ŁĘG

([1185] Lang – z or. 1277, Lank – kop. z XV w., 1324 Langa, 1399 Laang, 1404 Lange, 1491 Ląg, 1493 Lag, 1529 Ląk) wieś, obecnie cz. Nowej Huty dzielnicy Krakowa, 7 km na SE od centrum Krakowa.

1. 1489 n, 1581 pow. krak. (RP k. 139; ŹD s. 5); 1470 n. par. Ś. Mikołaja za murami Krakowa (DLb. 2 s. 28).

2. 1324 źreb (sors) L. położony nad Wisłą (Mog. 52); 1389 → Dąbie, par. Mogiła p. 2; 1470-80 staw (lacus) Nieciecza założył własnym sumptem kl. koprz., gdy [przed 1389] posiadał L., doprowadzając wodę z Wisły. Zarośla (rubetum) zw. Ostrów. L. graniczy z: Czyżynami, Dąbiem, Mogiłą i Głębinowem (DLb. 1 s. 130; 3 s. 382, 428).

3. Własn. ryc. po 1185 własn. kl. Cyst. w Koprzywnicy [pow. sand.], od 1389 własn. kl. Cyst. w Mogile, -a. Stosunki własnościowe. [1185]1Data fundacji kl. koprz. znana jest z „Roczników Małopolskich” (MPH 3 s. 160), a fundator komes Mikołaj z przytoczonego niżej przyw. Bolesława Wstydl. z 1277 r fundator kl. koprz. Mikołaj [Bogoria] nadaje przy fundacji temuż klasztorowi m.in. L.; 1277 Bolesław Wstydl. potwierdza klasztorowi dotychczasowe nadania dóbr, m.in. posiadanie L., imm. ekon. i sąd., zwolnienie z pewnych danin i powinności (Mp. 1, 93 – interpolowany w XV w.; wg fotografii or. w: Z. Budkowa, S. Szczur, Dzieje opactwa cystersów w Koprzywnicy do końca XIV w., NP 60, 1983, s. 71-3); 1284 Leszek Cz. potwierdza ww. klasztorowi przyw. z r. 1277 (Mp. 2, 497 or.); 1324 Jan opat koprz. daje kl. mogilskiemu źreb ról k. drogi z Krakowa do dóbr kl. mog. Pracze [nieistniejąca dziś osada służebna, granicząca z Dąbiem], otrzymując w zamian źreb ról takich samych rozmiarów, mianowicie L. nad rz. Wisłą (Mog. 52); 1389 → Dąbie p. 2 i 3; Konrad opat kl. koprz. sprzedaje Piotrowi opatowi mog. wieś L., od dawna należącą do kl. koprz., za 475 grz. i za połowę siedliska w Krakowie, położonego za dworem kl. mog., k. domu kl. staniąt. w kierunku kościoła szpitalnego Ś. Krzyża (Mog. 100).

1390, 1391 kl. mog. poświadcza, że kupił od kl. koprz. wieś L. (Mog. 101-3); 1394 Mikołaj opat mog. oświadcza, że nieżyjący już opat Piotr kupił od Konrada niegdyś opata koprz. wieś L. (Mp. 4, 1028); 1399 Władysław Jag. zatwierdza sprzedaż przez Piotra opata koprz. Mikołajowi opatowi mog. wsi L. (Mog. s. 85).

1470-80 wieś L. nadana klasztorowi koprz. przez Mik. Bogorię została w r. 1394 sprzedana przez Konrada opata koprz. Piotrowi opatowi mog. Przedtem była sprzedana radzie miejskiej w Krakowie, lecz kl. mog. pozyskał jej kupno prawem bliższości. Nie ma [wymierzonych] ł. kmiec., jest 8 domów, z których każdy płaci 1 1/2 grz. czynszu. Ich mieszkańcy pracują, kiedy im polecą, odrabiają powaby. 1 zagroda, która płaci 1/2 grz. i pracuje tylko przy koszeniu i zbiorze siana. Nie ma młyna i folwarku. Nie dają jaj, kogutów, serów (DLb. 3 s. 377, 382, 398, 423, 428); 1529 własn. kl. mog., który pobiera z całej wsi 15 grz. czynszu (LR s. 237); 1581 → p. 3b.

-b. Areał, kmiecie i inni mieszkańcy, pobór. 1371 Niczek Cikowic krawiec pozwany o zabójstwo przez Mikołaja [kmiecia] z L. i jego br. Hanka (KRK 2 s. 32); 1404 Stanisław z L. pozwany przez Drobnego Żyda z Krakowa o dług i procenty (ZK 4 s. 94); 1408 8 kmieci z L.: Michał, Maciek, Jan, Mikołaj, drugi Maciek, Brzyczka, Piotr, Jan s. Mikosza pozywa 4 kmieci z Pleszowa (GK 1a k. 95r); 1421 Mikołaj z L. pozywa Piotra Brzuchańskiego z Kleparza o zranienie (GK 1 s. 611, 636, 658); Piotrek z Biskupiego pozywa Mik. Lasotę kmiecia z L. o zabranie kołczana z 18 strzałami, 1 grz., pasów wart. 9 grz. (GK 1 s. 643); 1421-2 tenże Mikołaj pozywa Piotra z Zielonek czyli z Biskupiego i jego żonę o zranienie (GK 1 s. 604, 693); 1433 Stanisław [Latowski] kan. krak., podskarbi króla [wg UC 735 był kustoszem skarbu] pozywa Mik. Korczaka z L. o zabranie siłą jego zbiegłemu człowiekowi skrzyni z rzeczami wart. 6 grz. Skrzynia ta została u Korczaka zajęta (GK 4 s. 865, 889); 1460 Stan. Rola z Dąbia [woj. łęcz.] podrzędczy krak. pozywa Tomasza opata mog. i jego konwent, by osądzili Mikosza, Bernarda i Stanisława kmieci z L. pozwanych o zabranie Roli znad Wisły drewna wart. 5 grz., u tychże kmieci znalezionego i zajętego (GK 14 s. 417, 445-6); 1470-80 → p. 3a; 1489-99 L. wymieniony bez wymiaru poboru (RP k. 20, 48, 86, 121, 139, 166, 182, 196, 213, 233); 1581 10 kmieci na czynszu, 2 komor. z bydłem, 10 rybitwów, 3 komor. bez bydła, 2 zagr. bez roli, półdudek, „który niedobrze gra” (ŹD s. 5).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 10 grz. z wszystkich ł. kmiec. oddawana jest bpowi i odwożona wozami kmieci (DLb. 3 s. 382, 428); 1529 dzies. snop. wart. 6 grz. z L. i Rybitw [par. Ś. Mikołaja za murami Krakowa – w LR Rybie, w ind. LR błędnie jako niezid.] należy do bpa [LR s. 6].

1 Data fundacji kl. koprz. znana jest z „Roczników Małopolskich” (MPH 3 s. 160), a fundator komes Mikołaj z przytoczonego niżej przyw. Bolesława Wstydl. z 1277 r.