SOBIEŃ – zamek i dobra

(1415 castrum Sobien, 1424 Sobin, 1425 Soben, 1436 Sobyen, 1505 Sobienicz, 1509 Sobyn) dziś ruiny zamku na obszarze wsi Manasterzec, 6 km na N od Leska.

1. 1436 distr. san. (XIII 83); 1489 terra et distr. san. (XVI 1935).

2. 1417 podróż króla Władysława ze Lwowa przez Felsztyn i Sobień do Sanoka (Długosz, Dzieła wszystkie V s. 187); 1430 sprawa o granice między [dobrami sobieńskimi] Piotra Lunaka a [dobrami hoczewskimi] Matiasza ze Zboisk (XI 363); 1447 w związku z określeniem granic dóbr królewskich i Balów w górach stwierdzono: Zubenska et Woywodzyny due Plonynyn sunt domini Iohannis Sobenski (XI 2511); 1478 Jan, Piotr, Stanisław i Andrzej, dziedzice z Sobnia, Leska, Myczkowiec i Soliny, pozwani o granice przez Macieja, Piotra i Mikołaja [Balów] z Hoczwi, Terpiczowa i Berezki (XVI 1282, 1283); 1481 Jan Sobieński z S. i Załuża pozwany o granice przez Matiasza i Piotra Balów z Hoczwi. W imieniu Sobieńskiego występuje jego sługa Jan Konopka (alias Konathka) (XVI 1495, 1496, 1533-1536); 1484 Maciej, Piotr i Mikołaj Balowie z Hoczwi i Terpiczowa pozywają Piotra, Andrzeja i Stanisława, dziedziców z S. i Myczkowiec (XVI 1662, 1673); 1485 granice między dobrami Stanisława i Andrzeja z S. a dobrami szlachty z Tarnawy (XVI 1685); 1485-87 ks. Piotr i Maciej Balowie, dziedzice z Hoczwi i Berezki, pozywają Stanisława z S. i Rajskiego [o granice]. Sprawa raz odroczona z powodu pism królewskich wzywających na wojnę (XVI 1710, 1712, 1812); 1486 Matiasz, pkom. san., ks. Piotr, kustosz przem., i Mikołaj Balowie, dziedzice z Hoczwi, pozywają Piotra, Stanisława i Andrzycha z S. o granice (XVI 1739); 1488 Matiasz, pkom. san., i ks. Piotr, kustosz przem., z Hoczwi skarżą Stanisława [Kmitę] z S., że nie chce sypać granic, gdzie ich brak, i odnawiać dawnych między wsiami Hoczew, Terpiczów i drugi Terpiczów z jednej, a wsiami Huzele, Lesko i Manasterzec z drugiej strony (XVI 1878); ciż skarżą tegoż, że nie chce sypać granic, gdzie ich brak, i odnawiać dawnych między ich posiadłościami Terpiczów, drugi Terpiczów, Berezka, Wołkowyja i Terka z jednej, a wsiami Myczkowce, Solina, Rajskie, Bóbrka i Tworylne z drugiej strony (XVI 1879); 1498 ucieczka zakonników z Sambora przed Turkami przez Sobień i Sanok (MPH V s. 273); 1509 [?] granice dóbr sobieńskich z wsią Ustrzyki [dziś U. Dolne] na grzbiecie góry Żuków i na górze Wielki Król, z przynależnością źródeł rz. Strwiąż do Ustrzyk (Stadnicki, O wsiach s. 63-64); 1529 król Zygmunt mianuje Klemensa z Kamieńca, kaszt. san., Mikołaja Bala, pkom. san., i innych komisarzami do wyznaczenia granic między dobrami król. stwa san. a dziedzicznymi należącymi do Piotra, kaszt. wojnickiego i marsz. kor., i Stanisława, braci Kmitów (MRPS IV 2, 15599, 15600); rozgraniczenie między wsiami Smerek, Tworylne, Rajskie, Chrewt, Stuposiany, Żurawin, Dydiowa i Dźwiniacz [dziś D. Górny] Piotra, kaszt. wojnickiego i marszałka w. kor., i Stanisława Kmitów, dziedziców z Wiśnicza i S., a dobrami król. stwa san. [wzdłuż granicy węgierskiej], podlegającymi wsi Szczawne, rozpoczęte od 2 kopców narożnych po obu brzegach potoku Bystry naprzeciw góry i lasu Fereczet na granicy dóbr Mikołaja Bala [→ Terpiczów, p. 2: r. 1519 i 1529]. Stąd w kierunku E na wyerzch gory Fereczet, jej dzyalem seu vyerzchem, następnie schodząc z góry do potoku Smerek płynącego z gór Byesczath między górami Fereczet i Jawornik, po przekroczeniu potoku Smerek na wyerzch gorry Jawornik i aż do jej końca, tu schodząc do rzeczki Soliny [dziś Solinka] płynącej z gór Byesczath między górami i lasami Jawornik i Kosczyow Dzyal [dziś Dział], od rz. Soliny w kierunku E na górę Kosczyow Dzyal. Wierzchem tej góry aż do pola zw. Sczawnyk, które pozostawiono po stronie królewskiej, dalej w dół i naprzeciw gór obie Rawki [dziś Mała i Wielka Rawka] pozostawiając je na prawo po stronie królewskiej, dalej w dół w kierunku potoku Rzeczyca przechodząc przez lasy i 2 potoki. Usypawszy kopiec nad potokiem Rzeczyca, pozostawiono ten potok na lewo braciom z Wiśnicza [Kmitom] doszli do potoku Szyemyonow i do drogi wiodącej z wsi Stuposiany na Węgry. Przekroczywszy tę drogę, pozostawiono po lewej ręce role i łąki wykarczowane, a także przygotowane do wykarczowania albo Czerthezy należące do wsi Stuposiany, a będące własnością dziedziczną braci Kmitów, tak aby wieś Stuposiany mogła się swobodnie lokować [dziś obszar wsi Ustrzyki Górne] w swych granicach. Następnie doszli do potoku Zalamanyecz, weszli na wzgórze alias na Garp, z którego zeszli do rz. Stuposian, pozostawili rz. Stuposian [dolną część] z częścią potoku Terebovyes [dziś Terebowiec] na lewo na stronę braci z Wiśnicza i S. Idąc następnie w kierunku gór versus Alpes seu montes alias Plonyny dictos Huskye, doszli do potoku zw. Suchy wpadającego do rz. Stuposian. Przekroczywszy potok Suchy wyznaczali granice w kierunku E, szli przez las w kierunku wym. Alpes seu montes alias Plonyny Huskye aż do wym. potoku Terebowyes, dalej w górę tym potokiem, rozdzielającym Huskye Plonyny aż do końcowego kopca trójdzielnego (triangularem et finalem), w miejscu którego usypano 3 kopce narożne: jeden prawy na południe oznaczający sanockie dobra król., drugi lewy na północ oznaczający dobra braci z Wiśnicza [Kmitów] i trzeci w kierunku granicy samborskiej [pow. samborskiego] (TS 4 k. 202-207; CS 11 s. 463-474; MRPS IV 2, 15608); 1530 król Zygmunt na prośbę Piotra i Stanisława Kmitów zatwierdza akt graniczny z r. 1529 (MRPS IV 2, 15624); 1532 granica dóbr S. z wsią Ustrzyki [Dolne] u podnóża góry Wełyki Król oraz na górze Gromadzin, → Ustianowa (Stadnicki, O wsiach s. 65); 1533 rozgraniczenie posiadłości Mikołaja Bala od dóbr król. koło gór Małe i Wielkie Jasło aż do miejsca zw. Srubovyska naprzeciw kopców narożnych panów i dziedziców z S. (CS 14 s. 54-56) → Terpiczów p. 2; 1534 rozgraniczenie posiadłości Mikołaja Bala z Hoczwi od dóbr król. aż do granic panów Sobieńskich na potoku Bystrym (CS 14 s. 68) → Terpiczów, p. 2; rozgraniczenie dóbr Ternowa Piotra Kmity marszałka od dóbr Turka i in. [w z. przem.] szlachty z Turki oraz dóbr król. stwa samborskiego (Stadnicki, O wsiach s. 33; CS 13 s. 879-882, 899) → Ternowa Niżna, p. 2; 1541 wyznaczeni przez króla w r. 1540 komisarze (MRPS IV 3, 23386, 23391) przeprowadzają rozgraniczenie między wsiami Bandrów, Stebnik, Prosiek [?], Strwiązik alias Ustrek [dziś Ustrzyki Dolne], Berehy [dziś B. Dolne], Korosno [dziś Krościenko], Lodenka [Łodyna] i in., należącymi do stwa przem., za starosty Piotra Kmity, a wsiami dziedzicznymi tegoż Piotra Kmity w z. san. należącymi do zamku S.: → Czarna, → Daszowa [dziś Daszówka], Teleśnica Fiedorowa [dziś T. Oszwarowa], Teleśnica [dziś T. Sanna], → Sokołowa [dziś Sokołowa Wola], → Łobozew, → Ustianowa, Stefkowa, Olszanica, Wańkowa, Ropienka, → Leszczowate, Serednica i in. oraz wsiami Rabe i Hoszów Andrzeja Tarły w z. przem. i wsiami Michniowiec i Mszana stwa samborskiego w z. przem. (MK 63 k. 163-184; MRPS IV 3, 23406, 23407); 1542 król Zygmunt zatwierdza powyższy akt (MRPS IV 3, 20819).

3. Własn. szlach. 1415-30 Piotr Lunak, Lunag Kmita, 1412-30 podczaszy sandom. (VII 30, XI wg indeksu; Arch. Sang. V 8; ZDM VII 1972; Pięć wieków Rzeszowa s. 59-60); 1418 Piotr Lunak, podczaszy sandom., i brat jego Mikołaj nabywają od Iwaśka i Łukasza z Birczy wieś Brzuskę (Bereska) za 55 grz. (VII 30); 1424 Jan Doliński rezygnuje z wsi → Postołów na rzecz Piotra Lunaga z S., podczaszego sandom., który wraz z br. Mikołajem ręczy za zapłacenie 40 grz. (XI 88, 89); 1425 Mikołaj [Czeszyk], sędzia z. san., winien jest 8 grz. szl. Janowi Jasieńskiemu, wwdzie w S. (XI 120); Piotr Lunag upoważnia szl. Jasieńskiego, swego wwdę zamku S., do występowania w sądzie w sprawie 6 grz., o które Piotr został pozwany przez Mikołaja Czeszyka, sędziego z. san. (XI 138, 150, 151); Mikołaj Kmicic z Wiśnicza i Piotr Smolicki ręczą Piotrowi Kmicie za zapłacenie przez Piotra Lunaga z S. 170 kóp [gr] i 5 grz. (XI 148); Piotr Smolicki ręczy Pełce z Jurowiec za Piotra Lunaga na 30 grz. (XI 173); 1427-28 Piotr Lunag z S. pozywa szl. Jerzego Beberstyna, starostę tyczyńskiego, o zatrzymanie swych ludzi na drodze król. (XI 238, 244); 1428 Pełka z Jurowiec pozywa Piotra Lunaga o 2 konie, 60 grz. i kmiecia (XI 270, 280); 1430-34 Jan Kmita alias Tempi, Tempy, Tampi, s. Piotra Lunaka, z S., Sobieński z Bachórza (XI, XIII wg indeksów; SPPP II 2549); 1430 Jan Kmita, s. podczaszego sandom., winien zapłacić 88 grz. Janowi Dolińskiemu (XI 403); tenże z S. pozywa Botę z Morochowa o 3 grz. i 1 wiard. (XI 441, 449, 454); 1432 Jan Doliński pozywa Jana Kmitę z Bachórza (XI 509); Jan Kmita z Bachórza zobowiązuje się dopisać Janowi Dolińskiemu dług 10 grz. na wsi Zasław do pieniędzy wcześniej zapisanych (XI 529); 1434 Mikołaj [Kmita] z Wiśnicza, przem., Piotr ze Smolic, san. kasztelanowie, i Klemens Wątróbka ze Strzelec zaświadczają, że po śmierci Jana Kmity [Tępego] dobra ruchome i nieruchome przypadły wdowie po nim Barbarze, c. Klemensa Wątróbki, a ta odstąpiła je swym synom (pueri). Są to: zamek S. z wsiami i czynszami przynależnymi oraz dobra należące do włości dynowskiej. Barbara zleciła zarząd nad nimi Mikołajowi, kaszt. przem., aż do czasu pełnoletności synów, i winna otrzymywać od Mikołaja rocznie 60 baranów i 20 wieprzy. Mikołaj winien dawać jej i synom 50 grz. rocznie na spłatę długów. Gdyby dobra te zostały zniszczone przez nieprzyjaciół, nie on poniesie szkodę. Winien on zachowywać zamek S. bez szkód, a gdyby zamek ten został spalony przez ogień, ma go odbudować i oddać chłopcom [synom Jana] jak go przejął. Gdyby Barbara wyszła za mąż, winna oddać dobra nie należące do jej oprawy (SPPP II 2549) → Dynów; 1436-47 Mikołaj Kmita z Bachórza, br. Piotra Lunaka, 1433-47 kaszt. przem. (XI, XIII wg indeksów); 1436 Jan Goligyan jako zastępca ż. swej Małgorzaty [c. Piotra Lunaka] występuje przed sądem z. przem. przeciw Mikołajowi [Kmicie br. Piotra Lunaka], kaszt. przem., który zajął gwałtem i dokonał intromisji w dobra ojczyste Małgorzaty, przypadłe jej prawem bliższości po jej br. rodzonym zm. Janie Kmicie i dzieciach tegoż z Bachórza: zamek S. z wsiami i wolami doń należącymi Zasław, Załuż, Manasterzec, Łukawica, Lesko, Huzele, Uherce, Olszanica, Myczkowce, Rajskie, Chrewt, Solina, Postołów i Wolya trzech kusznyerzow, wartości 20000 grz. Nadto chodzi o dobra należące do → Bachórza i → Dynowa oraz o skarbiec, kosztowności, futra, 200 wołów, 100 krów, 100 klaczy, 200 macior, a także o przywileje i dokumenty dotyczące wym. dóbr, zabrane i zatrzymane przez Mikołaja. Zastępca kaszt. przem. żąda, aby sprawę przekazano do pow. san., gdzie położone są te dobra (XIII 83, 87-93); 1437 Jan Kapturek, wwda z Sobnia, pozwany przez Marcisza Zahutyńskiego o gwałt, skazany przez sąd gr. san. na kary od współtowarzyszy 6 szlachty i 10 niższego stanu, zwrot zabranych 5 grz., 3 grz. za konia, 4 wołów, 2 krów, 2 cieląt, szaty z sukna sztucznego, kopy [gr] za nakrycie głowy, 2 łuków z przynależnościami, miecza i siodła (XI 1004, 1013, 1014, 1018, 1027, 1028); 1441 na podstawie podziału między Małgorzatą, ż. [Przedpełka] Mościca z Wielkiego Koźmina, a jej stryjem Mikołajem [Kmitą] z Wiśnicza, kaszt. przem., Małgorzata odstępuje Mikołajowi i jego synom zamek S. z wsiami do zamku należącymi: Zasław, Załuż, kuśnierze pod zamkiem (pellifices sub castro), Manasterzec, Łukawica, Jankowce, Lesko, Postołów z Wolą, Huzele, Myczkowce, Uherce, Olszanica, Bóbrka, Solina, Chrewt, Rajskie i wszystkie, które będzie mógł założyć nad potokami należącymi do zamku, nadto → Bachórzec i → miasto Dubiecko z wsiami i dobrami (XI 1370, 1371; Arch. Sang. II 137); Mikołaj odstępuje Małgorzacie → Bachórz, → miasto Dynów z wsiami, i zarazem zostają unieważnione wszystkie długi z wyjątkiem długu 2400 grz. drobnej monety lub 1200 grz. półgroszków, za który ręczył Jan z Pilczy (XI 1372); Mikołaj i Małgorzata kwitują się nawzajem z dóbr w pow. san. i zwalniają poręczycieli Jana z Pilczy i Mikołaja z Piotraszówki z poręki z racji dóbr w pow. san., co nie dotyczy dóbr w pow. krak. (XI 1373); Mikołaj własne długi i Małgorzata własne oraz swego ojca i brata winni spłacać i dać sobie dokumenty, a jedynie dokumenty dotyczące dóbr wspólnych winni złożyć do wiernych rąk w Krakowie (XI 1374); Mikołaj z synem Janem, zlecając Janowi z Pilczy porękę za zapłacenie przez nich Małgorzacie 600 grz. półgr. lub 1200 grz. drobnej monety, gwarantuje to intromisją w zamek S. z wszystkimi wsiami (XI 1375); Piotr Smolicki, kaszt. i star. san., ręczy Janowi z Pilczy za Mikołaja i tegoż s. Jana, za zapłacenie 600 grz. półgr. lub 1200 grz. drobnej monety, intromisją w miasto Zarszyn i inne wsie (XI 1376); Mikołaj z s. Janem zabezpieczają tę porękę Piotrowi Smolickiemu intromisją w miasto Dubiecko i 3 wsie (XI 1377);

1441-58 Jan Kmita, Kmiczicz, s. Mikołaja, zw. Nosek, z Sobnia, Sobieński, 1448-49 kaszt. przem., 1449-58 kaszt. lw. (XI wg indeksu; PSB XIII s. 91); 1443 Jan Kmita z S. i wwda sobieński występują w sprawie oskarżonych sołtysów z → Sielnicy (XI 1723, 1726); 1443, 1447 Jan Kmita w sprawie między Marciszem z Iwonicza a tegoż stryjenką Jagienką, ż. Jana Krzywieckiego, ręczy za dotrzymanie umowy przez Jagienkę daniem intromisji we wsie Załuż, Łukawica, Lesko, Jankowce i Huzele położone pod zamkiem S. (XI 1768, 2364); 1445 tenże, właściciel wsi Myczkowce i Uherce (XI 2011); tenże zapisuje ż. swej Marcie 600 grz. na połowie wszystkich swych dóbr. Zapis unieważniony (XI 2013); Jan Głowa i Brlok, burgrabia sobieński, ręczą za Karskiego [poddanego?] Jana [Kmity] Sobieńskiego w sporze z Mikołajem Juriowskim (XI 2053); Jan i Dobiesław Kmitowie właściciele wsi → Postołów (XI 2080); 1446 Jan Kmita właściciel wsi → Postołów (XI 2096); 1447 Jan i Dobiesław Kmitowie właściciele wsi → Postołów i Postołowska Wola (XI 2344, 2369); Jan Kmita i jego zarządca Jan Kapturek pozywają Annę Steczkową [z Tarnawy] o zatrzymanie kmiecia Denka sotnego z żoną, 10 sztukami bydła i wozami (currum et vehiculum) (XI 2404, 2406, 2407, 2409, 2412); tenże winien zwrócić Annie kmiecia Senka z Urycza (XI 2410); 1448 Jerzy Czeszykowicz pozywa Jana Kmitę z S. o porękę (XI 2521, 2524, 2525); 1449 Jan Kmita, kaszt. lw., kupuje połowę wsi → Iwonicz i sołectwa (XI 2702, 2708, 2713); tenże właśc. wsi → Huzele (XI 2765, 2771, 2772); Brlok, wwda sobieński, jako asesor sądu gr. san., m.in. kiedy rozpatrywano sprawę karczmy w Lesku i gróźb przeciw Janowi [Kmicie] Sobieńskiemu (XI CMXIX, 2797); 1449 Klisz karczmarz z Kostarowiec uwięziony na zamku S. (XI 2786); 1450, 1455 Jan Kapturek pełnomocnik Jana Kmity, kaszt. lw. (XI 2862, 3263, 3264); 1452 Jan Kmita z S., kaszt. lw., właśc. wsi → Lesko (XI 3079); 1453 tenże z S., kaszt. lw., właśc. wsi → Olszanicy i → Myczkowiec (XI 3157); Jakub Brlok, wwda sobieński, jako rozjemca w sądzie gr. san., kiedy rozpatrywano sprawę mieszkańców Olszanicy (XI 3183); 1454 Jan Kmita, kaszt. lw., właśc. wsi → Stupnicy (XI 3221); 1456 postanowienie w związku ze sprzedażą wsi → Postołów i Postołowska Wola przez Jana Kmitę z S. Marciszowi z Zahutynia, że Marcisz i kmiecie tych wsi będą mieli pr. korzystania z lasów, pól, rzek i potoków należących do zamku S. (XI 3292, 3293, 3297, 3298); 1456-57 Stanisław, Mikołaj i Jan, bracia niedzielni synowie Mikołaja, dziedzica z S., pozywają Jana [Noska Kmitę], kaszt. lw. mieszkającego w S., o gwałtowne zajęcie dóbr przypadłych im sorte vulgariter loszem: zamku S. i wsi Załuż, Manasterzec, Łukawica, Postołów, Lesko, Myczkowce, Olszanica, Huzele, Uherce, Rajskie, Chrewt, Jankowce, Solina, Żurawin, Tworylne, „Tharnawye” [?], Bóbrka, Zasław, Wola Postołowska i z wszystkimi należącymi do zamku S., a także wsi Bachów, Stupnica, Brzuska, Camyenna Wolya que est supra Brzoska, Babica, Drozdowce, „Thurelicze” i in.; Jan nie chce im ustąpić z działu wartości 5000 grz. (XI 3348); 1457 Brlok burgr. [sobieński] zastępuje Jana z S., kaszt. lw., pozwanego w sprawie poboru podymnego (XI 3360); Jan Kmita, kaszt. lw., właśc. wsi Bachów i Stupnica (XI 3366, 3368); 1458 Jan Kmita, kaszt. lw., czyni zapis ż. swej Marcie na wsiach Bachów, Stupnica, Brzuska, Sufczyna, Babice i Skopów oraz na sumach posiadanych na wsiach Drozdowice, Zagórze i Turynice w z. przem. (XI 3403); starosta san. ustanawia zakład m.in. na Jana z S., kaszt. lw., z powodu wyrządzania szkód przez jego poddanych w dobrach Makowickiego i Humeńskiego [Makowica i Humenne na Węgrzech] (XI 3455); 1460-84 Jan Kmicic, Kmita, dziedzic w zamku S., Sobieński, s. Jana kaszt. lw. i Marty, br. starszy Piotra, Stanisława i Andrzeja → 1465 r. (XI, XVI wg indeksów); 1460 Jan Kmicic, dziedzic w S. właśc. wsi → Postołów z Wolą, → Huzele (XI 3512); tenże otrzymuje od matki swej Marty, wdowy po [Janie] kaszt. lw., w zastaw wsie Bachów i Stupnicę za 200 grz. (XI 3514, 3522; 1462-79 Marta, wdowa po Janie Kmicie kaszt. lw. (XI, XVI wg indeksów); 1463 Jan Kmita z S. właśc. wsi → Postołów i Huzele (XVI 7); 1464 tenże właśc. wsi → Załuż (XVI 109).

1465-1505 Piotr Kmita s. Jana kaszt. lw. (XVI wg indeksu; PSB XIII s. 95-97); 1465-1511 Stanisław Kmita s. Jana kaszt. lw. (XVI wg indeksu; PSB XIII s. 101-102); 1465-93 Andrzej alias Indrzich, Henryk, s. Jana kaszt. lw. (XVI wg indeksu; PSB XIII s. 86-87); 1465 Jan, Piotr, Stanisław i Andrzej, synowie Jana [Kmitowie] z S., br. niedzielni, pozywają Jana Kobyleńskiego (XVI 230); Jan Kmita z S. właśc. wsi → Soliny (XVI 239); Jan Sobieński, jego wwda [sobieński] Jan Migdal i sługa Mikołaja Węgier (Ungarus) w sprawie o uwięzienie 4 kmieci Jana Tarnawskiego (XVI 251-255, 351); 1465, 1468 Marta, kasztelanowa lw., i jej synowie Jan i Piotr z S. (XVI 259, 261, 263, 264, 266, 504); 1469-70 Jan i Piotr, br. niedzielni z S., posiadacze wsi Trześniów (XVI 580, 585, 710, 730); 1472 Jan i Piotr, br. rodzeni niedzielni dziedzice z S., dzierżawcy wsi → Trześniów, i ich bracia młodsi Andrzej i Stanisław (XVI 874); 1473 Marta z Bachowa, wdowa po [Janie] kaszt. lw., i jej synowie Jan, Piotr, Andrzej i Stanisław, dziedzice z S. właśc. wsi Brzuski i Sufczyny (XVI 915-917); Jan Kmita z S. za pożyczone 150 grz. zastawia Dziersławowi, s. Jerzego z Bukowa, całą wieś → Huzele, łany ról należących do wójtostwa m. → Leska i obszar na przedmieściu [→ Posada Leska]. Dokładne postanowienia → Lesko, miasto p. 3 (XVI 922); 1474 Jan i Piotr br. rodzeni niedzielni z S. (XVI 1002); 1475 Jan, Piotr, Stanisław i Andrzej [Kmitowie] dziedzice z S., br. rodzeni niedzielni (XVI 1040); 1476 Jan Sobieński [Kmita] właśc. wsi → Załuż (XVI 1165); tenże właśc. wsi → Postołów (XVI 1199); 1477 tenże właśc. wsi → Huzele (XVI 1223); Jan, Piotr, Stanisław i Andrzej Kmitowie, dziedzice na S., s. Jana Kmity kaszt. lw., bracia niedzielni, wydają przywilej dla miasta → Leska położonego w odległości pół mili i więcej od zamku ich S. (Arch. m. Leska); 1478 Jan, Piotr, Stanisław i Andrzej Kmitowie, dziedzice z S., Leska, Myczkowiec i Soliny → p. 2; ciż, br. niedzielni, dziedzice z S., właściciele wsi Postołów i Postołowa Wola (XVI 1295, 1296, 1298, 1300); 1479 Jan, Stanisław i Andrzej Kmitowie, dziedzice z S., ręczą za br. Piotra i zastawiają wieś swą → Bartkówkę (XVI 1360); Jan i Stanisław Kmitowie, dziedzice z S., zastawiają Piotrowi z Rytarowiec wsie → Myczkowce i → Bóbrka, obiecują ochronę od innych braci, z którymi nie dokonali jeszcze podziału (XVI 1370-1374); 1480 Jan Kmita, dziedziec na S. właśc. wsi Załuż (XVI 1426); 1481 Piotr, Jan, Andrzej (alias Henryk) i Stanisław, br. rodzeni niedzielni, dziedzice z S. (XVI 1478, 1481); pop (bathko) z Wielopola, podwójci z Osławy i kmiecie z tych wsi i ze Smolnicy pozywają Jana z S. i Leska (XVI 1485-1487, 1537-1547, 1549-1551); Jan Sobieński pozywa szl. Jana, Rafała, Mikołaja i Seweryna Tarnawskich o zabranie wołów prac. Iwana z → Rajskiego oraz Marcina i Stanisława Sandeczkyego, mieszcz. z → Leska (XVI 1516, 1519, 1520, 1570 → Tarnawa; star. san. ustanawia zakłady między Janem Kmitą, mieszkającym w S., a Maciejem Balem, Janem, Rafałem, Mikołajem i innymi braćmi z Tarnawy oraz Andrzejem z Wiśnicza i Bachórza z powodu niezgód i niezwyczajnych wojen, wbrew prawom koronnym i z. san. (XVI 1527-1529); 1482 Jan z S. pozwany przez mieszkańców Osławy i Wielopola (XVI 1571-1574, 1579); 1483 tenże pozwany przez prac. Pawła Sobieńskiego i Iwana z Zasławia o woły. Występuje Stanisław sługa Jana Sobieńskiego (XVI 1594); tenże w sprawie z Klemensem Pobiedzińskim o poddanego (XVI 1595); tenże w sprawie z Elżbietą Czarnocką [z Zahutynia] (XVI 1601, 1612); tenże, dziedzic z S., zabezpiecza br. swemu ks. Stanisławowi, kan. sandom., pożyczone od tegoż 1000 grz. na 4 wsiach należących do zamku S.: Myczkowce, Uherce, Solina i Bóbrka (XVI 1626); 1484 Piotr Sobieński, star. spiski, i jego br. Henryk Sobieński (MRPS I 1640); Barbara z Dubiecka, ż. Stanisława Derszniaka z Rokitnicy, sprzedaje za 6000 zł węg. Piotrowi, Stanisławowi i Andrzejowi, braciom dziedzicom z S., miasto Dubiecko z przedmieściami i wsiami Nienadowa, Skuwierzowa, Iskań, Piątkowa, Żohatyń, Ruska Wieś, Polchowa, Słone, Drohobyczka, Śliwnica i Stara Śliwnica (XVI 1647).

1484 Piotr, Stanisław i Andrzej Kmitowie oraz Barbara, c. Stanisława [Kmity] z Dubiecka a ż. Stanisława Derszniaka z Rokitnicy, dokonują podziału dóbr pozostałych po śmierci Dobiesława Kmity, wwdy sandom., po którym obie strony mają pr. bliższości. Wymienionym 3 braciom przypada zamek Wiśnicz i wsie do zamku należące Wiśnicz Większy, Kobyle, Rogoże, Wiśnicz Mniejszy, Łomna, Leksandrowa, Borowna, miasto król. Lipnica z przedmieściami, część wójtostwa w Bochni, czynsz z żup, korzec soli w Bochni, wieś Wola z folwarkiem, część wsi in Drvyenya, wieś Piotrkowice z folwarkiem, sołectwo z folwarkiem w Luboczy w z. krak., dom w Krakowie, wieś Koloss z folwarkiem w z. sandom., wsie Bachórzec z folwarkiem, Kosztowa, Dylągowa, Pawłokoma, Bartkówka, Laskówka, Jawornik, Hadle, Sielnica w z. san. Barbarze przypadają wsie Rączyna z folwarkiem, Zagórze, Tuligłowy w z. przem. z dodatkiem 3000 grz. (XVI 1648); Barbara z Dubiecka kwituje Piotra, Stanisława i Andrzeja z S. z opieki nad sobą, z dóbr ojczystych i macierzystych, ruchomych i nieruchomych, skarbca, szat, koni po Dobiesławie Kmicie (XVI 1649; Arch. Sang. I 86); Stanisław Kmita zapisuje Barbarze z Dubiecka dług 1165 zł węg. na wsiach Bachów, Stupnica, na mieście Babica, Skopowie i in. wsiach należących do Bachowa (XVI 1650); Andrzej Kmita zapisuje Barbarze z Dubiecka 1565 zł węg. na wsiach Bachórzec, Kosztowa i Laskówka (XVI 1651).

1485-86 Piotr, Andrzej i Stanisław [br. niedzielni?] (XVI 1685, 1739); 1485 Jakub z Sandomierza, pisarz Stanisława Kmity, dziedzica z S. i Rajskiego (XVI 1710, 1749); 1486 Stanisław z S. pozwany przez Józefa z Tarnawy (XVI 1750); 1487 tenże pozwany przez Jana i Józefa z Tarnawy (XVI 1810, 1828) oraz przez Mikołaja i Seweryna z Zagórza i Tarnawy (XVI 1811, 1829); Piotr, star. spiski, Stanisław i Andrzej, podczaszy krak., Kmitowie br. rodzeni, dokonują podziału dóbr ojczystych i macierzystych, zastawnych, ruchomych i nieruchomych, tak po zm. Dobiesławie Kmicie, wwdzie sandom., jak po zm. Barbarze z Dubiecka, ż. Stanisława Derszniaka z Rokitnicy, przypadłych im prawem dewolucji (Arch. Sang. II 192); król Kazimierz potwierdza ten podział (IV 115); 1487 król Kazimierz wydaje przyw. zawierający zapis oprawy Barbary z Bnina, wd. po Andrzeju Sobieńskim z Wiśnicza (MRPS II 573); 1488 Stanisław [Kmita] dz. z S., Huzeli, Leska, Manasterca, Myczkowiec, Soliny, Rajskiego, Bóbrki i Tworylnego (XVI 1878, 1879) → p. 2; woźny dany przez sąd gr. ks. [Piotrowi] Balowi, kust. przem., stwierdza, że przybył pod Sobień, wołał, uderzał w bramę, przybył zaś, aby zająć 15 baranów zabranych w dobrach kustosza. Jeden z zamku, nie wiadomo, kto mówił, że nie dadzą zająć ani nie mają baranów i nic o nich nie wiedzą. Woźny wołał trzykrotnie, lecz nie chcieli otworzyć. Ks. Piotr Bal występuje przeciw Stanisławowi z S., kaszt. san., w sprawie zabranych baranów, sługa Stanisława odwołuje się do sądu z. W dalszym ciągu ks. Piotr obwinia Stanisława Kmitę, że tegoż słudzy i ludzie z zamku najechali gwałtem na dobra Piotra i zabrali 15 baranów (XVI 1910-1914); 1489 Jan z Pilczy, wwda ruski, i Piotr Kmita z Wiśnicza, star. spiski, ręczą Jakubowi Szczekockiemu de Dambno za Andrzeja albo Yadrzycha z S., że przywiedzie do akt ż. swą Barbarę, c. Macieja z Bnina, wwdy pozn., celem skwitowania przez nią otrzymanych sum (MRPS I 1997); pozwolenie król. dla Stanisława Derszniaka z Rokitnicy wykupienia wsi Trześniów z rąk Piotra Kmity, star. spiskiego (MRPS I 2019); Stanisław Kmita, kaszt. san., zapisuje ż. swej Katarzynie, c. Jana Amora z Tarnowa, wwdy krak., 6000 zł węg. na połowie swych dóbr: zamek S. z wsiami należącymi do zamku Załuż, Manasterzec, Łukawica, Łukawska Wola [dziś Bezmichowa], miasto Lesko z przedmieściem, Uherce, Olszanica, Vanykowa Vola [dziś Wańkowa], Yaczkowa Vola [dziś Serednica], Stephkowa Vola [dziś Stefkowa], Vstyanowa Vola [dziś Ustianowa], Bóbrka, Solina, Paschkowa Vola [dziś Łobozew], Chrewt, Waśkowa Wola [?], Polana, Żurawin, Vola in fluvio Stuposan [dziś Stuposiany], Tworylne, Rajskie, Myczkowce, Monastyrz [?], Bachów, Stopnycza [dziś Stupnica], miasto Babice z przedmieściem, Sufczyna, Brzuska, Skopów w z. i pow. san., Drozdowce z folwarkiem w pow. przem., Szmylovycze w pow. krak., czynsz wieczysty w żupie bocheńskiej (XVI 1935); Andrzej alias Indrzich Kmita z S., dziedzic z → Bachórca, Dubiecka i in. wsi, daje intromisję w te dobra swym poręczycielom, m.in. Piotrowi z S. i Wiśnicza (XVI 1940); 1494 Stanisław Kmita właśc. wsi → Załuż sąsiadującej z zamkiem S. (XVI 2215); 1496 król Jan Olbracht zatwierdza przyw. króla Kazimierza z r. 1487 dot. oprawy Barbary z Bnina, wd. po Andrzeju Sobieńskim (MRPS II 573) zob. wyżej; 1501 Stanisław Kmita dziedzic z S. i Przedzielnicy (XVIII 3961); 1504 tenże dziedzic z S. i Załuża (XVI 2965); 1505 król Aleksander uwalnia od wyprawy wojennej Dziersława Krzywieckiego ze względu na konserwację zamku S., aby przebywał w zamku podczas podjętej wyprawy (MRPS III 2340); Stanisław Kmita, wwda bełski, star. przem. i spiski, wydaje w S. przywilej na założenie wsi → Czarna. Wśród świadków Andrzej Poniatowski procurator castri sobnensis (CPr 307 s. 640-644); 1505-06 tenże właśc. wsi → Manasterzec (XVI 3068, 3159); 1506 Poniatowski urzędnik Stanisława Kmity (XVI 3159); 1508 Stanisław Kmita płaci podatek (quartam partem census) 15 grz. 10 gr ze swych dóbr dziedzicznych S. i wsi do niego należących (ŹD XVIII s. 117); 1509 król na staranie Stanisława Kmity uwalnia Michała Hleba Siennowskiego, ziemianina przem., zarządcę zamku Sobyn od teraźniejszej wyprawy wojennej (MRPS IV 703); 1511-13 Piotr i Stanisław Kmitowie, synowie Stanisława wwdy ruskiego; 1513 Piotr, star. przem., i Stanisław Kmitowie, dziedzice z S., dokonują podziału dóbr po śmierci ojca ich Stanisława Kmity, wwdy ruskiego, mocą którego zamek S. z wsiami Załuż, Wola Ujsko [dziś Wujskie], Manasterzec (Manastyrz et in Wola), Łukawica i Jankowce przypadają Stanisławowi, natomiast miasto Lesko z Posadą i wsiami Postołów, Wola Postołowska, Huzele, Wola dicta Weremiey [dziś Weremień] i Bezmichowa Piotrowi, br. starszemu (Muzeum Hist. w Sanoku, Akta M. Leska); 1513-38[?] Stanisław Kmita s. Stanisława wwdy ruskiego; 1513 zakład ustanowiony między Hieronimem de Lazenicze a Stanisławem z S. (MRPS IV 1, 2144); 1522 król Zygmunt zwalnia od wyprawy wojennej podstarościch zamków, w tym zamku S. (MRPS IV 2, 13312); 1533 Piotr Kmita dz. w S. (Stadnicki, O wsiach s. 36); 1538-53 Piotr Kmita s. Stanisława wwdy ruskiego, od r. 1518 marsz. nadw. kor., od 1527 kaszt. wojnicki, od 1529 marsz. w. kor., od 1532 kaszt. sandom., od 1533 star. krak., od 1535 wwda sandom., od 1536 wwda krak., star. przem., kolski, spiski (PSB XIII s. 97-100); 1541 Piotr Kmita właśc. S. (Stadnicki, O wsiach s. 27); kraina sobieńska, do której należy wieś Równia (Stadnicki, Owsiach s. 28); 1580 w wyniku podziału dóbr pozostałych po Piotrze Kmicie, wwdzie i star. krak., i po wdowie po nim Barbarze, potomkom Anny z Kmitów Barzowej, siostry Piotra, przypada m.in. folwark Sobien cum fortalicio eiusdem (Fastnacht, Działy s. 17); 1585 fortalitii Szobyen et predii sub eodem fortalitio existentis (TS 9 s. 175).

6. 1417 przejazd przez S. króla Władysława (Długosz, Opera omnia V s. 187).

7. 1373 Soban, miejsce wystawienia dokumentu król. Elżbiety (KDM III 855). Nie jest pewne, czy dotyczy zamku Sobnia.

8. T. Żurowski, Sobień nad Sanem, Sprawozdanie Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za rok 1965, Rzeszów 1966 s. 86-97; tenże, Sobień nad Sanem, Prace archeologiczne i konserwatorskie w 1966 r., Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za rok 1966, Rzeszów 1968 s. 183-207 (podaje nie opartą na źródłach i wątpliwą wiadomość o zniszczeniu zamku Sobień podczas najazdu węgierskiego w r. 1474).