(1229 Macegevo – Tyn. 11b; 1381 Maczeyow – SP 8, 930; 1382 Meceyow

- SP 8, 1254; 1388 Maczeow – SP 8, 4589; 1402 Maczeyczouicze – ZK 3 s. 344; 1417 Maczcouice – ZK 6 s. 339; 1464 Maczyeiow – GK 17 s. 266; 1470-80 Maczeyowo, Maczeyowicze – DLb. 3 s. 213, 218; 1489 Maczyeyowycze – RP k. 11v) 6 km na SE od Książa Wielkiego.

1. 1450 ziemia krak. (MI 106); 1462 n. pow. ksiąs. (GK 16 s. 121); 1470-80, 1598 par. Książ Mały (DLb. 2 s. 79, 86; WR k. 234).

2. 1411 łan za młynem w Ilkowicach ciągnie się do granic M. (ZK 193 s. 46); 1415 Bernard z Janowic [par. Kalina] ogłasza, że gdziekolwiek sędzia krak. Paweł ujeździ konno łąkę między Janowicami a M., to posiądzie ją bez składania przysięgi (SP 2, 1409); 1429 łąka → Burnoszówka między M. a Giebołtowem [par. Książ Mały] (ZK 9 s. 8); 1462 między M. i Giebołtowem leży wieś Kowalików (GK 16 s. 121); 1468 dwie łąki nad rzeką w Janowicach [par. Kalina] sąsiadują z dwiema łąkami i gajem „circa alias nad Maczyeyowem” (GK 18 s. 403-4); 1470-80 Sierosławice graniczą m.in. z Kowalowem [czyli Kowalikowem], Ilkowicami i M. (DLb. 3 s. 213); 1495 role w Janowicach ciągną się do granic M. → p. 3a; 1500 łąka Mszczujowska między Giebołtowem a M. (ZK 264 s. 6); 1584 M. graniczy ze Sladowem i → Kaliną Wielką p. 2.

3. Własn. kl. Bened. w Tyńcu, przed 1381 szlach.

-a. Sprawy własnościowe. 1229 papież Grzegorz IX zatwierdza kl. tyn. posiadanie imiennie wyszczególnionych wsi z dzies., m.in. M. (Tyn. 11b – bulla interpolowana w XV w., por. J. Wyrozumski, Państwowa gospodarka solna w Polsce do schyłku XIV w., Kr. 1968, s. 25).

1381-4 Grzegorz z M., Bogumiłowic [pow. pilzn.] 1365-1408 i → Chmielowa 1381, h. Półkozic, zm. 1408/13, s. Paszka Niedźwiedzia z Bogumiłowic, Broniszowa [pow. wiśl.] i → Chmielowa, br. Michała z M., br. przyrodni Paszka z M. sędziego krak. i Jana z Broniszowa kaszt. Czechowskiego i star. lub. (SP 8, 1640, 1749; A. Sochacka, Jan z Czyżowa → p. 7, s. 18-20, 55); 1381 → Działoszyce p. 2.

1382-8 Michał z M., → Chmielowa 1388-1432, Bogumiłowic 1365-1419 i Czyżowa [pow. wiśl.] 1390-1427 h. Półkozic, s. Paszka Niedźwiedzia z Bogumiłowic, Broniszowa i Chmielowa, br. Grzegorza, br. przyrodni Paszka sędziego krak. oraz kaszt. Czechowskiego i star. lub. Jana z Broniszowa, kaszt. sand. 1410-32, zm. 1432 (SP 8, 1906, 4589; PSB 20 s. 619-20; A. Sochacka, Jan z Czyżowa → p. 7, s. 14-8, 25-71, 197); 1382 Paszek z Żydowa z Michałem z M. o 10 grz. (SP 8, 1906); → p. 3b; 1384 Jachna ż. Marcina młynarza z M. zachodźczynią Grzegorza dz. z M. przeciwko Jakuszowi z Nieszkowa o jego cz. dziedz. w Nieszkowie (SP 8, 2208).

1394 – zm. 1436 Paweł, Paszek z M. i Bogumiłowic 1365-1436 h. Półkozic, br. ww. Michała z Chmielowa, Grzegorza z Bogumiłowic oraz kaszt. czechowskiego i star. lub. Jaszka z Bogumiłowic i Broniszowa, kaszt. poł. 1409-13, marszałek nadworny 1410, sędzia ziemski krak. 1413-36, ż. Jadwiga → 1415 (ZK 2 s. 403; 197 s. 35; DSZ s. 30; UMs. 322; UC s. 158; PSB 25, s. 374-5; A. Sochacka, Jan z Czyżowa, s. 21); 1394, 1397 → Kurów par. Wiśnicz p. 3a; 1400 → p. 6; 1402 Michał [z → Chmielowa i Bogumiłowic] sędzia [ziemski] krak. zastawia br. Paszkowi z M. za 220 grz. gr pras. połowę swej cz. dziedz. w → Jazdowicach [par. Działoszyce], drugą zaś połowę za 100 grz. br. Jaszkowi z Bogumiłowic (ZK 3 s. 344-5)¹W haśle → Jazdowice, par. Działoszyce p. 3 zapiska ta błędnie umieszczona pod r. 1400; 1413 → p. 6; 1415 Paweł z M. sędzia krak. oprawia ż. Jadwidze 100 grz. posagu i 200 grz. wiana na połowie dóbr (ZK 6 s. 127); 1425 → p. 6.

1437-47 Jan Czyżowski z Czyżowa [pow. wiśl.] 1409-58, dz. M. i m.in. → Boczkowic 1437, h. Półkozic, s. Michała z Bogumiłowic, br. stryj. Michała z Broniszowa, star. 1431-7, kaszt. 1433-5, wwda sand. 1435-7, krak. 1437-8, kaszt. 1438-58, star. krak. 1440-57, zm. 1458 (SP 2, 2718b; UM s. 327; A. Sochacka, Jan z Czyżowa → p. 7).

1437 Michał z Broniszowa [pow. wiśl.] 1437-42, dz. M. i → Boczkowic 1437, h. Półkozic, br. stryj. Jana z Czyżowa, pkom. krak. 1442, zm. 1442/3 (SP 2, 2718b; UMs. 323; A. Sochacka, Jan z Czyżowa → p. 7, s. 24, 197); M. w zastawie u Jadwigi wd. po Pawle z Bogumiłowic i M. → Boczkowice p. 3; 1445 Jan z Czyżowa kaszt. i star. krak. oświadcza, że złożył pieniądze dla Stan. Roszkowskiego, chcąc wykupić z jego rąk wsie M. i Boczkowice; tenże Roszkowski wyznacza Czyżowskiemu nowy termin spłaty 310 grz. zastawu na M., które to pieniądze ma odebrać od Szczepana wójta sądu najwyższego pr. niem. w Krakowie; Roszkowski kwituje Czyżowskiego ze spłaty powyższych pieniędzy, którymi wraz ze Stanisławem ze Złotej poręczył mu za żupnika [krak. Mik. Serafina], a następnie wwiązał go w tej sumie w Boczkowice i M. (GK9 s. 456, 463-4, 523, 529); Czyżowski zobowiązuje się zwrócić Mik. Czarnockiemu 200 grz. długu pod rygorem wwiązania w M. (GK 9 s. 865).

1447-50, zm. 1460 Jan Głowacz z Oleśnicy h. Dębno, dz. M., s. Jana sędziego ziemskiego krak., br. Zbigniewa bpa krak., wwda sand. 1442-60 (ZK 13 s. 131; PSB 23 s. 764-6; UM s. 351; 1447 Jan z Czyżowa kaszt. i star. krak. zobowiązuje się oddać bpowi krak. Zbigniewowi [z Oleśnicy] 735 grz. pospolitej monety i 270 grz. półgr na ręce Henryka archidiakona sand. lub innego delegata bpa pod gwarancją wwiązania w M. i cz. Boczkowic; ww. Jan z Czyżowa sprzedaje za 1500 grz. Janowi z Oleśnicy wwdzie sand. całą wieś M. i cz. dziedz. w → Boczkowicach (GK 10 s. 105-6; ZK 13 s. 106-8, 131); 1450 → p. 4; 1453 Jan i [imię zatarte] z Trzebienic, ręcząc pod zakładem 22 grz. za starszego br. Jana, kwitują Mik. Mlecznego [zastawnika] z M. ze spłaty 20 fl. węg., które zapisał w księgach grodzkich krak. ich zm. ojcu Mikołajowi na Zakrzowie i Cikowicach (ZK 258 s. 71).

1465 – po 1468, a przed 1472 Zbigniew Oleśnicki z Oleśnicy i Pińczowa h. Dębno, dz. M. i → Boczkowic 1466, s. Jana Głowacza, br. Andrzeja, bakałarz 1458 i mgr sztuk wyzwolonych 1460, pisarz 1451-69 i sekretarz w kancelarii król. 1470, scholastyk krak. 1465, potem bp włocławski, arcbp gnieźnieński i pkancl. Królestwa (GK 17 s. 693; ZK 17 s. 532-3; PSB 23 s. 784-6; UM, s. 351); 1465 Zbigniew z Oleśnicy scholastyk krak. zastawia Piotrowi Polanowskiemu za 100 fl. węg. wieś M. w pow. ksiąs. (GK 17 s. 693 zp.).

1466 – po 1468, a przed 1472 Andrzej Oleśnicki z Oleśnicy i Pińczowa h. Dębno, dz. M. i → Boczkowic 1466, s. Jana Głowacza, br. Zbigniewa, potem kaszt. biec. 1479-83 i sądec. 1484-96, zm. 1496 (PSB 23 s. 761-2; UM s. 351); 1466 Jan z Tęczyna kaszt. krak., Anna z Tęczyna wd. po Janie z Oleśnicy wwdzie sand. oraz Jan Feliks z Tarnowa kaszt. wiśl., za zgodą br. niepodzielonych Jana, Andrzeja, Zbigniewa mgra sztuk wyzwolonych, scholastyka i kan. krak. oraz Jana Feliksa ss. ww. zm. Jana z Oleśnicy dzielą dobra tychże braci. Andrzejowi i Zbigniewowi przypadają m.in. M. i → Boczkowice (AG perg. 6681); Andrzej i Zbigniew z Oleśnicy, czyli z Pińczowa zastawiają na 2 lata Janowi Mlecznemu z Polanowic za 250 fl. węg. całą dziedzinę M. i cz. w Boczkowicach w pow. ksiąs. Jeśli nie wykupią zastawu w terminie, to Mleczny dopłaci im 200 fl. węg., a ww. wsie przejdą na jego własność. Oleśniccy winni wówczas dokonać odpowiedniego wpisu w księgach ziemskich i bronić go przed pretensjami matki, braci i sióstr; zapłacone (GK 17 s. 754-5 zp.); 1468 po śmierci Jana Mlecznego wieś M. w zastawie za 491 fl. węg. u jego br. niepodzielonych Jakuba i Mikołaja z Polanowic → Kobierzyn p. 3; M. w zastawie (in tenuta) [Mik.] Mlecznego → niżej, p. 3c.

1470-80 wieś M. należała ongiś do kl. tyn. [→ 1229], lecz obecnie nie jest w jego posiadaniu (DLb. 3 s. 218).

1472-84, zm. 1484 Mikołaj Mleczny, Maciejowski, Polanowski z M., → Janikowic 1470-80, h. Ulina, br. Jana i Jakuba, ż. Katarzyna c. Jana Janikowskiego z Janikowie, 2° v. Dobiesław Pękowski ze Sławic → 1497, zm. po 1506, ss. Jan i Andrzej, c. Helena ż. Zębockiego z Zębocina (GK 19 s. 650, 655, 677, 815, 855; 20 s. 52, 74, 76, 83, 97, 99, 154, 283, 311, 316, 334, 406, 594, 606, 667; 21 s. 768-9, 921, 1039, 1065; ZK 19 s. 149, 151, 160; 264 s. 230; 315 s. 231, 250, 261-2, 268; DLb. 2 s. 86); 1472 Mik. Mleczny z M. zobowiązuje się zapłacić Janowi Janikowskiemu z Janikowic 20 fl. węg. (GK 19 s. 628); tenże Janikowski płaci Wrocławowi ze Sławie 20 grz. poręki za zięcia (gener) Mik. Mlecznego z M. pod rygorem wwiązania w 4 kmieci na półł. w Janikowicach (GK 19 s. 655-6); 1473 ww. Mleczny zobowiązuje się zapłacić w określonym terminie Marciszowi z Miroszowa 60 fl. węg. (GK 19 s. 765).

1475-87 Jakub Mleczny z M., Polanowic i → Charsznicy 1470-88 h. Ulina, br. Jana i Mikołaja (GK 22 s. 236, 804); 1475 Mik. Mleczny z M. będąc dłużnym Kasprowi z Janikowic 20 fl. węg. i 9 grz. zastawia mu w tej sumie 2 ł. w M. z 3 kmieciami, Maciejem Głową płacącym 1 grz. oraz Maciejem Kurdzielem i Piotrem Beczką płacącymi kopę gr czynszu rocznie; tenże Kasper podzastawia ww. łany Mikołajowi z Trzebienic (GK 20 s. 106-7, 109, 198); Kasper z Janikowic oskarża Mik. Mlecznego z M. o to, że wysłał do jego domu służbę pod przewodem ż. Katarzyny, która go skrępowała i przewiozła do domu Mlecznego jak do więzienia, gdzie Mleczny traktował go jak chciał, a następne zmusił, by przed sędzią w Dunosach w księgach ziemskich zapisał mu połowę dóbr [w Janikowicach] wieczyście, a drugą połowę z tytułu krzywd w dożywocie. Mikołaj proponuje ugodę; tenże Mleczny składa przysięgę, że nie uwięził ani nie traktował źle tegoż Kaspra²W zapisce błędnie Jan Mleczny, który już nie żyje; Mleczny i Kasper mają stawić arbitrów do ugody; Kasper umarza wszystkie pozwy przeciwko szwagrowi Jakubowi Mlecznemu i [swej] siostrze Katarzynie z M. (GA-20 s. 107-8, 198-9, 236); 1476 Jakub z Dębna wwda sand. i star. krak. ustanawia wadium 60 grz. dla Mik. Mlecznego z M. i nakazuje mu, aby nie przetrzymywał Kaspra z Janikowic, lecz odesłał go wraz z żoną do jego dóbr w Janikowicach i dał mu spokój; Katarzyna ż. Kaspra i 2 szlachty mają złożyć przysięgę przeciwko temuż Maciejowskiemu o własnoręczne zadanie jej 4 ran krwawych i 4 sinych; Katarzyna składa skargę na Mlecznego, że nie przybył do sądu w dniu, w którym miała składać powyższą przysięgę; Mik. Mleczny oddala przysięgę złożoną przez Katarzynę, jakoby zabrał jej jakieś rzeczy w Janikowicach (GK 20 s. 283, 317; ZK 262 s. 27; 315 s. 196a – fragment karty błędnie włożony pod r. 1471, 232, 245-6, 261); Mik. Mleczny bierze w zastaw od szwagra Kaspra z Janikowic za 200 grz. całą jego cz. dziedz. w Janikowicach (GK 20 s. 314); Mik. Odrowąż ze Sprowy s. Pawła kaszt. lwowskiego zastawia Mik. Mlecznemu z M. za 60 grz. całą cz. dziedz. w Dziemierzycach (GK 20 s. 354-5 zp.); Kasper z Janikowic zastawia temuż Mlecznemu za 20 fl. węg. długu i 9 grz. kar całe cz. dziedz. w Wilczkowicach i Zakrzowie; tenże Mleczny podzastawia Mikołajowi z Trzebienic powyższe dziedziny (GK 20 s. 430); → p. 6; 1477 tenże zobowiązuje się zapłacić w określonym terminie Marciszowi z Miroszowa 60 grz. węg. (GK 20 s. 498 zp.); 1481 tenże składa protest, ponieważ Jadwiga Romanowska złożyła pozwy na jego dobra w Janikowicach, które dzierży on spokojnie od 5 lat; Mik. Odrowąż z Dziewięciołów zobowiązuje się oddać ww. Mlecznemu 50 grz. w trzech ratach pod rygorem wwiązania w kmieci osiadłych w Dziewięciołach płacących 1 1/2 grz. czynszu, innych kmieci płacących 2 grz. oraz w 5 ł. tamże, z których jest 5 grz. czynszu (GK 21 s. 382-4); 1482 tenże Mleczny występuje o kary od Odrowąża, ponieważ nie dopuścił do wwiązania go w Dziewięcioły (GK 21 s. 569, 582); 1483 23 I Jan Opatkowski pozywa Mik. Mlecznego z M., Jana z Ilkowic i Jana Kalińskiego o uprowadzenie kmieci i zabór innych rzeczy; ww. dziedzice pod zakładem 200 grz. zawierają układ w sprawie o dobra Janowice, uprowadzonych kmieci i inne krzywdy. Strony winny w najbliższą niedzielę Oculi [2 III] stawić w Książu rozjemców w obecności sędziego krak. Mik. Strasza z Kościelnik; tenże Mleczny pozywany jest przez Opatkowskiego o uprowadzenie kmieci Bartka i Jakuba z Janowic; Mleczny składając przysięgę oddala pretensje Opatkowskiego (GK 21 s. 701-2, 749, 765, 777); Mik. Odrowąż z Dziewięciołów stolnik lwowski zobowiązuje się oddać Mik. Mlecznemu z M. 50 grz. pod rygorem wwiązania w 5 ł. osiadłych w Dziewięciołach (GK 21 s. 795); tenże Mleczny zastawia Bogufałowi z Pękowic za 10 grz. siedlisko z rolą w Zakrzowie powyżej Wilczkowie z kmieciem Janem Parskała Bogufał może używać drzewa z gaju na opał i budowę (GK 21 s. 797-8); 1484 tenże podzastawia ż. Katarzynie siostrze Kaspra z Janikowic za 200 grz. całą cz. dziedz. w Janikowicach, którą trzymał w zastawie od tegoż Kaspra (GK 21 s. 955); Jan ze Święcic pozywa ww. Mlecznego, aby złożył przysięgę, że wyciął dęby nie w jego gaju, lecz w swoim (ZK 258 s. 266).

1485-1518 Jan Mleczny, Maciejowski h. Ulina, dz. M. i Janikowic po ojcu → 1518, oraz części w Wilczkowicach i Zakrzowie (obie wsie w par. Więcławice) → 1488, s. Mikołaja, br. Andrzeja, w niedziale z bratem jeszcze 1500, 1-sza ż. Katarzyna c. Jana z Olchowej [pow. pilzn.] i Czuszowa → 1504, 2-ga ż. Katarzyna c. Andrzeja Niemsty, c. Anna ż. Marka mieszcz. miech. → 1496, klient Andrzeja Rabsztyńskiego kan. krak. (GK 21 s. 690, 767; 22 s. 53; 23 s. 248, 998; 25 s. 654; 27 s. 219, 1167, 1178, 1208, 1224, 1248; 28 s. 8, 117, 159, 207, 232-3, 789, 827, 935, 937, 1022-3, 1119, 1192, 1344; ZK 263 s. 159; 266 s. 1; OK 11 k. 168r; 17 s. 521; 29 s. 38; Kniaz. 202).

1485-1523, zm. 1524 Andrzej Mleczny, Maciejowski dz. M. h. Ulina, s. Mikołaja, młodszy br. Jana, w niedziale z bratem jeszcze 1500, 1-sza ż. Zofia siostra Jana Wolskiego z Woli Lubeckiej i Lubczy h. Drużyna → 1509, 2-ga ż. Agnieszka c. Jakuba Trepki z Czapel h. Topór → 1514, dzieci z 1-go małżeństwa: Mikołaj dz. M. i Katarzyna ż. Stan. Polanowskiego → 1525, z 2-go s. Stanisław → 1525 (GK 22 s. 53; ZK 264 s. 264; 266 s. 381; 267 s. 62, 107, 260, 267, 410; Kniaz., 202); 1485 Jan z M. s. Mikołaja oddala oskarżenia Jana ze Święcie o zabór siana z łąki wart. 10 grz. i jęczmienia wart. 6 grz. ze stajania [pola]; tenże Jan zastawia Janowi z Opatkowic za 20 grz. 2 ł. w M. z kmieciami Bronką i Augustynem płacącymi 2 grz. czynszu (ZK 262 s. 295-6); → p. 6; 1485-6 br. Jan i Andrzej ss. zm. Mik. Mlecznego na podstawie pozwów ojca pozywają Jadwigę wd. po Jakubie Romanowskim z Dziewięciołów siostrę i spadkobierczynię zm. Mik. Odrowąża z Dziewięciołów o to, że nie chce im zwrócić pieniędzy ani dać wwiązania w 5 ł. osiadłych tamże, które jej brat Mlecznemu za 50 grz. zastawił [→ 1483], lecz z powodu śmierci nie dał mu wwiązania; 1486 Jadwiga daje ww. braciom wwiązanie w ww. 5 ł. (GK 22 s. 104-5, 279, 306, 313, 339, 383, 402-3); 1487 Katarzyna ż. Dobiesława ze Sławic i dz. w Janikowicach zapisuje mężowi 100 grz. na dobrach Janikowice i 50 grz. posagu, które jej 1-szy mąż zm. Mik. Mleczny oprawił jej na M. (GK 22 s. 588-9); Jan Pieniążek z Iwanowic zobowiązuje się zapłacić ww. Janowi i Andrzejowi 50 grz. [za Jadwigę Romanowską] pod rygorem wwiązania w cz. dziedz. w Szreniawie i Wierzchowisku; Jakub Mleczny z Charsznicy zastawia [bratankom] ww. Janowi i Andrzejowi za 8 grz. półł. w Charsznicy, na którym siedzi kmieć Grzegorz (GK 22 s. 684-5); tenże Jakub Mleczny ręczy za Jana Mlecznego z M., że zwróci on Dobiesławowi ze Sławic 23 grz. długu i stawi przed sądem br. Andrzeja dla wyrażenia na to zgody; ww. Dobiesław oskarża Jana Mlecznego, że najechał jego dom w Janikowicach, rozbił bramę dworu, drzwi domostwa a następnie drzwi do izby i zabrał stamtąd 6 cynowych talerzy, 3 pierzyny, szubę lisią i zbroję kopijniczą (arma bellica alias kopyynicza zbroya), wszystko wart. 40 grz. Mleczny oddala oskarżenia (GK 22 s. 690, 767, 774, 798); 1488 Jan Mleczny z M. kwituje Jana Pieniążka z Iwanowic ze spłaty 50 grz. za Jadwigę Romanowską (GK 22 s. 857); tenże Mleczny zastawia Boguchwałowi z Pękowic za 18 fl. węg. siedlisko w Wilczkowicach, na którym siedzi kmieć zw. Rupniowski, i inne siedlisko w Zakrzowie, na którym siedzi Jan Parskała. Boguchwał ma pr. wycinać w gaju drzewa na opał i pnie na budowę. Na powyższy zastaw winien wyrazić zgodę br. Jana Andrzej (GK 22 s. 908-9).

1489-91 Klemens Zębocki dzierż. M. (GK 23 s. 180-1, 506); 1489 Jan alias Mleczny z M. zastawia szwagrowi Klemensowi z Zębocina za 31 grz. całe cz. dziedz. w M. i Boczkowicach Małych (GK 23 s. 150); tenże Jan tytułem posagu Heleny ż. Klemensa z Zębocina wydzierżawia mu na 5 lat za 50 grz. połowy M. i Boczkowic (ZK 263 s. 58); Jan Mleczny składa protest, ponieważ gotów był wykupić od Boguchwała z Pękowic dobra Wilczkowice, lecz ten nie podjął pieniędzy (GK 23 s. 181); 1490 Helena ż. Klemensa z Zębocina zrzeka się na rzecz br. Jana i Andrzeja swego pr. bliższości do dóbr M. (ZK 263 s. 106); 1491-4 Klemens Zębocki procesuje się z Janem Mlecznym o zwrot pieniędzy i zboża, od czego Mleczny się uchyla (GK 23 s. 748, 858; 24 s. 95, 117, 294, 355, 421); 1491 → p. 3b; 1492 Klemens z Zębocina oprawia ż. Helenie c. Mikołaja z M. po 40 grz. posagu i wiana na połowie dóbr dziedz. i połowie zastawnych w Zębocinie i na połowie cz. Katarzyny Pietrzykówny [c. Piotra z Zębocina] (ZK 202 s. 406-7); 1493 → p. 3b; 1495 Jan z M. bierze w zastaw od Krzesława Opatkowskiego z Janowic [par. Kalina] za 40 fl. węg. gaj zw. Śladzki (Slanczki = Śladzki od nazwy wsi Śladów) ciągnący się do granic Giebołtowa oraz łąkę Mazurowską i brzegi tejże łąki (rippe pratorum dicti prati), rolę i zagajnik pod ww. gajem, rolę karczemną zw. Jutrzyna podług wyznaczonych znaków w Janowicach, ciągnące się do M. Maciejowski może drzewa z gaju sprzedawać i brać na własny użytek (ZK 263 s. 307-8); 1496 Jan Mleczny z M. zobowiązuje się zapisać zięciowi Markowi mieszcz. miech. 27 fl. węg. w półgr w dwóch ratach z tytułu posagu c. Anny ż. Marka (GK 25 s. 566); br. niepodzieleni Jan i Andrzej Mleczny z M. zobowiązują się zwrócić Wojciechowi Opatkowskiemu ze Święcic 10 grz. pod rygorem wwiązania w ł. w M. z kmieciem Stan. Bronkiem; ww. br. Jan i Andrzej zobowiązują się zapłacić temuż Opatkowskiemu 50 grz. pod rygorem wwiązania w połowę M. Zapłacono – zp. (GK 25 s. 782, 784, zp., 832-3); Krzesław Opatkowski z Janowic zobowiązuje się zwrócić Janowi Mlecznemu 10 grz. Mleczny odbiera te pieniądze wr. 1500 (GK 25 s. 834).

1497 Marek mieszcz. miech, oskarża Jana Mlecznego, że nie wypłacił mu 16 fl. węg.; star. krak. ustanawia w sprawie między ww. zakład, że krzywd swych nie będą dochodzić przemocą (GK 26 s. 237, 283-4); tenże Mleczny sprzedaje z pr. odkupu Janowi Chyszowskiemu z Chyszowa [pow. pilzn.] na 5 lat za 40 grz. cz. swoją i brata w Boczkowicach Małych. Jeśli w tym czasie Mleczny nie wykupi tych części, to po dopłacie przez Chyszowskiego 20 grz. przejdą one na jego własność. Mleczny winien doprowadzić do ksiąg br. Andrzeja dla potwierdzenia transakcji i matkę Katarzynę wd. po Mik. Mlecznym, która winna zrzec się oprawy posagu i wiana (GK 26 s. 459-61); ww. bracia Jan i Andrzej zobowiązują się zapłacić siostrze Helenie Zębockiej 39 grz. pod rygorem wwiązania w 4 kmieci w M.: Stan. Bronka, Grzegorza, Jana i Macieja Durka. Spłacona (GK 26 s. 514-5 zp.); tenże Jan zobowiązuje się zapłacić 10 grz. Janowi Pszonce z Raiczowa [nie zid.] (GK 26 s. 549); 1498 Łukasz Zebrzydowski z Polanowie zobowiązuje się zwrócić Helenie z M. wd. po Klemensie z Zębocina 20 grz.; Helena podzastawia ww. Łukaszowi za 40 grz. 4 ł. w M., które sama trzyma w zastawie od br. Jana i Andrzeja; Jan Mleczny z M. zobowiązuje się wypłacić [siostrze] Helenie 40 grz. lub dać jej wwiązanie w 3 ł. w M., na których siedzą kmiecie: Broniek, Grzegorz i Jan (GK 26 s. 790-1, 956-7); wyrokiem sądu tenże Mleczny nie może zabronić wwiązania Łukasza Zebrzydowskiego w 4 ł. w M. zastawione mu przez Helenę; Zebrzydowski daje ww. Janowi i Andrzejowi w sumie 40 grz. wwiązanie w powyższe 4 ł. w M.; br. Jan i Andrzej z M. zobowiązują się zapłacić Katarzynie wd. po Dobiesławie Pękowskim 40 grz. lub dać jej wwiązanie w 4 ł. w M., które trzymają w zastawie od Zebrzydowskiego – zp. Spłacona w r. 1500 (GK 27 s. 3, 148-9, 324).

1499 br. Andrzej i Jan Mleczni zastawiają Jerzemu i Mikołajowi ss. Boguchwała z Pękowic za 50 grz. siedlisko w Wilczkowicach k. siedliska Stan. Piłatka oraz siedlisko w Zakrzowie zw. Święszkowskie Rupniowskie z kmieciem Piotrem; ww. Boguchwał zobowiązuje się zapłacić ww. Janowi i Andrzejowi oraz ich matce Katarzynie 10 grz. lub dać wwiązanie w kmiecia z robociznami osiadłego w Pękowicach i Przybysławicach, płacącego 1 grz. czynszu (ZK 21 s. 436-7); 1500 Jan z M. zobowiązuje się zwrócić Katarzynie ż. Jana Raiczowskiego 40 grz. lub dać jej wwiązanie w 4 ł. w M., na których siedzą kmiecie Jan, Grzegorz, Maciej Broniek i Bartłomiej alias Bass oraz w połowę ról folw. (GK 27 s. 1033); Helena z M. wd. po Klemensie Zębockim procesuje się z Łukaszem Zebrzydowskim podsędkiem krak. o 20 grz. (GK 27 s. 1178); Anna ż. Świętosława z Kobierzyna ustępuje Janowi Maciejowskiemu z M. za 10 grz. zapis w tejże sumie na kmieciu Wronku w M., który przypadł jej po br. Janie Zielonce (ZK 264 s. 12); → wyżej 1496; → p. 6; 1500 prac. Jakub kmieć z Pękowic pozywa br. niepodzielonych Jana i Andrzeja z M. o to, że wraz z sześcioma tego samego stanu i 6 pomocnikami najechali wieś Pękowice, włamali się do jego domostwa i zabrali 2 konie wart. 10 grz., które uprowadzili do M., gdzie zatrzymał je u nich tenże kmieć. Mik. Nos i jego ż. Elżbieta dzierż. Pękowic stają o swoją karę; ciż Nosowie pozywają ww. Jana i Andrzeja, że wraz z ośmioma tego samego stanu i 8 obcymi pomocnikami najechali jego dwór w Pękowicach, włamali się do domu i do izby, które zniszczyli, zadali 3 rany krwawe ich słudze Janowi, obryzgawszy cały dwór krwią. Straty szacowane na 60 grz. i tyleż szkody; Katarzyna wd. po Mikołaju z M. składa protest przeciwko Elżbiecie ż. Mik. Nosa z Modlnicy dzierż. Pękowic, ponieważ ta pozwała Katarzynę o to, że zabrania jej zapisu oprawy na Pękowicach (GK 27 s. 1344-5, 1440).

1501 Stanisław Mleczny z M. i → Charsznicy 1531, br. Jana i Andrzeja, ż. Ewa c. Jana Droheckiego, s. Jan (GK 28 s. 8-9, 211); ww. Jakub kmieć i Nosowie z Pękowic pozywają br. niepodzielonych Jana, Andrzeja i Stanisława z M. o najazd na Pękowice (GK 28 s. 36, 116,211); Jan Mleczny z M. oskarża Krzesława Opatkowskiego, że nie zapłacił mu 21 grz. (GK 28 s. 206, 235, 258, 271); Katarzyna wd. po Mik. Mlecznym z M. składa protest przeciwko Grzegorzowi, Mikołajowi, Elżbiecie i Stanisławowi dzieciom zm. Boguchwała Tarnowskiego z Przybysławic o to, że wyrzucili ją z ich dzierżawy dóbr w Przybysławicach (GK28 s. 285); 1502 Jan Chyszowski pozywa Jana z M. o zakład 40 grz., ponieważ zastawiając mu wieś Boczkowice Małe zobowiązał się pod tymże zakładem wnieść zapis do ksiąg ziemskich ksiąs., gdzie też miał doprowadzić młodszego br. Andrzeja i matkę Katarzynę, lecz tego nie zrobił (GK 28 s. 660-1, 710, 754-5); Piotr z Łaganowa trzyma w zastawie od Jana z M. za 100 grz. dwór i 2 1/2 ł. w Jankowicach (GK 28 s. 796); 1503 Jan z Chyszowa oskarża Jana Mlecznego z M. o odbicie ciąży w M. (GK 28 s. 998-9); Mikołaj z Czuszowa zobowiązuje się zwrócić Janowi Mlecznemu z M. 80 grz. pod rygorem wwiązania w Czuszów – zp. Spłacony 1508 (GK 28 s. 1021, 1344); Katarzyna wd. po Macieju Ocieszku z Węchadłowa podzastawia Janowi z M. za 10 grz. cały ł. w M. z kmieciem Mik. Bronkiem (ZK 264 s. 120); 1504 Katarzyna wd. po Mikołaju z M. zapisuje s. Andrzejowi 100 grz. posagu oprawionego na M.; ww. Andrzej zapisuje matce tę oprawę w dożywocie i zezwala jej korzystać z dóbr M. jak ze swoich własnych. Katarzyna może wycinać i sprzedawać lasy, czyli gaje, oraz łowić ryby w sadzawkach na własny użytek; br. Jan i Andrzej z M. sprzedają Janowi Chyszowskiemu z Boczkowic za 100 grz. całą ich cz. dziedz. w Boczkowicach Małych (ZK 264 s. 140-1, 159); Jan Maciejowski z M. oprawia ż. Katarzynie c. Jana z Olchowej [pow. pilzn.] i Czuszowa po 100 grz. posagu i wiana na połowie dóbr (ZK 264 s. 165); 1507 Katarzyna Maciejowska i jej ss. Andrzej i Jan z M. ustępują Mik. Nosowi z Modlnicy Małej zapis 10 grz. na kmieciu w Pękowicach, który mieli od zm. Boguchwała z Pękowic (ZK 23 s. 364); → wyżej 1503; 1509 Andrzej Mleczny z M. wnosi skargę na Jerzego zw. Niemierza z Lubczy [par. własna] o to, iż poręczył za Jana Wolskiego z Woli Lubeckiej, że na rokach w Książu zapłaci Andrzejowi 70 grz. posagu za siostrę Zofię (ZK 264 s. 340).

1514 Jadwiga ż. Klemensa Rajskiego z Ilkowic złożyła przysięgę wraz z 6 świadkami przeciwko Andrzejowi Maciejowskiemu z M., że łąka zw. Kalinka w Ilkowicach była w posiadaniu jej przodków i należała dawniej do Ilkowic (ZK 266 s. 128); 1517 br. Jan i Jakub Trepkowie z Czapel zobowiązują się wypłacić Andrzejowi Maciejowskiemu z M. 100 fl. w ciągu 3 lat z tytułu posagu ich siostry Agnieszki, w przeciwnym razie dadzą mu wwiązanie w 2 ł. w Czaplach z kmieciami Andrzejem Motyką i Maciejem Sczodrakiem; ww. Agnieszka ż. Andrzeja Maciejowskiego ustępuje swym br. niepodzielonym Janowi i Jakubowi dobra po zm. matce Dorocie w Czaplach; tenże Andrzej zastawia ż. Agnieszce za 300 fl. połowę M., która jest wolna od oprawy jego 1-szej żony (ZK 266 s. 192-5).

1518 br. niepodzieleni Jan i Andrzej Maciejowscy z M. i Janikowie dzielą dobra. Andrzej bierze M. w pow. ksiąs., zaś Jan dobra ojczyste i macierzyste w Janikowicach w pow. prosz, z dopłatą 38 1/2 grz. Jan przenosi oprawę posagu i wiana ż. Katarzyny na Janikowice; Katarzyna ż. Jana Maciejowskiego z Janikowic ustępuje Andrzejowi Maciejowskiemu zapis oprawy posagu i wiana na M. i kwituje go ze spłaty tejże oprawy, ponieważ posiada nową oprawę na Janikowicach w pow. prosz., co poświadcza jej br. klejnotny Krzesław Opatkowski (ZK 266 s. 257); 1519 Andrzej Maciejowski z M. oskarża Jana Wolskiego z Lubczy i Woli Lubeckiej o uprowadzenie kmieci osiadłych na łanach w jego tenucie w Woli Lubeckiej: Macieja szacowanego na 60 grz. i Tomasza szacowanego na 99 grz. (ZK 266 s. 449-50); 1520 Jan Wolski z Lubczy i Woli Lubeckiej zobowiązuje się spłacić Andrzejowi Maciejowskiemu w trzech ratach 30 grz.; tenże Maciejowski kwituje ww. Wolskiego ze spłaty 70 grz., które tenże Wolski zapisał zm. Zofii na połowie Woli, a które ta zaś zapisała mężowi, czyli Maciejowskiemu. Zobowiązuje się ponadto chronić go przed pretensjami do tych pieniędzy ze strony dzieci tejże Zofii (ZK 267 s. 72-4); → Lubcza p. 3a; 1521 tenże Maciejowski składa protest przeciwko Janowi Wolskiemu, ponieważ z powodu ubiegłorocznej wyprawy i z powodu lodu nie mógł spuścić wody w sadzawce i wyłowić ryb (ZK 267 s. 117); 1524 Agnieszka wd. po Andrzeju Maciejowskim dzierż, w Czaplach zastawia za 30 fl. siostrzeńcowi i opiekunowi Mik. Grzegorzowskiemu pr. do pewnych łanów tamże, na których siedzą kmiecie Sczodrak i Motyka (ZK 267 s. 384-5).

1525-48 Mikołaj Maciejowski z M., Janikowic 1538, Charsznicy 1538, h. Ulina, s. Andrzeja i Zofii, br. Katarzyny ż. Stan. Polanowskiego i Jakuba, ż. Barbara c. Krzesława z Janowic (ZK 29 s. 770, 784; 799; 30 s. 821-3; 31 s. 1118; MS 4, 8162); 1525 Katarzyna ż. Stan. Polanowskiego c. Andrzeja Maciejowskiego zastawia br. Mik. Maciejowskiemu za 15 grz. cz. macierzystą w M. po matce Zofii, do momentu osiągnięcia pełnoletności przez jego młodszego br. Jakuba, od którego winien wziąć wówczas 7 1/2 grz. i któremu winien ustąpić połowę ww. macierzyzny (ZK 267 s. 426-7); 1526 Mik. Maciejowski dz. M. oprawia ż. Barbarze c. Krzesława z Janowic po 100 fl. posagu i wiana na połowie M. (ZK 267 s. 523).

-b. Kmiecie, młynarze, włodarze. Kmiecie: 1382 Filip rataj (agricola) z M. ze Staszkiem z Janowic [par. Kalina] o 1 ranę otwartą i 10 sinych; tenże Filip pozyskuje na Staszku z Ilkowic 10 grz. za ranę, zaś o inne rany sąd oddala jego roszczenia (SP 8, 1449, 1517, 1697); Grzegorz z M. ze Staszkiem z Janowic i z Mik. Barańcem z Ilkowic o zadanie gwałtu jego człowiekowi (SP 8, 1450, 1516, 1590); 1388 Michał z M. z kmieciem z Trzonowa ma wyznaczony termin do ugody. Jeśli się nie ugodzą, Michał winien przedstawić świadków, którzy zeznają o odejściu tegoż kmiecia przed czasem (SP 8, 4589); 1407 Świętomir pleb. z Obiechowa z Paszkiem z M. o kmiecia Dominika z M., który odszedł od niego przed czasem (GK 1b s. 151, 162); 1416 Henryk ze Święcie poręcza za Chorka, Piotra Kabata i Jana Zegadłę kmieci z M. Florianowi z Knyszyna, że zapłacą mu za zakupiony bróg zboża. Zapłacono (ZK 193 s. 352); 1417 Paweł kmieć z M. skazany na potrójną karę XV sądowi za poranienie i posiniaczenie Szymka z Cianowic. Szymek zawiera ugodę. Paweł ma mu zapłacić 3 grz. (ZK 6 s. 339, 384); 1425 Jan karczmarz z Woli Podleśnej nie stawił się przeciwko Mikołajowi kmieciowi z M. o zabór alias wyprzęgnięcie konia na drodze publicznej i przeciwko Pawłowi z Bogumiłowic sędziemu krak. stającemu o swoją karę; tenże karczmarz ponownie nie stawił się w powyższej sprawie i w sprawie o upływ 2 tygodni od innego pozwu Mikołaja o tegoż konia oraz o straty 2 grz. Płaci kary sądowi i Pawłowi (ZK 195 s. 302, 330, 335-6, 342); 1450 Jan s. Miki → Książ Mały p. 3c; 1464 Marcin kmieć z M. oskarżony przez szl. Jana z Mękarzowic o kradzież świń, najpierw przed justycjariuszem, a następnie przed sądem oświadcza, że ponieważ nie zatrzymano u niego żadnych świń, chce się oczyścić z zarzutu. Z tego powodu sąd zezwala na złożenie przysięgi przez 6 świadków i niego samego w ciągu 2 tygodni. Składają przysięgę (GK 17 s. 266, 270); 1465 Piotr Mikcic (Mikczicz) [= Mikicic, czyli Mikołajowic] (GK 17 s. 731); 1475 Maciej Głowa; Maciej Kurdziel; Piotr Beczka → p. 3a; 1481 Jan z Giebołtowa oddala pozew kmiecia należącego do Mik. Mlecznego z M. o 6 wołów roboczych i 4 jałówki wart. 10 grz., 8 owiec i 3 świnie zajęte przez ciążę, 8 gęsi i 3 kozy – wszystko wart. 4 grz.; Mleczny zobowiązuje się zapłacić Giebołtowskiemu za swego kmiecia Mikołaja karę 3 grz. i 6 sk. (ZK 258 s. 183, 208); 1483 Bartłomiej alias Bartek kmieć z M. oskarża Jana Opatkowskiego ze Święcic o niedopuszczenie do zajęcia (ad arestandum alias o nyedopusczenye lycze) przez woźnego 3 wołów i 5 jałówek. Mik. Mleczny staje o swoją karę (GK 21 s. 692); 1485 zm. Świętosław i jego c. Małgorzata kmiotka Jana Mlecznego → p. 6; Bronka; Augustyn → p. 3a; 1491 Jan Mleczny z M. poręczając za młodszego br. Andrzeja oświadcza, że pod zakładem 20 grz. nie będzie czynił przeszkód zięciowi Klemensowi z Zębocina w zajęciu rzeczy pozostałych po zbiegłych kmieciach z M. (GK 23 s. 638); 1493 Dobiesław ze Sławic oskarża Jana Rabsztyńskiego z Częstoszowic o to, że nie stawił w sądzie prac. Mik. Małoszonka (Maloszonyek), który przez rok był w M., a następnie uciekł do Częstoszowic, gdzie został zatrzymany przez woźnego. Wartość robocizn z zakładami [pomocne, tj. pożyczka pieniężna udzielana kmieciowi przez pana na zagospodarowanie] tego kmiecia w M. Dobiesław szacuje na 10 grz. (GK 24 s. 336); 1496-1500 Stan. Broniek; Grzegorz; Jan; 1496 Maciej Durek; 1500-3 Maciej Broniek; 1500 Bartłomiej alias Bass; Wronek [= Broniek?] → p. 3c.

Młynarze. 1382-4 Marcin młynarz (SP 8, 1648); 1382 Grzegorz z M. winien przedłożyć przywilej przeciwko kmieciowi z Ilkowic o swego młynarza Marcina (SP 8, 1644); 1384 → p. 3a; 1388 Adamek → Konaszówka p. 6; 1416 Michał młynarz z M. zobowiązuje się zwrócić Pawłowi [z M.] sędziemu [ziemskiemu krak.] 11 grz. długu kiedy będzie mógł, podług upodobania sędziego. Jeśli ucieknie, sędzia zajmie jego dobra (SP 2, 1424).

Włodarze. 1400 Więcesław z → Dziekanowic i Stępocic włodarz Jana i Adama Mokrskich w Rosiejowie 1398 i Paszka w M. (SP 8, 7994); 1420 Piotr Kabat kmieć z Wielkiej Wsi nie stawił się przeciwko Pawłowi [z M.] sędziemu krak. i Piotrowi jego włodarzowi z M. o dobra, bydło i trzodę i o to, o co byli pozywani (ZK 195 s. 3); 1428-30 Mikołaj z Deszna włodarz Pawła z M. sędziego (ZK 197 s. 35); 1428 tenże włodarz Mikołaj pozywa Macieja mieszcz. z Książa [Wielkiego] o to, że z obory król. odbił swoje 2 konie, które Mikołaj zajął za spas i wpędził do tejże obory z tytułu szkody wart. 6 grz., oraz o to, że nie chciał za to odpowiadać przed sądem, chociaż woźny dostarczył mu pozew (ZK 196 s. 227-8); 1450 ksiądz Wojciech star. [zarządca] w Pińczowie → Książ Mały p. 3b; 1465 Piotr (GK 17 s. 731).

-c. Areał, folwark i dwór, pobór. 1428 obora król. w M. → p. b; 1433 dwór [= folwark] z oborą (curia sive stabulum) [Pawła z Bogumiłowic] sędziego ziemskiego w M., która służy za oborę król. do przetrzymywania zajętego przez sąd bydła → Krzeszówka p. 3b; 1470-80 w M. folwark szlach.; 24 ł. kmiece (DLb. 2 s. 79); 1498 folwark i dwór → p. 3a.

Pobory: 1468 wieś M. w zastawie Mlecznego skazana na karę XIV za niezapłacenie wiardunkowego za rok 1466 i poboru król. za 3 lata (GK 18 s. 691); 1489 pobór z 7 ł.; 1490-1501 z 4 ł.; 1507-12 z 3 ł.; 1513-6 z 2 1/2 ł. (ŹD s. 439; RPk. 11v, 41r, 77v, 114r, 136v, 162v, 178v, 192v, 208v, 249v, 278v, 323v, 342r, 367v, 544r, 572r, 598r, 627v, 711r, 734v, 751r, 813r); 1564 z 3 ł. (LK 2, s. 80); 1581 z 4 ł. (ŹD s. 84).

4. 1419 sędzia w M. (ZK 194 s. 320)³Karta z zapiską uszkodzona tak, że nie da się odczytać jej treści; 1450 Kazimierz Jag. na prośbę Jana z Oleśnicy wwdy sand. przenosi z pr. pol. na niem. średz. jego wsie, m.in. M. i Boczkowice w ziemi krak. (MI 2, 106; MS 1, 84).

5. 1229 dzies. z M. dla kl. tyn. (Tyn. 11b); 1442 Jan z Czyżowa kaszt. krak. i namiestnik król., jako zachodźca swego włodarza w Chmielowie szl. Zasady, procesuje się z Janem pleb. z Wrocimowic o dzies. z M. złożoną w brogach. Jeśli pleban będzie chciał tę dzies. wymłócić na własną korzyść, to kasztelan nie będzie mu w tym przeszkadzał. Gdyby jednak zechciał ją sprzedać, to kasztelan wykupi ją za cenę, jaką dałby ewentualny kupiec (Cracovia artificum suppl. 1441-1450, 124); 1443 Jan mieszcz. z Kleparza zobowiązuje się pod karą ekskomuniki zapłacić 8 grz. Janowi pleb. z Wrocimowic za połowę dzies. z M. (OK 8 s. 502); 1470-80 dzies. snop. i kon. z ł. kmiec. o wart. do 10 grz. i z folwarku szlach. w M., obie o łącznej wart. do 30 grz., dla kośc. we Wrocimowicach (DLb. 2 s. 79, 86); 1477 Mikołaj dz. Polanki ma zapłacić 3 grz. Janowi pleb. z Wrocimowic za dzies. z M. (OK 13 s. 914); 1498 Jan Mleczny z M. posesor ma zapłacić 8 1/2 grz. Janowi Panoska z Głupczowa za dzies. w M. (OK 17 s. 441); 1529 dzies. snop. z całej wsi dla kośc. we Wrocimowicach (LR s. 154).

6. 1400 Więcesław z Dziekanowic włodarz Paszka w M. pozywa Mikołaja ze Śladowa, a potem także wd. po Miczku ze Śladowa o to, że w trzy osoby wdarli się do dziedziny M., wybatożyli, poranili i uprowadzili pasterza; Jakusz ze Śladowa składając przysięgę przeciwko temuż Więcesławowi, że nie uwięził, nie związał i nie położył na kole człowieka Paszka, oddala jego oskarżenia; Urszula ze Śladowa płaci podwójną karę XV i 6 sk. ww. Węchnikowi [= Więcesławowi] i tyleż sądowi, ma też zwrócić człowieka, którego jej sługa Jakusz uprowadził samotrzeć z dziedziny M. na polecenie tejże Urszuli. Kara skasowana na polecenie króla (P8, 10082-3, 10331, 10517, 10736, uw. 329/4, 329/5); 1413 Paszek ze Święcic i jego poręczyciele zobowiązują się zapłacić 10 grz. Paszkowi z M. sędziemu krak. do rąk jego komornika Floriana z tytułu główszczyzny [za kogo?]. Zapłacono (ZK 193 s. 135); 1485 Przecław ze Święcie oddala oskarżenia Małgorzaty ze Święcie kmiotki Jana Mlecznego z M. o główszczyznę za jej zabitego ojca Świętosława (ZK 262 s. 285); 1487, 1500 → p. 3a.

7. A. Sochacka, Jan z Czyżowa namiestnik Władysława Warneńczyka. Kariera rodziny Półkozów w średniowieczu, Lublin 1993.