GÓRA

(1313 Gora, Gorra) 4,5 km na NE od Nowego Dworu.

1. 1448 n. distr. warsz. (MK 4, 84v); 1526 pow. warsz. (ASK I 27, 452v); 1580 par. Okunino (ŹD 258).

2. 1416 dobra G. graniczą z Okuninem i połową rz. Narwi przynależną do Okunina (AGAD perg. 166; BOZ 70, 74; MK 3, 111v); 1477 rz. Narew sięga gran. G. (Zakr. 13, 36); 1502 rz. [Narew] → p. 3; 1535 las Podłubek w G. k. granic Koła i lasu okunińskiego (Zakr. 32, 574v).

3. Włas. szlach. 1313 Mrokota z G. śwd. dokumentu książ. (NKDMaz. 2 nr 135); 1402 Sędziwoj dz. z G. (Kwiat. 62); 1416 ks. Janusz I potw. podział dóbr Wieleniec [pow. ostrow.] między dziedziców G.: Sędziwoja i Tomisława z jednej, a Jana z br. Fałem i siostrami z drugiej strony (Warsz. 5, 873-875); [1420] ks. Janusz I nadaje Janowi z G. pr. łowów w dobrach Wieliniec z wyjątkiem łowów na tura, żubra, łosia i łowów z sokołem (MK 3, 67v); 1421 Jan i Sędziwój z G. (Warsz. 1, 140); 1424 ksiądz Bogusław z G. ma cz. w Rębkowie (Zakr. I nr 80); [1424] Czesław z Radzymina sprzedaje Gostkowo k. Wielińca [pow. ostrow.] za 10 kóp gr Janowi z G. dworzaninowi książ., poręczając spokój ze strony swej siostry Doroty (MK 3, 42v); 1427 Mikołaj z G. ma sprawę z Marchewkami (Warsz. 1, 293v); 1427 Jan z G. śwd. (PP 5 nr 422); 1428 ks. Janusz I zwalnia kmieci Jana z G. w Rębkowie, Wielińcu i G. od prac przy starych grodach (PP 5 nr 625); [po 1429] Niemierza z G. ma sprawę z Bolestą z Dąbrówki o kmiecia pozwanego o pr. ziemskie (WarszDis. 1, 151v); 1430 Tomisław z G. winien jest 30 kóp gr pras. Jakuszowi z Łosiewa podsędkowi łomż. i bratu [swemu?] Dobrogostowi (PP 6 nr 641); 1432-34 Jan z G. ma zapłacić Ziemakowi sędziemu ziem. ciech. 8 kóp gr posp. pod przepadkiem dziedzictwa w Rębkowie (Zakr. II nr 249); 1432 Dobrogost z G. (Warsz. 2, 121); 1432 Mikołaj Ciecierski winien zwrócić dok. wienny i posażny na 40 kóp gr Piotrowi z G. (Warsz. 2, 94); 1433 Dobrogost z G. ma sprawę z pleb. z Okunina (Warsz. 2, 237); 1433 Dobrogost [syn] Sędziwoja z G. (Warsz. 2, 242); 1434 Niemierza z G.; Dobrogost z G. zobowiązuje się zapłacić opatowi i kl. czerw. 4 kopy gr posp. (Zakr. II nr 443); 1436 Dobrogost z G. ma zapłacić Janowi z Błędowa 7 kóp gr posp. jako rękojemstwo za Jana z G., zabezpieczając tę kwotę na Jackowie (Zakr. II nr 2109); 1436 bracia Fał pleb. z Chotomowa i Jan dziedzice z G. pozwalają opatowi czerw. przystawić młyn opata w Lubotyniu inaczej Koskowie do ich brzegu na rz. Orz w Wielińcu (AGAD, perg. 6609; MK 3, 190v; BOZ 70, 187); 1437 Dobrogost z G. ma stawić 2 szlachciców i 2 ławników jako świadków, że oddał Stanisławowi z Górek kmiecia z Jackowa (Zakr. II nr 2584); 1443 Fał z G. pleb. z Chotomowa sprzedaje 3 wł. z lasami i zaroślami w Wielińcu inaczej Zalesiu Stanisławowi z Chromny za 40 kóp gr w półgr, dodając łąki na Seroczynie, Pruszczynie i tymże Zalesiu oraz rolę i las do wykarczowania na Stawisku (MK 3, 290v; MK 4, 79v-80); 1443 tenże Fał sprzedaje 1/2 młyna na rz. Orz z 1 wł. lasu w Wielińcu za 40 kóp gr w półgr szl. Trojanowi z Tyszek z pr. wybudowania młyna (MK 3, 291v); 1446 Fał z Wielińca kan. pułt. i jego 3 siostry dzielą dobra po śmierci ich br. Jana z G.; Fał dostaje Wieliniec, 1/2 Rębkowa i 1/4 działu Jana [w Rębkowie]; Ewa ż. Michała z Żyrowa, Fałka ż. Jana Kręcireja [z Umiastowa-Kręczek] i Piechna ż. Pawła z Mdzewa dostają G. i 3/4 działu zm. Jana w Rębkowie (MK 4, 38v); 1446 Ewa c. Miczka z G., wd. po Michale z Żyrowa darowuje swym ss. Mikołajowi i Grzegorzowi z Żyrowa swą cz. ojcowizny w G. i Wielińcu po braciach Janie i księdzu Fale (MK 3, 334-334v); 1447 Grzegorz z Żyrowa sprzedaje swój dział w G. otrzymany od matki Ewy, której przypadł po zm. Janie Górskim, za 100 kóp gr Janowi Kręcirejowi z G. i zaręcza spokój ze strony matki Ewy, br. Mikołaja i wszystkich swoich dzieci (MK 4, 47); 1448 Fał z G. pleb. w Sieluniu darowuje 2 pola z młynem w Wielińcu k. granic przyborowskich i k. rz. Seroczenicy br. stryjecznemu Dobrogostowi, ale Grzegorz z Żyrowa i Jan z braćmi z G. odwołują darowiznę jako bliżsi (MK 4, 79; MK 9, 112); 1448 Piechna c. zm. Mikołaja z G., wd. po Pawle z Mdzewa darowuje swym ss. Pawłowi i Jakubowi z Mdzewa swą cz. ojcowizny w G. oraz 20 kóp gr w półgr i 20 gr długu Mikołaja ze Śniadowa za ojcowiznę w Rębkowie (MK 4, 84v); 1449 ks. Bolesław IV ustanawia w Łomży zakład 100 kóp gr między Stanisławem z Zalesia h. Rogala i Dobrogostem z G. h. Nałęcz (MK 4, 155);

1452 Niemierza z G. swą cz. w Jeleniach, Zalesiu i Wielińcu, otrzymaną od Fała pleb. w Sieluniu za spłatę jego długów, darowuje Stanisławowi z Radzikowa podczaszemu ks. Anny [Bolkowej], br. rodzonemu swej ż. (MK 4, 131v-132); 1454-55 Jan z G. (AGAD perg. 6662; BOZ 70, 95); 1462 Fał pleb. z Sielunia pozywa Abrahama z G. o pierścień wart. 6 fl. i o szubę lisią wartości 2 kóp gr (Ep. 9, 60); 1462 Abraham z G. zastawia pod przepadkiem Jelenie i Wieliniec w 150 kopach gr w półgr na 5 lat Pawłowi Siekowi z Mierzejewa, zaręczając spokój ze strony swej ż. Beaty (MK 5, 96); 1468 Paweł Siek z Jeleni uzyskuje potwierdzenie tegoż przepadku (MK 5, 96); 1470 Mikołaj Górski z Jackowa z ż. Małgorzatą, c. Jana z Lachowa sędziego ziem. łomż. zastawiają pod przepadkiem dział w G. w 100 kopach gr w półgr Mikołajowi Oblowi z Boguszyna rządcy opata [czerw.] w Wieliszewie (MK 18, 156v); 1470 Sędziwój, Dobrogost, Piotr i ich siostra, dzieci zm. Abrahama z G. zobowiązują się wypłacić 50 kóp gr w półgr szwagrowi Mikołajowi Oblowi z Falęcina [pow. grój.] pod przepadkiem części Kręcirejowskiej w G. (MK 18, 157); 1472 Dobrogost i Mikołaj z G. oraz ss. zm. Abrahama, Sędziwój, Dobrogost i Piotr, z matką Beatą kupują od Stanisława z Osieka 1/4 dóbr Wieliniec, Jelenie, Zalesie, Kosowo i Rogowo w pow. ostrow. za 200 kóp gr (MK 9, 32; Bon. 6, 271); 1473 Mikołaj [Obel] z G. i Falęcina (AGAD perg. 6691; BOZ 70, 191-193); 1476 podział dóbr dziedziców z G. przez jednaczy, pod zakładem 200 kóp gr; Dobrogost dostaje G., Jackowo, Jelenie i Sulęcin, jego br. Mikołaj Rogowo i Przyborowie, a Sędziwój, Dobrogost i Piotr ss. zm. Abrahama Zalesie i Kosowo (MK 9, 69v); 1477 ks. Bolesław V daje Mikołajowi synowi Tomasza z G. przyw. pr. chełm. na G., Trynosy, Laski, Sokołowo, Jackowo i Rębkowo, z czynszem książ. po 4 gr posp. oraz pr. nieodpowiednie i zwolnienie od kar sąd. (MK 9, 89; Zakr. 18, 7v-8); 1479 Jan syn Dobrogosta z G. z braćmi uzyskuje potwierdzenie darowizny [z 1448] 2 pól w Wielińcu, odwołanej przez Grzegorza z Żyrowa i Jana z G. (MK 9, 112); 1482 Mikołaj z G. sprzedaje 12 wł. w Sokołowie między rz. Seroczenicą a rz. Orzem szl. i sław. Stanisławowi Tyszce burm. łomż. za 300 kóp gr w półgr; wł. te przepadły wcześniej na rzecz tegoż Tyszki (MK 9, 145v); 1482 Mikołaj z Przeborowic ma proces z Janem, Marcinem, Jakubem, Abrahamem ss. zm. Dobrogosta Górskiego z Jeleni (Warsz. 5, 860); 1483 Mikołaj syn Tomasza z G. zostaje pozwany przez Hinczę mistrza kuśnierskiego mieszcz. warsz. o 3 stogi zboża z dzies. z dóbr Mikołaja, za które Hincza zapłacił ks. Bolesławowi V (Ep. 10 k. 282, 285); 1484 w/w sprawa zostaje odroczona (Ep. 10 k. 325, 328); 1489 Mikołaj Obel z G. sprzedaje Falęcino czyli Sikuty swemu bratankowi Andrzejowi z Sikut za 20 kóp gr w półgr (MK 9, 185v); 1489-1510 Jan syn Dobrogosta z G. → p. 6; 1491 Mikołaj Obel z G. h. Bolesta (MZH nr 709); 1492 Mikołaj Tomkowic z G., jego zięć Jan z Woli Gawartowej (Warsz. 6, 931); 1502 Mikołaj z G. dzieli dobra między synów; Tomasz dostaje G. z rz. Wisłą! [Narwią], Laski i Budzyno k. Ostrowi! [pow. mak.], a Niemierza Trynosy, Zgorzałowo i Rębków (MK 18, 144v); 1503 Mikołaj Obel z G. z ss. Tomaszem, Janem, Michałem i Abrahamem otrzymują potwierdzenie przepadku części w G. z 1470 (MK 18, 156v; MS 4 nr 6700); 1505 Jan pleb. w Piasecznie, Jakub z Jeleni sędzia ziem. nur. i Abraham bak., ss. zm. Dobrogosta z G. toczą proces z ss. Mikołaja Obla tenutariusza z G. (Warsz. 8, 1050); 1505 Niemierza Górski z Trynosów syn Mikołaja z G. z ż. Zofią, c. Mikołaja z Karwacza, zastawiają Rębków w 200 kopach gr w półgr (MK 18, 247); 1506 szl. Tomasz Obel z G. toczy proces z w/w ss. Dobrogosta z G. (Tarcz. 5, 11); 1508 sprawa sąd. między Jakubem z Jeleni sędzią ziem. nur., Janem pleb. w Piasecznie i Abrahamem z Jackowa a Tomaszem, Janem, Michałem i Abrahamem ss. zm. Mikołaja Obla z G. zmierza do ugody (WarszDis. 21, 360v; Sobol.mps 337); 1511 Jan Górski, jego ż. Małgorzata siostrzenica Jakuba Psuckiego i zięć Stanisław Gnatowski (PułtTest. 1 k. 136v, 138); 1512 Jan Górski (PułtTest. 1, 166v); 1513 Michał z G. lat ok. 20, Dorota Markowa z G. i jej zm. mąż Andrzej z Okunina [kmiecie?]; Maciej Werwic gbur, Tomasz Werwic i Michał z G. spławili tratwę, a droga z Czarnowa do Gdańska i z powrotem zajęła im półtora tygodnia (PułtTest. 1, 41v); 1526 w G. 4 wł. os., z czego 1/4 wzięto na folw. (ASK I 27, 452v); 1535 Stanisław z G. (Zakr. 32, 574v); 1539 potwierdzenie dok. przepadku z 1503 na prośbę Tomasza Górskiego Obla (MS 4 nr 6700); 1563 Marcin Górski syn Jana h. Kościesza [?], Bartłomiej Górski z G. h. Nałęcz (MH 9, 28); 1580 pobór od 1 1/4 wł. szl. bezkm. w 3 działach, 6 zagr., włas. Górskich (ŹD 258); XIX w. wieś G. 446 mr. [ok. 15 wł.], folw. wraz z lasem ok. 52 wł. (Małc. 190; SG 2, 685).

4. 1428 ks. Janusz I nadaje pr. niem. na G., Rębkowo i Wieliniec z czynszem książ. po 6 gr szer. z 1 wł. os. (PP 5 nr 625); 1477 ks. Bolesław V nadaje pr. chełm. na G., Trynosy, Laski, Sokołowo, Jackowo, Rębkowo z czynszem książ. po 4 gr posp. (MK 9, 89; Zakr. 18, 7v); 1526 czynsz książ. z G. po 9 gr (ASK I 27, 452).

6. 1436-62 Fał z G., brat Jana: 1436-43 pleb. w Chotomowie (AGAD perg. 6609; BOZ 70, 187; MK 3 k. 190v, 290v-291; MK 4, 79v-80), 1446 kan. pułt. (MK 4, 38v), 1448-62 pleb. w Sieluniu (MK 4 k. 79, 131v-132; MK 9, 112; Ep. 9, 60).

1424 ksiądz Bogusław z G. (Zakr. I nr 80).

1484-86 Abraham z G. syn Dobrogosta: 1484 student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 84e/156), 1486 bak. sztuk wyzw. (KProm. nr 86/95B).

1489-1510 Jan z G. syn Dobrogosta, pleb. w Piasecznie (AGAD, księgi różańskie graniczne desolata 17, 163v; AC 2 nr 1522; Ep. 6, 109; Warsz. 8, 1050; WarszDis. 21, 360v; Sobol.mps 337; NowDzieje 2, 523).

7. Bon. 6, 271 n.; K. Górska-Gołaska, L. Pudłowski, Najstarsze dzieje Górskich herbu Boża Wola (do początku XIX wieku), w: Górscy herbu Boża Wola. Przodkowie i potomkowie generała Franciszka Górskiego, Poznań 2000, s. 21 n.