CZARNA

(1505 Czarnaia et Biesiada, 1526 Czarne, 1530 Czarna) 29 km na SE od Leska.

1. 1526, 1530 z san. (AS I 21 k. 415, 352).

2. 1505 wieś założona na potoku „Czarnaia uste” i na drugim zw. Chreuth aż do granic Samborskich [czyli pow. Samborskiego] z dołączeniem Biesiady (CPr 307 s. 641); 1540-41 rozgraniczenie między wsiami Bandrów, Strwiązik alias Ustrek [dziś Ustrzyki Dolne], Berehy [B. Dolne] i in., należącymi do starostwa przem., a wsiami Czarna, → Ustianowa i in., będącymi własnością dziedziczną Piotra Kmity, z udziałem ludzi starych, rozpoczęte od 3 dawnych kopców narożnych na grzbiecie góry Jawornik na Polanye Jassienyow seu Bessiedzka Polyana, oddzielających dobra starostwa Samborskiego wsie Michniowiec i Mszaniec, wieś Czarną Piotra Kmity należącą do dóbr Sobień i Olszanica, oraz wieś król. Bandrów starostwa przem. Poniżej tych kopców usypano duży kopiec narożny na polanie na pochyłości góry Jawornik, oddzielającej ziemię san. od przem., stąd na polankę zw. Hirawka, dalej grzbietem aż do końca góry Jawornik, do 3 kopców oddzielających wieś Czarną dóbr sobieńskich, wieś Reby [dziś Rabe] i Hoszów Andrzeja Tarły oraz dobra Bandrów starostwa przem. Dalej wierzchem gór między dobrami Czarna, Sokołowa, Daszowa, Teleśnica Fiedorowa [dziś T. Oszwarowa] i Łobozew, należącymi do zamku Sobień na lewo a dobrami Rabe i Hoszów Tarły na prawo. Od dawnego kopca na górze Żuków, oddzielającego wym. dobra, zeszli z góry Żuków na prawo, idąc „przislopem” koło kopców między dobrami i wsiami Piotra Kmity Łobozew i → Ustianowa a wsiami Hoszów i Rabe A. Tarły, doszli do grzbietu góry Gromadzin (MK 63 k. 170-172, 183-184).

3. Własn. szlach., dobra → Sobień, Lesko. 1505 Stanisław Kmita wwda bełski, star. przem. i spiski, pozwala zacnemu Andrzejowi Wyderce, za wyświadczone jego ojcu i jemu zasługi, założyć wieś na surowym korzeniu na prawie wołoskim w dobrach sobieńskich zw. Czarnaia i Biesiada (CPr 307 s. 640-644); 1526 ... Lobozew, Czarna, utraque Sokolya, iste omnes ville domini [Petri Kmita] marsalci in libertate sedent nihil contribuunt (AS I 21 k. 415); 1530 3 dworzyszcza (AS I 21 k. 352); 1531 Czarna val (achica) de 3 areis (AS I 34 k. 440); 1536 ville iuris valachici ... Czarna 3 areae valachicae, sołtys, młyn, pop (AS I 21 k. 558); 1580 w dobrach pozostałych po Piotrze Kmicie i jego ż. Barbarze: Czarna z Biesiadą dwie za jedne (Fastnacht, Działy s. 18, 23); 1589 Czarna cum Biesziada 23 1/4 ł., sołtys 2 ł., pop 1 ł., młyn 1 koło, 1 komornik z bydłem, 1 rzemieślnik, 1 komornik bez bydła, „hidraulus 1” (ŹD XVIII s. 59).

Mieszkańcy: 1541 Fiedor, Sienko, Mikuła (MK 63 k. 170); 1585 Daniło Czeczniąt (Balzer 62).

4. 1505 18 XI Stanisław Kmita pozwala Andrzejowi Wyderce założyć wieś zw. Czarnaia i Biesiada na prawie wołoskim na surowym korzeniu, nadaje mu kniaźstwo obejmujące: 3 łany, młyn ze stępami, walidłem i foluszem, karczmę, także obszary, możność osadzenia rzemieślników, zagrodników i komorników, założenia sadzawek, barcie, wolność w lasach. Kniaź i kmiecie otrzymują 24 lata wolnizny, po upływie której kmiecie winni dawać panu z każdego łanu 4 barany, dań wieprzową, jak w innych wsiach Kmitów, i wojenszczyznę 12 gr, zaś kniaziowi kolędę (cum honoribus alias s choladka) na Boże Narodzenie i Wielkanoc oraz robociznę 8 dni i 3 wozy „drew”. Kniaź będzie wolny od wyprawy wojennej, winien dawać 3 grz. czynszów oraz wojenne, otrzyma zaś trzecią część. Kmiecie odpowiadają sądownie przed kniaziem, ten przed panem (CPr 307 s. 640-644); 1531 wieś wołoska → p. 3; 1536 wieś prawa wołoskiego, dworzyszcza wołoskie, sołtys, → p. 3.

5. 1505 w przyw. lokacyjnym pozwolenie na wybudowanie cerkwi (synagogam) z 1 ł. i daninami od kmieci dla „baithka”, który ma panu dawać mardurem alias kunicze lub 14 gr (CPr 307 s. 642); 1536 pop → p. 3; po 1553 w przyw. lok. wsi Romanowej Woli mowa o budowie cerkwi w Cz., na co Tymko Serednicki dał 50 zł Piotrowi Kmicie [czyli przed r. 1553] (CS 50 s. 1217).