(1391 Wara, 1458 Wola [część wsi], 1462 Nowa Wara, 1469 Warra, 1515 Varra utraque) 7 km na S od Dynowa.

1. 1391 terra san. (Arch. Sang. V 7); 1436 in distr. san. (XIII 87); 1496 in terra et distr. san. (XVI 2286, 2293); 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 149); 1530 z. san. (AS I 21 k. 519).

2. 1391 lokacja wsi W. po obu brzegach potoku Wara [→ p. 4]; 1465 sprzedaż wsi W. począwszy od ujścia potoku Wara do rz. San aż do potoku Borlowsky, od tegoż do wyrchoviny, jak podano w przywileju sołectwa, obok granic wsi Niewistki aż do rz. San, rzeka San z oboma brzegami aż do granic wsi Nozdrzec. Pole Gnyezdzyno (XVI 193); 1468 Stanisław z Dynowa pozywa Pawła i Mikołaja z Dydni. Obie strony odesłane do podkomorzego w sprawie granic między wsiami W., Izdebki i Niewistka a wsiami Dydnia, Wydrna i Jabłonka (XVI 441); 1517 role koło drogi królewskiej, rz. San aż do polan (Wara 171, 172); 1533 rozgraniczenie między wsiami W. i Izdebki a wsią → Niewistka, rozpoczęte od miejsca w gaju zw. Kozyezyobro, dalej drogą z W. do wsi Wydrnej (TS 26 s. 101-104).

3. Własn. szlach., włość (districtus) Bachórz, Dynów. 1391 Piotr Kmita, kaszt. lub., wydaje w Bachórzu Sandkowi przyw. lokacyjny wsi W. we włości (in districtu) bachórskiej (Arch. Sang. V 7; częściowy odpis udostępniony przez T.E. Modelskiego); 1415 Piotr Kmita [Lunak s. Piotra] z Sobnia wznawia przywilej dot. wsi W. (Arch. Sang. V 8); 1430 Jan syn zm. [Piotra Lunaka] podczaszego sandom., zeznaje, że ojciec jego zastawił wieś W. za 160 grz. Przecławowi ze Wzdowa, który miał otrzymywać corocznie 16 grz. dochodu z tej wsi, a gdyby było mniej, winien uzupełnić (XI 401); 1436 Jan Goligyan jako zastępca ż. swej Małgorzaty [c. Piotra Lunaka Kmity], występuje przed sądem z. przem. przeciw Mikołajowi [Kmicie], kaszt. przem., który zajął gwałtem i dokonał intromisji w dobra ojczyste Małgorzaty, przypadłe jej prawem bliższości po jej bracie rodzonym zm. Janie Kmicie i dzieciach tegoż z Bachórza, w tym miasto → Dynów z wsiami przynależnymi Bachórz, Nozdrzec, W. i in. (XIII 87); 1438-82 Krystyn, Krzystek z W., ze Wzdowa (VIII, XI, XIII, XVI, XIX wg indeksów; ZDM V 1455), 1457-62 podsędek, 1463-82 sędzia z. san.; 1439 Krzystek z Wary przeciw Elżbiecie, wdowie [po Przecławie ze Wzdowa] (XI 1164); 1440 tenże winien jest Wilamowi Czeszykowiczowi 5 grz. 12 gr za konia (XI 1326); 1441 Mikołaj z Tarnawy ręczy Krzystkowi z W. za brata swego Steczka za karę pyenthnadzescze (XI 1389); Krzystek z W. pozywa Mikołaja z Tarnawy o gwałt (XI 1396, 1402, 1405); na podstawie podziału dóbr między Małgorzatą, ż. [Przedpełka] Mościca z Wielkiego Koźmina, a jej stryjem Mikołajem [Kmitą], kaszt. przem., Mikołaj odstępuje Małgorzacie Bachórz, miasto → Dynów, Siedliska, W. i inne wsie (XI 1372); spór między Krzystkiem z W. a Dorotą Pirzchaliną, niegdyś żoną Mikołaja z Pielni, zakończony ugodą, że Krzystek da Dorocie 25 grz., ponieważ jej pierwszy mąż nie zapisał jej oprawy (XI 1421); 1441-45 Xandzbyaly Mikołaj z W. [Mikołaj Mleczko?] (XI wg indeksu); 1442 Krzystek z W. i Jury Czeszykowicz z Bukowa ręczą za Annę c. [Mikołaja] Mleczki, brata Krzystka, w sprawie rezygnacji z Pielni (XI 1432-1434); 1443-44 tenże pozywa Małgorzatę z Bachórza, ż. Mościca (XI 1684, 1704-1706, 1803, 1828, 1844, 1864); 1443 tenże kwituje Piotra Smolickiego, kaszt. san., z 30 grz. należących do Przechny jego siostry (XI 1694); 1444 szl. Mikołaj Kxansbyali i Krzystek z W. pozywają Pawła i Mikołaja z Dydni (XI 1902, 1912); 1445 Krzystek z W. pozwany przez Piotra Smolickiego, kaszt. [san.], o 30 grz. zobowiązuje się dać zastaw na 3 grz. czynszu we wsi W. (XI 2005); Mikołaj Kxandzbyaly zapisuje ż. swej Katarzynie 40 grz. na połowie swych dóbr (XI 2015); Elżbieta, wdowa po Przecławie ze Wzdowa, wraz z synem Mikołajem zastawia Leonardowi z Pobiedna za 80 grz. połowę wsi W. (XI 2029, 2082); Małgorzata [z Dynowa], ż. Mościca, zastawia Krzystkowi ze Wzdowa wieś Siedliska, z której czynsz ma być uzupełnieniem czynszu z wsi W. zastawionej za 160 grz. Wieś Siedliska Krzystek winien posiadać razem z W. (XI 2031); taż gwarantuje Krzystkowi z W. terminowy zwrot długu 15 grz. zastawem 3 grz. czynszu kmiecego [w ?] (XI 2032); starosta ustanawia zakład między Mikołajem Juriowskim a Mikołajem Kxandzbyalym (XI 2052); Mikołaj Kxandzbyali z W. winien jest Pirchale rajcy san. 17 zł za konia. W razie śmierci Mikołaja Pirchala może dochodzić zwrotu sumy i kar na dobrach lub ruchomościach w W. (XI 2055); 1446 Krzystek z W. zastawia Leonardowi z Pobiedna za 80 grz. wieś Siedliska (XI 2111, 3608 z r. 1461); Leonard z Pobiedna odstępuje Krzystkowi za 80 grz. wieś W., którą zapisała mu Elżbieta (XI 2112); 1447-51 Katarzyna, wdowa po Kxandzbyalim, z synem Mikołajem pozywają Mikołaja, Marcina i Henryka z Kamieńca o napad i konie wartości 24 zł, 30 i 11 grz., odzież, broń i inne rzeczy wartości 30 grz. (XI 2341, 2348, 2354, 2520, 2523, 2527, 2556, 2581, 2688, 2911, 3136); 1447 starosta przeciw Krzystkowi z W. o karę 14 grz. Piotr dworzanin Krzystka (XI 2501); zapewne w związku z obrabowaniem kramarzy z Przeworska przez złodziei z Węgier, przy czym Krzystek był wraz z 3 kusznikami. Złodziej Michno odwołuje obwinienie Krzystka o rabunek, w wyniku czego ten zostaje uniewinniony (XI 2502-2507); Mikulec, podsędek san., świadczy, że podczas pożaru zostały spalone pozwy przeciw p. Kamienieckim, zapis oprawy uczyniony przez Przecława Wzdowskiego, takiż przez Kxandzbyalego tegoż żonie i pozew przeciw Leonardowi [z Pobiedna?] (XI 2634); 1449 Krzystek z W. zapisuje ż. swej Elżbiecie 160 grz. na połowie wsi W. i sołectwa (XI 2690); Potrisa z 2 córkami sprzedaje Wasylowi młyn za 4 1/2 grz. (Wara 4); 1450 Krzystek z W. zapisuje Janowi Dlotho, swemu szwagrowi, 50 grz., co gwarantuje zastawem połowy wsi W. wyjąwszy dwór i dział zastawiony [Piotrowi Smolickiemu], kaszt. san., Dlotho winien stawić swą żonę do zwolnienia Krzystka, jej brata, pod grozą utraty ważności niniejszego zapisu (XI 2839); 1451 Krzystek z W. w imieniu 5 mieszczan z Dynowa pozywa Pełkę z Zahutynia i Mikołaja Dedeńskiego z Dydni o zadane mieszczanom rany (XI 2902-2906, 2922, 2942, 2972, 2987); sąd z. ustanawia zakład między Leonardem z Pobiedna a Krzystkiem z W. (XI 2927); 1453 zastawia szl. Zygmuntowi z Jabłonicy młyn w W. za 10 zł i 3 1/2 grz. (XI 3110); tenże gwarantuje Janowi Kmicie (Kmyczicz) z Sobnia, kaszt. lw., terminowy zwrot 8 grz. zastawem kmieci w W. z 16 grz. czynszu (XI 3135, 3148); 1454 kmieć Ilko sprzedaje rolę p. Krystynowi (Wara 20); sprzedaż gospodarstwa za 16 grz. i 1 gr, w którym jest 200 owiec, 14 sztuk bydła, 4 konie, 10 macior (Wara 25); 1458 Mikołaj karczmarz (Wara 31); Wasyl, Jan i Iwan z Woli (de libertate, de Vola) (Wara 40); 1460 Swyanthoslaw garncarz (Wara 54); 1460 Krystyn ze Wzdowa, podsędek z. san., gwarantuje szl. Hynkowi Mszczujowi z Wyszegrodu terminowy zwrot długu 6 grz. i 1 wiard. daniem 12 wołów lub krów lub koni do zajęcia w W. z racji długu i kar (XI 3559); 1461 tenże gwarantuje szl. Maciejowi Brzoskiemu (Bryosky, Brzyosky) terminowy zwrot długu 30 grz. zastawem kmieci w W. płacących 3 grz. czynszu (XI 3611, 3612); 1462 istnieje Nowa Wara posiadająca wolniznę (TS 16 s. 176); 1465 Małgorzata z Dynowa sprzedaje Krystynowi ze Wzdowa, sędziemu z. san., za 100 grz. wieś Warę → p. 2, z prawem odkupu (naviderkaf) aż do śmierci Krystyna, po jego śmierci synowie będą posiadali wieś przez 6 lat, poczem ustąpią z niej po otrzymaniu 100 grz. od Małgorzaty. Jeśli ona nie zapłaci, wówczas spadkobiercy Krystyna po zapłaceniu 200 grz. otrzymają wieś wieczyście. Krystyn będzie miał pr. wycinania i sprzedawania drzewa w lasach należących do W. Zostają unieważnione wszelkie zapisy, jakie Krystyn ma na wsi W., wyjąwszy sołectwo z polem Gnyezdzyno, które należy do niego i spadkobierców (XVI 193); 1466 Ilko sprzedaje ćwierć roli na Błoniu (in Blonye) Wasylowi młynarzowi (Wara 62); Małgorzata Jankowa Długoszowa sprzedaje swą rolę położoną koło dworu z obu stron wsi z 9 ulami pszczelnymi za 7 wiard. Janowi, synowi [Krystyna], sędziego san. (Wara 65); 1467 Wasyl młynarz sprzedaje Janowi Śreniawie, synowi [Krystyna] sędziego młyn za 4 grz. i 1 wiard. (Wara 68); Krystyn z W., sędzia z. san., winien jest 100 grz. Janowi z Pilicy, wwdzie krak., i Dobiesławowi (w zapisce błędnie Derslao) Kmicie, kaszt. lub., z gwarancją intromisji w wieś i sołectwo W. (XVI 405); 1468 tenże zapisuje Janowi z Pilicy 100 grz. na wsi W. (XVI 428); właśc. Stanisław z Dynowa (XVI 441); tenże pozwany przez Jana Jarosławskiego ze Zgłobienia (XVI 513-515); 1469 Krystyn, sędzia z. san., zastawia swemu siostrzeńcowi Stanisławowi Burzyńskiemu za pożyczone 60 grz. połowę wsi W., przyczem winien zasiać wszystkie role własnym zbożem na zimę (XVI 586); tenże zapisuje Fryderykowi z Jaćmierza, miecznikowi san., dług 70 grz. na połowie wsi W. i sołectwa tamże. W razie niespłacenia rat w terminach, winien dać zastaw na 2 grz. czynszu. Sprzedać wieś W. może tylko za zgodą Fryderyka (XVI 593); szl. Szczęsny z Niewistki pozywa Jakuba Kunczę, syna Krystyna z W. (XVI 648); Krystyn z W. gwarantuje Jerzemu z Humnisk, kaszt. san., terminową zapłatę 30 grz. intromisją w połowę wsi W. i sołectwa tamże, na której ma wcześniejszy zapis Jan z Pilicy, wwda krak. (XVI 666); 1470 Mikołaj Czarnocki pożycza Krystynowi z W. 30 grz. z tym, że jeśli Krystyn nie zwróci długu w terminie, Czarnocki ma dać 240 grz., z czego najpierw spłaci wierzycieli Krystyna, a resztę jemu, ten zaś wraz z ż. Elżbietą ustąpią Czarnockiemu wieś W. i dokumenty na nią, a następnie dokonają w Dynowie zrzeczenia się sołectwa i dokumentów (XVI 735); Szczęsny z Niewistki pozywa Krystyna z W., którego zastępuje syn Jan Śreniawa (XVI 739, 756, 764); 1471 Stanisław Burzyński zastawia Mikołajowi Gołuchowskiemu za pożyczone 60 grz. połowę wsi W. (XVI 805); 1472 Krystyn z W., sędzia san., zapisuje c. swej Barbarze, żonie Stanisława Racławskiego, 80 grz. posagu na trzeciej części dóbr wsi W. i sołectwa tamże. Jeśli tymczasem ks. Stanisław, pleban z Pilicy, zapłaci Barbarze, swej siostrze, 80 grz., wówczas dobra wrócą do Krystyna i jego najbliższych (XVI 855); 1473 Symon karczmarz (Wara 80); Krystyn z W. gwarantuje Fryderykowi [z Jaćmierza], miecznikowi san., terminowe zapłacenie 25 i 20 grz. intromisją w połowę wsi W., którą intromisję ma posiadać czasowo Jan [Kmita] Sobieński (XVI 961); 1474 woźny imieniem Macieja z W., kmiecia Krystyna sędziego, pozywa Oleksę, kmiecia z Niewistki, o konia zabranego rozbojem w lesie Szoszne (XVI 979); 1475 Krystyn, sędzia z. san., zapisuje Elżbiecie, ż. swego syna Jana Śreniawy, 140 grz. na połowie dóbr we wsi W., sołectwa tamże, dworu i ról dworskich, a to na tej części wsi, gdzie Elżbieta ż. Krystyna nie ma zapisanej oprawy (XVI 1022); tenże zapisuje swej synowej Elżbiecie 18 grz. na połowie karczmy w W., gdzie będzie miała 1 grz. 38 gr rocznie (XVI 1023); tenże zastawia szl. Pawłowi Podleskiemu za pożyczone 10 grz. cały swój młyn w W. z dochodami (XVI 1025); 1476 tenże daje Janowi Sobieńskiemu za 100 grz. intromisję w całą swą wieś W. (XVI 1166); 1477-78 tenże zastawia Stanisławowi Racławskiemu, dzierżawcy w Wołodzi, za pożyczone 50 grz. połowę wsi W., połowę dworu z białą izbą i wieżą, sadzawkę, drugą pod dworem, połowę młyna, sadu i sołectwa. Racławski będzie mógł udostępnić clodzyna przez rz. San z racji soli (XVI 1228, 1231); 1477 tenże świadek przywileju braci Kmitów dla miasta → Leska (Arch. m. Leska); 1478 tenże zastawia Racławskiemu za 50 grz. połowę wsi W., sołectwa, dworu, ról dworskich, sadzawek, część posiadaną przez Elżbietę, ż. syna Jana (XVI 1290); 1479 Krystyn ze Wzdowa daje swemu słudze Stanisławowi za zasługi młyn z ogrodem, rolą albo obszarem sz lagy y sz bregy (Wara 93); 1481 tenże za zgodą ż. swej Elżbiety, i jego syn Jan Śreniawa pożyczają od Barbary, wdowy po Stanisławie Racławskim, 50 grz., które wraz z kwotą 50 grz. posagu Barbary, córki Krystyna, zapisują jej jako zastaw na kmieciach wsi W.: Fedor Dynysz, Luczko z kwartą miodu, Jerzy, Jan Biały, Mikołaj Sunorąg, Starek zagrodnik, role puste Pyotranyowska i Jacubowska, z pr. ścinania drzew dla Barbary i jej kmieci. Kiedy Krystyn i Jan zapłacą Barbarze, ta odstąpi tych kmieci z wyjątkiem zagrodnika Starka, który po wykupie będzie należał do sołectwa (XVI 1464); Barbara, wdowa po Racławskim, kwituje Krystyna i tegoż syna Jana Śreniawę z ojcowizny i macierzyzny w W. (XVI 1465); 1482 Barbara, c. [Krystyna] sędziego, kupuje od Andrzeja Piotroniowicza rolę za 5 grz. (Wara 101, 112, 122); Katarzyna, ż. Stanisława Kuli de Schaschorovycze, kwituje br. niedzielnych Andrzeja, Mikołaja, Jana, Stanisława, Przecława i Jerzego z Racławic z ojcowizny i macierzyzny w Wołodzi (Woloszow) i W. (XVI 1566).

1482-89, w 1505 nie żyje, Jan Śreniawa s. Krystyna, z W. (XVI, XIX wg indeksów); 1483 Jan Śreniawa, syn zm. Krystyna sędziego san. zapisuje ż. swej Ewie Tyrawskiej 120 grz. na nie zastawionej połowie wsi W., nie naruszając oprawy pierwszej swej żony (XVI 1597); przezorny Stanisław Gyedvozinovicz kwituje szl. Jana Śreniawę, dziedzica z W. z 2 grz. za młyn, winien jeszcze otrzymać 2 grz. (Wara 102, 108); 1488 Jan Śreniawa z W. zastawia Marcinowi Biernaszowskiemu, [sołtysowi] dziedzicznemu z Łubna, za 16 zł węg. 4 kmieci w W. (XVI 1904); 1489 tenże zapisuje ż. swej Annie 200 grz. na połowie wsi W. (XVI 1921); 1495 Barbara, wdowa po Stanisławie Racławskim, ręcząc za syna swego Jerzego na 55 grz. Mikołajowi Zarszyńskiemu, zobowiązuje się dać intromisję w swój posag w W. (XVI 2239); Elżbieta sędzina (zendzyna) [wdowa po Krystynie z W.], okazując dokument oprawy na wsi W. i na połowę dóbr, prosi o intromisję w te dobra, na co otrzymuje zgodę sądu (XVI 2271); taż na wypadek swej śmierci zarządza równy podział [dóbr] między swych wnuków, z pierwszeństwem wnuczki Jadwigi (XVI 2272); taż zw. Krzystkowa w sporze z Marcinem Biernaszowskim o zadane przez niego gwałty (XVI 2331, 2332); 1496 w związku z zastawem wsi → Wołodź przez Andrzeja i braci Racławskich Mikołajowi Zarszyńskiemu, matka ich Barbara ręczy Zarszyńskiemu za syna swego Jerzego intromisją w wieś W., gdzie ma zapis na 52 1/2 grz. (XVI 2318, 2371); Mikołaj i Piotr Rzeszowscy, bracia rodzeni niedzielni z Dynowa, sprzedają sposobem zamiany Janowi Amorowi z Tarnowa, kaszt. krak., miasto → Dynów z wsiami Nozdrzec, Siedliska, W. i in. (XVI 2286; Arch. Sang. V 109); Jan Amor z Tarnowa, kaszt. krak., daje wieczyście swemu synowi z drugiego małżeństwa, Janowi Amorowi młodszemu, miasto swe → Dynów z wsiami Nozdrzec, Siedliska, W. i in. (XVI 2293, 2294); 1497 Anna Śreniawina [ż. lub wdowa Jana Śreniawy] sprzedaje Stanisławowi Mosczygłowiczowi młyn w W. za 5 grz. (Wara 137, 228); taż sprzedaje Iwanowi Prasołowi z Hłudna ćwierć roli Malowskie za 1/2 grz. (Wara 138); 1498 Barbara Racławska otrzymuje od Jana Amora z Tarnowa, kaszt. krak., 100 grz., które ma zapisane na wsi W. (XVI 2463); Jan Amor z Tarnowa gwarantuje Barbarze Racławskiej terminowy zwrot długu 50 grz. intromisją w 6 kmieci we wsi W. (XVI 2464); 1505 Jadwiga, c. zm. Jana Śreniawy z W., a ż. Andrzeja Klokowskiego, kwituje Jana Amora z Tarnowa z 50 grz. zapisanych jej przez zm. babkę Elżbietę z W. na połowie tejże oprawy w W. (XVI 3063); 1510 p. [Jan] Bobola, dzierżawca w W. daje kmieciowi Antosowi wolniznę 2 lat od czynszu i robocizny (Wara 158); 1511 Maciej były młynarz w W. sprzedaje młyn Jakubowi Vantuchowi (Wara 168); Stanisław Dwornyk [lub dwornik] dopuszcza Piotrowi Dudyczowi zapis na wolę daną temuż przez pana krakowskiego [kasztelana Jana z Tarnowa?] na roli położonej między Marczynowszkye a wygonem (Wara 169); 1515 Varra utraque 5 ł., młyn 6 gr, karczma 6 gr (ŹD XVIII s. 149); 1518 Piotr Byk zamienia z p. Janem Bobolą rolę położoną obok dworu (Wara 176); 1520 Fedor młynarz kupuje młyn od Wentucha (Venthuch alias Szyech) za 3 grz. oraz dopłacając dwom innym po pół grz. za ich części (Wara 186, 195); 1522 p. [Jan] Bobola (Wara 189); 1523 podymne 14 gr (AS I 21 k. 103); 1523 Jan Amor z Tarnowa, kaszt. wojnicki, sprzedaje Piotrowi i Hieronimowi braciom rodz. jedną i Mikołajowi br. stryjecznemu Wapowskim drugą połowę miasta → Dynowa z wsiami Nozdrzec, W. i in. za 11400 zł (MRPS IV 2, 13448); 1524, 1527 Maciej kowal (Wara 193, 198, 199); 1526 5 ł., karczma (AS I 21 k. 420); 1530 5 ł., młyn, karczma (AS I 21 k. 519); 1532 Piotr Wapowski z Dynowa, stolnik san., zastawia Janowi z Tęczyna, kaszt. i star. lubel. oraz marsz. nadw., wieś Warę z. san. za 300 zł (MRPS IV 2, 16652); 1533 właśc. Piotr Wapowski, stolnik san. (TS 26 s. 101-104); 1536 5 ł., młyn, karczma (AS I 21 k. 566); 1552 16 gosp., karczma, młyn 1 koło (AS I 21 k. 1020).

Mieszkańcy: 1443 Michno (XI 1771); 1449 Szenyko, Barbara, Gyvanek, Swąchna, Wasyl (Vasyl, Volsyl), Potrisa, Iohannes podwójci, Hywan, Ivan Coszan, Nicolaus Grabek (Wara 1-6); 1450 Chodor Drachusz (Drahusz), Kalina wdowa, jej syn Stayn (Wara 7); 1451 Radz Olenkowycz, Dmytr Byelkowycz, Hryn (Chryn), Martinus, Dmytr, Arthym, Mathies, Phyl, Gywan, Fyl, Chodor, Hrysz Ywana, Iohannes Maczka, Rostrzedcz, Iacobus Kelcz, Nicolaus Kuszek, Mathias Lathon, Stanislaus a. Stanek, Gregorius a. Grzesz (Gresz), Luczco (Lucek, Luczkovicz), Ylko, Hyry, Chanaszko, Yacow, Vasyl młynarz, Luczka Koszen (Wara 8-16); 1452 Stanek Blaskowycz, Jaczko, Iohannes Olegek (Wara 17-19); 1454 Iohannes podwójci, Petrus, Ivan, Dmytr, Artyussyk, Lucz, Chanaszko ławnicy, Gylko, Gyvanyek, Marya soror Chodoronis, Chotyma wdowa Gyvanowa, Petrus Wrtelik, Dyvyszy, Mathias ławnik, Choda, Dymytr f. Chodoronis, Vaysyl, Hryn, Bradz (Wara 20-27); 1456 Mathias podwójci, Phil, Mathias, Dlubca, Jan (Wara 28); 1457 Nicolaus Grabek, Symon, Martinus, Chodor (Wara 29-30); 1458 Vasil, Nicolaus karczmarz, Iohannes podwójci, Mathias Dulben, Dinisz, Hartinek, Nicolaus sator [sartor?], Hrum ławnicy, Nicolaus Grabek podwójci, Jacz, Chodor, Hrin (Hrun), Nicolaus Gusek, Symon, Marcus, Jacz, Mathias Dluben, Swanch, Petrus, Dinisz, Vasil z Woli, Jan z Woli, Yvan z Woli, Chodor, Petrus ławnik, Luczko Byelko, Iohannes Huchava, Hrin, Georgius, jego bratanica Pancza, Sidor (Wara 31-43); 1459 Symon, Swanch, Mathias Dluben, Albertus Czayka, Mathias podwójci, Mathias młynarz, Fedor, Mathias mali Nyedzyalkowycz, Nicolaus Grabek podwójci, Tanka f. Nicolai, Clim, Jany, Pyotrany, jego syn Andreas, Ilko, Vaszyl, Jacz (Wara 44-52); 1460 Nicolaus Koszyel, Jany Pronaka, Swyanthoslaus garncarz, Iohannes Maczka, Ilko, Lucz, Radz, Chodor, Choda, jej synowie Mathfiey i Jakow, Iwan, Hartim, Lewko (Wara 53-56)¹W następnych latach księgi sądowej wsi Wary, obejmującej zapiski z lat 14491623, wymienieni są liczni mieszkańcy wsi, których tu pomijamy. Wymieniamy tylko mieszkańców wzmiankowanych w innych źródłach; 1474 Mathias kmieć (XVI 979, 980); 1481 Fedor, Dynysz, Luczko, Georgius, Iohannes Byaly, Nicolaus Sunorąg [?] kmiecie, Starek zagrodnik (XVI 1464); 1488 Ivan Madzor, Paschek, Syenko kmiecie (XVI 1904).

4. 1391 Piotr Kmita wydaje Sandkowi przyw. lokacyjny wsi Wary nad potokiem Wara na 100 łanach frankońskich na prawie niem. na wzór wsi koło Krosna, wolniznę 6 lat na rolach uprawnych, a 20 lat w lasach z obowiązkiem płacenia przez kmieci po 10 sk. czynszu, 2 sk. dziesięciny i po miarze żyta i owsa z łanu plebanowi. Sołtys zobowiązany do udziału w wyprawie generalnej z 2 kopiami (częściowy odpis prof. T.E. Modelskiego dokonany przed II wojną w zbiorach zamku w Łańcucie; regest w Arch. Sang. V 7, gdzie podano błędnie imię Fedko); 1415 Piotr Kmita [Lunak s. Piotra] z Sobnia wznawia przywilej dot. wsi W. (Arch. Sang. V 8); 1449 szl. Krzystek z W. zapisuje ż. swej Elżbiecie 160 grz. na połowie wsi i sołectwa w W. (XI 2690); początek księgi sądowej wsi W. z zapisami spraw rozpatrywanych przez podwójciego i 7 ławników, a obejmujących sprzedaż ról i młyna, testamenty, długi, obwinienia, zranienia, zabójstwa itp. (Wara 1-386); 1465 opis granic wsi W. prout in privilegio scultecie continetur. Właścicielem sołectwa z polem Gnyezdzyno jest Krystyn ze Wzdowa, sędzia z. san., posiadacz wyderkafowy wsi W. (XVI 193) → p. 3; 1466 sąd ławniczy odwołuje się do rady miasta Dynowa, która wydaje ortyl w sprawie obwinionego (Wara 64); 1467 powołanie się na prawo niem. (Wara 66-70 i in.); Krystyn z W., sędzia z. san., właśc. sołectwa (XVI 405) → p. 3; 1469 tenże czyni zapis Fryderykowi z Jaćmierza na połowie sołectwa w W. (XVI 593) → p. 3; tenże gwarantuje Jerzemu z Humnisk zwrot długu intromisją w połowę wsi i sołectwa w W. (XVI 666) → p. 3; 1470 ugoda Krystyna z W. z Mikołajem Czarnockim, że ten w razie nieotrzymania długu będzie mógł kupić wieś i sołectwo w W., a Krystyn wraz z ż. Elżbietą dokona zrzeczenia się sołectwa w Dynowie [przed sądem leńskim prawa niem.] (XVI 735) → p. 3; 1472 Krystyn z W. zapisuje c. swej Barbarze 80 grz. posagu na trzeciej części wsi i sołectwa w W. (XVI 855) → p. 3; 1475 tenże zapisuje Elżbiecie, ż. syna swego Jana Śreniawy, 140 grz. na połowie wsi i sołectwa w W. (XVI 1022) → p. 3; 1477-78 tenże zastawia Stanisławowi Racławskiemu za 50 grz. połowę wsi W. i sołectwa (XVI 1228, 1290) → p. 3; 1481 zagrodnik Starek ma należeć do sołectwa po wykupie zastawionych kmieci w W. (XVI 1464) → p. 3; 1495 sąd gr. san. przyznaje Elżbiecie sędzinie [wdowie po Krystynie z W.] intromisję w dobra W. i w połowę sołectwa (advocacie) (XVI 2271).

5. 1391 dziesięcina i powinności dla plebana (→ p. 4); 1462 Małgorzata z Dynowa, wdowa po Mościcu, fundując kościół w nowo założonej wsi → Wesołej postanawia, że kmiecie wsi Izdebki i Nowa Wara po upływie wolnizny, podobnie jak kmiecie z Wesołej, winni dawać plebanowi z łanu po kłodzie żyta i owsa (TS 16 s. 175-176); 1593 Katarzyna Wapowska z synem Stanisławem Wapowskim zamienia m.in. cerkiew w W. na kościół katolicki i przyłącza tę cerkiew do kościoła katolickiego w Nozdrzcu (CS 184 s. 446-453).

6. 1455 Stanislaus Cristini de W. zapisany na Uniwersytet Krak. (A. stud. I s. 145).

7. Księga sądowa wsi Wary 1449-1623, oprac. i wydał L. Łysiak. Wrocław 1971 (Pomniki prawa polskiego, Dział II: Prawo wiejskie, t. VIII) [=Wara].