(1381 Czirnecouo, 1420 Czirnyekovo, 1443 Czirnyakowo, 1502 Czirnyakow, Czerznyakowo, Czyernyakowo, 1525 de Czyrnyakowa) 6 km na SSE od Starego Miasta Warszawy, dziś północno-wschodnia cz. Mokotowa, dzielnicy Warszawy.
1. 1419 n. distr. warsz. (KBR s. 362, nr 108; Wp. 5 nr 312); 1526 pow. warsz. (ASK I 27, 449v); 1580 par. Solec (ŹD 262).
2. 1381 gran. Solca z Cz. ma zostać dopełniona (NKDMaz. 3 nr 278); 1446 Cz. graniczy z Siedlcem (MK 3, 330v; → p. 3); 1468 wł. w Cz. k. granic Milanowa [dziś Wilanów] i Służewa z przylegającymi do niej zbytkami Gorzeszewo aż do topoli; okręg roli od Wisły do łąki k. drogi do Solca, łąka zw. Dziana Olsza (MK 5, 89v); 1471 łąka w Cz. leży między Grabownicą [zarośla]; włóki ciągną się od młyna i sadzawki, leżą k. mostku (MK 5, 152v); 1502, 1505, 1580 → p. 3.
3. Włas. szlach. 1419-33 Hincza Czedlicz → p. 6; 1419 ks. Janusz I potw. sprzedaż Cz., Czarnowa, Miłoszyny i Kątów przez Helenę wd. po Janie Słące z Cz. oraz jego cc. Małgorzatę i Annę za 800 kóp gr pras. panu Hinczy Cedlicowi z Nowej Cerkwi (Wp. 5 nr 312); 1419 tenże ks. potw. zrzeczenie się pr. bliższości do Cz. ze strony Świętoszka syna Andrzeja z Godkowa [z. raw.] i innych krewnych na rzecz Henryka z Nowej Cerkwi podkom. warsz. (Wp. 5 nr 302, 312); 1420 tenże ks. uwalnia od płacenia kar sąd. tegoż Hinczę Cedlica i jego potomstwo (Wp. 5 nr 321); 1420 Henryk Cedlic (MK 3, 67v); 1424 kmieć z Kalenia zastawia sieci w borze Hinczy podkom. warsz. (Warsz. 1, 125v); 1433 [Hincza] Celic! (Warsz. 2, 179); 1433 kmieć przenosi się z Milanowa [dziś Wilanów] do Cz. (Warsz. 2, 196); 1443 Stachna c. zm. Wojciecha z Głoskowa, ż. Pełki Kołmasza z Jesówki oraz Dorota ż. Hinczy z Cz. zeznają, że Wojciech z Głoskowa zadośćuczynił swej siostrze Stachnie za dobra (MK 4, 80); 1446 ks. Bolesław IV potw. ugodę o granice wsi Siedlec kap. warsz. i Cz. wsi Hinczy dz. w Cz.; woda ze stawu w Siedlcu ma nie być zatrzymywana przez dziekana warsz.; jeśli wyleje na łąkę zw. Wierzchowska ku Starej Warszawie, obie strony mają naprawiać tamę (MK 3, 330v; BJ 8057 IV, 215; KBR s. 367, nr 126); 1453 Jan Łoski sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny 8 grz. z połową Łosia i młyna w pow. warsz. za 100 grz. Hinczy z Cz.; bracia Piotrz Warpęs i Jan z Gniejewic sprzedają z pr. odkupu czynsz roczny z Woli Gniejewskiej Hinczy z Cz. (MK 4, 15v); 1458 Hincza z C. pozwany przez Piotra Gośniewskiego z Szop odpiera, że ma pr. odpowiadania tylko przed samym ks., które to pr. przysługuje mu [też] na Śląsku (Warsz. 3, 382a); 1466 [kmieć] Maciej Brudek z Cz. [później ławnik Nowej Warszawy] kupuje rolę i folw. pod Nową Warszawą za 4 kopy gr w półgr (ŁawWN nr 681-684); 1468 Andrzych czyli Hincza z Cz. sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny 6 grz. gr w półgr z Cz. za 60 kóp gr w półgr Marcinowi Nasirowskiemu kan. warsz., a po jego śmierci prepozytowi szpitala Ś. Ducha w Czersku (MK 5, 103v); 1468 Henryk syn zm. Hinczy Celica z Cz. daje 1 wł. w Cz., „okręg” roli i łąkę Janowi z Cz. synowi Nikla; włókę tę zm. Celic dał niegdyś Niklowi (MK 5, 89v; MK 60, 120); 1469 Hincza z Cz. i jego ż. Dorota, c. Andrzeja ze Strzałkowa (MK 5, 118); 1471 Hincza Cedlic z Cz. daje z racji służby swemu br. stryjecznemu szl. Mikołajowi z Łomnic 3 wł. w Cz. i 1 wł. w Czarnowie z pr. połowu ryb we wszystkich błotach i jeziorach z wyjątkiem Wisły, Starej Wisły, jez. pod dworem, jez. Gostomia i jez. k. Czarnowa, a także lasy Kąty pod warunkiem, że Mikołaj tej darowizny nie odsprzeda drożej niż za 80 kóp gr i to jedynie Hinczy albo jego następcom; unieważniono dawny dok. dla Hinczy na Cz. jako niekorzystny dla Mikołaja (MK 5, 152v); 1475 Hincza z Cz. ugodził się z Mikołajem Bielawskim o kmiecia Łagodę z Cz. (ZR nr 1445); 1479 Hincza z Cz. z ż. Dorotą sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny 2 kóp gr w półgr z Cz. i Czarnowa za 25 kóp gr w półgr sław. Ulrychowi mieszcz. i rajcy warsz. (MK 9, 115v); 1480 Piotr z Cz. sprzedaje swą rolę w Nowej Warszawie (ŁawWN nr 889); 1482 Nikiel Cedlic z Cz. sprzedaje dziedzictwo czyli dąbrowę Kąty, daną mu przez Hinczę Czerniakowskiego, Janowi z Radzymina kaszt. warsz. za 120 kóp gr w półgr (MK 5, 205v); 1491 Hincza z Cz. zapisuje cc. Annie, Katarzynie i Helenie po 333 kopy oraz po 20 kóp w półgr na swoich dobrach Cz., Czarnowo, Miłoszyna i na przewozie przez Wisłę (Warsz. 6, 845);
1502 cc. zm. Hinczy z Cz. dzielą się dobrami Cz., Czarnowo i Miłoszyna; Helena ż. Walentego Osuchowskiego dostaje siedlisko i stary dwór w Cz., 9 1/2 wł. z 4 zagr. z ogrodami i „grodzią”, gdzie są rybniki, 1/2 folwarku z łąkami i lasem zw. Łęg, który leży nad jez. k. starego dworu aż do Wisły k. granic Milanowa [dziś Wilanów], do lasu zw. Trute ze zbytkami w Cz.; Anna ż. Zygmunta Łaszewskiego dostaje 1/2 folwarku, 9 1/2 wł. z 3 zagr. i z ich łąkami, 2 łąki zw. Bdzylowska i Połtorowska oraz 1 wł. zw. Brutkowska z ogrodami i łąkami, która przeznaczona jest na dwór w środku wsi Cz.; siedlisko w końcu wsi idąc do starego dworu k. szl. Nikodema czyli Nisioła naprzeciwko grodzi, którą ma Helena, ma mieć Anna, jak również ogród w polu zw. Siedliska, las czyli Łęg Czerniakowski, las Koło za Wisłą naprzeciw Czarnowa, z zaroślami k. granic Zastowa i Gocławia, poza tym sadzawkę w końcu wsi naprzeciw gościńca; obie siostry podzielą się barciami z Cz., Czarnowa i Miłoszyny oraz młynami na Wiśle i sadzawką za wsią Cz. (MK 18, 131-131v); 1502 spór między Heleną dz. z Cz. a szl. N.N. z Jaćwiąska (Warsz. 8, 577; Sobol.mps 324); 1502 spór między przewoźnikami z Tarchomina i Cz. a przewoźnikiem warsz. o przeprawianie przez Wisłę kupców i woźniców (MK 18, 143v; Warsz. 4, 262); 1502 Helena c. zm. Hinczy z Cz. sprzedaje za zgodą swej siostry Katarzyny zakonnicy połowę Cz., połowę Czarnowa, połowę Miłoszyny i połowę przewozu na Wiśle Mikołajowi Milonowskiemu z Raszyńca (MK 18, 151v); 1503 Mikołaj Milonowski z ż. Małgorzatą właściciele Cz. zapisują Andrzejowi synowi zm. Jakuba z Zabłotni 200 kóp gr w półgr pod przepadkiem dąbrowy Zacięciwie, leżącej na obu brzegach rz. Cięciwy k. granic dóbr Łęka, Kaleń i Ręczaje (MK 18, 166v);
1505 Mikołaj Czerniakowski toczy spór o przewóz warsz. z Michałem Michną mieszcz. warsz. (ZR nr 2011); 1506 Anna c. zm. Hinczy z Cz., ż. Zygmunta z Łaszewa kaszt. rac., sprzedaje za zgodą swej siostry Katarzyny zakonnicy połowę Cz., Czarnowa, Miłoszyny i przewozu na Wiśle Mikołajowi Milonowskiemu z Raszyńca (MK 18, 253); 1506 Maciej z Nieksyna kan. warsz., pleb. w Raszyńcu wwiązany w cz. Raszyńca Mikołaja Milanowskiego z Cz. z młynem i sadzawką (Tarcz. 5, 67v); 1511 Mikołaj Milanowski z Cz. sprzedaje Raszyniec Andrzejowi synowi zm. Jakuba Zabłockiego za 300 kóp gr w półgr i za 3 wł. lasu w Kaleniu k. granic Targowskiej Rudy z obu brzegami rzeczek Długa i Cięciwa (MS 4 nr 6517); 1517 Małgorzata wd. po Mikołaju z ss. Stanisławem i Janem Czerniakowskimi sprzedają z pr. odkupu czynsz roczny z Cz., Czarnowa i Miłoszyny kapitule warsz. (MK 32, 2v); 1518 ss. zm. Mikołaja z Cz. przysięgają, że ich ojciec z 50 kmieciami nie przekopał grobli w Targowskiej Rudzie (ZR nr 2237); 1526 w Cz. 16 wł. os. (ASK I 27, 449v); 1527 Ossów należy do panów Czerniakowskich (ZR nr 2348); 1527 Jerzy „urzędnik” Czerniakowkich [w Ossowie] (ZR nr 2380); 1530 Jan Czerniakowski wykupuje czynsz roczny 6 grz. sprzedany w 1468 (MK 5, 103v); 1531 Jan Czerniakowski syn zm. Mikołaja Milanowskiego z Cz. otrzymuje nowy przyw. na dobra Zacięciwa i Zagościńce (MS 4 nr 5828); 1539 wypis dok. sprzedaży Cz. z 1502 na prośbę Jana Czerniakowskiego (MS 4 nr 6495); 1563 Jan, Mikołaj i Stanisław ss. Nikodema Czerniakowskiego h. Łada z Cz. (MH 9, 7); 1580 pobór od 8 1/4 wł. os. w 2 działach, 4 zagrodnicy z rolami, młyn o 1 kole i młyn spustoszały (ASK I 28, 355v; ŹD 262) XIX w. wieś 21 wł., folw. 28-32 wł. (SG 1, 818; Małc. 200).
4. 1419 pr. chełm. z czynszem książ. po 6 gr [pras.] z wł. os. (Wp. 5 nr 312); 1526 czynsz z Cz. po 9 gr z 14 wł., z 1 wł. czynsz pobiera dziedzic na 1 włócznię [kopię], a 1 wł. wzięta jest na folw. (ASK I 27, 449v).
6. 1417 Stanisław z Cz. student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 17/084).
1419-33 Hincza (Henryk) Czedlicz [Zedlitz] z Nowej Cerkwi [dziś Nowy Kościół k. Świeżawy na Śląsku], Cz. i Czarnowa, podkom. warsz. (PacSpis; Wilska 92).
1427 ks. Janusz I przebywa w Cz. (PP 5 nr 452).
1477 Mikołaj Zioło z C., 1482 prac. Szczepan z C., przyjęci do pr. miej. Nowej Warszawy (PrzyjęciaNW nr 1, 85); 1525 Maciej Brudek słodownik z Cz. przyjęty do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 337).
7. Bon. 3, 366; SG 1, 818; Małc. 200; Enc. Warszawy 123.