(1388 Mechnowka – BCzart., perg. 1266 or.; 1390 Wola – Mog. 101; 1391 cum libertate dicta Machnówka – Mog. 102; 1437 Machnyowka – AGZ 11, 1009; 1529 Machlowka – LR s. 383; 1564 Macznowka – LS s. 56) 10 km na N od Dukli.

1. 1388, 1498, 1530, 1581 pow. biec. (Mp. 4, 997; MS 2, 1206; RP k. 51; ŹD s. 112); 1470-80 – meszne, 1596 par. Zręcin (DLb. 2 s. 284; WR k. 107).

2. 1470-80 M. graniczy z Wietrznem, Zręcinem i Łąką Niżną (DLb. 3 s. 391); 1529 wieś podgórska M. → p. 3.

3. Własn. ryc., od 1388 kl. Cyst. w Koprzywnicy. 1388 królowa Jadwiga potwierdza, że Paszek z Bogorii sprzedał za 800 grz. gr pras. kl. koprz. wsie w pow. biec, m.in. M. oraz Zręcin z pr. patr. kościoła (BCzart. perg. 1266 or.; Mp. 4, 997)¹Edycja dok. w Mp. 4 z zapisem „Machnowka”, innym niż w or., została dokonana przez F. Piekosińskiego z kopii; 1390 13 XII kl. koprz. poświadcza, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży [1389] kl. mog. wsi → Łęg [par. Ś. Mikołaja za murami Krakowa] przeznaczył na spłatę ww. Paszka z tytułu kupna od niego m.in. wsi Wola [czyli M.] (Mog. 101 or.); 26 XII Władysław Jag. transumuje dok. królowej Jadwigi z → 1388 i potwierdza kl. koprz. wieczyste posiadanie m.in. M. (ZDM 6, 1572); 1391 kl. koprz. poświadcza, że opat Piotr kupił od ww. Paszka m.in. cały Zręcin wraz z Wolą zw. M. (cum libertate dicta Machnowka), za co zapłacił pieniędzmi ze sprzedaży Łęgu (Mog. 102 or.); kl. mog. poświadcza, że suma uzyskana przez kl. koprz. z ww. transakcji przeznaczona została na spłatę Paszka z należności m.in. za M. (Mog. 103 or.); 1437 Stan. Golanka [kmieć] z M. → p. 4; 1470-80 wieś M. wraz z pięcioma innymi kl. koprz. kupił w → 1388 za 800 grz. szer. gr od Pawła z Bogorii w obecności królowej Jadwigi, a transakcję zatwierdził król Władysław II [Jag.] → 1390. Folwark sołtysi na 2 ł., kmieć na 1 ł., zagrody, karczma z rolą. Kmiecie dają 12 jaj, 2 koguty i 2 sery (DLb. 2 s. 284; 3 s. 391); 1474 Kazimierz Jag. uwalnia na 3 lata m. Frysztak [pow. pilzn.] i imiennie wymienione wsie [kl. koprz.], m.in. M., od danin, ciężarów i podwód (MS 1, 1162)²Zwolnienie z datą dzienną 1 IV należy wiązać ze zniszczeniami dokonanymi w Małopolsce przez wojska węg. zimą 1474 r; 1529 własn. j.w.; kl. koprz. wybiera czynsz we wsiach podgórskich, m.in. w M. (LR s. 383); 1530 pobór z 1/2 ł. (RP k. 51); 1563 pobór z 2 ł. (RP s. 305); 1564 własn. j.w., sep owsiana z 1/2 ł. oddawana do zamku w Nowym Mieście Korczynie, żytnia do Biecza. Wieś płaci 2 gr regaliów (LS s. 56); 1581 1 ł. kmiecy i 1 ł. sołtysi (ŹD s. 112).

4. 1391 Wola → p. 3; 1437 Stan. Golanka [kmieć] z M. oświadcza przed sądem grodzkim san., że zranił Michała syna Mad[...], lecz zapłacił za to i zadośćuczynił, co może poświadczyć Hanek. Jakub Skopk[...] mieszcz. san. ręczy za Golankę, że ów w określonym terminie stawi się w M., gdzie zostanie osądzony o główszczyznę przez sołtysa z M. Niecieckiego (Nyeczeczki). W przeciwnym razie Jakub zapłaci 10 grz. krewnym Michała, a sołtys Nieciecki wyda go sądowi pr. polskiego. Jeśli zaś pan Mik. Zięba [wojski san.] nie będzie mógł przybyć w wyznaczonym terminie do M., to winien sołtysa o tym powiadomić i wówczas ustalą inny, dogodny termin (AGZ 11, 1009); 1470-80 do sołtysa należą: folwark z 2 ł., kmieć na 1 ł. płacący czynsz, karczma z małą rolą, młyn, z którego pobiera miary [czyli opłaty w zbożu lub mące], nadto dostaje kury, jaja, sery i sep owsianą (DLb. 2 s. 284; 3 s. 391); 1498 Jan Olbr. przyrzeka Janowi Spargaltowi z Wiśniowej [pow. pilzn.] dobra w pow. sand. i biec. Jana, Feliksa, Mikołaja i Jerzego z Szufnarowej [pow. pilzn.], Andrzeja z Otwinowa [pow. wiśl.] oraz Bernarda [sołtysa] z M., zagrożone konfiskatą z powodu nieobesłania wyprawy mołdawskiej (MS 2, 1206); 1581 1 ł. sołtysi (ŹD s. 112).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. z łanów kmiec., zagród i karczmy wart. 2 grz. bpowi krak.; meszne oraz dzies. snop. z 2 ł. sołt. wart. 1 wiard. dla kościoła par. w Zręcinie (DLb. 2 s. 284); 1529 z M., Żarnowca i Kolanówki dzies. snop. wart. 18 1/2 grz. bpowi krak. (LR s. 45); 1596 2 korce owsa i kita konopi od każdego kmiecia z M. dla pleb. w Zręcinie (WR k. 107).

7. Z. Kozłowska-Budkowa, S. Szczur, Dzieje opactwa cystersów w Koprzywnicy do końca XIV w., NP 60, 1983, passim; Z. Perzanowski, Przegląd najstarszych dziejów osad wiejskich regionu krośnieńskiego, w: Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 2, pod red. J. Garbacika, Kr. 1973, s. 402.

Uw. Wzm. w XV-wiecznym transumpcie dok. Bolesława Wstydl. z 1277 r. (Mp. 1, 93) o M. jako własn. kl. koprz. jest interpolacją; w or. dok. M. nie występuje (Z. Kozłowska-Budkowa, S. Szczur, Dzieje opactwa → p. 7, Aneks, s. 71-73)³Z. Kozłowska-Budkowa, S. Szczur, Dzieje opactwa → p. 7, s. 61 omyłkowo wymieniają wśród dóbr kl. koprz. zamiast Machnówki wieś Malinówkę. Dodać należy, że sporządzony w XVII w. kopiarz kl. koprz. pt. „Iura et privilegia Monasterii Coprivnicensis”, przechowywany dawniej w APKr., zagubiony w okresie przygotowywania rozprawy Z. Kozłowskiej-Budkowej i S. Szczura, został odnaleziony i znajduje się w tymże archiwum, sygn. IT 228, por. → Kopytowa uw., → Łąka Niżna uw. Ponieważ dok. z 1391 r. (→ p. 3) wymienia wśród wsi nabytych przez kl. koprz. m.in. Zręcin z Wolą Machnówką, zaś sąsiadujący z M. od N Zręcin lokowany został na pr. magd. w 1353 r. z zastrzeżeniem 20 lat wolnizny (ZDM 1, 69 or.), powstanie M. jako Woli na gruntach Zręcina datować należy na okres po 1353 r. lub nawet po 1373 r. Nazwa Machnówka ma charakter odosobowy i pochodzi zapewne od imienia Machno przypuszczalnego zasadźcy (zob. K. Rymut, Nazwy miejscowe dawnego powiatu bieckiego, Wr. 1975, s. 32).