DZIEKANOWO

(1407 Dczekanowo, Dzecanowo, Dziekanowo, 1523 Dzekanoff) 17 km na NW od Starego Miasta Warszawy, dziś Dziekanów Polski.

1. 1407 distr. warsz. (ADP perg. 141); 1580 pow. warsz., par. Łomna (ŹD 266).

2. 1407 jez. Bartochowo w Dz. (ADP perg. 141); 1419 granica dóbr Wojcieszyn i Koczargi z dobrami Piotra z Wierzuchowa idzie za brodem truskawskim [potem rejon wsi Truskaw] i dochodzi do węgła Dz. [k. Sierakowa] (BOZ 70, 206-207); 1456 bór w Dz. i Wola [osada nowo lokowana, tamże?] (ZR nr 1047); 1490 węgieł graniczny dóbr Dz., Kiełpino i Wierzuchowo Pruskie leży obok gościńca [zakr.] idącego do Dz. (Warsz. 6, 631); 1504 pół wyspy Choszczna [na Wiśle] należy do Dz. (ACapPloc. 50, 61v-62v); 1505 las i bór w Dz. (ACapPloc. 50, 64v); 1509 wyspy na Wiśle w Dz.: Choszczyna, Jagodna i Plebaniec (ACapPloc. 50, 97v); XVIII w. w skład dóbr Dz. wchodzi też Sieraków z przyległą częścią Puszczy Kampinoskiej (RegDiec. 700; TarDym.).

3. Włas. duch. – dziekana kapituły katedralnej płoc. 1407 wieś Dz. posiada Stanisław dziekan i oficjał płoc. (ADP perg. 141); 1424 szl. Lenard rządca w Dz. (Warsz. 1, 140v); 1456 bór w Dz. należy do ks. Janusza [Hurki] dziekana płoc.; Mikołajowi z Woli [?] poddanemu tegoż zabrano tamże 4 konie i 2 siekiery (ZR nr 1047); 1461 Jan z Dz. kupuje dom w Nowej Warszawie (ŁawWN nr 542); 1467 kmieć Mikołaj z Dz. (Ep. 9, 219v); 1474 służebnik szl. z Kiełpina wyrąbał w dobrach Dz. ks. Janusza [Hurki] 12 wozów bierwion i przywiózł do dworu w Kiełpinie (ZR nr 1436); 1482 prac. Stanisław z Dz. syn Mielocha kupuje 1/2 mr. roli z domem w Nowej Warszawie za 1 kopę gr (ŁawWN nr 954); 1503 czeladź z Dz. Mikołaja z Mirowic dziekana płoc. napadła na Suchocin Nowodworskich i uprowadziła stamtąd do Dz. zranionego sługę (Ep. 16, 181-181v); 1504 rozjemcy odnawiają ugodę między posiadaczami Jabłonny a Dz. zawartą przez bpa płoc. Wincentego i dziekana płoc. Mikołaja z Mirowic; wyspa Choszczna od dawna należała do dziekana, ale należy do niego w 1/2 od strony Kiełpina, a do bpa płoc. w 1/2 od strony Radziszewa, co zostało mu przysądzone; starcy obu stron wskazali rów dzielący tę wyspę jako graniczny (ACapPloc. 50, 61v-62v); 1505 kap. płoc. po rewizji dóbr Dz. [trzymanych] przez Michała z Prażmowa prep. płoc. nie pozwala mu na [dalsze] wycinanie lasu i boru w Dz. aż do następnej kap. generalnej, a drzewo może dostarczać jedynie do folw. Dz., lecz nie do Płocka albo innych folw.; Michał protestuje, że Dz. nie podlega jurysdykcji kap. płoc. (ACapPloc. 50 k. 64-64v, 65v); 1505 Mikołaj z Mirowic dziekan płoc. posiadacz Dz. (ACapPloc. 50, 68v); 1509 tenże Mikołaj dziekan daje 3 wyspy na Wiśle [→ p. 2], należące do dóbr Dz., bpowi płoc. (ACapPloc. 50, 97v); 1532 pobór od 4 wł. os. (ASK I 27, 433); 1580 pobór od 18 1/2 wł. os. (ŹD 266); XIX w. Dz. wieś 546 mr. [18 wł.], dobra Dz. z Sadową [bez Sierakowa] ok. 83 wł. (SG 2, 272; Małc. 193), Sieraków 642 mr. [ponad 21 wł.] (SG 10, 580).

4. 1407 Jakub bp płoc. na prośbę Stanisława [syna Jaszczołda z Miszewa Murowanego] dziekana płoc. ustanawia wójtostwo czyli sołectwo we wsi Dz., która został przeniesiona na pr. chełm. przez poprzedników obecnego dziekana, lecz brak było wójta; wójtostwo z 3 wł., karczmą i jez. Bartochowo kupuje szl. Mikołaj z Radzikowa, zobowiązany do służb wobec dziekana podobnie, jak czynią inni wójtowie w dobrach kościoła płoc.; będzie sprawował sądy wraz z ławnikami; wójt nieposłuszny i uciążliwy dla mieszkańców utraci wójtostwo; za wł. wykarczowaną otrzyma 5 kóp gr, za nie wykarczowaną 2 1/2 kopy gr (ADP perg. 141); 1425 szl. Wysław (Wyszek) wójt z Dz. (Warsz. 1 k. 162, 165); 1488 szl. Mikołaj wójt z D. (Warsz. 6, 241); 1505 Michał z Prażmowa prep. i dziekan płoc. ma wykupić wójta z Dz. zgodnie z postanowieniem kap. płoc. dotyczącym wójtostw w jej dobrach (ACapPloc. 50, 65v); 1505 Mikołaj z Mirowic dziekan płoc. wykupuje wójtostwo z 3 wł. w swej wsi Dz. i włącza je do dóbr kap., a w zamian chce otrzymać dożywotnie zaopatrzenie wg dawniejszej ordynacji, płacąc corocznie 3 kopy gr [kapitule] (ACapPloc. 50, 68v).

6. 1461 Jan, 1482 Stanisław syn Mielocha kupują domy w Nowej Warszawie → p. 3; 1481 Wawrzyniec krawiec z D., 1486 opatrz. Mikołaj syn Rzwy! z D., 1489 Jan kowal syn Piotra Strzesza z D., 1499 Hanno Yesh [Jan Jeż] z D., przyjęci do pr. miej. Nowej Warszawy (PrzyjęciaNW nr 79, 162, 217, 339); 1523 Maciej Kopaczewicz z Dz. stelmach przyjęty do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 275; RadWS 607).

7. K. Pacuski, Dobra Dziekanów do schyłku XVIII w., w: Dawne Łomianki, s. 59-72.