BINAROWA

(1348 bez nazwy, 1363 Binarowa Wola, Bytnarschow, Benirhow, Benihaw, Bernhow, Benerhaw, Bernhaw, Benirhaw, Benhave, Brenarowa, Venorohawa!, Benarowa, Benarowya, Benarow, Byenarowa, Byenacowa, Biennarowa, Bynarowa, Byenyarowa, Beniarowa) 3,5 km na NW od Biecza.

1. 1417 n. pow. biec. (GB 2 s. 69; ŹD s. 116); 1470-80 ziemia biec. (DLb. 1 s. 483); 1415 n. par. własna (ZDK 1, 210); 1529 dek. Biecz (LR s. 90).

2. 1348 Kazimierz W. poleca założyć nową wieś [tj. B.] nad rz. Sitnicą [dziś Sietniczanka] poniżej granic Biecza (Pol. 3, 99); 1363 Kazimierz W. nadaje mieszczanom biec. 1/2 ł. pod pastwisko przy granicy B. W. (Mp. 3, 759); 1570 droga przez B. z Nowego Sącza do Biecza przez Bobową i Ciężkowice, droga z Biecza przez B., prowadząca do drogi z Krosna do Krakowa (LDK s. 41, 48).

3. Własn. król. w stwie biec. 1389 Marek z B. [kmieć?] (AKP 5 s. 416); Sopgier z B. [!, kmieć?] (AKP 5 s. 417); 1395 Nicze Girnot z B. [kmieć?] (AKP 5 s. 433); 1396 Klig Tomasz daje Piotrowi Beyer dom [w Bieczu] za rolę (aratura) w B. (AKP 5 s. 430); 1432 Michał młynarz (GB 2 s. 284, 292); 1434 Tomasz Rosznar z B. [kmieć?] (GB 2 s. 308); 1437 Werzinek kmieć z B. (ZB 1 s. 35); 1442 Dziersław Balon z Więckowic zastawia za 200 grz. Klemensowi z Turzy wieś B. na tej zasadzie, jak ją dzierżył w zastawie od pana kanclerza [Jana Koniecpolskiego] (ZCz. 3 s. 176); 1470 Kazimierz Jag. obniża kmieciom wsi król. B. w pow. biec. robociznę na folwarku król. w Siepietnicy z 14 dni na 8 dni w roku, tj. 6 dni z zaprzęgiem, a 2 dni pieszo. Zwalnia ich też od wszelkich robót przy jazie młyńskim na rz. Ropie pod zamkiem biec. płynącej i „ab omnibus ducturis vulgariter nuncupatis ffory [od zwożenia drzewa] de nigra silva” [Czarny las], do czego byli zobowiązani przedtem dla zamku biec. zwyczajem innych wsi, a także od czyszczenia przekopy wspomnianego młyna bieckiego (AKP 9, 7; MS 4 s. 1025; 2, 1505 - reg.); 1470-80 własn. król. w ziemi biec., łany kmiece (DLb. 1 s. 483); 1491 Stanisław z Chocimowa zapisuje ż. Zofii, c. Mik. Szczepanowskiego, 200 grz. posagu i wiana na 1/2 Krygu, Libuszy i B. (ZB 2 s. 230); Erazm s. zm. Mikołaja ze Szczepanowic zapisuje Stanisławowi z Chocimowa za 330 fl., 180 fl. węg. i 100 grz. swoje wsie Libuszę, Kryg i B. (ZB 2 s. 252); 1494 Stan. Lisowski unieważnia wszelkie zapisy, jakie miał od zm. Mik. Szczepanowskiego wójta dziedz. bieckiego na wsi B. (GB 4 s. 38); Erazm wójt dziedz. biec., s. zm. Mik. Szczepanowskiego ma zapłacić 10 grz. Stan. Lisowskiemu do 2 lat pod vadium 10 grz. Jeśli Stanisław uzyska w ciągu tego czasu od króla przyzwolenie alias admissionem na 10 ł. w B., wtedy Erazm ustąpi kmieci tamże (GB 4 s. 38); 1501 → Biecz p. 4 Wójtostwo; 1502 Erazm Szczepanowski [dz. Raszkowa], tenut. w Libuszy, zapisuje matce Zofii 250 grz. posagu i wiana na 1/2 swej tenuty we wsiach król.: Libusza, Kryg, B. i Siepietnica (ZB 4, 79); 1508 pobór z 5 ł. (RP); 1509 stacja król. dla stwa biec. z 28 ł., 2 i 1/2 prętów (RB s. 390); 1511 Baltazar Dąbrowski dworzanin król. wykupuje z rąk Erazma Szczepanowskiego wsie król.: Kryg, Siepietnicę, B. i Libuszę w pow. biec. (MS 4, 1075); tenże przeciwko Jakubowi Gładyszowi, który wniósł pozew o dobra król. Libusza, Kryg, Siepietnica i B. (ZB 4 s. 246); 1516 tenże Baltazar tenut. z Siepietnicy zapisuje ż. Elżbiecie 300 fl. na 1/2 sum pieniężnych, które ma zapisane na dobrach król.: Siepietnica, Libusza, B. i Kryg (ZB 4 s. 274); 1517 Zygmunt Stary zezwala Baltazarowi Dąbrowskiemu [z Tarnowca] oprawić posag ż. Barbarze, c. Piotra Odnowskiego pkom. lwowskiego na 1/2 Siepietnicy, B., Libuszy i Krygu (MS 4, 11 295); 1520 tenże zezwala Pawłowi Wolskiemu wojskiemu rad. i star. gostyńskiemu wykupić z rąk Baltazara Dąbrowskiego wsie Libusza, Kryg, Siepietnica i B. (MS 4, 3244); tenże pożyczone na potrzeby wojny pruskiej 1060 grz. od Pawła Wolskiego z Woli Rzeszotkowej [Podczaszowej] wojskiego rad. zapisuje mu na Siepietnicy, Libuszy, B. i Krygu i na sołectwach tamże w ziemi krak. i pow. biec. wykupionych przezeń z rąk Baltazara Dąbrowskiego (MS 4, 3655); tenże zatwierdza dok. Kazimierza Jag. z r. 1470 w sprawie robocizny kmieci B. (MS 4, 12848); 1523 tenże zezwala Janowi z Tarnowa kaszt. biec. wykupić z rąk Pawła Wolskiego wojskiego rad. dobra król.: Siepietnica, Libusza, B. i Kryg z sołectwami w pow. biec. (MS 4, 4123); 1528 tenże zatwierdza Annie wd. po Janie z Tarnowa kaszt. sądec. posiadanie wsi: Siepietnica, B., Kryg i Libusza oraz wójtostwa w Bieczu (MS 4, 15424); 1529 młyn, karczma, zagrodnicy, czynsz wieczysty z karczem w B., Libuszy i Krygu oraz 2 ćwiertnie zboża z 2 młynów w Libuszy i B. dla prepozyta szpitala w Bieczu (LR s. 89-90, 239); 1536 28 ł., 5 i 1/2 prętów, 6 komorników (RP); 1564 zamiana Jana Ocieskiego kanclerza koronnego, jego cz. dziedz. w Rudnie Dolnym na wieś król. B.1Zamiana ta nie doszła do skutku 44 kmieci na niejednakowych rolach - 28 ł., 5 i 1/2 prętów. Kmiecie płacą z łanu po 1 grz. czynszu, stację po 17 gr, obiedne (razem 32 gr), drzewne po 2 gr, dają sep owsiany po 3 korce wierzchowate bieckie, po 1 kurze, 12 jaj, za ser płacą razem 28 gr 9 den. Dwór biec. ma stację w B., bierze 2 bałwany soli z Bochni (LK 1 s. 76-7, 117, 126).

4. 1348 Kazimierz W. poleca Mikołajowi zw. Vlosniczar i Hermanowi lokować na pr. magd. wieś nad rz. Sitnicą [dziś Sietniczanka] poniżej granic Biecza. Wieś ma mieć 60 ł., sołtysi dostają 6 wolnych ł., pr. połowu ryb w granicach posiadłości, trzeci denar z kar, szósty z czynszów, 1 ł. na skotnicę. Zwolnienie od wszystkich ciężarów pr. pol. na 20 lat, po których upływie czynsz po 8 sk. z łanu. Sołtys obowiązany do służby wojskowej cum uno homine in plactis albo w pancerzu. Obiedne kmiecie będą dawać 2 razy w roku, a sołtys raz, lub płacić po 8 sk. (Pol. 3, 99); 1381 Niczko zw. Bytnar sołtys z B. (GB 1 s. 4); 1385-1411 Piotr sołtys B., ławnik sądu wyższego pr. niem. w Bieczu (GB 1 s. 17, 26, 31, 62, 78, 94, 96; 2 s. 13; AKP 5 s. 408-9, 414, 418; AGZ 1, 11); 1396 iurati z B. na sądzie w Bieczu (AKP 5 s. 433); 1413 Agnieszka sołtyska z B. zrezygnowała za 100 grz. z sołectwa na rzecz szl. Pawła z Uścia (GB 2 s. 38); 1414-24 Paweł sołtys z B. (GB 2 s. 44, 55, 68-9, 77, 81, 99, 107, 139, 149; AGZ 1, 13); 1415 Agnieszka wd. po Piotrze Tyczu sołtysie w B. (MBiecza 24; ZDK 1, 120); 1416 sołtys Paweł, jeśli nie wypłaci w terminie długu 12 grz. Michałowi Zembrussowi, to da mu wwiązanie do kmiecia w B. (GB 2 s. 56); 1417 Piotr z B. ławnik sądu gajonego w Nowym Sączu, powołany przez króla jako reprezentant z pow. biec. (GB 2 s. 69); 1424 Franciszek br. rodzony sołtysa Pawła (GB 2 s. 147); 1426 Katarzyna sołtyska (GB 2 s. 192); wd. po Pawle sołtysie z V. (GB 4a s. 10); 1427 Jachna siostra Pawła niegdyś sołtysa zrzeka się swej cz. sołectwa w B. (GB 2 s. 217); Jan, Hanus, sołtys, ławnik sądu wyższego pr. niem. w Bieczu (GB 2 s. 237, 242); 1433-7 Jan sołtys (GB 2 s. 301; 3 s. 555; ZB 1 s. 34); 1446-61 Jan Benarowski sołtys, ławnik sądu wyższego pr. niem. w Bieczu (GB 2 s. 382, 388; 3 s. 403, 430, 435, 483, 545); 1449 szl. Jan sołtys daje ż. Helenie 80 grz. na 1/4 sołectwa w B. (GB 3 s. 430); 1463 szl. Jan Benarowski niegdyś sołtys w B. zeznaje, że otrzymał 40 grz. i 15 gr na konto kwoty 50 grz. od szl. Naszona z Pierszyc [pow. wiśl.] za sołectwo w B. (GB 3 s. 549); tenże Jan sprzedaje za 310 grz. Mik. Pieniążkowi z Witowic pkom. i wielkorządcy krak. sołectwo w B. (GB 3 s. 553); 1465 szl. Nason dz. Pierszyc, sołtys w B., szl. Jan ongiś sołtys w B. (GB 3 s. 593); Katarzyna sołtyska z Ołpin, niegdyś sołtyska w B., siostra Franciszka sołtysa z Ołpin (Teut. 3 s. 329); 1466 Jan niegdyś sołtys w B. z matką Katarzyną zeznają, że Nason z Pierszyc sołtys w B. zapłacił im 310 grz. za sołectwo w B. (GB 3 s. 509); 1470 Kazimierz Jag. zezwala rajcom biec. wykupić na użytek szpitala w Bieczu sołectwa w B., Krygu i Libuszy w pow. biec. (Pol. 3, 223); 1473 Mszczuj z Pierszyc sołtys w B. sprzedaje za 330 grz. Jakubowi z Dębna kanclerzowi Królestwa i star. krak., biec. i sądec. sołectwo w B. (GB 3 s. 639); Jakub z Dębna sprzedaje za 330 grz. szpitalowi Ś. Ducha w Bieczu i jego opiekunom rajcom biec. sołectwo w B. (GB 3 s. 640; MBiecza 59; DodGL r. 1853 nr 10 s. 40); 1490 Mikołaj sołtys (GB 3 s. 783); 1521, 1523, 1528 → p. 3; 1529 sołectwo, z którego czynsz wieczysty [łącznie z sołectwami w Libuszy i Krygu] należy do prepozyta szpitala w Bieczu (LR s. 239); 1564 sołtysem jest proboszcz biecki (nie okazał przyw.) i ma 6 kmieci na 6 ł., karczmę, młyn i 30 komorników, zeznania składał podsołtys i przysiężnicy. Sołtys bierze 6 gr z czynszu kmiecego (LK 1 s. 126).

5. 1348 sołtys nowo lokowanej wsi ma wymierzyć 1 ł. pod kościół (Pol. 3, 99); 1415 kościół par. w B. (ZDK 1, 210); 1470-80 kościół drewn., dzies. pien. z łanów kmiecych po wiard. dziekanowi kolegiaty Ś. Floriana w m. Kleparzu (DLb. 1 s. 483); 1512 Zygmunt Stary zezwala Maciejowi z Biecza pleb. w B. odstąpić swój kościół w B. Marcinowi bakałarzowi sztuk wyzwolonych (MS 4, 1693); 1515-23 Marcin Beier bakałarz sztuk wyzwolonych, pleb. w B., altarysta biec., s. Jerzego Beiera szewca z Biecza, br. Zofii ż. Jerzego Fredricha z Tarnowa (MS 4, 10688; MBiecza 159); 1529 par. pobiera w B. dzies. pien. z 1 ł. sołtysa wart. 13 gr, meszne, mensalia z karczmy, młyna i od 3 zagród, klerykaturę od kmieci; dzies. pien. wart. 9 grz., 10 gr i 12 den. bpowi krak. (LR s. 89-90, 36); 1596 kościół Ś. Michała, do par. należy tylko B. (WR f. 88).

8. Kościół drewn. późnogotycki z ok. 1500 r. o konstrukcji zrębowej z wieżą słupową, rozbudowany w l. 1641 - 50, polichromia stropu z pocz. XVI w. (Atlas zabytków architektury w Polsce, s. 39; „Rocznik diec. tarnowskiej”, 1972, s. 76-7).

1 Zamiana ta nie doszła do skutku.