MIELUCHOWSKI MŁYN

(1399 molendinum Mieluchowski - ZDM 6, 1631) młyn nad rz. Uniejówką, lewym dopływem Pilicy, ok. 1 km na E od centrum Żarnowca, leżący w XVIII i XIX w. w Zabrodziu przedmieściu Żarnowca, w Mat. do MWK, s. 343 i na MKw. bez nazwy.

[Pow. ksiąs.]

Własn. wójt. żarnowieckiego. 1399 Władysław Jag. nadaje miastu Żarnowiec pr. niem. i określa uposażenie miejscowego wójtostwa. Wójt otrzymuje m.in. 2 ł. roli, młyn zw. M., staw i niwę zw. Płacząca, przyległą do tegoż młyna z przeznaczeniem na urządzenie innych stawów oraz łaźnię (ZDM 6, 1630; LK z l. 1659-1664, s. 208); 1470-80 w m. Żarnowcu nad rz. Uniejówką znajduje się specjalny młyn wójtowski nie posiadający ról (DLb. 2 s. 95, 208; 3 s. 322); 1533 w Żarnowcu znajduje się 5 młynów (AG ASK LXVI K. 2 I k. 35v-36).

Uw. W. Jaskłowski, Żarnowiec i jego okolica. Zarys historyczno-etnograficzny, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 38, 1910, s. 172, 182-3 identyfikuje ten młyn z Twarogowskim Młynem, położonym wedle niego nad rz. Uniejówką. W 1545 r. Zygmunt I zapisał Janowi Twarogowi i jego ż. Jadwidze Dąbrowinie wd. po Dąbrowie młynarzu w Żarnowcu 30 grz. na młynie tegoż Dąbrowy (MS 4, 7491), w 1564 r. poświadczony jest wśród młynów przy mieście na rzece Pilicy, jako trzeci w kolejności, młyn Twaróg, leżący powyżej poprzednich, posiadający 2 koła korzeczne i jedno stępne, z którego młynarz zobowiązany jest płacić 2 grz. i wykarmiać 2 wieprze dla dworu w Żarnowcu (LS s. 5), w 1581 r. wymienione w Żarnowcu 2 koła [młyńskie] twarogowskie (ŹD s. 159), w r. 1629 wymienione 2 koła [młyńskie] zakupne i 1 stępne Twarogowskich (RP z 1629 r., s. 154), w l. 1659-64 odnotowany młyn zw. Twarogowski (LK z l. 1659-64, s. 206-7).