(1313 Below, 1412 Belewo, 1444 Byeykowo!, 1453 Byelawy, Byeląwy, 1493 Byelava, 1502 Byelawo) 8 km na ENE od Piaseczna.

1. 1428 n. distr. warsz. (PP 6 nr 5); 1528 pow. warsz. (ASK I 27, 712v); 1436 par. Powsin (Knap.mps 517), 1580 par. Solec! (ŹD 262).

2. 1453, 1474, 1501, 1523, 1790 → p. 3; 1565 B. graniczy z Jeziorą i Okrzeszynem (LM 1565 I, 17-18).

3. Włas. szlach. 1313 komes Krystyn wda czer. otrzymuje od ks. Trojdena imm. ekon. i sąd. dla swych dóbr B., Staniszewice, Szczytno, Gniewań, Zgórznica, Latowicz i Dębe (PP 5 nr 827; NKDMaz. 2 nr 138); 1387 ks. Janusz I uwalnia dziedziców z B., Mikołaja Kaczkę z bratankami Świętosławem Mżurką, swoim kuchmistrzem, i Pawłem, braćmi rodzonymi od kar z wyjątkiem książ. (Warsz. 41, 61-61v); 1387-1411 Świętosław Mżurka → p. 6; 1412 Świętosław z B. ma sprawę z Wojciechem z Chabdzina o dostawienie nowego mostu do brzegu rzeki (Czer. nr 229); 1412 pan Mżurka z B. i tenże Wojciech zawierają ugodę (Czer. nr 230); [1414] Andrzej i Florian z Kurzeszyna kwitują stren. Święszka Mżurkę z B. z zadośćuczynienia za 1/3 Gołkowa (MK 3, 103v); 1420 Świętosław i Krystyn z B. h. Gozdawa (Zapiski sądowe województwa sandomierskiego z lat 1395-1480, wyd. F. Piekosiński, w: AKP 8, cz. 1, Kraków 1907, nr 838); 1421 Krystyn z B. sprzedaje Wydżdze i Pawłowi z Niździna kupioną cz. w Niździnie za 60 kóp gr pras. (MK 3, 78); 1421 Krystyn (Chrczon) z B. (Warsz. 1, 2); [1421] Dorota wd. po Świętosławie Mżurce z B. z dziećmi Janem, Zygmuntem, Sławcem, Elżbietą, Anną i Agnieszką sprzedają 1/3 cz. Gołkowa Bartłomiejowi z Koziebród za 150 kóp gr praskich (MK 3, 104v); 1422 Krystyn z B. procesuje się o cz. Gołkowa (Warsz. 1 k. 15v, 19v, 30, 34); 1422 posag Elżbiety c. Świętosława [Mżurki z B.] zapisany na Chlebowie w z. wysz. (AGAD perg. 6586, uszkodzony); 1425 Krystyn z B. (PP 5 nr 886; PP 6 nr 5); 1428 pan Wydżga [z B.?] uzyskuje wpis dok. ks. Trojdena z 1313 do metryki książ. (PP 5 nr 827); 1428 Krystyn z B. ma sprawę z panią Mżurczyną o dok. (WarszDis. 1, 176); 1429 Mikołaj Żądło z Jeziory zamienia swą cz. w dobrach Szczytno w z. czer. [dziś Jakubów] z Krystynem z B. na 1/2 wł. w Jeziorze i dopłatę 150 kóp gr posp. (PP 6 nr 74); 1433 Anna ż. Mikołaja z Góry i Jan Czarny z Dylewa sprzedają po 30 kóp gr posp. swe części w Szczytnie, które odziedziczyli po Krystynie [z Gozdowa, zm. 1382/1383] wdzie czer., wuju Anny, a dziadku Jana, Krystynowi z B. jako bliższemu (PP 6 nr 434); 1444 → p. 4; 1447 Piotr z B. kupuje od Jana Mżurki ze Śladowa i Zygmunta z Gozdowa pr. bliższości do Wiadrowa i Rempina (MK 335, 135v); 1453 Piotr, Paweł, Wydżga i Mikołaj z B. dzielą dobra; Piotr otrzymuje Szczytno oraz na 40 lat 3 wł. w B. z kmieciami Miklaszem, Dzyago [?] i Janem wójtem, z siedliskiem gumna i chyczą zagr. Gromka oraz z wszystkimi pożytkami z B., z wyjątkiem pr. sprzedaży ryb łowionych dla siebie i z pr. mielenia w młynie bez oddawania miary; Paweł i Mikołaj otrzymują resztę B., a po 40 latach otrzymają cz. i uprawnienia Piotra; Wydżga otrzymuje Rempin (MK 4, 13); 1453 Wydżga z B. h. Gozdawa (MZH nr 89); 1458 Dadźbog z B. zostaje pozwany przez książąt Konrada III z braćmi i ks. Barbarę za odmowę przyjęcia pieniędzy, w których trzyma wieś książ. Stara Warka (Warsz. 3, 425-426; Sobol 23; Sobol.mps 314); 1472 bracia Paweł i Mikołaj z B. za zgodą swych żon Małgorzat sprzedają z pr. odkupu czynsz roczny 5 grz. gr w półgr z B. za 50 kóp gr w półgr Stachnicy wd. po Kumie mieszcz. warsz. (MK 9, 13); 1472 Piotr z B. i Szczytna zamienia dobra Szczytno i wsie tamże lokowane, Szczytno, Łaziska i Przetokę, z Jakubem z Mińska kaszt. czer. na Falenicę i Grabie z młynem Tracz (MK 5, 167); 1474 Jan Wigand z Obór zobowiązuje się Piotrowi z B. skierować pół rz. Jeziory poniżej swej sadzawki i młyna przez dobra Jeziora aż do B., a drugą połowę rz. skierować ma między Jeziorę i Obory aż do Wydrzej Kłody (MK 32, 154); 1475 Mikołaj Bielawski (ZR nr 1445); 1476 Paweł z B. sprzedaje rolę w Nowej Warszawie za 3 kopy i 52 gr (ŁawWN nr 805); 1478 bracia Paweł i Mikołaj z B. sprzedają Krystynowi z Osuchowa kaszt. raw. części w Rempinie i Wiadrowie (MK 5, 74v); 1476! [1479] ks. Konrad III zwalnia od prac przy grodach szlachtę ziem czer. i liw., w tym Mikołaja Bielawskiego z Grabi i jego kmieci w dobrach Grabie i Falenica z przynależnościami w pow. czer. (Lub. nr 236; dok. wpisany 1479 do metryki książ.); 1479 ks. Bolesław V nadaje pr. nieodpowiednie i zwolnienie od kar sąd. Pawłowi i Mikołajowi z B. (MK 9, 112); 1494 Jan Rakowski mąż Anny c. Pawła Leszczyńskiego daje 1 wł. w Rakowie [z. wysz.] synom zm. Krystyna z Osuchowa kaszt. raw., synom zm. Jana Mżurki z Gawłowa kaszt. soch., synom Piotra z Niździna i Mikołaja z B. w zamian za pr. bliższości do Zaborowa Małego po Pawle Leszczyńskim; zamianę tę odwołuje Jan z B. jako bliższy (MK 18, 76v); 1495 Jan z B. daje Róży c. zm. Pawła Leszczyńskiego, ż. Stanisława Dawidowskiego wieś Sulimów w z. bełs. z dopłatą 600 kóp w półgr w zamian za cz. Zaborowa Małego (MK 18, 78); 1498 Jan syn zm. Pawła z B. i Mikołaj syn zm. Krystyna z Jeziory sprzedają swe pr. bliższości do Zaborowa Małego po cc. zm. Pawła Leszczyńskiego: Annie ż. Jana Rakowskiego stolnika soch., Barbarze ż. Jana Myczowskiego i Róży ż. Stanisława Dawidowskiego za 100 kóp gr w półgr mężom tychże córek, a Mikołaj Jezierski zaręcza spokój ze strony braci rodzonych Jana i Krystyna (MK 9, 219); 1500 Jan z B. z ż. Katarzyną z Głoskowa sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny z B. z folwarkiem na rzecz ołtarza NMP, ŚŚ. Stanisława, Mikołaja i Barbary w koleg. warsz. (MK 18, 115v); 1501 przy podziale dóbr B. Jan Bielawski syn zm. Pawła otrzymuje folw. z rolami oraz kmieci, jego stryj Mikołaj dostaje role folw. i pr. założenia sadzawki zaczynając od ogrodów swych kmieci w górę do swego dworu, zaś w/w Jan może założyć sadzawkę poniżej lub powyżej mostów bielawskich (MK 18, 254); 1506 Katarzyna c. zm. Wojciecha z Głoskowa wd. po Janie Bielawskim i jej dzieci Michał i Anna (MK 18, 254); 1512 Piotr pleb. i dz. ze Służewa zapisuje Jakubowi Bielawskiemu synowi zm. Mikołaja z B. dług pod zastaw swej cz. Służewa (MK 32, 70v); 1520 Jakub Bielawski syn zm. Mikołaja uzyskuje potwierdzenie przepadku w/w cz. Służewa (MK 32, 70v); 1520 Jakub syn Mikołaja z B., ż. Małgorzata Jeżewska z Woli Jeżewskiej (Bon. 1, 214 wg MK 32, 69 i MK 60, 115; → p. 7); 1521 Michał syn zm. Jana z B. sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny z B. Andrzejowi Gomołce altaryście warsz. (MK 32, 105); 1523 Jakub z B. zawiera ugodę z Zawiszą z Kondrajca i Chabdzina o rz. Jeziorę, która ich rozgranicza; Jakub zgadza się, by Zawisza skierował wodę ze starego łożyska rz. Jeziory do swego młyna i doprowadził groblę do brzegu Jakuba, a dalej skierował wodę w stare łożysko przed groblą Jakuba, czyli przed upustem, gdzie Jakub ma tę wodę skierować do jez. leżącego pod Okrzeszynem; upust ma być k. starej grobli niedaleko Wydrzej Kłody (MK 32, 153); 1525 Jakub z B. z ż. Małgorzatą sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny z B. Małgorzacie Stańczykowej z Warszawy na wzniesienie ołtarza w koleg. warsz. (MK 41, 16v-17); 1526 ks. Anna [Konradówna] potw. przywileje dziedzicom z Ruśca, Nadarzyna, Służewa i Jakubowi Bielawskiemu z B. oraz zwalnia ich wsie od wszelkich poborów z wyjątkiem wojennych, które ustanowi księżna z radą i posłami ziemskimi i na które udzieli zgody szlachta z księstwa (MK 41, 151v); 1528 w B. 9 wł. os. (ASK I 27, 712v); 1555 Brykcjusz Bielawski uzyskuje wpis przyw. ks. Janusza I z 1387 (Warsz. 41, 61-61v); 1563 Erazm Bielawski z B. [syn Michała], h. Gozdawa (MH 9, 7); 1580 pobór od 8 wł. os. w 2 działach (ŹD 262); 1790 B. z młynem (TarDym); XIX w. wieś Bielawa 728 mr., folw. 983 mr., tj. razem 57 wł. (SG 3, 578; SG 15/1, 137; por. Małc. 199).

4. 1444 ks. Bolesław IV daje Piotrowi, Pawłowi, Wydżdze i Mikołajowi z B. pr. niem. [brak informacji o wysokości czynszu książ.] na ich dobra w B. i w Szczytnie (MK 3, 303v); 1479 ks. Bolesław V nadaje pr. chełm. na B. uwalniając kmieci od wszystkich czynszów książ. (MK 9, 112).

5. 1436 Stanisław bp pozn. stwierdza, że chociaż jego poprzednik Andrzej syn Łaskarza przyłączył B. do par. w Powsinie, to pleb. z Milanowa pobiera bezprawnie kolędę i świętopietrze; bp przyłącza B. do par. powsińskiej ze wszystkimi prawami par. (Knap.mps 517-520); 1603 rektor szkoły w Milanowie pobiera dzies. z B., a rektor szkoły w Powsinie również ma dochód z B. (ŁOp. 3, 339).

6. 1313 Krystyn z B. wda czer. (PP 5 nr 827; NKDMaz. 2 nr 138); 1387-1411 Świętosław Mżurka z B. h. Gozdawa: 1387 kuchmistrz ks. Janusza I (Warsz. 41, 61-61v), 1395 kuchmistrz króla Władysława Jagiełły (AGZ 3 nr 60), 1411 Święszek dworzanin ks. Siemowita IV (ZDPł. 2 nr 735, fals.; ZDM 4 nr 1236 n.), zm. a. 1421 (Wilska 124); 1493 Jakub syn Mikołaja z B., 1502 Stanisław syn Pawła z B., studenci Uniw. Krak. (MUK 1 nr 93e/229, 1502e/119); 1511 Maciej Fałkowicz z B. krawiec przyjęty do pr. miej. Nowej Warszawy (PrzyjęciaNW nr 442).

7. SG 3, 578; SG 15/1, 137; Enc. Warszawy 65 (bez identyfikacji z dzisiejszą Bielawą); Bon. 1, 214-215: Bielawscy h. Jelita! [Gozdawa]; K. Pacuski, O rodzie Gozdawów na Mazowszu w XIV-XV wieku i jego tradycji, w: Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, Warszawa 1991, s. 655-665; PacMożn. 81-90.