotrem chor. san., Janem stolnikiem san., Leonardem z Pobiedna i Szczepanem plebanem kościoła par. w Nowotańcu, w sprawie dochodów tego kościoła z wsi B., która z biegiem czasu ze schizmatyckiej stała się w większości katolicką (quae quidem villa antea dicebatur per incrementa temforum ex schismaticis pro maiori parte versa in catholicos). Pleban w Nowotańcu ma otrzymywać z wsi B. 14 miar żyta i tyleż owsa (CS 156 s. 210-211).

7. F. Kiryk, Zarys dziejów Bukowska do roku 1795. Rocznik Sanocki 1963 s. 135-150.