(1223 Chrosna, 1410 Croszne, [1422] Bambni, Crosne, Grosne, Krosznye, Kroschnya Minor, 1494 antiqua villa Crosznye, 1510 Crosna, Krosszny utraque, 1528 Crosznye alias Bąnbny, 1529 Krosszny utraque, in Crosznye pars Banbny, Croschnya Minor) 8 km na ESE od Błonia, dziś Krosna-Wieś i Krosna-Parcela.

1. 1422 n. distr. warsz. (MK 3, 85); 1522 z. warsz., pow. bł. (MK 32, 132); 1580 n. par. Ś. Wojciecha w Rokitnie (ŹD 275; AHPMaz. 2, 184).

2. [1422] cz. Bębnów → p. 3; 1425 działy w G. k. Kosaćca (PP 5 nr 86); 1425 działy w C. od gościńca idącego z Czerska do Błonia „do drogi nawirzch pola” (PP 5 nr 123); 1428 niwa z lasem i łąkami w C. sięga do Płochocina (PP 5 nr 572); 1444 las w C. sięga do granic Czubina (MK 3, 301); 1493 dział roli w C. zw. Czyrnowka (MK 18, 83v); 1505 dwa staje roli z łąką i wodą w Cierzniówce inaczej Międzylesie w C. (Bł. 4, 214); 1522 łąka zw. Kula w C.M. (MK 32, 132).

3. Włas. szlach. 1223 Krystyn syn Marcina z Ch. darowuje, o ile umrze bezpotomnie, Tarchomin i Grodkowo [z. wysz.] Chrystianowi pierwszemu bpowi Prus (Koch. nr 223); 1410 Piotr i Marcin z C. świadkowie Marcina ze Świdra w z. czer. (Czer. nr 208); 1421 Święszek z C. (Warsz. 1, 2v); [1422] Borsza z C. sprzedaje Janowi i Jurkowi z C. 1/2 cz. Bębnów w C., którą jego br. kupił od Kościeja za 18 kóp gr pras. (MK 3, 85); 1425 Borsza z G. sprzedaje za 30 kóp gr pras. Stanisławowi z Parzniewa Wielkiego 2 cz. ról, łąk i lasu, które dostał z podziału z braćmi (PP 5 nr 86); 1425 Dadźbog z C. sprzedaje dział w C. Janowi z C. za 10 kóp gr posp. (PP 5 nr 123); 1425 Stachna z C. (Warsz. 1, 177); 1425 Stachna Kędziorowa z C. i Janek z C. Kośnowic (Warsz. 1, 182v); 1425 Jakusz z C. (Warsz. 1, 183); 1426 Świętosław z K. sprzedaje za zgodą Męcimira z Gołaszewa i Pietrasza Kuźmy z Pielaszkowa cały swój dział w B. Janowi z C. za 20 kóp gr pras. (PP 5 nr 244); 1426 Święszek z K. traci swą cz. w K. na rzecz Męcimira z Gołaszewa i Kuźmy z Pielaszkowa, których nie uwolnił od rękojemstwa u Żydów warsz. (PP 5 nr 285); 1426 Dadźbog i Stachna z C. (Warsz. 1, 222v); 1426 Bernard z C. (Warsz. 1, 229); 1427 Świętosław z C. (WarszDis. 1, 226); 1428 Borsza z C. sprzedaje niwę z lasem i łąkami, leżącą między częściami Bernarda i Jana, temuż Janowi za 20 kóp gr pras.; Bernard odwołuje tę sprzedaż (PP 5 nr 572); 1428 Mikołaj syn Piotra z Czechowic zobowiązuje się zwrócić swemu br. Kanimirowi 50 kóp gr posp. pod przepadkiem wszystkich swych części w Czechowicach i C. (MK 4, 117); 1428 Abraham z C. bierze w zastaw Gąsino od Heleny wd. po Mikołaju z Radzikowa w 43 kopach gr posp. (MK 18, 240); 1428 Stachna z C. winna jest wydzielić dla Borszy 1/2 cz. Kanimira swego ojca (WarszDis. 1 k. 56, 149v); 1428 bracia Borsza i Abraham z K. (Warsz. 2, 17); 1428 Stachna z synem Kanimirem z C. ręczą za Mikołaja syna Kędziorowica (Warsz. 2, 21); 1428 Jakusz z C. traci swą cz. w C. czyli B., którą trzymał w zastawie zm. Piotr z Sopęchów, na rzecz Stachny wd. po tymże Piotrze, gdyż nie wypłacił jej 33 kóp gr, w tym 23 kóp gr pras. i 10 kóp gr posp. (PP 5 nr 589); 1428 Mikołaj z C. stawia w sprawie o kradzież świadków z herbów Orla, Miedźwiada i Murzynowa Głowa (WarszDis. 1, 110v); 1428 Abraham z C. powinien był wypłacić Stachnie siostrze Borszy z C. 43 kopy gr posp. za odwołaną cz. dziedzictwa w C., lecz nie wypłacił (WarszDis. 1, 55v); 1428 Jan Długi z C. (WarszDis. 1, 56); 1428 Bernard z C. (WarszDis. 1, 150); 1428 Święszek z C. (WarszDis. 1, 150v); 1429 Kanimir Kędziorowic z C. (WarszDis. 1, 114v); 1429 Jurek, Dadźbog, Bernard i Mikołaj z K. (Warsz. 2, 42); 1429 Grzegorz z B. (Warsz. 2, 46); 1430 Paszek, Biernat i Fałek powinni wymierzyć siostrze Annie cz. w K. (Warsz. 2, 56); 1430 Mikołaj Kędziorowic (WarszDis. 1, 199); 1432 Abraham z K. (Warsz. 2, 105); 1432 Jerzy i Świętosław z K. (Warsz. 2, 83); 1432 Włodzimir z K. (Warsz. 2, 85); 1432 Stachna wd. po Piotrze z Czechowic z ss. Mikołajem i Kanimirem sprzedają swą cz. zw. B. w C. Włodzimirowi z C. za 33 kopy gr posp. (PP 6 nr 344; Bł. 4, 750); 1433 Jurek z K. (Warsz. 2, 209); 1433 Mikołaj Kędziorowic z K. syn Stachny (Warsz. 2, 226); 1436 Piotr Kuźma z Pielaszkowa i Męcimir z Gołaszewa sprzedają swą cz. w C., którą mieli od Świętosława [z K.], Abrahamowi z C. za 30 kóp gr posp. (MK 3, 185v); 1438 Anna wd. po Klemensie z C. w obecności syna Włodzimira z C. sprzedaje Urbanowi ze Zbarza swe części w Główczynie i Kaleniu w z. wysz. oraz w Ojrzeniu w z. ciech., do których miała pr. po swym br. Marcinie z Główczyna (MK 3, 222v); 1438 Abraham z K. odstępuje Gąsino, które mu zastawiła Helena wd. po Mikołaju z Radzikowa, Pawłowi z Gąsina, który mu zadośćuczynił (MK 18, 241); 1442 Abraham i Włodek z C. h. Dołęga śwd. Borzyma z Kłodna (MZH nr 30); 1444 Kanimir Goschky! sprzedaje las w C. między granicami Bernarda i Płochockiego do granic Czubina Bartłomiejowi z Czubina wójtowi z Błonia i zaręcza spokój ze strony swego rodzeństwa Mikołaja Kędziory i Katarzyny (MK 3, 301v); 1444 Katarzyna c. Włodka z C., ż. Ja-kuba [syna] Michała Woszczałka z Raszyńca-Imbramowic kwituje swego ojca z zadośćuczynienia za dobra (MK 3, 314); 1445 Katarzyna z siostrą pozywa Tomka i jego br. Jakuba o dobra macierzyste w C., lecz Tomek twierdzi, że trzyma je ponad 3 lata (ZR nr 585); 1447 ks. Bolesław IV zwalnia Abrahama z C. i jego dzieci od płacenia kar sąd. (MK 4, 44); 1449 Kanimir Kędziorowic z C. i jego bracia h. Wierzbowa (MZH nr 58); 1453 ustanowiono zakład w C. między Kanimirem h. Wierzbowa a ss. Pawła, Kościenem z ss. i ss. Bernarda h. Dołęga (MZH nr 86); 1464 Tomasz i Stanisław Włodkowic z K. h. Dołęga świadkowie Andrzeja z Bliznego (MZH nr 231); 1464 Piotr Rzodkiewka i Stanisław Jurkowic z C. h. Dołęga świadkowie Klary [z Bliznego] (MZH nr 232); 1464 Jan Koścień i Jan Kiełcz, obaj z K. h. Dołęga świadkowie Katarzyny [z Bliznego] (MZH nr 233); 1465 zakład między Stanisławem Włodkiem z C. h. Dołęga i Janem z Kosaćca h. Okuń (MZH nr 261); 1466 zakład między [Mikołajem] bak. z C. i [Janem] jego br., ss. zm. Abrahama z C. h. Dołęga, a Stanisławem Niewczasem i in. z Moszn h. Rawa (MZH nr 279); 1451-96 Mikołaj i 1464-89 Jan ss. Abrahama → p. 6; 1469 Klimont z C. syn Włodka za swą c. Annę miał dać swemu zięciowi Mikołajowi z Piotrkowic 12 kóp gr posagu oraz jako wyprawę płaszcz modry za 1 1/2 kopy, pierzynę za 1/2 kopy, kobierzec za 1/2 kopy, tkankę za 15 gr (ZR nr 1189); 1469 cc. zm. Abrahama z C, jedna ż. Wojciecha z Trzasków lub Kotów inaczej Zakrzewa, druga Dorota ż. Jana z Dziuraczy, kwitują swych braci Mikołaja i Jana z C. z zadośćuczynienia za dobra (MK 5, 120v); 1471 bracia z C. Mikołaj marszałek ks. Kazimierza III bpa elekta płoc. i Jan pisarz z C. otrzymują przyw. pr. chełm. na wieś C. (MK 9, 5v); 1472 tenże Mikołaj Dołęga marszałek i star. płoc. za zasługi w czasie wojny w Prusach i w z. płoc. otrzymuje od ks. Kazimierza III Dobrzyków w z. gost., zastawiony wcześniej w 300 kopach gr Szczepanowi ze Szczytna kaszt. płoc. (MK 5, 28; MS 4 supl. nr 1041); 1472 tenże Mikołaj z C. otrzymuje od ks. Kazimierza III pr. nieodpowiednie i zwolnienie od kar sąd. wraz z ziemianami h. Dołęga w ziemiach płoc. i zawkrz. (Mazowieckie przywileje rodowe z XIV i XV wieku, wyd. W. Semkowicz, w: AKH 11, Kraków 1903-1913, s. 388-389, nr 8; LM 1565 I, 388); 1473 zakład między Tomaszem z C. h. Dołęga a szlachtą z Gołaszewa (MZH nr 435); 1478 Jan kan. płoc. darowuje swe części w C. swemu br. Mikołajowi marszałkowi dworu (MK 9, 95); 1478 Weronka c. zm. Mikołaja z Lisowa, ż. zm. Stanisława z C. kwituje swego br. Grzegorza z Lisowa z zadośćuczynienia za dobra (MK 5, 185, 189); 1480 Maciej Olbrachtowicz z K. pobił Wojciecha kmiecia ur. Mikołaja [z K.] sędziego ziem. płoc. (ZR nr 1512); 1483 ks. Bolesław V daje Mikołajowi sędziemu ziem. płoc. pr. nieodpowiednie i zwolnienie od kar sąd. (MK 9, 158); 1493 Jan Kiełcz z C. z ż. Małgorzatą, c. Trojana z Parul zabezpiecza dług Mikołajowi z C. kaszt. płoc. pod przepadkiem działu roli w C. (MK 18, 83v); 1494 Mikołaj z C. kaszt. płoc. z ż. Elżbietą zabezpiecza Bogusławowi z Moszn sędziemu ziem. warsz. dług 190 kóp gr w półgr pod przepadkiem C. i nabytków w Starej wsi C. i w Bębnach, co zaręcza Klemens z C. (MK 18, 83); 1496 Stanisław Pianka z C. za zgodą ż. Katarzyny zamienia swoją cz. w C. z Bogusławem Niewczasem z Moszn sędzią ziem. warsz. na łąkę w Mosznach i 40 kóp gr w półgr oraz konia wart. 5 kóp gr (MK 9, 202v; MK 18, 88v); 1497 kmieć Maciej Szewiorek z C. kwituje Dorotę wd. po Macieju Krosce z zadośćuczynienia za spadek po mężu (RadWS nr 391); 1510-12 Andrzej syn Klemensa z C. → p. 6; 1511 podział dóbr ss. zm. Bogusława cześnika zakr.! [czer.]; Józef bierze Moszny, obie wsie K., Gołaszew, a Adam bierze całe dobra Żeliszew w z. liwskiej oraz Strupiechowo i Wysoką w pow. grój. (Bł. 4, 479v); 1511 szl. Barbara z K. jest pozwana o lichwę przez szl. Krystyna z Pniewa (Ep. 7, 16; identyfikacja niepewna); 1518 szl. Barbara ż. Mikołaja Tomaszewica z C. [Mniejszych] star. [burgr.] ze Skierniewic (Bł. 4 k. 745, 756v, 787); 1518 Barbara c. zm. Stanisława Jurkowica z C. [Większych?] (Bł. 4, 745); 1522 Mikołaj syn zm. Tomasza z C. z ż. Barbarą zamienia 1/2 wł. i 1/2 łąki w K. Mniejszych z Jakubem synem zm. Michała z Gołaszewa i z jego ż. Anną na części w Gołaszewie (MK 32, 132); 1523 Więcław z K. śwd. Stanisława z Płochocina (MK 32, 151); 1526 w K. 4 1/2 wł. os., ale w inwentarzu podano 11 3/4 wł. (ASK I 27, 458v); 1528 obie wsie K. bezkm. (ASK I 27 k. 728, 730v); 1529 bracia Jan, Stanisław i ich bratanek Jan zwani Grotowie z Bliznego i Wyczółek-Grotów ustępują Mikołajowi Wolskiemu kaszt. soch. prawo bliższości do dóbr Moszny, obu K., Żeliszewa, Ozorowa, Kłodzia, Czerniejewa, Trzemuszki, Rososzy i Łączki, przysługujące im po ich braciach stryjecznych Adamie i Józefie ss. Adama! z Moszn sędziego ziem. warsz. (MK 41, 192v); 1530 Mikołaj Moszyński z K. uczestnik sejmiku z. warsz. (Iura 3 nr 302); 1539 Wojciech syn zm. Mikołaja z C. dostaje potwierdzenie zamiany Gołaszewa na C. z 1522 (MS 4 nr 6574); 1563 Adam Krośnia h. Lis z K. (Wittyg 158); 1580 K. Wielkie i Małe albo Stare w posiadaniu szl. bezkm. (ŹD 275).

4. 1471 ks. Bolesław V nadaje pr. chełm. na C. z czynszem książ. po 6 gr w półgr (MK 9, 5v); 1483 ks. Bolesław V daje Mikołajowi z K. sędziemu ziem. płoc. prawo chełm. w zwykłej formie na C. (MK 9, 158).

5. 1559 dzies. z K. należy do kościoła par. w Wawrzyszewie diec. pozn. (Rybus 139); 1603 dzies. snop. z K. należy do kośc. Ś. Wojciecha w Rokitnie, w tym do rektora szkoły (NowDzieje 2, 517; ŁOp. 3, 290).

6. 1451-96 Mikołaj syn Abrahama z K. (PSB 21, 121): 1451 student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 51e/042), 1468-70 pisarz ziem. ciech. (PacSpis), 1471-78 marszałek dworu ks. Kazimierza III (MK 5, 4; MK 9, 95; Ep. 10 k. 56, 59, 70, 80; ZDPł. I nr 197; TymProc. 172;), 1472-75 star. płoc. (PacSpis; MK 5, 28; MS 4 supl. 1041; Ep. 10 k. 56, 59, 70, 80; ZDPł. 1 nr 197; TymProc. 172), 1477 Mikołaj Krośnia dworzanin ks. Janusza II (MK 6, 96), 1478-84 sędzia ziem. płoc. (PacSpis; WolffStudia 288; ADP nr 361; MK 6 k. 180v, 192v; ZDPł. 1 nr 220 n.), 1484-96 kaszt. płoc., zm. a. 1497 (PacSpis; Zakr. 27, 104; MK 18, 83).

1464-89 Jan syn Abrahama z C.: 1464 student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 64h/184), 1471 pisarz [książ.?] (MK 9, 5v), 1476-79 pleb. w Goworowie (Ep. 10, 161; Ep. 13 k. 192v, 254v), 1478 kan. płoc. (Ep. 13, 192v), 1485-89 pleb. w [Małym] Płocku (Ep. 10, 201v; Ep. 11 k. 156, 172v); 1481 tenże Jan syn Abrahama z C. pozywa księdza Bartłomieja z Kaczyna prezentowanego na pleb. w Goworowie (Ep. 11, 18v); 1483 tenże Jan nie zapłacił Maciejowi z Zalesia kan. płoc. i altaryście Bożego Ciała w kat. płoc. 30 dukatów w ramach ugody o ołtarz Bożego Ciała w kat. płoc. (Ep. 10, 309); 1484 tenże Jan syn Abrahama z C. ustanawia zastępcę dla podjęcia 40 fl. węg. należności od Macieja Kościeszy z Zalesia kan. płoc. (Ep. 10, 319); 1485 tenże Jan oskarża szl. Jana z Brzeźna, że w czasie jego pobytu w Kurii Rzymskiej zabrał mu ponad 10 kóp gr dobytku (Ep. 11 k. 203, 205).

1510-1512 Andrzej syn Klemensa z C.: 1510 student Uniw. Krak (MUK 2 nr 1510e/151), 1512 bak. sztuk wyzw. (KProm. nr 1512/75B).

1518 Mikołaj Tomaszewic z C. [Mniejszych] star. [burgr.] ze Skierniewic → p. 3.

Uwaga: W jednym haśle zbieramy wszystkie wiadomości dotyczące K., chociaż już na początku XVI w. rozróżniano K. Większe i Mniejsze.