BIELCZYCE

(1220 Byelczycza z DLb. 3 s. 38, 48, Belczicza, Belczicze, Belcice, Byelczicze, Biedrzice!, Belcze, Bielczycze), dziś Bilczyce 2,5 km na N od Gdowa.

1. 1490 n. pow. szczyrz. (ŹD s. 447, 61); 1412, 1470-80, 1490, 1581, 1597 par. Gdów (ZDM 1, 296; DLb. 2 s. 119; ŹD s. 61; WR f. 212); 1470-80 par. Biskupice (DLb. 2 s. 120; 3 s. 46).

2. 1400, 1450, 1460 niwa w B. zw. Przysieka z jeziorami, wyspami i łąkami, po obu brzegach rz. Raby, między rolami Zręczyc i Gdowa (SP 8 uw. 266 i n. → p. 3; ZK 151 s. 9; 15 s. 122); 1403 2 gaje → p. 3; 1412 bagna, lasy i zarośla, Rudy [dziś cz. B. - UN 8 s. 22]; rola Bielicka, B. graniczą z Gdowem → p. 3; 1434, 1466 potoczek zw. → Lipnica, B. graniczą z Jawczycami (SP 2, 2520; Mp. 4, 1307; DSZ 199); 1470-80 B. graniczą z Liplasem (DLb. 3 s. 143); 1481 pkom. krak. Zbigniew z Tęczyna rozgranicza B. i Liplas posiadłości kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu od Gdowa i Grzybowa wsi Stan. Wielopolskiego: 1 kopiec narożny k. rz. Lipnicy na łące zw. → Bobowiska, stąd granica biegnie przez chrusty do błotnistego stawu zw. Rudniki [→ wyżej Rudy], następnie do drogi zw. Poddzielna [dziś pole w B. zw. Dział - UN 8 s. 22] i przez miejsce zw. Kopaniny do narożnika k. granic Sławkowic (Mp. 5 t. P 80); 1518 stajanie w B. zw. Dąbrówką, nowo wykarczowane na zachód od ról folwarcznych aż do granic wsi Liplas, a na wschód do ról kmiecych; łąka podgórska; rola pod dawnym gajem Podgajki, położone na wschód od ról kmiecych, a ciągnące się na zachód do granic wsi Łazany, na północ do granic wsi Jawczyce, a na południe do potoku płynącego ze Sławkowic przez B. (Ad. 6 k. 198v-99 r); 1528 łan zw. Maczuczinskye → p. 5.

3. A. Cz. szlach. 1398 Halszka wd. po Śmile z B. [i Żeleźnikowej] z Mik. Bochnerem o gaj między Rajskiem a Zbydniowicami [obie pow. szczyrz.] (SP 8, 6701, uw. 252); Piechna c. Piotrasza i Halszka wd. po Śmile z Żeleźnikowej w sporze ze Ściborem z Kępanowa o Dębno (SP 8 uw. 267); 1400 Halszka z B. ze Skarbkiem ze Zręczyc o łąkę w Przysiece (SP 8 uw. 266, 277, 289, 312, 342); Elżbieta z B. zastawia za 50 grz. Mikołajowi z Marszowic [par. Niegowić] cz. w Łękawie (SP 8, 9868); taż z Jarosławem młynarzem i kmieciem z Łagiewnik o 2 łąki, ogród i niwę (SP 8, 10033, 10836, uw. 319, 321, 324-5, 329-30, 332, 334); taż i Piechna z B. oddają temuż Jarosławowi 2 ogrody, 2 łąki i niwę k. młyna w Zbydniowicach (SP 8, 10906); 1401 wyrokiem sądu Elżbieta wd. po Śmile będzie mieć w dożywociu wieś B., inne natomiast jego posiadłości będzie dzierżyć po połowie z Piechną wnuczką (wnanca) Śmiła, ż. Adama z Tura [pow. łęczycki] (ZK 3 s. 272); 1400 Piechna z B. „wnøka” Elżbiety (SP 8, 10836); Piechna c. Śmiła z B., pozwana przez Ścibora z Kępanowa o wieś Dębno pod Nowym Targiem (SP 8, 9720, uw. 289); taż z Piotrem z Sancygniowa o granice między Sancygniowem a Stępocicami (SP 8, 9786); 1402 Piechna, Peczna ceduje mężowi Adamowi trzecią cz. Żeleźnikowej, Woli Żeleźnikowej, Dębna, B., Zbydniowic, Stępocic, Łąkawy, Laskowej, Młynnego i Łososiny (ZCz. 1 s. 53); 1403 Halszka wd. po Śmile z B. (ZK 3b s. 33, 97); taż godzi się z zięciem Adamem mężem Piechny o 2 gaje w B. Jeśli zostaną one sprzedane, wówczas Elżbieta dostanie 8 grz. (ZK 3 s. 510); 1412 [?] Stan. Wielopolski z Gdowa i Mikosz z Gdowa i B., parafianie i patroni kościoła w Gdowie, nadają mu stajanie roli za bagnami od wschodu, południa i zachodu, czyli niwę za Rudami, położone i wykarczowane zarówno na terenie Gdowa jak i B., przyległe do stajanka roli Bielickiej, a ponadto 3 inne stajania do wykarczowania w lasach i zaroślach na północ od owego stajania (ZDM 1, 296)1Stanisław z Wielopola i Mikosz z B. i Gdowa nie są poświadczeni w źródłach. Cz. Gdowa przeszła do Wielopolskich dopiero w r. 1417, a Stan. Wielopolski występował od r. 1457 (Żychl. 9 s. 178). W tym czasie znani są Mikołaj Wielopolski i jego s. Jan. Data dok. najwyraźniej zepsuta przez kopistę, w or. mógł być r. 1462; prac. Andrzej Osiecki z B. (ZDM 1, 296); 1419 Piechna z B. zapisuje mężowi, Adamowi z Tura dożywocie na obu wsiach Żeleźnikowych i Dębnie, a cały majątek po swej śmierci swemu najbliższemu krewnemu Ściborowi z Kępanowa. Ten dotąd nie żonaty zabezpiecza pr. do swego majątku dla ewentualnych jej dzieci i dla Zbigniewa z Góry [Bąkowa Góra w pow. sieradzkim] kaszt. rospierskiego (Bon. 9 s. 383); Katarzyna wd. po Mikołaju z Niewiarowa przeciw Adamowi z B., jego prokuratorowi i 8 kmieciom [bez imion] o wycięcie drzew i dębów w jej lesie (GK 1 s. 109, 122, 189, 213); 1425 Mikołaj zagrodn. z B. (GK 2 s. 404); Jaśko (kmieć z B.) (GK 2 s. 457); 1425-6 Jakub prokurator z B. (GK 3 s. 404, 507); 1434 Adam z Tura alias z B. z ż. Piechną (ZK 10 s. 207); taż z Kępanowa ż. Adama z Tura sędziego łęczyckiego zapisuje kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu 3 grz. rocznego czynszu na swej cz. w B., leżącej za potoczkiem Lipnica od strony Jawczyc z pr. urządzenia sadzawki na brzegu rz. bez szkody dla łąk kmieci Piechny (SP 2, 2520; Mp. 4, 1307; ZK 10 s. 255); 1440 Jaksa z Żelaznej wprowadzony w posiadanie wsi Zbigniewa z Góry: B. Gołkowice i Zbydniowice, karczem i młyna, dających 20 1/2 grz. dochodu (SP 2, 2830, błędnie Belsko); 1443 br. Zbigniew i Jakub [Bąkowie] z Grodkowic z Katarzyną ż. Jarosława z Remiszewic [pow. radomszczański] o podział bez jej zgody dóbr po Piechnie (Przechnie) wd. po sędzim łęczyckim: Rajsko, Kępanów, Młynne, B., Zbydniowice, Bojańczyce, Gołkowice, Więckowice, Stępocice, dom w Krakowie; sprzedaż stawów, gaju, stodół, bydła i świń (SP 2, 3144); 1444 Jan z Bełzowa zastawia za 100 grz. Piotrowi z Gabonia posiadłość Dębno i całą cz. w B. (ZK 13 s. 208-9); 1446 Śmił z Markuszowej, Zbigniew ze Stadnik i Jakusz z Lasocic z jednej strony, a Zbigniew z Grodkowic, Jagienka ż. Imrama z Chrząstowa [błędnie Crassow!, pow. pilzn.], Stanisław i Jan z Krakuszowic z drugiej strony, o Kępanów, Rajsko, Gołkowice, Zbydniowice, B. Żerosławice, 2 kmieci w Bojańczycach, 1 kmiecia w Łososinie, 2 wsie Żeleźnikowe, Młynne, Dębno, Więckowice, Stępocice (SP 2, 32, 53); 1448 Jan z Bełzowa ręczy za dług 68 grz. Mikołajowi z Gabonia wsią B. (ZK 13 s. 239); 1450 w dziale dóbr Stanisławowi z Krakuszowic, jego br. Janowi z Bełzowa i Jagience ż. Imrama z Chrząstowa przypadają: Żeleźnikowa, Wola Żeleźnicka, Dębno, cz. w Stępocicach i Więckowicach, 1/2 B., kmieć w Łososinie. Br. Zbigniew, Jakub i Henryk z Grodkowic i ich siostra cioteczna Katarzyna ż. Jarosława z Remiszewic biorą: Rajsko, Gołkowice, Zbydniowice, Kępanów, Żerosławice, Młynne, dziedziczne młyny i karczmę w Pokrzywnicy, 2 kmieci w Bojańczycach (ZK 151 s. 4); w dziale dóbr → Bełzów, Janowi z Bełzowa br. Stanisława z Krakuszowic przypada Dębno, cz. w B. i kmieć w Przysiece na rz. Rabie (ZK 151 s. 9); 1453 Mikołaj z Bełzowa daje za 70 grz. Mikołajowi z Gabonia wwiązanie do cz. w B. (ZK 14 s. 114); 1456 Jan z Bełzowa wyznacza Marcina Birowę z Przybenic na czas swej nieobecności w Koronie opiekunem dóbr Dębna i B. Dobra te Marcin może mieć, a jeśli z braćmi Jana Mikołajem i Pawłem z Bełzowa je sprzeda, wówczas odda mu trzecią cz. pieniędzy. Jeśli zaś bracia jego podzielą dobra, to Marcin zatrzyma dla niego ich trzecią cz. (SP 2, 3566); Mik. Bełzowski zastawia za 200 grz. Piotrowi s. Mikosza i jego matce Dorocie z B. całą cz. w B.; 1458 br. Mikołaj i Jan z Bełzowa sprzedają za 190 grz. Piotrowi ze Świdnika i jego matce Dorocie całą cz. w B. (ZK 15 s. 359-60; Mp. 5 t. E 16); 1460 Piotr z B. sprzedaje za 18 grz. Stan. Wielopolskiemu z Gdowa niwę w B. zw. Przysieka z jeziorami i wyspami po obu brzegach rz. Raby, między rolami Zręczyc i Gdowa (ZK 15 s. 122); 1461-9 Piotr z B. (Mp. 5 t. H 13; DSZ 199); 1462 tenże zapisuje ż. Katarzynie, c. Andrzeja Zbigniewskiego, 200 grz. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr (Mp. 5 t. L 23); → w. 1412?; 1463 szl. Małgorzata c. Mikosza z B., ż. Stanisława kmiecia ze Zbyszyc, wsi p. Kępskiego, oddaje Stan. Wielopolskiemu z Gdowa całą cz. w B. za 2 ł. w Łęce [której?] z 2 kmieciami i za 40 grz. (ZK 17 s. 108); Stanisław z Wielopola ustępuje pr. bliższości szl. Helenie siostrze Małgorzaty, c. Mikosza z B., cz. w B., którą kupił od Małgorzaty (ZK 17 s. 125); Helena c. Mikosza z B., ż. Piotra Opatkowskiego, oddaje za 22 grz. na 4 lata Stan. Wielopolskiemu cz. w B., którą ten jej ustąpił pr. bliższości (ZK 17 s. 125); Małgorzata c. szl. Mikosza z B., ż. Stanisława kmiecia ze Zbyszyc sprzedaje za 200 grz. [! najpewniej 20] Stan. Wielopolskiemu 2 ł. w Łęce, które ma od niego z zamiany za dobra po ojcu w B. (ZK 17 s. 109); 1464 Piotr z Opatkowic i jego ż. Helena z B. sprzedają za 400 fl. węg. i konia wart. 20 fl. Stanisławowi z Mlodziejowic całe cz. posiadłości w B. (ZK 17 s. 199; Mp. 5 t. L 64); Stan. Wielopolski sprzedaje za 22 grz. Helenie ż. Piotra Opatkowskiego posiadłość w B., którą kupił u Małgorzaty c. Mikosza (ZK 17 s. 147; Żychl. 9 s. 178); Katarzyna z B. wd. po Piotrze, c. Andrzeja ze Zbydniowic (ZK 17 s. 198); Piotr z Opatkowic alias z B. (ZK 17 s. 217); 1466 sąd ziemski krak. przysądza kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu czynsz roczny 3 grz. z posiadłości Piotra z Marszowic w B., leżącej za potoczkiem [Lipnica] od strony Jawczyc. Czynsz ten od 6 lat Piotr pobierał dla siebie (DSZ 199); Marcin kmieć Zydowyecz z B. (ZK 17 s. 367); 1470-80 dz. [cz.] Stan. Marszowski h. Półkozic, 4 ł. kmiece i 3 karczmy (dane do całej wsi → 3 B; DLb. 2 s. 119-20; 3 s. 46-7); a. 1490-4 pobór z 2 ł., 1496-9 z 1 ł. (ŹD s. 447; RP s. 141, 154, 168, 184, 198, 216, 89, 124, 51, 24); 1520 cz. B. Marszowskiego (RP s. 860); 1528 do szl. Zabawskiego należy 1/2 wsi, tj. 5 ł. → p. 5; 1529 z pewnej cz. szlach. B. kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu pobiera czynsz wart. 3 grz. (LR s. 215).

3 B. Cz. kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu. 1469 Stanisław z Młodziejowic pożycza 330 grz. i 300 fl. węg. od kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu i zapisuje tę sumę na swej połowie wsi B. (Mp. 5 t. M 86); 1470-80 cz. kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu → p. 3A; a. 1490-2 pobór z 1 ł., 1493-9 brak danych (ŹD s. 447; RP s. 141, 154, 168, 184, 198, 216, 89, 124, 51, 24); 1496 Jan Olbr. wydaje kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu przyw. w sprawie dóbr: Rzeszotary, 1/2 B., Kamień, Krzyszkowice, folwark na Zabłociu ku Wiśle blisko Płaszowa, które uwalnia od opłat (MS 2, 631); 1505 papież Juliusz II zatwierdza kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu przyw. i dok. dla jego dóbr, m. in. B. (Mp. 5 t. T 106); 1518 Zygmunt Stary zatwierdza kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu posiadanie wsi: Rzeszotary, B., Kamień, Krzyszkowice, Liplas, Swoszowice i Kunice (MS 4, 11470); 1528 → p. 5; 1529 1/2 wsi z czynszem 3 grz. należy do kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu (LR s. 215).

5. 1220 Iwo Odrowąż bp krak. fundując kl. Ś. Ducha w Prądniku [Białym] nadaje mu wieś → Biskupice z kościołem i dzies. snop. tegoż m. in. w B. (DLb. 3 s. 48, 38); 1470-80 dzies. snop. i kon. z cz. wsi wart. 6 grz. pleb. w Gdowie, z drugiej cz. wart. 2 grz. kl. Ś. Krzyża [Ducha] w Krakowie (DLb. 2 s. 119-20; 3 s. 46); 1518 prepozyt kl. Ś. Ducha w Krakowie i pleb. w Gdowie dokonują zamiany dzies. Kl. daje pleb. w Gdowie dzies. snop. w B. ze stajania zw. Dąbrówka [→ p. 2], z którego dzies. należała od dawna do kl. Pleb. dostaje ponadto łąkę podgórską w północnej cz. wsi. W zamian kl. otrzymuje dzies. snop. z ról pod dawnym gajem Podgajki [→ p. 2] (Ad. 6 k. 198v-99 r); 1528 wg odnowionych i odtworzonych przez bpa Piotra Tomickiego spalonych w pożarze przyw. kl. Ś. Ducha dzies. snop. z 5 ł. w B., tj. 1/2 wsi szlach. Zabawskiego należy alternatywnie do pleb. w Gdowie i do tegoż kl. Z połowy kl. Bożego Ciała w m. Kazimierzu dzies. pobiera tylko pleb. w Gdowie, a kl. Ś. Ducha jedynie 2 gr z 2 ł., z których jeden nazywa się Maczuczinskye, a na drugim jest osadzony Wawrzyniec Bogota (DodGL r. 1852 nr 50-5 s. 216); 1529 dzies. snop. z niektórych ról wart. 3 wiard. kl. Ś. Ducha w Krakowie, a z obu cz. B. wart. 7 grz. pleb. w Gdowie (LR s. 232, 123).

1 Stanisław z Wielopola i Mikosz z B. i Gdowa nie są poświadczeni w źródłach. Cz. Gdowa przeszła do Wielopolskich dopiero w r. 1417, a Stan. Wielopolski występował od r. 1457 (Żychl. 9 s. 178). W tym czasie znani są Mikołaj Wielopolski i jego s. Jan. Data dok. najwyraźniej zepsuta przez kopistę, w or. mógł być r. 1462.