SZEWCE

1316 or. Sweczke (Wp. 2 nr 982), 1366 obl. 1549 Szewcze (Wp. 3 nr 1558), 1423 kop. 1488-92 Schewcze (LBP 54), 1473 or. Szewcze (ACC 53, 143v), 1508 Szchewcze (ASK I 3, 21v), 1510 Sewcze (LBP 53), 12 km na SE od Starego Rynku w Poznaniu.

1. 1508 n. pow. pozn., par. Tulce (ASK I 3, 21v).

2. 1394 ujazd →p. 3; 1556 w podziale wsi →Synowice wymieniono m. in. drogę z Synowic i S. do Komornik (PG 100, 697v).

3. Własn. rycerska?, potem kościelna. 1316 ks. Władysław [Łok.] zatwierdza swemu lekarzowi Mikołajowi posiadanie m. in. Daszewic i [najpewniej naszego] S.; wsie te Mikołaj odziedziczył po ojcu1O Mikołaju lekarzu i tym potwierdzeniu →T. Jurek, Mistrz Mikołaj – najstarszy znany lekarz poznański, KMP 2001, nr 1, s. 9-21, który (s. 18) identyfikuje „Sweczke” z naszymi S (ex patre; Wp. 2 nr 982).

1394 kanclerz pozn. [tj. kanclerz koleg. NMP in Summo, jako czasowy posiadacz wsi S.] i [Świętosław] Garbowski otrzymują termin ujazdu [w celu rozgraniczenia wsi S. i Garby] (Lek. 1 nr 1929).

1401 król Władysław Jag. nadaje uniwersytetowi w Krakowie uposażenie swych kancelarii królewskich w Wlkp., w ziemi łęcz. i w ziemi sier.2W przytoczonych dokumentach nie wymieniono S. ani żadnych in. wsi wchodzących w skład uposażenia wspomnianych kancelarii. Dokumenty te jednak na pewno dot. S., które jako uposażenie kancelarii wlkp. potwierdzone jest w 1394 oraz prebendy kanonicze kościoła [koleg.] Ś. Floriana na [Kleparzu] pod Krakowem; 1403 tenże król ponawia tę darowiznę na nieco zmienionych warunkach; 1410 pap. Jan XXIII potwierdza wspomn. darowiznę (Codex diplomaticus Universitatis Studii Generalis Cracoviensis, t. 1, Kraków 1870, nr 21, 31, 47; →Glinno Małe).

[Ok. 1470-80] S. nal. do uposażenia kancelarii pozn., które w 1400 [recte: 1401, 1403] wraz z beneficjum kościoła Ś. Floriana pod Krakowem zostało przekazane przez króla Władysława Jag. na uposażenie uniwersytetu w Krakowie; mieszkańcy S. płacą magistrom wspomn. uniwersytetu czynsz roczny w wysokości 33 miar pszenicy i 17 miar owsa miary pozn.; w S. są dworskie folw. i łąka, za używanie których [kmiecie] płacą po 2 kopy [gr]; dzies. z łanów kmiecych (J. Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, Kraków 1863, t. 1, s. 500-501, 510).

1473 Maciej z Uszczyna pełnomocnik Uniwersytetu Krak. kwituje odbiór 9 grz. czynszu [dzierżawnego] za rok bieżący od szl. Jana Lubickiego mieszcz. pozn. oraz dzierżawcy (factor) wsi →Glinno Małe i S. należących do doktorów wspomn. uniwersytetu; równocześnie wspomn. Maciej przedłuża temuż Janowi Lubickiemu dzierżawę obu wsi wraz z dziesięcinami ze wsi Rataje [k. Poznania] na następne 10 lat za 9 grz. czynszu rocznie, lecz zaznacza, że w razie niedopełnienia warunków umowy kontrakt może być w każdej chwili zerwany (ACC 53, 143v); 1481 [Uniwersytet Krak.] odwołał wspomn. umowę dzierżawną [z 1473]; oficjał pozn. nakazuje Janowi Lubickiemu wieczne milczenie i oświadcza, że pr. do wspomn. dóbr ma tylko kap. [koleg.] Ś. Floriana (AAP, Sententiae II 49).

1537 kapituła kat. pozn. wyraża zgodę na sprzedaż wsi Wiele w pow. nak., nal. do prepozytury kat. pozn., i zakup za uzyskane ze wspomn. sprzedaży pieniądze wsi Krępa w ziemi krak. oraz na przeprowadzenie zamiany dóbr: Sebastian Opaliński prep. kapituły kat. pozn. odda Uniwersytetowi Krak. wieś Krępę, a w zamian do dóbr prepozytury włączy wsie Glinno Małe i S. (CP 37, 110); 1539 król Zygmunt [St.] zatwierdza wspomn. zamianę dóbr (CP 224, 3).

1574, 1575 kmiecie ze wsi S. i Taniebórz [obie wsie nal. do uposażenia prepozytury pozn.] świadczą robocizny na rzecz właścicieli →Gowarzewa w zamian za [pr. użytkowania] pastwisk w Gowarzewie (PG 21 k. 465, 592v-593v).

1577, 1580 S. wieś prepozyta pozn. →niżej.

1423 (kop. 1488-92) w S. 8 ł. os. →p. 5; 1508 pobór od 5 ł. os., od karczmy 6 gr (ASK I 3, 21v); 1509 pobór od 5 ł. os., 2 ł. soł., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 63); 1563 pobór od 6 ł. os., 2 ł. soł., 1 karczmy dor. (ASK I 5, 236v); 1577 pobór z wsi prepozyta pozn. (ASK I 5, 718v); 1580 pobór z S. [prepozyta pozn.] Jana Powodowskiego od 6 półł. (ŹD 37).

4. 1366 Stanik sołtys z S. śwd. na dok. komandora joan. pozn. (Wp. 3 nr 1558).

1509, 1563 2 ł. soł. →p. 3.

5. 1423 (kop. 1488-92), 1510 do uposażenia prebendy „Krzesiny” w kat. pozn. należą m. in.: 1423 małdraty i pieniądze z 8 ł. w S.; 1510 z każdego łanu w S. po 4 miary pszenicy, 2 miary owsa i po 6 gr (LBP 53-54).

1 O Mikołaju lekarzu i tym potwierdzeniu →T. Jurek, Mistrz Mikołaj – najstarszy znany lekarz poznański, KMP 2001, nr 1, s. 9-21, który (s. 18) identyfikuje „Sweczke” z naszymi S.

2 W przytoczonych dokumentach nie wymieniono S. ani żadnych in. wsi wchodzących w skład uposażenia wspomnianych kancelarii. Dokumenty te jednak na pewno dot. S., które jako uposażenie kancelarii wlkp. potwierdzone jest w 1394.