(1231 Rakovo, 1423 Rekowo, 1465 de Magno Rakovo) 8 km na SE od Starego Miasta Warszawy, dziś Raków, północno-wschodnia cz. Włoch, dzielnicy Warszawy.

1. 1419 distr. warsz. (MK 3, 15); 1504 pow. warsz. (MK 18, 261-261v); 1580 par. Służew (ŹD 260 n.).

2. [1419] pole Kozechy w dziedzictwie R. (MK 3, 15); 1522 droga z Raszyńca do R.; granica R. z dobrami Raszyniec i Rybie (ZR nr 2287); 1530 gaj w dobrach R. (ZR nr 2389); 1532 „starowieczne granice” dzielą dobra rakowskie od gajów okęckich nabytych w dobrach raszyńskich (ZR nr 2452); 1790 młyn → p. 3.

3. Włas. książ., potem szlach. 1231 ks. Konrad I daje szl. Gotardowi wieś książ. R. z imm. ekon. i sąd. (Koch. nr 307); 1377 ks. Janusz I potw. w/w dok. z 1231 na prośbę Gotarda, jego bratanka Stanisława i innych bratanków, dziedziców z R. (NKDMaz. 3 nr 180; wbrew zastrzeżeniom wydawcy dok. autentyczny; SuprUzup. 144; Piber 104-113); [1417] Sławek z R. kupuje czwartą cz. dóbr [Gramnice-]Sarny za 40 kóp gr pras. (MK 3, 60); 1421 Wisław z R., Gotard Stanclewic z R. (Warsz. 1, 5); 1422 Piotr z R. (Warsz. 1, 25); 1422 Więcław z R., Piotr Rekowski, br. Dziersław (Warsz. 1, 36); 1422 szl. Maciej z R., kmieć Jabel i były kmieć Mikołaj obecnie mieszcz. z Nowej Warszawy (Warsz. 1, 125); [1422] Więchna z R. sprzedaje Dziersławowi i Nartołdowi z Powsinka swą cz. w Powsinku za 30 kóp gr posp. (MK 3, 30); [1422] Wielisława c. Stanisława z R. kwituje swoich braci Gotarda, Michała i Jakuba, dziedziców z Rakowca, z zadośćuczynienia za dobra (MK 3, 96v); 1424 Wisław z R. [i Jaskłowa] (Zakr. I nr 514); 1424 Gotard Stanclewic ma być wwiązany w dziedzictwo Więcława Rakowskiego (Warsz. 1, 135); 1424 bracia Michał i Jakusz z R. mają zabezpieczony dług 24 kóp gr posp. na Rakowcu przez Więchnę z R. (Warsz. 1, 147v); [1424] Jan Jajko z Gramnic sprzedaje Gramnice zw. Jeziora [Jeziorki] Sławkowi z R. [Okęcia] za 200 kóp gr posp. (MK 3, 29v); 1425 Michał, Jakub i Gotard ss. Stanisława z R. dzielą się dobrami; Jakub i Gotard dostają całą ojcowiznę w R., Michał bierze części w Orzycu, Kuninie i Jakaci (PP 5 nr 48); 1425 Gotard z R. winien zapłacić Sławkowi z Okęcia 30 kóp gr posp., bo nie dał mu srebrnego pasa, za który poręczył (Warsz. 1, 190); 1425 Piotr, Michał i Mrocław z R. winni są 20 kóp gr pod karą przepadku swoich dóbr nieruchomych i ruchomych Mikołajowi z Piotrkowa (przepadek nastąpił 1428; PP 5 nr 676); 1425-58 Piotr syn Wisława z R. → p. 6; 1426 szl. Wisław z R. (Warsz. 1, 223); 1427 Marcin Wyszko z R. (WarszDis. 1, 225); 1428 Gotard z R. zamienia swe części w R. i Czystem z Wisławem i Pietraszem z R. na ich części w Kuninie i Orzycu, otrzymując dopłatę 40 kóp gr posp. (PP 5 nr 666); 1429 Wyszek z Rakowa [h. Wierzbowa, tj. Radwan] (PP 6 nr 51); 1429 Marek i Gotard z R. (Warsz. 2, 33); 1433 Marek z R. ma zapłacić 1 grz. krak. Szczepanowi podrzędczemu warsz. za hełm zw. „łapka” [łebka] (Warsz. 2, 213); 1434 szl. Szczepan z R. (Warsz. 2, 257); 1435 wg zeznań świadków Okęcie było włas. Gotarda [odbiorcy przyw. z 1231?], a zostało osadzone po [wy]daniu pr. na R. (ZR nr 464); [1434-42] ks. Siemowit V daje szl. Ściborowi z R. [i Jaskłowa] wójtostwo w Rybnie w z. gost. z 13 wł., daje mu pr. nieodpowiednie i zwalnia od kar sąd. oraz zobowiązuje do służby wojskowej w wymiarze 1 kopii z 2 strzelcami (BKórn. 194, 20); 1437 Marek z R. sprzedaje dział w Raszyńcu, wyłączając gaj brzozowy tamże, Jarosławowi i Dadźbogowi braciom z Raszyńca za 40 kóp gr (MK 3, 203v); 1444 Maciej z Dębego w podziale z Markiem i Pawłem, swymi synami z pierwszej żony, odstępuje im R., zatrzymując z pozostałymi dziećmi Dębe w z. czer. [k. Latowicza] (MK 4, 54); 1447 Katarzyna c. Bartłomieja z Gramnic, ż. Michała z R. kwituje swego ojca i braci z zadośćuczynienia (MK 4, 53v); 1447 ks. Bolesław IV daje Markowi i Pawłowi braciom z R. przyw. pr. niem. posp. na ich dziedzictwo R., odpuszcza im 2 pokowy miodu; mają przedstawić swe przywileje (MK 4, 44); 1448 w podziale dóbr Piotr [syn Wisława] kan. warsz. i pleb. w Gąbinie dostaje [dział] R. i Stanclewice, jego br. Gotard [Żabski] z Woli Branieckiej dostaje ową Wolę Braniecką w z. soch., a ich bratankowie: Piotr, Jan, Mikołaj, Andrzej, Pełka i Aleksander, ss. zm. Ścibora z R., dostają Jaskłowo w z. zakr. z obowiązkiem dopłaty stryjowi Gotardowi 70 kóp gr w półgr (MK 4, 69v); 1449 Gotard, Marek i Strasz z R. h. Wierzbowa (MZH nr 56); 1450 Gotard [Żabski] z R. kupuje Biejkowo i Duczki w z. czer. za 148 kóp gr w półgr (MK 4, 101); 1453 zakład między Michałem z R. h. Wierzbowa i całym rodem Wierzbowów a Mirosławem z Jackowic [Dziuraczy] h. Pobożany (MZH nr 87); 1454 Gotard z Żab [z. soch, także z R.] h. Wierzbowa razem z Gotardem ze Służewa (MZH nr 108); 1461 Ziemak [z R.?] miał wziąć spuściznę 50 fl. węg. po zm. Piotrze kapłanie w R., jego ojcowiźnie (ZR nr 1120); 1463-65 szl. Marek z M.R. (ŁawWN nr 602, 659); 1468 Gotard [Żabski] z R. zamienia z bratankiem Mikołajem swe siedlisko folw., w którym rezydował, na siedlisko kmiece; obaj potwierdzają dotychczasowe rozgraniczenie we włókach kmiecych, rolach, łąkach, lasach i gajach w R. i Stanclewicach (MK 5, 88v); 1469 Jakub z Woli Belskiej sprzedaje dobra Duczki, posiadane od Gotarda Żabskiego [z R.], Janowi i Marcinowi z Mlekitek (MK 5, 121v); 1471 szl. Katarzyna wd. po Marku z R. ma wiano w R. i powinna przedstawić przyw. pr. nieodpowiedniego Wierzbowów (WolffStudia 91); 1472 ks. Bolesław V na prośbę dziedziców z R. daje im pr. chełm., uwalniając ich kmieci od prac przy starych i nowych grodach, z czynszem książ. 1 kopy gr w półgr rocznie (MK 9, 16v); 1474 Michał Rakowski i Mikołaj Wierzbowski bracia Sybilli, wd. po Janie Umiastowskim wójcie z Ożarowa (MK 9, 53); 1475 ks. Bolesław V daje Gotardowi [Żabskiemu?], Michałowi, Mikołajowi, Krystynowi, Markowi, Ziemakowi, Sławkowi, Janowi Włochowi, Mikołajowi braciom tegoż, Janowi, Mikołajowi Witkowicowi, Janowi Solipsowi i Mikołajowi Stojartowi dziedzicom z R. przyw. pr. nieodpowiedniego i zwolnienie od kar sąd. (MK 9, 57v; Warsz. 6, 137); 1484 Sasin syn zm. Sasina z Kozyr [z. soch.] sprzedaje Andrzejowi Wolskiemu swą cz. w Stanclewicach i R. po zm. dziadzie Gotardzie Żabskim za 30 kóp gr w półgr, 1 półwł. i ogród obok granic Wilkowskich [z. soch.?] (MK 9, 167); 1490 szl. Jan Podstolic z R. (Warsz. 6, 522); 1496 Krystyn z R. zastawia pod karą przepadku swój dział w Skupiu Stanisławowi synowi Mikołaja ze Zgorzały w 100 kopach gr w półgr (MK 18, 144); 1502 Jan Solipies z R. zastępca podkom. warsz. (Tarcz. 4, 128); 1504 Franciszek i Jan ss. zm. Stanisława z Macierzysza[-Chrzanowa] podstolego warsz. zapisują Janowi synowi zm. Pawła z R. dział i dzierżawę w R. z kmieciami i folw., które mają po swym dziadku zm. Marku i po jego pierwszej żonie zm. Annie, a także wiano Katarzyny drugiej ż. tegoż dziada oraz przywilej zm. Stanisława Rapaty wójta w Skoroszach służący temuż Markowi na gaj w dobrach R. (MK 18, 261); 1507 Jan Rakowski zastępca podkom. warsz. (WolffStudia 174); 1508 Jan syn zm. Pawła z R. wwiązany w cz. Markowską w R., lecz Barbara ż. Jana Chrzanowskiego odwołuje to wwiązanie, mając wiano na tej cz. (WarszDis. 21, 366v); 1517 szl. Jakub i Mikołaj ss. NN z R. oskarżeni o rabunki i pobicia w Dziuraczach (ZR nr 2238); 1520 Feliks syn zm. Mikołaja ze Stanclewic sprzedaje z pr. wykupu czynsz roczny z dóbr Stanclewice i Rakowo kap. warsz. (MK 32, 66); 1525 Katarzyna c. zm. Mikołaja Wierzbowskiego z Włoch inaczej Porzucewa i Sopęch, wd. po Mikołaju z Rostek sprzedaje dział we Włochach, Porzucewie i Sopęchach Jakubowi synowi Jana z R. za 180 kóp gr (MK 41, 30); 1528 w R. 5 wł. os. (ASK I 27, 713v); 1557 Maciej Rakowski syn zm. Gotarda dz. w R. (KnapWar. 140); 1563 Mikołaj Solipies, Mikołaj Mnich, Mikołaj syn Wielisława, Stanisław, Maciej i Marek ss. Gotarda Rakowscy h. Radwan z R.W. (MH 9, 41); 1580 pobór od 6 działów szlach. mających razem 7 1/4 wł. os., włas. Rakowskich (ŹD 260 n.); 1584 Rakowscy h. Radwan (Papr. 539); 1790 R. z młynem (TarDym.); XIX w. wieś R. ma 227 mr. [7 1/2 wł.], folw. należy do dóbr Okęcie (SG 9, 506).

4. 1447 ks. Bolesław IV daje Markowi i Pawłowi braciom z R. pr. niem. posp. na ich dziedzictwo R., odpuszczając im 2 pokowy miodu od tegoż pr.; zobowiązuje ich do przedstawienia swoich przyw. (MK 4, 44); 1472 ks. Bolesław V stwierdza, że dziedzice z R. winni płacić 1 kopę gr w półgr za pr. chełm. rocznie (MK 9, 16v).

6. 1425-58 Piotr syn Wisława z R.: 1425-33 pleban w Radzikowie w z. zakr. [pisarz książ.?], 1426 student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 26/178), 1429 bak. sztuk wyzw. (KProm. nr 29/51B), 1438-58 kan. płoc. i warsz., pleb. w Gąbinie, zm. a. 1461 (Radzimiński 2 nr 173; ADP perg. 207, 236, 237; MK 4, 69v; Lub. nr 182, 189; BulPol. 6 nr 1082; SalinaPol. 328).

7. Enc. Warszawy 722; PacMożn. 236 n.; K. Pacuski, O rodzie Radwanów-Wierzbowów na Mazowszu średniowiecznym. Potomkowie Gotarda kasztelana wiskiego, w: Służew (w druku).