WYSOCZANY

(1424 Wisoczany, 1443 Wyssoczany) 8 km na SE od Sanoka.

1. 1452 in distr. san. (XI 3065); 1508, 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 117, 151); 1523, 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 99, 416, 513).

2. 1546 granica z wsią Kulaszne: od granicy tej wsi z Czaszynem, za drogą prowadzącą z Czaszyna do Szczawnego wierzchowiną góry i potoku zw. Piaseczny w kierunku potoku Bartków do Słonego Kamienia na rz. Osławie, od Kamienia przez Osławę aż do granicy z wsią Płonna (MK 80 k. 24).

3. Własn. szlach. 1412-18 dokument star. [Wierzbięty] Branickiego, dot. pozyskania trzeciej części wsi W. i Płonnej przez Dorotę, zostaje przedłożony w sądzie san. w r. 1435 (XI 757); 1424 szl. Andrzej z W. wśród ziemian san. (XI 54); szl. Bota z Morochowa ręczy na 38 grz. za szl. Andrzeja z W., który w razie niezapłacenia winien dać Bocie zastaw w W. (XI 55); 1430 Mikołaj Zamba odwołuje się do świadectwa na luczstwo kmieci z W. w sprawie kmiecia Klisza (XI 399); 1435 Klemens albo Klimaszko Boczyc z Morochowa skarży Iwana i Dorotę z W. o 23 grz. i o to, że Jan Szyd nie dał mu intromisji w W., a Iwan i Dorota trzymają te dobra. Dorota stwierdza, że posiada trzecią część, a Jan Szyd dwie trzecie (XI 689, 716-719); 1435-37 sprawa między Dorotą Komanową i br. jej Iwanem a Steczkiem z Tarnawy powodem o wieprze, barany i woły. Przedłożony w sądzie dokument stwierdzający, że Dorota ż. Komana nabyła trzecią część w W. i Płonnej za czasów starosty [Wierzbięty] Branickiego [czyli ok. 1412-18], zostaje uznany za podejrzany przez pełnomocnika Steczka (XI 727, 728, 746, 752, 753, 757, 963, 1015, 1024); 1436 Klemens Botycz z Morochowa skarży Iwanka i Dorotę z W. (XI 782, 784, 790); 1437 Steczko [z Tarnawy] posiada zastaw na W. (XI 965); Dorota i Iwanek z W. ręczą za stawienie swego człowieka na polecenie starosty (XI 996, 1010); Piotr s. Komana, kmieć Iwanka z W. zobowiązany osadzić rolę, po czym może odejść, dokąd zechce (XI 1032); 1443 Pakosz, Jan i Tomek z Pakoszówki winni są Małgorzacie, wdowie po Janie [Iwanku] z W. 10 grz. jako ostatnią ratę za posag i dają w zastaw 3 kmieci w Pakoszówce. Małgorzata kwituje ich (XI 1620, 1621); Mikołaj z Tarnawy i Grzegorz albo Hryćko z Morochowa zaświadczają, że zm. Iwanko z W. otrzymał 40 grz. posagu i kwotę tę wraz z 40 grz. wiana zapisał ż. swej Małgorzacie na połowie wsi W., którą ona może posiadać dopóki pozostawać będzie we wdowieństwie. Gdyby ponownie wyszła za mąż, wówczas po spłaceniu jej 80 grz. ma odstąpić krewnym tę połowę wsi. Obaj świadkowie ręczą za ochronę praw Małgorzaty do połowy wsi W. do czasu pełnoletności córki Anny (XI 1623, 1624); Małgorzata z W. pozywa Hryćka z Morochowa o 10 grz. (XI 1667, 1671, 1685); szl. Aleksander z W. pozywa Mikołaja z Tarnawy (XI 1763); 1444 Anna wdowa po Steczku z Tarnawy i syn tegoż Jan w sprawie z Hryćkiem i Klemensem [z Morochowa] o list zastawny na wieś W. (XI 1810); Mikołaj z Tarnawy jako opiekun Wysoczańskiego, syna Iwanka, pozywa Aleksandra, Waśka i ich matkę Dorotę ze Szczawnego o napad w W. (XI 1897); 1444 Aleksander z W. wpółręczy za Marcina Zudawskiego (XI 1920); 1444-46 Dorota ż. Komana oraz Aleksander i Waśko ze Szczawnego pozywają Mikołaja z Tarnawy o wyrzucenie z dziedzictwa w W. (XI 1881, 1896, 1924, 1970-1972, 1976, 1977, 1999, 2038, 2046, 2057, 2087, 2089, 2091, 2092, 2159-2163); 1450 na mocy umowy Aleksander Dowczicz winien dać Małgorzacie Wysoczańskiej 40 grz. z wsi W. tytułem jej oprawy i wiana. Jeśli nie da, Małgorzata będzie posiadać tę wieś aż do spłaty, a Aleksander nie ma tam nic mieć oprócz robocizny. Po spłacie Małgorzata winna wyrzec się swych praw do W., a Aleksander będzie posiadał na połowie wsi 60 zł z racji swej części macierzystej i winien dawać rocznie 4 grz. z czynszu w okresie niepełnoletności chłopca na ręce Hryćka [z Morochowa?]. Chłopiec po dojściu do pełnoletności winien wykupić Aleksandra z połowy wsi płacąc 60 zł i 40 grz. (pod warunkiem, że Aleksander wcześniej zapłaci te 40 grz. Małgorzacie, matce chłopca) i otrzymać te dobra. Aleksander zobowiązuje się za wym. 60 zł do opieki nad chłopcem (XI 2829); 1452 Anna Wysoczańska, ż. Stanisława Rogosenskiego, sprzedaje wieś swą W. Janowi Steczkowiczowi z Tarnawy oraz Hryćkowi i Stankowi z Morochowa za 205 grz. i konia, kwituje ich z 50 grz. i konia. Nabywcy winni w ramach kwoty kupna zapłacić 60 zł Aleksandrowi stryjowi Anny i 40 grz. Małgorzacie matce, wykupując w ten sposób wieś, oraz 70 grz. Annie lub dać zastaw na Porażu (XI 3065, 3066); 1453 Anna jw. kwituje z należnej kwoty wym. nabywców tzn. Jana Steczkowicza połowy, oraz Hryćka i Stanka drugiej połowy wsi W. (XI 3115);

3a) połowa wsi W. własność Hryćka i Stanka z Morochowa od r. 1452: 1467 Piotr i Leonard z Morochowa [ss. Hryćka] odstępują dział swój m.in. w W. matce swej Katarzynie i braciom młodszym Bartłomiejowi i Pawłowi (XVI 369); 1469 Aleksander i Jan z Morochowa, bracia rodzeni [ss. Stanisława albo Stanka], dokonują podziału dóbr i przeznaczają matce Małgorzacie dożywotnio wieś W. (XVI 603, 604); ksiądz Piotr dziedzic z Morochowa odstępuje matce Katarzynie dobra swe w Morochowie i W. (XVI 660); 1470 ks. Piotr, pleban z Humnisk, oraz jego bracia Leonard, Bartłomiej i Paweł sprzedają swemu wujowi Leonardowi z Pobiedna, wojskiemu san., z prawem odkupu do 10 lat za 60 grz. część swą w W. Leonard dał 30 grz. ich siostrze Agnieszce jako posag, a 30 grz. ma dać drugiej siostrze Annie, gdy wyjdzie za mąż do roku, jeśli zaś nie wyjdzie i umrze, da je wym. braciom. Ks. Piotr ręczy za młodszych braci aż do czasu ich pełnoletności (XVI 725); 1475 Jan Mrochowski z braćmi stryjecznymi są właścicielami lasów z barciami w Morochowie i W. zgodnie z decyzją niegdyś królowej Zofii, a poprzedni posiadacze barci, jak Artym z towarzyszami, już ich nie mają (XVI 1082); 1476 Anna ż. Piotra Radwana z Łodziny kwituje brata swego Jana Mrochowskiego z ojcowizny i macierzyzny m.in. w W. (XVI 1141); Jan Mrochowski gwarantuje Stanisławowi Potrzebie zwrot 20 grz. intromisją w dział swój w W. W następnym roku Stanisław Potrzeba pisze się de Vyschoczany (XVI 1200, DLIII); 1477 Jan Mrochowski zapisuje ż. swej Helenie 200 grz. m.in. na połowie wsi W. (XVI 1210, 1237); 1478 tenże zastawia Adamowi z Orska (Orzek), łowczemu przem., za 800 grz. swoje działy m.in. w W. (XVI 1265); Adam z Orska zastawia Janowi, Rafałowi i innym braciom z Tarnawy za 800 grz. działy m.in. w W., zastawione mu przez Jana Mroczka z Morochowa (XVI 1332); Stanisław Potrzeba kwituje Adama z Orska za zgodą Jana Mroczka [Mrochowskiego] z 30 zł za część w W. zastawioną Potrzebie przez Mroczka (XVI 1334); 1479 Jan Tarnawski otrzymuje od Pełki z Grabownicy i braci tegoż 92 zł, które zapisał im Adam z Orska, Pełka na tę kwotę otrzymuje aż do spłaty wsie W. i in., należące do działu Mroczka, który jeden tylko lub jego najbliżsi mogą wykupić te wsie (XVI 1387, 1389); Jan Mroczek zapisuje Pełce 40 grz. i 92 zł węg. na wsiach W. i in. (XVI 1388); Jan Mroczek daje intromisję w swój dział m.in. w W. bratu ks. Aleksandrowi, który zastawił ten dział Janowi Tarnawskiemu za 120 grz. Niemniej rezygnuje na rzecz Aleksandra z działu, za który Pełka dał Tarnawskim 92 zł (XVI 1390, 1554); ks. Aleksander Mrochowski za zgodą Mroczka i Pełki zastawia Leonardowi z Pobiedna za 40 grz. części, które obaj bracia posiadali w W. (XVI 1391); 1481 Pełka z Grabownicy kwituje Olechnę Mrochowskiego z 40 grz., które miał zastawem na dobrach Morochów, Mrochowska Wola i W. części Jana Mrochowskiego, i zwraca mu te dobra (XVI 1523, 1556); ks. Aleksander z Morochowa zastawia Leonardowi [z Pobiedna], wojskiemu san., za 92 zł i 40 grz. wszystkie dobra ojczyste we wsiach Morochów, Mrochowska Wola i W., które wykupił od brata Jana Mroczka i Pełki z Grabownicy (XVI 1525, 1557); 1483 Jan Mrochowski, Mroczek, sprzedaje za zgodą ż. Heleny Leonardowi z Pobiedna za 450 grz. część swą w Morochowie, Mrochowskiej Woli i W. i kwituje go (XVI 1589, 1640, 1641); 1484 Maciej i Wacław z → Pobiedna, bracia rodzeni, dokonują podziału dóbr, mocą którego Maciej otrzymuje wsie Niebieszczany, Morochów, Wolę Morochowską i W. (XVI 1637); 1488-89 Maciej z Niebieszczan zapisuje ż. swej Małgorzacie 1000 grz. na połowie swych dóbr m.in. W. (XVI 1896, 1931); 1515 dział Niebyszczańskiego 3 ł. (ŹD XVIII s. 151); 1523 całość wsi podymne 12 gr (AS I 21 k. 99); 1526 całość wsi 7 ł. (AS I 21 k. 416); 1530 dział Niebyszczańskich 4 ł. (AS I 21 k. 513); 1536 całość wsi 7 ł., młyn (AS I 21 k. 563); 1552 część 18 gosp., pop (AS I 21 k. 1004).

3b) połowa wsi W. własność Jana Steczkowicza z Tarnawy od r. 1452: 1469 Jan z Tarnawy gwarantuje Aleksandrowi albo Olechnie z Morochowa terminowy zwrot 40 grz. intromisją w połowę wsi W. (XVI 577); 1472-73 Jan Mrochowski zobowiązuje się bronić Jana Tarnawskiego od br. swego Olechny z racji 40 grz. zapisanych na wsi W., i zapis ten skreślić (XVI 877, 962); 1483 w wyniku podziału dóbr braci z → Tarnawy, Mikołajowi i Sewerynowi Zebrydowi przypadają m.in. wsie Płonna, W. i Karlików (XVI 1605); 1485 woźny czyni zapowiedź, aby sąd z. san. nie wydawał pisma Piotrowi Felsztyńskiemu ze Zboisk aż do decyzji sądu, a to z powodu pozwu Anny ż. Stanisława Kormanickiego przeciw Felsztyńskiemu w sprawie jej prawa bliższości do dóbr Płonna i W. (XVI 1682); 1486 Seweryn dziedzic z Poraża i Tarnawy sprzedaje bratu swemu Józefowi z Tarnawy za 100 zł część swą w Płonnej i W., przypadłą mu po zm. bracie Mikołaju (XVI 1766); 1488 Mikołaj Tarnawski z Zagórza zastawia Sewerynowi [Herbortowi], chor. lw., za dług 1200 zł węg. dobra Osława, część w W., połowę Karlikowa i in. (XVI 1867); Seweryn z Poraża zastawia Maciejowi Niebyszczańskiemu za 30 grz. 4 i pół kmieci w W. (XVI 1899); 1491 Mikołaj Tarnawski gwarantuje Szczęsnemu Hermanowskiemu zapłacenie 56 grz. tytułem posagu siostry swej Małgorzaty intromisją w 5 kmieci w W. (XVI 2001); 1492 Jan Tarnawski sprzedaje Piotrowi Felsztyńskiemu ze Zboisk za 200 zł węg. dział swój w Płonnej i W. (XVI 2101, 2184); Seweryn Tarnawski z Poraża sprzedaje Piotrowi Felsztyńskiemu za 400 zł węg. dział swój w Płonnej i W. (XVI 2102); 1493 tenże sprzedaje Piotrowi Felsztyńskiemu za 400 grz. i 50 zł działy swoje w Płonnej i W. oraz część przypadłą tamże po zm. bracie Mikołaju (XVI 2124); 1494 pozew w imieniu króla wskutek instancji Anny ż. Stanisława z Kormanic, przeciw Piotrowi Felsztyńskiemu, że ten kupiwszy od Seweryna Tarnawskiego tegoż części dziedziczne w Płonnej i W. i część przypadłą tamże Sewerynowi po zm. bracie Mikołaju, oddala w ten sposób pr. bliższości Anny i przywłaszcza jej należność po bracie Sewerynie oraz pozbawia ją czynszu i innych dochodów rocznie 29 grz. i 42 gr. Pozew wzywa do odbioru od Anny kwoty zapłaconej i zwrotu dóbr. Pozew podobnej treści w związku z kupieniem przez Piotra części w Płonnej i W. od Jana Tarnawskiego (XVI 2182-2184); Szczęsny z Hermanowic gwarantuje Maciejowi z Niebieszczan zwrot 56 grz. intromisją w 5 kmieci w W. (XVI 2206); 1496 Seweryn Szebrzid z Tarnawy zastawia Maciejowi z Niebieszczan za 30 grz. dobra swe w W. przypadłe z podziału między braćmi (XVI 2301); Jan Tarnawski odstępuje br. Józefowi pr. bliższości przypadłe mu po bracie Mikołaju w dobrach Płonna, W. i in. (XVI 2304); 1500 Piotr Felsztyński pozywa Macieja z Niebieszczan w sprawie pieniędzy zabezpieczonych na dziale wsi W. kupionym przez Piotra od [Seweryna] Zebrzyda (XVI 2585); Maciej z Niebieszczan kwituje Zebrzyda Tarnawskiego z 30 grz. zapisanych na 5 kmieciach wsi W. (XVI 2607); 1502 Józef, sędzia z. san., i Jan z Tarnawy sprzedają Piotrowi Odnowskiemu [Felsztyńskiemu] po 200 grz. swoje działy po zm. bracie Mikołaju w Płonnej i W. (XVI 2818, 2819); 1508 Piotr Felsztyński właśc. działu w W. (ŹD XVIII s. 117); 1523 i 1526 → p. 3; 1530 dział Odnowskiego [Felsztyńskiego] 3 ł., młyn (AS I 21 k. 513); 1536 → p. 3a; 1545 właśc. Mikołaj Odnowski, kaszt. przem. (CS 15 s. 745); 1552 14 gosp. (AS I 21 k. 1015); 1553 Mikołaj Odnowski z Felsztyna [s. Piotra Felsztyńskiego z Odnowa], wwda sandom., zapisuje ż. swej Annie z Bobrku 3000 zł na swych dobrach: wieś → Zboiska, W. i in. (MRPS V 1, 1562).

Mieszkańcy: 1430 kmiecie z W., Clisch podejrzany o pochodzenie z W. (XI 399); 1437 Iwan kmieć (XI 996); Petrus filius Komanonis kmieć (XI 1032); 1439 Clisch (XI 1174); 1466 labor. Clym z synami, krewnymi i przyjaciółmi, syn jego Lucacz (XVI 314); 1470 Andrey Kanderzavyecz, Hryn Hohvthko (XVI 770); 1475 Arthimi cum sociis w W. lub w Morochowie (XVI 1082); 1488 Michno Hawa…, Stanislawcza, Iaczko, Marko, H… (XVI 1899).

5. 1552 pop (AS I 21 k. 1004) → p. 3a.