(1413 Wilkanowo, Wilkanowicze, Vilkanowo Parva, Wilkanowo Minor, Vilkanow, Vilkanowo Maior) 10 km na NW od Wyszogrodu.

1. 1450 n. distr. wysz. (M 6, 317); 1500 par. Orszymowo (E 149, 7).

2. 1434 granica W. ze Święcicami (M 3, 132); 1522 rozgraniczenie dóbr W. i Lasocina: od 2 kopców narożnika Orszymowa przy gościńcu z Orszymowa do Bodzanowa, przez drogę z Orszymowa do W., k. drogi z Orszymowa do Nakwasina pod gajem lasockim, do strumienia płynącego od Święcic do stawu w Lasocinie; granica biegnie strumieniem do narożnika Nakwasina, po obu stronach strumienia wzniesiono kopce (WT 6, 84).

3. 1413 Adam z W. (Pł. 1957, 2019); [1414-25] Marcin z W. zamienił z Budkiem z Nakwasina cz. w Liwinie na cz. w Nakwasinie (M 3, 26); Grzymisław dz. w W. kupił 2 wł. bez 10 morgów w Śmiecinie (M 3, 48, 54); tenże Grzymisław kupił części w Śmiecinie (M 3, 8); Świętosław z W. kupił cz. w Janowie (M 3, 63v); Stan. z W. kupił cz. w Śmiecinie (M 3, 9v); ks. Janusz I uwolnił Adama, Stan. i Pawła ze Śmiecina [i z W.] od wszelkich kar, z wyjątkiem kar książęcych (M 3, 19v); 1425 Stan. dz. z W. (Z I, 1057, 1100, 1142, 1208, 1229, 1271, 1272, 1274, 1290, 1488); 1426 Stan. z W. dostał od ks. Janusza I pr. na cz. w Cholewach (PP V, 386); 1428 Stan. z W. (PP V, 623); 1430 Mik. z Beszyna nie oddawszy długu stracił na rzecz Stan. z W. 2 wł. w Beszynie (PP VI, 191, 192); podobnie Przecław z Beszyna stracił na rzecz tegoż Stan. 2 wł. w Beszynie (PP VI, 189); Mik. dz. z Sarzyna zapisał jako wiano uczciwej Falce, swej żonie, córce Grzymisława z W., 60 kóp gr na 8 wł. w Beszynie (PP VI, 603); 1450 szl. Stan. syn Falisława z W. zastawił Adamowi synowi zm. Stan. z W. cz. ojcowizny w W. (M 6, 317); 1459 Adam z W. otrzymał dobra Chojnowo i sumy na Kuczborku i Mianowie jako posag swojej żony Doroty c. Jana z Szapska (M 6, 356v); Adam Wilkanowski i jego żona, c. Jana Kinickiego (M 335, 153v); 1463 tenże Adam posiadał za długi cz. dóbr zmarłych Marcina z Jeżewa, sędziego wysz., i s. jego Piotra Brody, podkanclerzego (M 6, 83v); oraz kupił wieś Naborowo za 250 kóp gr w półgr. (AG 7121); 1465 tenże Adam z W. zamienił z Piotrem Kinickim dobra w ziemi bełskiej Zabiec i Bezejów, na części w Arcelinie i Dębsku (M 337, 13v); 1470 Piotr Kinicki z bratankiem Niemierzą stracili Rzewin na rzecz Adama Wilkanowskiego (M 341, 14v); tenże Adam sprzedał wieś Waborowo (M 5, 136v); 1471 Więcka c. zm. Jana kaszt. płoc. żona Jana Szapskiego, świekra Adama z W. (M 5, 10v); 1472 Dorota żona Adama Wilkanowskiego star. bratjańskiego, c. Jana z Szapska i Więcki, oraz synowie jej: Stan., Łukasz, Maciej, Mik. (M 5, 13v); 1475 tenże Adam chor. wysz., dzierżawca w Bratjanie (M 5, 56v); 1477 ks. Janusz II uwolnił tegoż Adama star. bratjańskiego od sądów i kar (M 6, 100v); retman pana Wilkanowskiego (E 13, 96); 1481 Stan. syn Adama z W., kleryk diec. płoc. przedstawiony na kanonię w Łowiczu (ADP 365); 1483 Anna c. Adama Wilkanowskiego star. bratjańskiego, żona Stan. z Rościszewa (M 6, 356v); 1486 Łukasz i Mik., synowie Adama z W., promowani do stopnia akolity (E 15, 204); 1489 Zygmunt Wilkanowski (E 10, 655*); Adam z W. star. bratjański i Jan Lach z Kiników podzielili się trzecią cz. Rzewina, która im przypadła po śmierci Doroty z Rzewina (M 6, 219av); 1494 Adam z W. uzyskał potwierdzenie przepadku cz. w W., zastawionej mu w r. 1450 (M 6, 317); 1497 szl. Kat. córka zm. Stan. z W., żona szl. Jakuba z Arciszewa, skwitowała stryja swego stren. Adama z W., star. bratjańskiego, z zadośćuczynienia za wszystkie dobra (M 9, 209v); Dorota wd. po Adamie Wilkanowskim (M 5, 211 v); 1498 ur. Bernard z Kozer, sędzia soch. skwitował synów zm. Adama z W., księży i szlachetnych z W.: Łukasza, Macieja, Krystyna, Zbigniewa i Adama swych wnuków? (może bratanków), z zadośćuczynienia mu za dobra: Jeżewo, Woźniki, Pilitowo, Postruże i Waborowo, po jego matce zm. szl. Elżbiecie żonie Zyry (M 9, 220v); 1500 ksiądz Łukasz z W. kan. warsz., doktor praw toczył spór z braćmi o spadek (E 16, 88v; M 18, 116v); szl. Marcin z W. zeznał, że w W. Mniejszym nie było osadzonych kmieci, natomiast bywali osadzani ogrodnicy na gruntach folwarcznych. Marcin ma 1 ogrodnika od niecałego roku, jego bracia mają 3 ogrodników. Szl. Paweł z W. Mniejszego zeznał, że role w W. M. były folwarczne, a nie kmiece, szlachta miewała ogrodników na rolach folwarcznych (E 149, 7, 8v); 1501 w ramach podziału dóbr między synami Adama Wilkanowskiego Mikołaj kan. płoc. magister sztuk, otrzymał m. królewskie Kościerzynę na Pomorzu i W.; Maciej – zamek królewski Bratjan z przynależnym okręgiem i wsie Gośliny i Bielice w ziemi chełmińskiej; Krystyn – wsie Rzewin, Arcelin, Witkowice i Łaźnię; Zbigniew – Chojnowo, Łążek, Szapsk, Cholewy, Wronino; po zgonie Mikołaja W. przypadnie Zbigniewowi, który Krystynowi wypłaci 100 grz. (MS III, 26); 1502 król Aleksander Jagiellończyk potwierdził powyższy podział dóbr (MS III, 370, 371); synowie zm. ur. Adama Wilkanowskiego: zm. Stan. Wilkanowski, Mik. magister sztuk, kan. płoc. Maciej, Krystyn, Zbigniew i Łukasz doktor obojga praw, kan. warsz. (WT 6, II, 162v); 1505-15 Mik. z W. magister sztuk, kan. płoc. archidiakon dobrz. (AKP 50, 69, 95, 100v, 106v, 124v); 1522 tenże Mik. z W., archidiakon i administrator diec. płoc. przeprowadził odgraniczenie W. Większego od Lasocina (WT 6, 84); 1525 Mik. syn zm. Zygmunta z W. Mniejszego, h. Bzura (MZH 1004, 1005); 1531: 1 1/2 wł. bezkm. i 3 1/4 wł. os. (Pob. 43, 596, 593).

4. [1414-25] kmiecie z W.: Adama, Stan. i Pawła ze Śmiecina [i z W.], mieli płacić po 10 gr czynszu (M 3, 19v).

5. 1500 szl. Marcin z W. zeznał, że dzies. od ogrodników z W. Mniejszego były pobierane dla bpa, a od szlachty dla plebana z Orszymowa; szl. Paweł syn Zygmunta z W. Mniejszego zeznał, że dzies. z ról uprawianych przez ogrodników pobrał 3-4 razy pleban, ale on nie wiedział dla kogo, bo był na służbie (E 149, 7, 8v).

7. 1497-1519 (M 9, 145v; Z 20, 143v; E 16, 35; E 10, 762; E 2, 493).

8. XII-XIII w., grodzisko stożkowate na prawym brzegu strugi, ok. 250 m na NW od mostku przy drodze do Nakwasina, średn. ok. 27 m, wys. ok. 2 m, szer. fosy ok. 6 m, ślady wału.