(1391 Chotomow, Chothomowo) 11,5 km na SEE od Nowego Dworu.

1. 1418 n. distr. warsz. (Lub. nr 57); 1476 z. warsz. (MK 9, 65v); 1580 pow. warsz. (ŹD 265); 1391 par. Ch. (AVPł. 276, 406); 1530 par. Ch. w dek. nur. diec. płoc. (AECPolt. 389).

2. 1527 poświętne plebańskie → p. 5.

3. Włas. duch. – bpa płoc. 1418, 1460, 1476, 1488 Ch. wieś stołu bpa płoc. (Lub. nr 157; Ep. 5, 106v; MK 9, 65v; Ep. 10, 624); 1493 → p. 5; 1517 Wawrzyniec Ganiewa włodarz w Ch. (PułtTest. 1, 476); 1580 pobór od 5 wł. os., 1 kowala (ŹD 265); XIX w. wieś 20 wł., folw. 12 wł. (SG 15/1, 325).

4. 1418 Jakub bp płoc. nadaje pr. chełm. na Ch., Jabłonnę, Janowo i Radziszewo z czynszem z Ch. po 25 gr pras.; wójtostwo czyli sołectwo w tych 4 wsiach z 3 wł. wolnymi w Ch. dostaje szl. Dobiesław z Grzegorzewic; rajcy! i ławnicy będą wybierani wg pr. chełm.; wójt dostaje pr. łowienia ryb małymi sieciami we środy, piątki i soboty w jeziorze w Janowie; Ch. ma dostarczać 1 kopę suchych pni i 4 wozy drew z 1 wł., poza tym ma dostarczać do [bpiej części] Czerwińska pale na jaz w Piaskach [nad Wisłą] (Lub. nr 157); 1418 Dobiesław wójt z Ch. z ż. Małgorzatą (ŁawWN nr 15); 1460 Abraham z Pasikoni sędzia ziem. soch. sprzedaje wójtostwo w Ch. szl. Jakubowi z Gołymina (Ep. 5, 106v); 1476 bracia z Grąbczewa ksiądz Marcin pleb. w Naruszewie, Andrzej i Wawrzyniec zamieniają z Mikołajem z Gadowa swe wójtostwo w Ch. i 1 płosę w Grąbczewie na cz. w Omięcinach dodając 40 kóp gr w półgr i konia wart. 10 kóp gr (MK 9, 65v); 1478 uczc. Mikołaj wójt z Ch. (Ep. 13, 177v); 1478 szl. Mikołaj z Gadowa wójt z Ch. odebrał w imieniu swej siostry Małgorzaty ż. Wojciecha z Karniewa 4 brogi [zboża] wartości 8 kóp gr wraz z 2 kopami gr w półgr i 13 gr od discr. Jakuba z Komorowa kościelnego w Karniewie (Ep. 13, 154v); 1479 szl. Mikołaj wójt z Ch. (Ep. 13, 214v); 1485 tenże Mikołaj, nie mogąc zadośćuczynić służbom z wójtostwa, wyznacza na swego zastępcę na 10 lat prac. Wawrzyńca z Ch. swego zięcia (Ep. 10, 407); 1488 uczc. Mikołaj Gadowski wójt z Ch. sprzedaje wójtostwo z 3 wł. roli w Ch. za 37 kóp gr szl. Jakubowi Gorznemu z Białejłęki (Ep. 10, 624); 1488 Wawrzyniec kmieć z Ch. zrzeka się posiadania [zastępstwa] wójtostwa w Ch., do czego był zobowiązany na okres 10 lat z coroczną opłatą 1 kopy gr swemu teściowi uczc. Mikołajowi Gadowskiemu (Ep. 10, 625); 1493 → p. 5; 1509 Anna c. Adama z Zalesia, ż. szl. Stanisława wójta z Ch. (Paw. 121); 1517 Stanisław wójt z Ch. (PułtTest. 1, 476).

5. 1391 oficjał płoc. Jan Włodkowic w sprawie między Marcinem Dyrdykulą pleb. z Ch. a Świętosławem prep. z Wieliszewa ustala zasięg nowej par. w Wieliszewie (AVPł. 276, 406); 1398 oficjał płoc. Stanisław syn Jaszczołda potw. ten wyrok (BOZ 70, 121-127); 1418 pleb. w Ch. pobiera dzies. snopową z Jabłonny, z włók wójt. i kmiecych w Ch. oraz od kmieci z Janowa i Radziszewa po 1 korcu zboża z 1 wł. (Lub. nr 157); 1436-43 Fał z Góry pleb. w Ch. (AGAD perg. 6609; BOZ 70, 187; MK 3 k. 190v, 290v-291; MK 4, 79v-80); 1450 Florian pleb. w Ch. (Ep. 5, 45v); 1462 pleb. w Ch. ustanawia pełnomocnika (Ep. 9, 36v); 1463 szl. Marcin Psuciński jest winien pleb. z Ch. 5 kóp gr tytułem dziesięciny (Ep. 9, 71); 1464 Falisław pleb. w Ch. pozywa o dzies. folw. z Olszewnicy Sędkę wd. [po Dobrogoście z Nowego Dworu kaszt.] warsz. (Ep. 9 k. 104v, 105v, 112); 1464 Falisław pleban z Ch. jest winien panu Poddębkowi wójtowi pułtuskiemu 5 kóp gr za sukno (Ep. 9, 159v); 1464 discr. Maciej z Zakroczymia wikariusz z Ch. (Ep. 5, 144); 1467 prac. Mikołaj z Dziekanowa pozywa Falisława pleb. w Ch. (Ep. 9, 219v); 1467 Jan Pustosza z Warszawy odebrał od Falisława plebana w Ch. 2 kopy groszy, które ten był mu winien za trzodę (Ep. 9, 220); 1477 Grzegorz wikariusz z Ch. pozywa pleb. Falisława o to, że nie dał mu dzies. wart. 2 kóp gr, 5 gr kolędy, 1/3 z dwóch wigilii i konia wart. 1/2 kopy gr (Ep. 13, 104); 1478 tenże Falisław pleb. w Ch. pozwany przez uczc. Sebastiana z Łomny o pewną kwotę pieniędzy (Ep. 13, 174); 1478 discr. Paweł z Dziekanowa były nauczyciel z kościoła w Ch. pozywa uczc. Świętosława z Dziekanowa, który pobił go przyszedłszy do szkoły (Ep. 13, 191v); 1481 Jan pleb. w Ch. i Stanisław altarysta pułt. zamieniają się beneficjami (Ep. 11, 18v); 1484 Jan pleb. w Ch. zeznaje, że pozwał Jakuba pleb. w Czyżewie w imieniu uczc. panny Barbary, c. Doroty zw. Lubuszka z Pułtuska (Ep. 10, 348); 1485 szl. Paweł z Psucina toczy proces o dzies. z Psucina z Janem pleb. w Ch., który ustanowił swoimi pełnomocnikami księdza Tomasza oraz discr. Macieja z Mieczyna (Ep. 11, 110-111); 1486 Jan z Proboszczewic pleb. w Ch. zrzeka się tego kościoła (Ep. 11, 489); 1487 szl. Marcin z Psucina jest winien Janowi pleb. w Ch. 6 fl. (Ep. 11, 276v); 1488 Piotr bp płoc. przywraca kościół Janowi byłemu pleb. w Ch. (Ep. 10, 574-575); 1489 Jan pleb. w Ch. ustanawia swoim pełnomocnikiem discr. Macieja z Łowczewa kapelana kurii biskupiej (Ep. 10, 673); 1489 Piotr bp płoc. orzeka w sporze o dzies. z Psucina między szlachtą z Psucina a pleb. z Ch. (Ep. 10, 693); 1491 Jan z Proboszczewic pleb. w Ch. zrzeka się tego kościoła (Ep. 15, 209v); 1493 mgr Serafin kan. warsz., pleb. w Ch. żąda od prac. Jakuba wójta w Ch. i od jego kmieci oddawania sepów tak, jak czynią to kmiecie bpa w Ch.; wójt broni się, że już oddaje plebanowi dzies. snopową; Piotr bp po zbadaniu przyw. wójta uwalnia go od sepów, ale nie od dzies. konopnej (Ep. 15, 168); 1514 Jakub Bojanowski pleb. w Ch. nie może na razie zapłacić 56 gr za sukno mieszcz. pułt. Maciejowi Darmopychowi (Ep. 7, 238); 1514 tenże Jakub zwalnia swego wikariusza discr. Leonarda z Jaskółowa za opieszałość i zatrzymuje jego dzies. przez włodarza i ławników z Jabłonny (PułtTest. 1, 207-208); 1514 tenże Jakub zrzeka się kościoła w Ch. (Ep. 2, 59); 1517 Wojciech [z Prusinowic?] pleb. w Ch. (PułtTest. 1, 305); 1517 kmieć Andrzeja Psuckiego, u którego była złożona dzies. z Psucina dla Wojciecha pleb. w Ch., przywiózł na rozkaz Andrzeja beczkę piwa plebanowi do jego dworu, a dla pleb. przywiózł inną z Zakroczymia (PułtTest. 1, 307); 1521 prac. Stanisław Skrzydło z Ch. świadek Wawrzyńca ministra szkoły w Ch. przeciw Marcinowi Wszołkowi rządcy (factor) z Jabłonny, który w karczmie w Ch. wyzwał „chodzić [w] zapasy” tegoż Wawrzyńca magistra i Stanisława wiceministra z Ch. (Ep. 204, 63v); 1527 świadkowie Wojciecha pleb. w Ch.: discr. Jan pomocnik (coadiutor) z Ch. i uczc. Marcin z Ch. kmieć wójta zeznają, że prac. Stanisław Pursza z Ch. i Jan Pursza z Krubina napadli zbrojnie na dom kmiecia na plebańskim poświętnym w Ch.; Stanisław Pursza skarżył się staroście z Jabłonny, że pleb. niesłusznie go ekskomunikował za sprawą kobiałek, które pleb. otrzymywał (Ep. 204, 333-333v); 1530 Wojciech pleb. z Ch. przysięga, że dochody jego wynoszą 12 kóp gr, z których 2 kopy daje wikariuszowi, a rektor [szkoły] ma 1 1/2 kopy (AECPolt. 389); 1775 kośc. drewn., patronatu bpów płoc., ma 3 ołtarze; uposażenie: 3 poddanych oraz komornicy, znaczny obszar gruntów częściowo zarosłych borem i nieurodzajnych oraz dzies. (Mat. 8, 11-27); XIX w. włas. poproboszczowska 313 mr. [ok. 10 wł.] (Małc. 188).