ZMIENNICA

(1432 Smynycza, 1434 Zmynicza, 1437 Zwanicze, 1438 Zmynnycza) 5 km na SW od Brzozowa.

1. 1515 w z. san. (ŹD XVIII s. 150); 1523, 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 101, 419, 517).

2. 1460 granica z miastem Brzozów (VIII 85); → Turzepole; 1532 rozgraniczenie wsi → Trześniów z wsiami Jasionów, Buków i Wzdów rozpoczęto od miejsca pod lasem, gdzie usypane 2 kopce oznaczały, jeden granicę Trześniowa i drugi Z. i Jasionowa (XIX 3129).

3. Własn. szlach. 1432 Paweł Jasieński, będąc winien Januszowi Glasirowi 10 grz. za sołectwo, w razie niezapłacenia do 14 dni ma zastawić aż do spłaty kmieci osiadłych w Z. z 1 grz. czynszu (XI 511, 512); 1434 szl. Mikołaj Cygan de Swyrczow zastawia Jerzemu Czeszykowi [z Bukowa] za 26 grz. i 32 gr kmieci w Z. trzymanych w zastawie z racji posagu swej żony (XI 677, 678); 1437 Dobiesław z Jasionowa sprzedaje Jerzemu Czeszykowi za 126 grz. swoją część w → Jasionowie, Z. i Turzempolu. Paweł starszy br. Dobiesława kwestionuje tę sprzedaż, ponieważ bracia nie dokonali podziału (XI 945, 946); 1438 tenże sprzedaje Jerzemu za 160 grz. i konia wartości 6 grz. swą ojcowiznę w → Jasionowie, Turzempolu i Z. (XI 1046); Paweł z Jasionowa sprzedaje szl. Mikołajowi, niegdyś sołtysowi z Humnisk, za 160 grz. część swą dziedziczną w Z. wraz z sołectwem (XI 1075-1078, 1153); 1439-40 Jerzy z Bukowa sprzedaje Pawłowi Jasieńskiemu za 130 grz. dobra w → Jasionowie, Turzempolu i Z., kupione od Dobiesława z żytem i oziminą. Jeśli Paweł nie zapłaci należności w terminie, Jerzy posiędzie te dobra wieczyście (XI 1152, 1259); Mikołaj, niegdyś sołtys z Humnisk, pozywa Pawła Jasieńskiego o gwałtowny napad (XI 1209); 1440 tenże zastawia Piotrowi Smolickiemu, kaszt. i star. san., 15 kmieci w Z. zastawionych Mikołajowi za żonę [Elżbietę], oraz 5 kmieci kupionych od Pawła Jasieńskiego, a także sołectwo tamże, zachowując sobie dwór z zasiewami (XI 1258); Jan Jasieński zapisuje ż. swej Przechnie 120 grz. na połowie swych dóbr w Turzempolu, Z. i Jasionowie (XI 1264); Paweł z Jasionowa zastawia Jerzemu Czeszykowi z Bukowa za 10 grz. 2 kmieci w Z. (XI 1276); 1441 Mikołaj ze Z. zastawia ż. swej Elżbiecie 90 grz. na połowie wsi Z. i sołectwie tamże (XI 1339); 1442 Mikołaj ze Z., niegdyś sołtys z Humnisk, winien jest 13 zł Stepanowi sołtysowi z Malinówki (XI 1441); tenże winien jest Mikołajowi Toczkowskiemu krawcowi 2 grz. i 42 gr, których zwrot gwarantuje daniem kmiecia w Z. płacącego 1 grz. czynszu (XI 1442); tenże dziedzic ze Z. sprzedaje Sobkowi mieszczaninowi w Jaśle dom, role i ogrody w mieście Jaśle, przypadłe mu po śmierci stryja (XI 1463); Jan z Jasionowa oskarżony o zajęcie dóbr w → Jasionowie, Turzempolu i Z., na połowie których Dobiesław z Jasionowa zapisał ż. swej Katarzynie 80 grz. (XI 1486); 1443 Jerzy Czeszykowicz z Bukowa przejmuje na 7 lat dobra w → Jasionowie, Z. i Turzempolu, należące do jego siostrzeńca Jana s. Pawła, któremu zwróci je po 7 latach (XI 1638, 1639); 1446 Paweł z Jasionowa zapisuje ż. swej Fennie 60 grz. na połowie swych dóbr w Jasionowie, Z. i Turzempolu (XI 2151); 1447 Mikołaj, sołtys i dziedzic ze Z., zastawia Stepanowi i Hrinowi, sołtysom z Malinówki, za 10 zł i 1 grz. swego kmiecia w Z. (XI 2346); 1451 Jan z Jasionowa wydzierżawia Piotrowi Czeszykowiczowi z Rytarowiec na 6 lat dobra swe w Jasionowie, Turzempolu i Z., otrzymuje 50 grz. i zapisuje Piotrowi trzecią część dóbr, którą ten otrzyma wieczyście w razie śmierci Jana (XI 2995, 3032, 3033); 1452 Mikołaj sołtys ze Z. gwarantuje Pawłowi Jasieńskiemu porękę na 8 grz. za stóg żyta oddaniem 3 kmieci (meliores tres kmethones; XI 3073); Przechna ż. [Stanisława Szebieńskiego] posiada oprawę na Turzempolu, Jasionowie i Z. (XI 3092); w razie niezapłacenia w terminie 16 grz. przez Jana Jasieńskiego Jerzemu Czeszykowiczowi, ten będzie dzierżyć dobra Jana w Jasionowie, Z. i in. przez 2 lata ponad 5 lat posiadania przez Piotra Czeszykowicza (XI 3093, 3133, 3134); 1455 królowa Zofia w sporze między Jerzym Czeszykiem z Bukowa a Przechną z Turzegopola, Fenną z Jasionowa i Anną z Jasionowa, wdową po Szczepanie, o dobra w → Jasionowie, Z. i Turzempolu postanawia, że mają one przedłożyć królowej w Krośnie dokumenty dotyczące wym. dóbr. Sąd gr. zasiadający we dworze królowej w Krośnie postanawia, zob. → Jasionów (XI 3272, 3274-3281); 1456 Mikołaj, sołtys ze Z., zastawia Wilamowi z Grabownicy za 10 grz. czterech kmieci w Z. z wyjątkiem robocizny (XI 3296); 1458 tenże sprzedaje szl. Mikołajowi Radwanowi za 160 grz. część swych dóbr i sołectwa w Z. (XI 3392); 1460 wieś Z. własność [Stanisława] Turopolskiego (VIII 85); 1464-68 Mikołaj Radwan ze Z. (XVI wg indeksu); 1464-66 ks. Jakub prepozyt krak., Mikołaj, Dymitr i Andrzej, dziedzice z Rymanowa, pozywają Mikołaja Radwana o 3 grz. poręczone za Mikołaja bpa przem. Radwan daje im intromisję na 15 grz. w 2 kmieci z jednym i połową łanu w Z. (XVI 114, 123, 157, 160, 164, 165, 167-169, 315); 1465 Jan Jasieński odstępuje br. swemu Stanisławowi Turopolskiemu 3 kmieci w → Turzempolu i 5 kmieci w Z. za kmieci i części w → Jasionowie (XVI 183, 184); 1466 Mikołaj Wilczkowski, burgr. zamku san., skazuje Mikołaja Radwana ze Z. na 4 grz. i karę piętnadzieścia (XVI 353, 354, 356); 1467 Mikołaj Radwan, dziedzic z Łodziny i sołtys z Prusieka, sprzedaje Jerzemu [z Bukowa?] za 160 grz. posiadłość z sołectwem w Z. (XVI 363); Paweł Jasieński zastawia Jerzemu z Bukowa za 8 grz. 2 kmieci w Z. (XVI 364); 1468 Mikołaj Radwan ze Z. gwarantuje swej macosze Annie, wdowie po Radwanie, zwrot długu 60 grz. zastawem wsi Z. z sołectwem z wyjątkiem dworu i ról dworskich (XVI 427); 1469 Stanisław Turopolski zastawia Jerzemu Czeszykowiczowi z Bukowa za 10 zł 2 kmieci w Z. płacących każdy po 16 gr czynszu (XVI 591); Jerzy z Bukowa ręczy Janowi Jasienowskiemu na 30 zł za Henryka Kamienieckiego, jeśli nie będzie wojny. Jeśli będzie wojna, winien zapłacić w ciągu 5 tygodni po powrocie pod gwarancją intromisji w 4 kmieci zamożniejszych w Z., w młyn i sadzawkę (XVI 634, 658); 1471 Jan Jasieński sprzedaje Jerzemu z Bukowa swą część dóbr w → Jasionowie, Turzempolu i Z. Anna matka Jana odstępuje od swej oprawy w tych dobrach (XVI 806, 807); tenże zapisuje matce Annie na wsi Srogów Dolny 60 grz. oprawy, które miała pierwotnie zapisane na wsiach → Jasionów, Turzepole i Z. (XVI 810); Jan Jasieński skarży Jerzego Bukowskiego o niedanie intromisji w 4 kmieci, młyn i sadzawkę w Z. i niepłacenie kar w związku z poręką na 30 zł za Henryka Kamienieckiego (XVI 833, 834, 847, 848, 851, 852); 1476 Stanisław Turopolski odstępuje Jerzemu z Bukowa 6 kmieci w Z., zachowując sobie i swym kmieciom wolność w lasach zmiennickich, za co otrzymuje 5 kmieci w Turzempolu wraz z częścią sadzawki położonej między Turzempolem a Jasionowem na potoku Zmiennica (XVI 1153, 1154); Jerzy z Bukowa gwarantuje porękę Marcinowi Czarnockiemu intromisją w wieś Z. (XVI 1159); Paweł Jasieński zastawia Jerzemu Bukowskiemu za 56 grz. swe dobra w Z. (XVI 1169); 1477 Jerzy z Bukowa zobowiązuje się dać Stanisławowi Pieniążkowi, star. san., intromisję w wieś Z. (XVI 1251, 1252); tenże zastawia Baltizarowi Dolińskiemu z Bilic za 35 grz. wieś Z. (XVI 1255); 1480 Jerzy Bukowski zapisuje synowi swemu Janowi i tegoż ż. Zofii [Mrochowskiej] 200 grz. wiana na połowie wsi Z. z połową czynszów, młyna, karczmy i z całym dworem (XVI 1447, 1448); 1486 Mikołaj Radwan ze Z. ręczy matce swej Annie na 70 grz. za Mikołaja Pieniążka z gwarancją dania intromisji w swój dział Z. wyjąwszy dwór (XVI 1771); 1489 Jan z Bukowa gwarantując Rafałowi z Humnisk i Zawiszy z Grabownicy zwrot 20 grz. intromisją w 4 kmieci w Z. (XVI 1917); 1496 tenże zobowiązuje się dać Jarosławowi, sołtysowi z Komborni, w razie jego trudności intromisję w wieś → Buków i połowę Z., gdzie oprawę ma ż. Jana (XVI 2326); 1498 tenże skarży Adama Mysłowskiego o gwałtowne wtargnięcie do dóbr w Z. Mysłowski tłumaczy to prawem bliższości po br. stryjecznym Dziersławie Jasionowskim (XVI 2465); 1501-02 Piotr z Jasionowa sprzedaje Janowi Targowickiemu za 30 grz. [innym razem za 100 grz.] całą swą część w Jasionowie i Z. (XVI 2711, 2831); 1501 Jerzy albo Gyrzak wraz z siostrą swą Katarzyną, dziedzice z Bukowa, Jasionowa i Z., sprzedają braciom swym, Janowi Czeszykowi rodzonemu i Jerzemu stryjecznemu, za 20 grz. całe swe części ojczyste i macierzyste we wsiach → Buków, Jasionów i Z. przypadłe im działem (XVI 2737, 2738); 1505 Jerzy dziedzic z Bukowa i Z. zastawia swej stryjence Katarzynie za 10 grz. kmiecia płacącego 1 grz. czynszu (XVI 3080); Katarzyna z Bukowa zastawia tegoż kmiecia swemu wujowi Michałowi Nałęczowi za 10 grz. (XVI 3081); 1506 Katarzyna z Bukowa, ż. ślusarza ze Żmigrodu, kwituje Jerzego z Jasionowa, s. zm. Dziersława z Bukowa, z ojcowizny i macierzyzny we wsiach Buków i Z. (XVI 3143); 1515 4 ł., młyn (ŹD XVIII s. 150); 1523 podymne 10 gr (AS I 21 k. 101); 1526 3 ł., młyn, karczma (AS I 21 k. 419); 1530 1 1/2 ł., młyn (AS I 21 k. 517); 1532 Jerzy, Jan i Wojciech Bukowscy właśc. Z. (XIX 3129); 1536 1 1/2 ł., młyn, karczma (AS I 21 k. 565); 1552 12 col., karczma, młyn 1 koło (AS I 21 k. 1006).

Mieszkańcy: 1440 Pyesch, Martinus (XI 1276); 1447 Manio (XI 2346); 1456 Pyesch Dlugy, Jan Konopka, Mathis, Pyotrek s. Climkow (XI 3296) 1464 Simon, Stanczel (XVI 169); 1467 Jan Konopka, Chryny, 1469 Maciej, Jan (XVI 364, 591); 1494 Marcin s. Jakuba, Fedor, 1500 Lyszek (Trz.426, 478); 1505 Stanek Byaly (XVI 3080, 3081); 1518 Felix (Trz. 587).

4. 1432 Paweł Jasieński winien jest Januszowi Glasirowi 10 grz. za sołectwo (XI 511, 512); 1438 Paweł Jasieński sprzedaje Mikołajowi, niegdyś sołtysowi z Humnisk, swą część w Z. wraz z sołectwem. Mikołaj nowy sołtys ze Z. (XVI 1075-1077); 1439 szl. Mikołaj dziedzic i sołtys ze Z. (XVI 1163); 1440 Mikołaj, niegdyś sołtys z Humnisk, zastawia Piotrowi Smolickiemu, kaszt. i star. san., kmieci i sołectwo w Z. (XVI 1258); 1458 Mikołaj ze Z. sprzedaje szl. Mikołajowi Radwanowi część swych dóbr i sołectwo w Z. (XVI 3392); 1467 Mikołaj Radwan, dziedzic z Łodziny i sołtys z Prusieka, sprzedaje Jerzemu [z Bukowa?] posiadłość swą z sołectwem w Z. (XVI 363).