ŁĘKA

(1372 Lanka, 1407 Lanki, 1423 Lanky, 1457 Lanka, 1464 Lyaka, Łąka, 1492 Laka, 1493 Laca, 1494 de Lyeky, 1508 Lanca, 1529 Łąka, 1564 Lianka) 7 km na NW od Sławkowa.

1. 1466 n., 1581 pow. lel. (ZK 260 s. 117; ŹD s. 34); 1529 n., 1598 par. Sławków (LR s. 107; WR k. 403v).

2. 1466 L. leży nad rz. Przemszą (ZK 260 s. 117); 1505 L. k. Sławkowa (OK 25 s. 13); 1549 łąka Młyńska w L. → p. 3b.

3. Własn. szlach., następnie król. w tenucie rabsztyńskiej -a. Sprawy własnościowe. 1385 → p. 4; 1390 Władysław Jag. potwierdza Spytkowi z Melsztyna wwdzie krak. posiadanie m.in. L. (ZDM 6, 1570); 1391 królowa Jadwiga potwierdza Spytkowi z Melsztyna wwdzie krak. posiadanie m.in. L. (AGZ 6, 3)1Z podziału między synami Spytka z Melsztyna wwdy krak. L. z tenutą rabsztyńską oraz Książem, Żabnem i in. przypadły zapewne Janowi, a następnie, jak przypuszcza J. Kurtyka, z ręką jego jedynej córki Jadwigi, rodzinie jej drugiego męża Andrzeja Tęczyńskiego; 1443 woźny przydany Katarzynie wd. po Mikołaju z Michałowa kaszt. krak. do wwiązania jej do L. Andrzeja z Tęczyna; tenże woźny razem z sołtysem z L., poddanym tegoż Andrzeja zostali zatrzymani na drodze i nie wjechali do L. (GK 8 s. 560); 1446 ww. Andrzej winien w ciągu tygodnia wwiązać Dorotę Jankowską i Elżbietę Orzechowską za 100 grz. do L. (GK 9 s. 566); 1454 → p. 3c; Andrzej z Tęczyna pożycza od Jana Biechowskiego 100 grz., które ten ma odebrać w oznaczonym czasie z rąk Janusza Kinta mieszcz. krak. i podżupka wielickiego. Jeśli Janusz nie da Biechowskiemu tej kwoty, to Andrzej zapłaci 100 grz. w gotówce (GK 12 s. 308); tenże Andrzej ma zapisać Katarzynie z Biechowa [pow. wiśl.] 50 grz. na kmieciach osiadłych w L. płacących 5 grz. czynszu (ZK 14 s. 256); 1457 sąd nakazuje ww. Andrzejowi uzupełniać co roku Katarzynie z Biechowa brakującą kwotę czynszu z L. do wys. 5 grz. (ZK 15 s. 5); 1459 tenże Andrzej winien wypłacić ww. Katarzynie 5 grz. zaległego czynszu od czasu wwiązania do L. (ZK 15 s. 20); 1460 tenże Tęczyński skazany na karę XV za niezapłacenie ww. Katarzynie 5 grz. zaległego od 2 lat czynszu (ZK 15 s. 96, 113).

1462-5 sprawa panny Katarzyny z Biechowa, później ż. Mik. Słupskiego, z Janem z Rabsztyna inaczej z Kostrza, s. zm. Andrzeja Tęczyńskiego, o zaległy czynsz w L. w wys. 5 grz. rocznie (ZK 16 s. 57, 84, 102, 151, 173, 192, 223, 277; 17 s. 219, 238-9); 1464 Jan Bohun z Donosów zastawia za 17 grz. i 8 sk. szl. Michałowi Paszczęce z Brześcia [par. Mironice] 11/2 grz. czynszu posiadanego przez siebie na kmieciach w L., należącej do dóbr Rabsztyńskich; wyrokiem sądu Jan Tęczyński z Rabsztyna winien w ciągu 2 tygodni zapisać ww. Bohunowi za 17 grz. i 8 sk. czynsz 1 1/2 grz. na kmieciach osiadłych w L. Bohun, Ździebor ze Świeradzic i Michał Paszczęka z Brześcia unieważniają sprawę między nimi a Janem Tęczyńskim z Rabsztyna i Janem Synowcem o porękę udzieloną im niegdyś przez Jana Synowca i zm. Andrzeja z Tęczyna (GK 17 s. 232 zp.); 1466 Jan Rabsztyński z Książa [Wielkiego] daje Janowi Niemście z Krzcięcic za 25 grz., z racji poręki udzielonej za Jana z Tęczyna zm. Janowi Niemście ojcu ww. Jana, wwiązanie do kmieci osiadłych w L. w pow. lel. nad rz. Przemszą, płacących 2 kopy gr czynszu (ZK 260 s. 117); 1469 → p. 3c.

-b. Kmiecie. 1443 → p. 4; 1464, 1466 → p. 3a; 1505 Kat. Dalowa ze Sławkowa zaprzecza oskarżeniom Barbary Gątarki (Gontharka) [kmiotki] z L. o uwiedzenie jej męża (OK 25 s. 13); 1549 Zygmunt Aug. rozsądza spór kmieci z wsi król. L. należącej do star. rabsztyńskiego z Sewerynem Bonerem kaszt. sąd., żupnikiem, burgr. i wielkorządcąkrak., star. ośw., zator., biec. i rabsztyńskim o gospodarowanie w ich własnych lasach, które otrzymali jako rekompensatę za nałożenie na nich czynszu po 15 gr z ról i 2 gr za robocizny, czego z kolei nie mogą opłacić bez używania ww. lasów. Boner stwierdza, że zakazał kmieciom wycinać większe drzewa, które oni sprzedają w Ilkuszu [dziś Olkusz], pustosząc lasy król. Nie zakazał im natomiast wycinania na opał uschłych drzew i zarośli oraz zbierania chrustu na płoty i do budowy. Król potwierdza im pr. używania ww. lasów w dotychczasowych granicach, czynsze mają płacić i wykonywać prace w wymiarze określonym w dok. wydanym przez tegoż Bonera, za koszenie trawy na łące Młyńskiej star. winien im dawać 1 achtel piwa i barana na posiłek (GK 536 s. 2013-9).

-c. Pobór. 1454 L. należąca do Rabsztyńskiego skazana na karę XIV za niezapłacenie łanowego (GK 12 s. 294); 1469 wieś L. skazana na karę XIV za niezapłacenie wiardunkowego (GK 18 s. 903); 1493-9 brak danych o poborze w L., należącej do Rapsztyńskiego; 1500-1, 1503-7, 1509-20 brak danych o poborze; 1508 pobór w L. z 11 ł. (RP k. 3v, 33v, 66v, 105, 172v, 188, 202v, 222v, 240v, 269v, 298v, 307, 312v, 319, 333v, 363; 536, 565v, 591v, 620v, 675, 680, 685v, 694v, 706, 728, 776v, 783, 805, 820, 844); 1530 pobór z 7 ł., 1 karczmy dorocznej i 1 dziedz. (RP k. 4); 1564 pobór z 9 ł. (LK cz. 2 s. 74); 1581 pobór w L. w cz. należącej do zamku rabsztyńskiego: z 11 ł. kmiec., 1 ł. sołtysiego, 2 zagr. z rolą, 2 komor. z bydłem i 8 bez bydła, 1/4 ł. karczemnego i 2 rzemieślników. W cz. Kmity inaczej sołectwie od 5 zagr. z rolą i 1/4 roli (ŹD s. 34).

4. 1372 Mikołaj sołtys z L. dawał utrzymanie złoczyńcom, którzy chcieli podstępnie opanować zamek Lipowiec, wykorzystując zdradę burgrabiego, dokonali na drodze wiślanej (via Wislanensis) zabójstw i grabieży (Księga proskrypcji i skarg miasta Krakowa 1360-1422, wyd. B. Wyrozumska, Kr. 2001, s. 142); 1385 królowa Jadwiga przenosi miasta i wsie Spytka wwdy krak., m.in. L., z pr. pol. na pr. niem. magd. (ZDM 1, 174); 1400 Elżbieta wd. po Spytku z Melsztyna wwdzie krak. przedkłada w sporze z Wawrzyńcem z Wróblowic dok. Władysława Jag., wyliczający m.in. L. wśród dóbr Spytka, których mieszkańcy mają odpowiadać przed sądem pr. niem. (DSZ, 84); 1407-13 Stan. Spęczka z L., ż. Machną (ZK 5 s. 6, 8, 332); 1407 Stan. Spęczka z L. nie stawił się w sprawie z Mikołajem z Bolesławia o trzecią cz. dziedz. w L. i o 10 grz.; tenże Spęczka winien ustąpić w ciągu 2 tygodni Mikołajowi z Bolesławia trzecią cz. w L. i zapłacić mu 10 grz. pod karą XV (ZK 5 s. 6, 8).

1412-56 Mik. Laszek z L. h. Przeginia (ZK 5 s. 332; 146 s. 481; GK 3 s. 332; SP 7/2, 771, 830, 1334); 1412 Stan. Spęczka z L. z ż. Machną zastawiają za 20 grz. Mik. Łaszkowi z L. całą cz. w L. z pasiekami; 1413 tenże Spęczka zastawia c. Machnie za 20 grz. całą cz. w L. (ZK 5 s. 321, 332).

1419 Wawrzyniec s. Jana z L. sprzedaje Klem. Kukiełce z L. za 50 grz. szer. gr pras. i 100 grz. półgr całą cz. po ojcu w L. (ZK 6 s. 562); 1420 Maciej sołtys z L. procesuje się z Kloszem z Będzina i ławnikami będzińskimi (Teut. 1a s. 144, 151); tenże Maciej z towarzyszami przedkłada przyw. pr. niem. w sprawie z Piotrem burgr. w Ogrodzieńcu o bezprawne wejście do lasu, będącego w dzierż. Piotra, i pojmanie tam 3 jego sług i zakucie ich w dyby, a także o zabranie na drodze publicznej 4 wołów i 2 jarzem (iugis) (GK 1 s. 405); 1423 Klemens z L. przeciwko dz. [?] z Morawicy; Klemens z L. student w Krakowie zeznaje, że Mik. Mruk z Małus pożyczył od niego 7 grz. (GK 2 s. 181-2); 1423-4 Jan ze Szczodrkowic nie stawił się w sprawie z Małgorzatą z L. o dziedz. po matce w Chechle (ZK 7 s. 231, 362); 1424 Machną z L. ż. Więcka nie stawiła się w sprawie przeciw Jakuszowi z Chechła o przegrody i o 1 grz. szkody oraz o wizję na gruncie dziedziny; Jan ze Szczodrkowic skazany na karę XV w sprawie przeciw Mik. Płosce kmieciowi z L. za zadane mu rany (ZK 7 s. 368, 394-5); 1432 Mikołaj z L., Maciej sołtys z L., Go worek z Tuczna i Stanisław z Paczółtowic poręczają pod wadium 60 grz. Mikołajowi z Michałowa kaszt. i star. krak. przy uwolnieniu z wieży Piotra Subzda sołtysa z Wiesiołki, że stawią go na każde wezwanie star. krak. (GK 4 s. 748 zp.); 1441-6 Mik. Laszek z L. świadczy z h. Przeginia (SP 7/2, 771, 830); 1443 Marcin Kapica z L. i Mik. Sampkowic cieśla (carpentarius) z Krakowa poręczają pod zakładem 30 grz. za Mikołaja sołtysa z L., że nie będzie nastawał na życie Marcina z Jaworznika (Cracovia artificum suppl. 1441-1450, 239); → p. 3a; 1455 Paweł z L. pełnomocnik Jana z Bobrka kaszt. biec. (GK 12 s. 634); 1456 Jan z Bobrka kaszt. biec. przeciwko szl. Mik. Łąckiemu o zadośćuczynienie pod zakładem 10 grz. (GK 13 s. 16, 50); tenże Jan winien stanąć razem z pozywanym szl. Mikołajem z L. do ugody (GK 13 s. 30); 1471 opatrzny [!] Stan. Laszek sołtys w L. oraz ławnicy i pisarz sądu gajonego w Wysokiej nie stawili się w sprawie z opatrznym SzymonemChwastanemzCiągowic (Teut. las. 478); 1490 Mik. Zagórski z Zagórza zastawia szwagrowi szl. Andrzejowi Łąckiemu za 50 fl. węg. posagu swej siostry Katarzyny 2 ł. osiadłe w Zagórzu (GK 23 s. 258); Mik. Poczulic z L. zobowiązuje się zapłacić za wydatki i trudy Stanisławowi pleb. z Białego Kościoła i za wóz do wożenia drewna lub zboża (OK 14 s. 644); 1494 Mik. Zagórski z Zagórza zapisuje 17 fl. Andrzejowi Łąckiemu z L., gwarantując zwrot tej kwoty wwiązaniem do siedliska Zacharowskiego z rolą w Zagórzu, które sam trzyma (GK 24 s. 695-6); 1529 sołectwo z rolami w L. (LR s. 152). 5. 1529 dzies. snop. z 6 ł. wart. 1 1/2 grz., z łanów sołtysich, karczmy i zagród w L. wart. 1 grz. należy na zmianę do plebanów w Chechle i Sławkowie (LR s. 107, 152).

7. J. Kurtyka, Tęczyńscy, wg ind.

8. Znaleziska powierzchniowe ceramiki wczesno-średn. (J. Pierzak, E. Zaitz, Wyniki badań powierzchniowych na obszarze 96-51, w: Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w 1994 roku, Katowice 1997, s. 358-9).

1 Z podziału między synami Spytka z Melsztyna wwdy krak. L. z tenutą rabsztyńską oraz Książem, Żabnem i in. przypadły zapewne Janowi, a następnie, jak przypuszcza J. Kurtyka, z ręką jego jedynej córki Jadwigi, rodzinie jej drugiego męża Andrzeja Tęczyńskiego.