(1410 Jeziora [?], 1414-25 Jeszora, 1456 z Gezorey, 1481 Jezora, 1506 Jesyora, 1521 Jezyora, 1528 Yezyeri, 1580 Jeziora, XVII-XVIII w. Jeziorna) 6 km na NE od Piaseczna, dziś cz. m. Konstancin-Jeziorna.
1. 1429 n. distr. warsz. (PP 6 nr 74); 1526 pow. warsz. (ASK I 27, 669v); do 1410 par. Milanowo, potem par. Powsin (Knap.mps 515).
2. [1423] 2 wł. w Chabdzinie k. granic Obór k. rz. w J. (MK 3, 125v); 1430 młyn → p. 3; 1433 młyn w J. graniczy z Oborami (Warsz. 2, 220); 1435 grobla przez rz. Jeziorę między J. a Chylicami (MK 3, 143); 1472 młyn, 1474 młyn, rz. Jeziora, sadzawka → p. 3; 1525 łąka czyli niwa zw. Suchodół w J. (MK 41, 37v); 1565 wieś na gościńcu wielkim [z Warszawy do Czerska], ma grunt dobry, pole jedno; nie mają włók pomiernych, tylko każdy kmieć trzyma roli po 16 zagonów na 10 staj; „boru część niemała”, w nim „drzewo do budowania godne”; młyn na rz. Jeziorze o 3 kołach oraz folw. o 1 polu; J. graniczy z dobrami ziemiańskimi Oborami, Bielawami, Powsinem i Skolimowem (LM 1565 I, 15-17); XIX w. granica par. Powsin i Słomczyn w J. idzie rz. Jeziorą (SG 3, 578).
3. Włas. szlach., następnie książ. 1417-19 Mikołaj Żądło → p. 6; [1424?] Małgorzata c. Mikołaja Żądły dz. z J. kwituje swych braci Mikołaja [Żądłę] i NN [luka w tekście] z zadośćuczynienia za działy (MK 3, 108); 1425 Mikołaj Żądło (Żądłowic) z J. (Warsz. 1 k. 158, 160); 1425 Maciej włodarz z J. ma stawić Mikołaja Żądłę, który jest teraz na Rusi, przeciw Boleście z Dąbrówki (Warsz. 1, 190v); 1426 Piotr z Brześc [z. czerska] wyposaża siostrę Katarzynę w 150 grz., które są zabezpieczone na połowie J., Szczytna [z. czerska, dziś Jakubów] i Okrzeszyna (Warsz. 1, 212v); 1426 matka Mikołaja Żądły, pani Żądłowa z J. (Warsz. 1, 224); 1428 Mikołaj Żądło i jego włodarz Maciej (Warsz. 2, 12); 1429 Mikołaj Żądło z J. zamienia swój dział w dobrach Szczytno w z. czer. na 1/2 wł. w Y. i dopłatę 150 kóp gr posp. z Krystynem z Bielawy (PP 6 nr 74); 1430 Katarzyna c. zm. Wszebora Chłęsta sędziego ziem. czer., ż. Mikołaja Żądły z J. kwituje swych braci Piotra, Jana i Ścibora z Brześc z zadośćuczynienia za wszystkie działy i puścizny (PP 6 nr 179); 1430 Małgorzata ż. Pietrasza z Brześc kwituje swego br. Mikołaja Żądłę z J. z zadośćuczynienia za wszystkie działy i puścizny (PP 6 nr 180); 1430 tenże Żądło zastawia 1/2 G. z wyjątkiem ról dworskich i młyna w 26 kopach gr posp. na 2 lata Piotrowi z Wolicy Służewskiej, w razie niezapłacenia rękojemca Mikołaja Pietrasz Gąsię z Magnuszewa [pow. mak.] straci na rzecz Piotra połowę Dąbrówki (PP 6 nr 637); 1430 tenże Żądło zobowiązuje się zwrócić 26 kóp gr posp. Pietraszowi zw. Gąsię w ciągu 2 lat pod przepadkiem połowy J. i Okrzeszyna, na co wyraża zgodę ż. Katarzyna (PP 6 nr 638); 1433 Stanisław z Obór kaszt. liw. zaręcza za ż. Helenę, że zrzeknie się wiana, jeżeli ma je zapisane na młynie w J., sprzedanym Wigandowi z Ostrołęki chor. czer.; Wigand i Stanisław mają odgraniczyć ten młyn w J. od Obór (Warsz. 2, 220); 1433 Katarzyna ż. Żądły z J. (Warsz. 2, 240); 1435 Mikołaj Żądło → p. 6; 1435 ks. Bolesław IV daje Mikołajowi Żądle z J. brzeg rz. Jeziory i zezwala wybudować na niej młyn (MK 3, 143; Warsz. 6, 619); 1440 [Andrzej Wydżga z Rękawczyna] kaszt. wis. odstępuje swe pr. bliższości Piotrowi zw. Gąsię do wykupienia J. i in. dóbr od Jana Zagórskiego (MK 3, 247); 1443 bracia Paweł Wydżga i Krystyn z J. sprzedają z pr. odkupu czynsz roczny 4 grz. gr pras. kapitule warsz.; bracia winni płacić kapitule 2 grz., a kanonikom Janowi Borzęckiemu 1 grz. i Klemensowi 1 grz. (MK 3, 289); 1444 ks. Bolesław IV daje opatrz. Szczepanowi Kutlowi z J. 2 wł. wolne w m. Piasecznie (MK 3, 312v); 1449 Anna c. zm. Mikołaja Żądły z J., ż. Stanisława z [Radonic] kwituje swych braci Pawła Wydżgę i Krystyna, ss. Mikołaja Żądły, z zadośćuczynienia za ojcowiznę w J. i Okrzeszynie (MK 4, 154v); 1456 Anna c. Wiganda, ż. Wydżgi z J. (ZR nr 1049); 1457 Wydżga z J. (TymProc. 212); 145[8] w podziale dóbr Paweł Wydżga otrzymuje Y. i Okrzeszyn, a Krystyn Oszczów w z. bełs. (MK 335, 149a); 1468-77 Krystyn Żądło → p. 6; 1472 Jan czyli Wigand z Obór wydziela 1/3 Obór, Łubny i młyna w J. synowi Mikołajowi (MK 5, 166); 1474 Jan Wigand z Obór zobowiązuje się Piotrowi z Bielawy skierować pół rz. Jeziory poniżej swej sadzawki i młyna, przez J. aż do Wydrzej Kłody (MK 32, 154); 1474 Elżbieta c. zm. Pawła z J., ż. Stanisława z Powsina kwituje Krystyna z J. sędziego ziem. bełs. z zadośćuczynienia za dobra (MK 9, 54); 1481 ks. Bolesław V zwalnia Jana syna zm. Krystyna z Oszczowa sędziego ziem. bełs., właśc. J. i Okrzeszyna od stawania na roki posp. i od płacenia kar sąd. (MK 9, 136); 1490 Mikołaj i Krystyn ss. zm. ur. Krystyna z J. sędziego ziem. bełs. potwierdzają zapis na wsi J. dla Jana z Gołkowa (Warsz. 6, 550); 1494 Mikołaj z J. odwołuje zrzeczenie się pr. bliższości do Zaborówka po zm. Pawle Leszczyńskim (MK 18, 76v); 1495 Mikołaj syn zm. [Krystyna] sędziego ziem. bełs. zamienia Sulimów w z. bełs. na dział w Zaborówku z Różą ż. Stanisława Dawidowskiego, c. zm. Pawła Leszczyńskiego (MK 18, 78); 1498 ur. Mikołaj z J. zapisuje swej ż. [zw. Cennota?] c. Mikołaja z Obór kaszt. i star. ciech. 220 kóp gr w półgr wiana na swej cz. dóbr w połowie wsi J. i Okrzeszyn oraz na 1/2 młyna (Tarcz. 5, 103); 1498 ur. Adam Niewczas z Moszn zapisuje swej ż. Jadwidze, c. zm. Krystyna z J. sędziego ziem. bełs., 400 kóp w półgr na 1/2 swoich dóbr (Warsz. 8, 956-957); 1498 Jan syn zm. Pawła z Bielawy i Mikołaj syn zm. Krystyna z J. sprzedają swe pr. bliższości do Zaborówka po cc. zm. Pawła Leszczyńskiego: Annie ż. Jana Rakowskiego stolnika soch., Barbarze ż. Jana Myczowskiego i Róży ż. Stanisława Dawidowskiego, za 100 kóp gr w półgr mężom tychże córek, a Mikołaj Jezierski zaręcza spokój ze strony braci rodzonych Jana i Krystyna (MK 9, 219); 1507 szl. Krystyn Hoszczewski z J. (Tarcz. 5, 215v); 1523 zm. Jan Mrokowski z J. archid. warsz. pozostawał w sporze z Jakubem Ciołkiem z Powsina; Mikołaj Mrokowski [spadkobierca Jana] (Warsz. 13, 890); 1524 Mikołaj syn zm. Marcina z Mrokowa kasztelana warsz. zastawia dobra, m. in. J., Falenty, Laszczki, Okrzeszyn w 16000 fl. Hieronimowi z Łaska wdzie sieradzkiemu (MS 4 nr 4443, 4902); 1525 tenże Mikołaj zamienia łąkę czyli niwę Suchodół w J. na cz. Czosnowa Wielkiego z Marcinem z Obór stolnikiem zakr. (MK 41, 37v); 1525 ks. Janusz III konfiskuje Mrokowskiemu J. z innymi wsiami przynależnymi (Sobol 152); 1526 w J. włas. książ., pobór od 7 1/2 wł. os., 7 zagr. z rolami i 5 bez ról (ASK I 27, 448); 1528 [J. wymieniona wśród wsi szlach.] pobór od 8 wł. os. (ASK I 27, 713); 1528 Mikołaj z J. ma czeladnika (ZR nr 2528); 1565 wieś król., 15 kmieci „na jednakich rolach” oraz włas. szlach.; NN wd. po Marcinie Kopańskim na siedlisku i roli identycznej jak kmiecie, włas. nadana przez ks. „za wysługi” (LM 1565 I, 15-17); 1580 pobór od 3 wł. os., włas. król. (ŹD 262); XIX w. wieś J. 602 mr., folw. J. 268 mr. i J. Bankowa 109 mr. [razem 32 2/3 wł.] (SG 3, 578; Małc. 199).
4. 1481 ks. Bolesław V nadaje pr. chełm. na J. (MK 9, 136); 1526 opłata z 1 wł. 48 gr; Jan Granda płaci 34 gr, Maciej Bogusz 30 gr, Jan Jarzyna 24 gr, Jan Kowal 24 gr, Jan Szewc 20 gr, Stanisław Sroka 10 gr, Mikołaj Bednarz 4 gr, a zagrodnicy bez ról płacą po 2 gr (ASK I 27, 448); 1526 J. jako czynsz książ. daje żyto (ASK I 27, 669v).
5. 1410 Wojciech bp pozn. wyłącza J. z par. w Milanowie i przyłącza ją do nowo utworzonej par. Powsin (Knap.mps 515); 1436 Stanisław bp pozn. stwierdza, że chociaż bp Andrzej Łaskarz przyłączył J. do par. w Powsinie, to pleb. z Milanowa pobiera bezprawnie kolędę i świętopietrze z J.; odtąd J. ze wszystkimi pr. par. ma należeć do par. Powsin (Knap.mps 517); 1565 dzies. ze wsi J. wart. 12 fl. należy do bpa pozn. (LM 1565 I, 17).
6. 1417-19 Mikołaj Żądło z J. i Oszczowa [z. bełs.]: 1417 podczaszy warsz. (MK 335, 119v; ZDM 5 nr 1286), 1419 podczaszy raw. (ZDM 5 nr 1307); 1435 Mikołaj Żądło [syn poprzedniego] podrzędczy czer. (Warsz. 2, 379); 1468-77 Krystyn Żądło z J. i Oszczowa sędzia ziem. bełs., zm. a. 1479 (Urzędnicy województwa bełskiego i ziemi chełmskiej XIV-XVIII wieku. Spisy, opr. H. Gmiterek, R. Szczygieł, Kórnik 1992, nr 249).
1521 Wojciech Warda z J., 1528 Mikołaj Schytal z Y. przyjęci do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 227, 419).