1288 kop. XVII w. Swancino (Wp. 2 nr 628), 1386 or. Svacim (Lek. 1 nr 25), 1387 Swadzime (Lek. 1 nr 109), 1384 Szwadzeme (Lek. 1 nr 1835), 1402 Swadzim (KP nr 866), 1485 Szwadzyem (PZ 21, 46v), 1491 Swadzym (ACC 68, 48v), 1508 Szwadzim (ASK I 3, 11), 14 km na W od Starego Rynku w Poznaniu.

1. 1388 S. w opolu →Chojnica (Lek. 1 nr 392).

1462 n. pow. pozn. (PG 6, 141); 1288 n. par. Lusowo (Wp. 2 nr 628), 1421, 1491 par. własna? →p. 5.

3. Własn. szlach. 1386 Jarosław i Wojciech bracia z Wełny [pow. pozn., k. Rogoźna] przegrywają proces z Aronem Żydem pozn. o 1/2 S. za niezapłacone długi (Lek. 1 nr 25); 1387 tenże Wojciech toczy procesy: z Katarzyną kmiotką z Sadów o 30 stogów (capecia) żyta, z Wszegniewem z Sadów o 20 grz. wadium, z Wawrz. Kujawką z Sadów o 2 konie warte 2 kopy gr [każdy?], z Mikołajem [z →Góry, przekazy o nieokreślonej lokalizacji] podsędkiem pozn. o 13 1/2 grz. (Lek. 1 nr 109, 110, 111, 113); 1390 tenże Wojciech toczy proces ze wspomn podsędkiem pozn. Mikołajem o 4 grz. czynszu z S. [cd. sprawy z 1387?] (Lek. 1 nr 828).

1462 Jan Kierski [brat Sędziwoja] zapisuje swej ż. Małgorzacie 100 kóp gr posagu na cz. w S., jaką ma w działach z braćmi, na 2 sadzawkach w Kiekrzu i sumie [jakiej?] zapisanej na wsi Złotniki (PG 6, 141); 1464 tenże Kierski z S. w sporze z Bodzętą Pałuką alias Miklaszem ze Starzyn (PZ 18, 32v); 1464 tenże wraz z [duchownym] Maciejem i Sędziwojem z Kiekrza i S. oraz Mikołajem, Filipem, Janem, Chwałem, Wincentym i Jostem braćmi ze →Skórzewa i Chyb zawierają ugodę w sporze z Grotem z Urbanowa (PZ 18, 80v).

1463 Sędziwój Kierski [brat Jana] zapisuje swej ż. Przybysławie po 150 grz. posagu i wiana na części S., jaką ma w działach braterskich, dworze i folw. w tej wsi oraz częściach jezior w Kiekrzu (PG 6, 55); 1464 tenże →wyżej; 1483 tenże niegdyś Swadzimski (K 3, 278-279, cytowanego tam aktu nie odnaleziono); 1512 wd. po tymże Przybysława →niżej.

1464 [duchowny] Mac. Kierski z S. →wyżej.

1478 Michał Swadzimski [z S.?] występuje jako wuj Katarzyny ż. Wojc. Zaleskiego z Łoskunia (PG 9, 93).

1485-1510 Michał z S. i →Kiekrza: 1485 tenże w sporze z dziekanem Adamem z Dąbrowy i kapitułą pozn. (PZ 21, 46v); 1497 tenże zapisuje ż. Elżbiecie c. Dobrogosta Sobockiego po 100 kóp gr posagu i wiana na 1/2 dóbr Kiekrz i S. (PG 7, 152); 1506 temuż Jan sędzia kal., Jakub i Wincenty ze Spławia [k. Poznania] winni są 300 grz. tytułem posagu ich siostry Katarzyny [trzeciej ż. tegoż Michała] (PG 65, 153v); 1508 temuż winni są wspomn. Spławscy 100 grz. (PG 66, 21); 1509 tenże zapisuje swemu synowi Janowi 300 fl. na Kiekrzu i S.; wspomn. zm. Dorota [Sobocka, druga ż. tegoż Michała] i matka Jana (PG 14, 152); 1510 [tenże?] Kierski dz. w S. →p. 5; 1512 wd. po tymże Katarzyna toczy proces z Przybysławą wd. po Sędziwoju Kierskim o wygnanie jej z dóbr oprawnych; wspomn. Przybysława kwituje Katarzynę oraz Jana, Piotra i Wincentego ss. tegoż zm. Michała ze swej oprawy zapisanej na częściach S. i Kiekrza (PG 68, 241v).

1512-22 Jan, 1512 Piotr, 1512-54 Wincenty, 1524 – zm. 1593 Wawrz. Kierscy, ss. Michała Kierskiego (PG 17, 168): 1512 ciż (bez Wawrzyńca) →wyżej; 1522 tenże Jan →niżej; 1524 ciż Wincenty i Wawrzyniec dz. w S. kupują z zastrz. pr. odkupu od Andrzeja Sobockiego 5 grz. czynszu na 1/2 Nieczajny za 100 grz. (PG 16, 26v); 1538 tenże Wincenty sprzedaje z zastrz. pr. wykupu [swej przyszłej ż.] pannie Katarzynie c. Wojc. Ludomskiego połowy wsi S., Wielkie i Złotniki oraz 1/2 opust. Przeźmierowa za 1200 zł (PG 17, 210); 1542 tenże Wincenty zapisuje swej ż. Barbarze c. zm. Jana Przecławskiego po 460 zł posagu i wiana na 1/2 swych dóbr we wsiach S., Złotniki i Wielkie (PG 17, 511); 1544 tenże Wawrzyniec pleb. w Sobocie i dz. w S. (PG 86, 544); 1544 tenże Winc. Swadzimski alias Kierski w dniu święta Trzech Króli [6 I] podczas sumy poranił na cmentarzu przy katedrze pozn. Mik. Dąbrowskiego; kap. wyłącza oficjała [Andrzeja Przecławskiego] z rozsądzania tej sprawy ze względu na pokrewieństwo łączące go z Winc. Swadzimskim i poleca swemu prokuratorowi, kan. Andrzejowi Grodzickiemu, by przeprowadził dochodzenie i poinformował o nim biskupa pozn. przebywającego w Piotrkowie (AC 1/2 nr 225); 1544-93 tenże Wawrzyniec →p. 6; 1546 tenże Wincenty i jego poddani z S. skwitowani przez Bartłomieja Straszewskiego [skąd?] z kar za zabicie w S. Stan. Straszewskiego jego brata (PG 88, 586); 1553 tenże Wincenty otrzymuje od swego brata tegoż Wawrzyńca cz. S. i daje mu 1/2 S. w dożywocie (PG 19 k. 71, 118; PG 97, 153v); 1554 tenże Wincenty skwitowany przez swą c. Annę Kierską, ż. Dobrogosta Sobockiego z sumy 1200 zł zapisanej z zastrz. pr. wykupu na S., Złotnikach i Przeźmierowie jej matce zm. Kat. Ludomskiej (PG 98, 967).

1522 Kat. Sobocka dz. w S.; Mik. Sobocki w jej imieniu domaga się od Jana Kierskiego zwrotu poddanego Błażeja Paszkowica, który zbiegł do Kiekrza (in sortem Kiekrz) [tzn. czy do cz. S. posiadanej przez Kierskich?] albo 10 grz. (PG 71, 210v).

1574 Stan. Kierski zapisuje swej przyszłej ż. Katarzynie c. Jana Wielżyńskiego po 2000 zł posagu i wiana na 1/2 S. (PG 21, 465v); 1575 tenże otrzymuje od swego brata Macieja wsie S. i Przeźmierowo (PG 21, 545v); 1577, 1580 tenże Stanisław →niżej.

1423 (kop. 1482-92) w S. 18 ł. →p. 5; 1508 pobór od 9 ł., 6 gr od karczmy (ASK I 3, 11); 1510 w S. 12 ł. os., 3 ł. opust., 2 zagr., 1 karczma (LBP 85); 1563 pobór od 7 ł., 1 karczmy dor., 1 kowala (ASK I 5, 225v); 1577 pobór płaci Stan. Kierski (ASK I 5, 690); 1580 Stan. Kierski płaci pobór od 11 półł., 6 zagr., 5 rzem., 3 gr od niedużej (modicus) roli karczm. (ŹD 20).

1394 Michał kmieć z S. przegrywa proces z Bieniaszem komandorem joan. pozn. [→Święty Jan] o 14 grz. (Lek. 1 nr 1835); 1403 kmiecie z S. (WR 1 nr 742); 1426 Bogusław i Szczepan kmiecie z S. pozwani przez Wawrz. Jada z Sadów o 15 sztuk bydła, które Wawrzyniec zajął na swojej łące (PZ 8, 123); 1522 Błażej Paszkowic, 1546 mieszkańcy S. →wyżej.

4. 1402 Jan sołtys w S., śwd. (KP nr 866).

5. 1288 (kop. XVII w.) bp pozn. Jan przyłącza wieś S. do par. w Lusowie (Wp. 2 nr 628).

1421 pleb. de Swanszin [może z S.?¹Now. 2, 371, pisze o pomyłce pisarza, ponieważ S. nigdy nie było wsią parafialną. Zdaniem tego autora chodzi najpewniej o pleb. z Lusowa (→Lusowo, przyp. 2) lub Zbąszynia] toczy proces z Tomalem z →Sadów (Now. 2, 371, cytowanego tam aktu nie odnaleziono).

1423 (kop. 1488-92) do uposażenia prebendy kan. fundi „Mosina” w kat. pozn. nal. czynsz zbożowy [tj. dzies.?] 6 ćw. (mensura) z 18 ł. w S. (LBP 48).

1491 Bartłomiej pleb. z S.²Bartłomiej pochodził z S. (→p. 6). Być może więc pisarz tylko przez pomyłkę nazwał go plebanem z S i jego krewniaczka Elżbieta toczą proces z Dorotą Mizgaliną z Poznania (ACC 68 k. 48v, 53, 56v, 58);

1510 dzies. z S. w par. Lusowo [Michała?] Kierskiego płacą kustoszowi pozn. [Piotrowi z Opalenicy]³Piotr zapewne pobierał te dzies. w imieniu swego brata Jana z Opalenicy poświadczonego w l. 1500-12 na prebendzie kanonickiej fundi „Mosina”, do uposażenia której należały dzies z S. (LBP 48; kartoteka prałatów i kanoników pozn. w posiadaniu autora hasła) (LBP 85).

6. 1445-95 Bartłomiej z S.: 1445 tenże śwd. (CP 29, 55); 1451 tenże kapłan z S. zeznaje, że wydzierżawił od kanonika pozn. i pleb. w Rogoźnie [Sędziwoja z Soboty] dochody kościoła par. w Rogoźnie na rok za 80 grz. (ACC 33, 60v); 1461 tenże Bartłomiej pleb. w Ryczywole rezygnuje na rzecz Jana z Wilczyny z prepozytury Ś. Ducha pod Rogoźnem i altarii w kościele w Rogoźnie (ACC 41, 46v); 1482 tenże Bartłomiej wikariusz kat. pozn. i altarysta altarii Ś. Trójcy, NMP i Ś. Marcina w katedrze pozn. (AE III 32v; Now. 1, 392); 1487 tenże rezygnuje z kościoła Ś. Anny we Wschowie na rzecz Grzegorza z Bydgoszczy kan. w koleg. Ś. Mikołaja pod Poznaniem, a Szymon z Obornik rezygnuje na rzecz tegoż Bartłomieja z wikarii wieczystej w katedrze pozn. (AE III 123v; Now. 1, 329, pisze o altarii Ś. Zofii); 1491 tenże Bartłomiej pleb. z S. →p. 5; 1495 tenże niegdyś wikariusz wieczysty kat. pozn., a obecnie altarysta w kat. pozn. odwołuje darowiznę domu na grobli [kapitulnej, czyli Chwaliszewie] uczynioną na rzecz Stanisława z Szamotuł z powodu niewdzięczności Stanisława, który wyrządził temuż Bartłomiejowi srogie krzywdy; obecnie daje ten dom Adamowi ze Stawiszyna kanonikowi koleg. Ś. Mikołaja, zachowując sobie dożywocie (CP 32, 91v).

1544 Wawrz. Kierski z S., pleb. w Sobocie (PG 86, 544); 1550-79 tenże archid. pszcz., 1574-79 kan. pozn., 1579-93 kantor pozn., kan. płocki [a. 1554] (Now. 2, 296; LutKap s. 49, 51, 72); 1551 tenże delegat kapituły kat. pozn. na sejm w Piotrkowie (LutKap 126); 1553 tenże archid. pszcz. i dziekan włocł., kan. pozn., płocki, kruszwicki (PG 19, 71); 1564 tenże delegat kapituły pozn. na synod prowincjonalny (LutKap 124); 1569-70 tenże prokurator kapituły pozn. (LutKap 218).

8. Rozległa osada z VII-VIII w. oraz ślady produkcji hutniczej i kowalskiej z XI-XII w. (materiały Aliny Łosińskiej, IAE PAN, Poznań).