KRÓLIK POLSKI

(1389 Iohanne, 1426 Crolikow, 1429 Crolikowo, 1433 Krolikowa, 1558 Antiqua Królikowa, 1654 Królik Polski [CS 314 k. 358]) 7 km na N od Jaślisk.

1. 1434 in terra Russie et distr. san. (VII 40, VIII 61a); 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 147); 1523, 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 96, 412, 348).

2. 1389 nowo założona wieś w lesie zw. Poloni między miastem Jaśliska (Iaselska) a wsią Deszno, po obu brzegach rz. Murmawy (VIII 19); 1470 Mikołaj bp przem. z kapitułą pozywa Jakuba, Andrzeja i Mikołaja dziedziców z Rymanowa, że nie chcą oznaczać granic między wsią biskupią K. a wsiami ich Deszno i Wisłoczek, o które to granice toczył się poprzednio spór biskupa z matką pozwanych, zm. Katarzyną z Rymanowa wwdziną sandom. (XVI 700); tenże pozywa Jana i Dobiesława dziedziców z Rymanowa, że nie chcą oznaczać granic między wsiami biskupa: Lubatowa, K., Szklary, Jaśliska [miasto] i Wola [Niżna] a ich posiadłościami: Bałucianka (Baluchowa), Deszno, Wołtuszowa (Valathoslava) i Wisłoczek (XVI 701); tenże pozywa Zygmunta i Pawła dziedziców niedzielnych, że nie chcą oznaczać granic j.w. (XVI 702, 703); 1527 wieś Szklary graniczy z K. (ADP Liber privil. s. 76-78); 1558 Ian cerkiewny w Nowej Królikowej [dziś Królik Wołoski] sięga do ról K. P. (Antiqua Królikowa) (Hrusz. Mater. 110).

3. Własn. szlach., od r. 1434 duchowna bpstwa przem. obrz. łac. 1389 → p. 4; 1426 król Władysław nadaje Andrzejowi puszkarzowi król. w sumie 100 grz. Królik (Crolikow) i Jaśliska (Iasslicza), które poprzednio nadane były Zyndramowi z Maszkowic, a następnie wróciły do króla. Andrzej winien osiedlać te miejsca i chronić ich granice (VIII 50); 1428 → p. 4; 1429 Matiasz ze Zboisk pozywa szl. Piotra Smolickiego o 180 grz. poręki za Andrzeja puszkarza (XI 312, 313); 1430 Klimaszko [z Pobiedna] sędzia san., Piotr Smolicki i in. rozjemcy rozstrzygają spór między Matiaszem [ze Zboisk] a Andrzejem puszkarzem i postanawiają, że Czigan winien przejść do posiadłości w K., otrzymać pieniądze i ustąpić z roli, a Andrzej nie powinien mu w niczym przeszkadzać, jeśli ktoś ma coś przeciw Cziganowi, winien dochodzić prawnie przed Matiaszem (XI 305); ugoda przyjacielska między Matiaszem a Andrzejem, że Niclos kmieć Andrzeja winien dać 9 (10) grz. kmieciowi Matiasza Cziganowi. Niklos wraz z 3 innymi ręczą Matiaszowi (XI 370); 1433 Janusz bp przem. oświadcza, że winien jest szl. Andrzejowi puszkarzowi 540 grz. za dobra dziedziczne Jaśliska z wójtostwem i wieś K. z sołectwem zgodnie z umową między nimi w ten sposób, że biskup winien dać na 25 XII 240 grz. a Andrzej winien dać mu w posiadanie te dobra. Na kolejne Boże Narodzenie biskup winien dać 300 grz. (XI 558); 1434 król Władysław Jagiełło nadaje biskupstwu przem. obrz. łac. miasto Jaśliska i wsie Crolikowa, Daleyow [dziś Daliowa], Biskupice [dziś Jasionka] i Nowa Jasionka (VII 40; VIII 61a); Andrzej z Lubna puszkarz król. z polecenia króla odstępuje Januszowi bpowi przem. miasto Jaśliska i wieś K. za 100 grz. oraz sprzedaje mu wójtostwo w Jaśliskach i sołectwo w K. za 500 grz., na poczet sumy 600 grz. otrzymuje zadatek 300 grz., zastrzega sobie mieszkanie we dworze w Jaśliskach do Zielonych Świąt, połowę baranów należnych od Wołochów [z wsi sąsiednich] oraz dochody z młyna w Jaśliskach (VIII 61); 1436 ludzie z Dobrej ręczą za Cygana, że będzie zachowywać pokój i tylko prawnie postępować w sprawie roli w K. (XI 825); 140365 Marcin Sopichowski, zarządca [dóbr] Mikołaja bpa przem., pozywa dziedziców z Rymanowa: Jakuba prepozyta krak., Dymitra, Mikołaja i Andrzeja synów zm. Katarzyny, o to, że ich zarządca z Rymanowa z 16 szlachty i 30 „podlejszymi” przybywszy do domu bpa w K., gwałtem wtargnął z kuszami, rozbijając bramy i robiąc w nich 20 zacięć („czoszny”), łamiąc w tym domu 4 drzwi i robiąc w nich 30 zacięć, wkroczył do domu, tam rozbili rzeczy i sprzęty domowe, jak garnki, talerze i in. wartości 10 grz., pobili, poranili i związali służbę, powiązanych zabrali gwałtem z domu biskupa, zabrali też 4 konie, 4 siodła, 4 uzdy, 3 kusze ze strzałami, kołczany z przynależnościami, 3 miecze, 2 szaty wierzchnie, 3 pary butów, 3 noże, 2 pancerze, 3 uździenice, pościel, razem wartości 60 grz. (XVI 17, 20-23, 29-31, 62-65, 67, 72, 112, 114, 123, 157, 160, 164, 165, 167-169, 209); 1470 Mikołaj bp przem. z kapitułą, właściciele wsi K., pozywają dziedziców z Rymanowa o granice (XVI 700-703) → p. 2; 1512 król Zygmunt na prośbę Macieja z Drzewicy bpa przem. potwierdza przywilej króla Władysława Jagiełły z r. 1434 na dobra Jaśliska, K. i in. (VIII 117); 1515 5 ł., młyn 6 gr. karczma z browarem 1 wiard. (ŹD XVIII s. 147); 1523 podymne, Krolykowa zwolniona przywilejem król. (AS I 21 k. 96); 1526 5 ł., młyn. karczma (AS I 21 k. 412); 1530 5 ł., młyn. karczma (AS I 21 k. 348); 1552 34 gosp., karczma, 2 młyny o 1 kole (AS I 21 k. 1016).

Mieszkańcy: 1430 Czigan, Niklos (XI 365, 370); 1436 Cygan (XI 825).

4. 1389 4 X Zyndram z Maszkowic miecznik krak. pozwala Hanzlowi (Hanzloni) zw. Ion założyć nową wieś na prawie niem. magd. w lesie Poloni, obejmującą 90 łanów frankońskich, o nazwie Iohanne, nadaje mu sołectwo o 6 łanach, sadzawkę, 2 młyny, 7 zagród, rzemieślników i karczmę. Kmiecie po upływie 20 lat wolnizny winni płacić z łanu po pół grz. czynszu i 2 skojce dziesięciny. Dla plebana przewiduje 2 łany, na wypas bydła 2 łany. Hanzel winien służyć w razie potrzeby z kopią na dobrym koniu. Zyndram rezydujący w Jaśliskach ani jego zarządca nie mają sądzić małych spraw, lecz zastrzega sobie sprawy o podpalenie, rany śmiertelne, zabójstwo, kradzież, napad i gwałt (VIII 19); 1428 król Władysław na prośbę szl. Andrzeja z Łubna potwierdza przywilej Zyndrama z Maszkowic z r. 1389 dot. lokacji wsi Iohanne na prawie niem. (VIII 51); 1429 Piotr Smolicki ręczy Matiaszowi ze Zboisk za Andrzeja puszkarza na 140 grz. z racji sołectwa w K. pod gwarancją intromisji we wsie Ruskie Targowiska i Łężany (XI 315, 317); 1433 sołectwo w K. (XI 558) → p. 3; 1434 → p. 3; 1435 sąd wyższy prawa niem. na zamku san. zaświadcza, że Andrzej z Lubna puszkarz skwitował Janusza bpa przem. z całej należności za wójtostwo w Jaśliskach i sołectwo w K., przekazał je biskupowi wraz z dokumentami oraz unieważnił wszelkie pretensje do nich Stanisława Niebylca (VIII 62).

5. 1389 przywilej lokacyjny przewiduje 2 łany dla plebana (VIII 19); 1558 kmiecie z Nowej i Starej Królikowej [zapewne Rusini] winni dawać po kopie żyta popowi w nowo powstałej wsi Nowej Królikowej [dziś Królik Wołoski] (Mater. 110); Jan Dziaduski bp przem., przywilejem wydanym dla Łukasza (Luca) sołtysa wsi Królikowej [dziś Królik Wołoski lokowany w 1537 r.], nadaje mu nawsie z wszystkimi zagrodnikami oprócz jednego, należącego do kościoła ad ecclesiam Polonorum et parochuni eius (CS 150 s. 468); 1566 Jakub Bielski pleban w K. i Jasionce (VIII 133).