(1395 Raschincze, 1407 Raszincze, 1416 Rosnicze!, 1435 z Raschincza, 1512 Raszyniecz, 1523 Rashyynyecz, 1580 Rasiniec, 1582 Raszinyecz) 10 km na NE od Nadarzyna, od XVIII w. Raszyn.

1. 1400 distr. warsz. (BJ 8057 IV, 136); 1395 par. Raszyniec (AE II 227v).

2. 1424 cz. w R. od rz. Jaworowskiej aż do granic poświętnego kośc. w R. (MK 3, 27); 1427 młynarz [w R.?], 1433 miejsce Wewersznik, 1442 sadzawka, 1491, 1506 młyn → p. 3; 1520 R. graniczy z Falentami i Rędzinami-Woszczałkami (ZR nr 2181); 1522 R. graniczy z Rybiem od gran. przy gaju Kozienata do drogi z R. do Rakowa, aż do gran. Rakowa (ZR nr 2287); 1580, 1582, 1790 młyn → p. 3.

3. Włas. szlach. 1400 Wawrzyniec z Mor zastawia w 3 kopach pras. dział ról i łąk w R., który trzyma po swej żonie, Krystynowi dz. z Książek (BJ 8057 IV, 136); 1407 Błażej dz. z Jezierzan albo z Bądrogowa wójt w Tarczynie sprzedaje to wójtostwo za zgodą Czadra prep. kap. warsz. za 40 kóp gr pras. Sieciechowi niegdyś dz. z R. (AECVars. s. 9, nr 13); 1410 Michał i Indrzych z R. wzięci do niewoli przez Krzyżaków (Biskup 706); 1414-15 Jan syn Floriana z R. → p. 6; 1416 Michał z R. (Czer. nr 506); 1417 Ziemak i Michał synowie Floriana z R. (WarszDis. 1, 191v); [1417] Welka i Dzierżka cc. Szczepana z R. kwitują Miczka i Miłosza dziedziców z R., swoich braci stryjecznych z zadośćuczynienia za ich części (MK 3, 61); 1417 Dorota ż. Andrzeja ze Skibniewa [z. liw.], Jan i Piotr dziedzice z Kątów kwitują Miłosława dziedzica z R. z zadośćuczynienia za części ich w R. (MK 3, 116v); 1418 Michał Imbramowic z R. i Michałek z R. (WarszDis. 1, 192); 1420 Marcin syn Floriana z R. → p. 6; 1421 Michał syn Krystyna (Warsz. 1, 3); 1421 Imbram z R. (Warsz. 1, 6); 1421-22 Sulisław Małek z R. podrzędczy warsz. → p. 6; 1422 bracia Małek i Stanisław z R. (Warsz. 1, 21); 1422 Ziemak z R. (Warsz. 1, 24v); 1422 Michał z R. przekazuje szl. Janowi Ślasie cz. w R. leżącą między częściami jego sióstr, ponieważ przepadła w długu u Żydów (Warsz. 1, 35v); 1424 Bernard z R. (Warsz. 1, 123); 1424 Michał syn Floriana z R. (Warsz. 1, 142v); 1424 szl. Miłosz z R. (Warsz. 1, 145); [1424] Miłosz i Mikołaj z R. sprzedają Krystynowi i Mikołajowi z Rędzin za 40 kóp gr: Miłosz sprzedaje 1 wł. i 7 mr., a Mikołaj pewną cz. od rz. Jaworowskiej aż do granic poświętnego w R. (MK 3, 27); 1425 Małek z R. sprzedaje Szczepanowi Marchewce pół wsi Laszczki za 60 kóp gr posp. z dok. książęcym na tę połowę (Warsz. 1, 178); 1425 szl. Mikołaj Stanczkowic z R. (Warsz. 1, 184); 1425 Mikołaj Chrczonowic z R. (Warsz. 1, 195v); 1425 Michał Imbramowic z R. (Warsz. 1, 204v); 1426 Stanisław z R. sprzedaje Ściborowi [z Sąchocina] marszałkowi Laszczki za 100 kóp gr pras. (PP 5 nr 407); 1427 Stanisław z R. sprzedaje Jarosławowi z R. 1 wł. z 2 siedliskami za 15 kóp gr posp. (PP 5 nr 434); 1427 Ziemak z R. winien wypłacić Katarzynie wd. po Bogusławie z R. 12 kóp gr posp. za odstąpienie cz. jej męża w [Micha]łowicach (PP 5 nr 877); 1427 Ziemak z Michałowic i Michał z R. dzielą się Michałowicami; Ziemak będzie miał 2/3 wsi i młyna, a Michał 1/3 wsi i młyna tamże (PP 5 nr 553); 1427 Michał z R. ma młynarza (WarszDis. 1, 225v); 1428 Stanisław z R. zabezpiecza, pod karą przepadku, zwrot rękojemstwa na wójtostwie w Lutkowej Woli Krystynowi z Rędzin i Bartłomiejowi z Reguł, zrzekając się w tej sprawie pr. niem., a poddając się pr. ziemskiemu (Warsz. 2, 24); 1427 Stanisław z R. sprzedaje Krystynowi i Mikołajowi z Rędzin 2 1/2 działów ról i łąk w R., nabytych od Miłosława z R., za 10 kóp gr posp. (PP 5 nr 637); 1429 Michał syn Krystyna z R. sprzedaje Mirosławowi z Jackowic cz. Michałowic nabytą od Ziemaka z cz. młyna tamże za 40 kóp gr pras. (PP 5 nr 771); 1429 Mirosław z Jackowic czyni zadość Michałowi z R. za nabyte od niego Michałowice (Warsz. 2, 37); 1429 Mikołaj Tomkowic z R. (Warsz. 2, 40); 1429 Stanko Raszyński (Warsz. 2, 43); 1429 Stanisław z R. ma zwrócić rolę Tomaszowi z Opacza (Warsz. 2, 45);

1430 Michał Puchała z R. i Michał Woszczałek z R. (Warsz. 2, 58); 1431 Michał syn Krystyna z R. (Warsz. 2, 70); 1432 szl. Jachna ż. Michała z R. (Warsz. 2, 87); 1432 Michał Puchała z R. (Warsz. 2, 109); 1432 Stanisław Małek [z R.] komornik wdy, asesor w Błoniu (Bł. 1, 38); 1433 szl. Katarzyna ż. Stanisława z R. (Warsz. 2, 181); 1433 szl. Stanisław Małek z R. (Warsz. 2, 201); 1433 szl. Michał Woszczałek z R. winien jest 2 kopy gr posp. za żyto szewcowi Wojciechowi z R. (Warsz. 2, 214); 1433 szl. Mikołaj z R. sprzedaje szl. Chrczonowi [Krystynowi] i Mikołajowi z R. cząstkę (tj. 7 1/2) swojej cz. za 7 kóp gr, tak jak granice są położone za miejscem Wewersznik (Warsz. 2, 231); 1433 Filip z R., Michał Woszczałek z R. (Warsz. 2, 242); 1433-78 Mikołaj Małek z R. syn Sulisława → p. 6; 1434 Michał Puchała i Michał Woszczała [z R.] (Warsz. 2, 255); 1434 Stanisław z R. (Warsz. 2, 260); 1434 Michał Puchała z R., Jan z Runowa i Adam z Czeczotek zrzekają się pr. bliższości do dóbr Falenty na rzecz [Stanisława] Boruty chorążego warsz. (AGAD perg. 632); 1435 Mikołaj z R. sprzedaje Krystynowi i Mikołajowi z Rędzin 7 1/2 cz. dąbrowy w R. (MK 3, 168); 1437 Marek z Rakowa sprzedaje Jarosławowi i Dadźbogowi braciom z R. części w R., zaczynając od granic Opackiego, oraz 2 siedliska, na których siedzą 2 kmiecie, z wyłączeniem gaju brzozowego, za 40 kóp gr (MK 3, 203v; MK 18, 119); 1437 Mikołaj z Kobylina zamienia ze Stanisławem z R. część w R., którą Sulisław Małek z R. utracił na rzecz Mikołaja ojca tegoż Mikołaja z Kobylina, w zamian za wójtostwo w Lutkowej Woli i pewną sumę (MK 3, 201); 1437 Święciesława c. Tomasza z R. sprzedaje Krystynowi i Mikołajowi z Rędzin dział w R., kupiony od swego br. Mirosława, ale sprzedaż odwołuje jej br. Mikołaj z R. (MK 3, 206); 1442 Krystyn z Rędzin zastawia swój brzeg sadzawki w R. stren. Borucie chor. warsz. pod karą przepadku (MK 3, 161v); 1443 Stanisław [skąd?] sprzedaje swą cz. w R. (MK 3, 281v, zapiska zniszczona); 1445 Helena c. Imbrama z R. kwituje braci Macieja i Jana [skąd?] z zadośćuczynienia za dobra (MK 3, 304); 1445 Jadwiga c. Imbrama z R., ż. Stanisława z Gniewiewic, kwituje swoich krewnych Macieja i Jana z Bogatek z zadośćuczynienia za dobra (MK 3, 304); 1445 ks. Bolesław IV potw. Borucie chorążemu warsz. dokumenty przepadku na części R. (MK 3, 159); 1446 ks. Bolesław IV daje Andrzejowi zw. Małek dziedzicowi z R. przyw. na jego dobra R., Rędziny i jedną wieś kupioną w przyszłości, uwalniając go od kar sąd. i dając pr. łowów, zwalniając jego kmieci od prac przy grodach, z wyłączeniem nowych (MK 4, 32); 1448-81 Andrzej Milanowski z R. syn Sulisława → p. 6; 1448 ur. Anna ż. Andrzeja Małka z R. (Warsz. 2, 1123);

1463 Andrzej z R. kaszt. liw. sprzedaje stren. Adamowi z Wilkanowa Naborowo w z. zakr., nabyte od Piotra [Brody] z Jeżewa kanonika płoc. i warsz., podkanclerzego książąt maz., za 250 kóp gr w półgr (AGAD perg. 7121); 1466 szl. Jakub z R. (AE II 163v); 1467 Hieronim syn Świętosława z R. → p. 6; 1472 Barbara c. zm. podczaszego Męcimira z Mniszewa, ż. Włodzisława z Podolszynia kwituje Andrzeja z R. kaszt. warsz. z jego ss. Mikołajem i Włodzisławem [Włodzimierzem] z dóbr macierzystych i z działu w Nartach (MK 9, 9); 1476 Dorota c. Stanisława Małka z R., ż. Jana ze Świdra sprzedaje wielm. Andrzejowi z R. kaszt. warsz. swą cz. ojcowską i matczyną w R. za 15 kóp gr w półgr (MK 9, 65v); 1477 ks. Bolesław V daje wielm. Andrzejowi z R. kaszt. warsz. przywilej, nadając mu pr. nieodpowiednie i zwolnienie od kar sąd., a jego kmieci z Milanowa [dziś Wilanów], R. i Rędzin uwalnia od prac przy starych grodach (MK 9, 84v); 1480 Katarzyna c. zm. Andrzeja z R. (Warsz. 5, 390); 1481 Jakub woźny warsz. zastrzega (arestavit) dobra Mikołaja syna zm. ur. Andrzeja z Milanowa kaszt. warsz. w Milanowie i w R. (Warsz. 5, 631); 1482 Mikołaj i Włodzisław [Włodzimierz] podstoli warsz. synowie zm. wielm. Andrzeja z R. kaszt. warsz. (Warsz. 5, 794); 1482-95 Włodzimierz z R. syn Andrzeja → p. 6; 1483 w podziale dóbr między braci Mikołaj otrzymuje R., przewóz warsz., cz. Kłodzieńskich [Kłodno] w pow. bł. i lasy nadane przez ks. Bolesława V; Włodzimierz podstoli warsz. dostaje Milanowo [dziś Wilanów], Magierową Wolę w z. czer., domy ze stajnią bez komnaty oraz 1/2 czynszu z Wiązowna; Mikołaj bierze 1/2 domów i czynszu z Wiązowna oraz ma wypłacić posag swej siostry Śmichny (Tarcz. 3, 44v); 1485 Mikołaj syn zm. Andrzeja z R. kasztelana warsz. jest winien 150 fl. węg. Mikołajowi z Grodźca wikariuszowi wiecz. koleg. warsz. i jego bratu Janowi pod karą wwiązania w dobra R. (Warsz. 6, 37-39); 1486 Andrzej syn Stanisława z R. (ZR nr 1607); 1487 Mikołaj Odoleński z R. syn Andrzeja kasztelana warsz. (Warsz. 6, 40); 1487 Mikołaj z R. przewoźnik warsz. (Warsz. 6, 102); 1487 tenże Mikołaj zastawia za 30 fl. cło [książ.] w Nurze wodne i lądowe, które trzyma w pieniądzach posagu swej ż. Małgorzaty, c. Wojciecha z Laskowa skarbnika nur., a następnie zastawia je Piotrowi Wilkowi wójtowi warsz. za 60 fl. (Warsz. 6 k. 123, 196-197); 1488 Katarzyna c. zm. Andrzeja z R. kasztelana warsz., wd. po Janie synu Boruty z Falent cześnika warsz., ma wiano na Sękocinie (Warsz. 6, 254);

1490 Mikołaj Milonowski [z R.] uczestnik najazdu i rabunku dóbr Miedzeszyn prep. bł. (AC 2 nr 1876); 1491 Bogusław z Moszn sędzia ziem. warsz. odstępuje ur. Włodzimierzowi z Milanowa podstolemu warsz. cz. R. z młynem, którą trzyma od Mikołaja syna Andrzeja kaszt. warsz., za 35 kóp w półgr i 20 fl. (Warsz. 6, 768); 1502 Mikołaj Milonowski z R. przewoźnik warsz. sprzedaje przewóz na Wiśle naprzeciw m. Warszawy za zgodą swej ż. Magdaleny, c. Wojciecha Laskowskiego z Targowego (MK 18, 143); 1502 tenże Mikołaj kupuje 1/2 Czerniakowa, Czarnowa, Miłoszyny i przewozu na Wiśle od Heleny c. Hinczy z Czerniakowa, ż. Walentego Osuchowskiego (MK 18, 151v); 1506 tenże Mikołaj kupuje 1/2 w/w dóbr od Anny ż. Zygmunta z Łaszewa kasztelana rac. (MK 18, 253); 1506 Maciej z Nieksyna kan. warsz., pleb. w R. jest wwiązany w cz. R. z młynem i sadzawką, należące do Mikołaja Milanowskiego z Czerniakowa (Tarcz. 5, 67v); 1511 Andrzej syn zm. Jakuba Zabłockiego odstępuje 3 wł. lasu w Kaleniu, które kupił ongiś od zm. Michała Okunia podczaszego warsz., Mikołajowi Milanowskiemu z Czerniakowa za jego dobra R., dopłacając mu 300 kóp gr w półgr (MS 4 nr 6517); 1514 szl. Jakub Grotowski z R. (Warsz. 10, 1565); 1523 rada książ. potw. wyrok sąd. na rzecz szl. Jakuba Grotowskiego z R. (Warsz. 13, 914); 1528 wieś szlach., 1/2 wł. os. (ASK I 27, 713); 1532 napad na dom szl. Jakuba Raszyńskiego [w R.?], pobicie jego sługi szl. Jana Gorzeszkowskiego (ZR nr 2579); 1534 szl. Jan Raszyński zapisuje 3 grz. czynszu rocznego w dobrach swoich R. i in. z przeznaczeniem na fundację altarii Wojsławskiej w koleg. warsz. (KnapWar. 83); 1539 król potw. dok. zamiany z 1511 na prośbę Jakuba Grotowskiego syna zm. Piotra z Grotowa (MK 60, 270; MS 4 nr 6517); 1549 → p. 4; 1580 pobór od 1 1/2 wł. os., młyna o 1 kole (ŹD 270); 1582 włas. duch., pobór od 9 półwł. os., 9 kmieci, młyna (InWłocł. 280 n.); 1790 R. z młynem (TarDym.); XIX w. R. ma ok. 4 wł., w tym folw. 25 mr., włościanie 93 mr. (SG 9, 537).

4. 1549 król Zygmunt August daje Stanisławowi kustoszowi krak., Zygmuntowi miecznikowi i Mikołajowi Wolskim, swym dworzanom jarmark na ś. Stanisława [8 V] i targ cotygodniowy w niedzielę w ich mieście R. obok wsi Falenty w z. czer.! [zezwolenie na lokację miasta w R. nie zostało zrealizowane] (MK 76, 281; MS 5 nr 279).

5. 1395 Świętosław z Łęgu kanclerz pozn., oficjał maz. bpa pozn. rozsądza sprawę między szl. Mikołajem z Sopęchów dz. Kozechów a Pawłem pleb. z R. o spłatę dzies. z pola Kozechy, polecając Mikołajowi płacić ją do kościoła w Służewie, gdzie przyjmuje sakramenty (AE II 227v; NowDzieje 2, 236; Piber 72-73); 1402 Wojciech bp pozn. potw. wyrok z 1395 w sporze między plebanami Adamem ze Służewa i Pawłem z R. (AE II 227; NowDzieje 2, 236; Piber 72-73); [1424] poświętne kośc. w R. (MK 3, 27); 1442 Szczepan wikariusz w R. (NowDzieje 2, 521); 1459 Szczepan pleb. z R. (TymProc. 225); [a. 1465] Szczepan pleb. w R. ma z bratem dział w → Michałowicach; do 1495 pleb. Jan Morski [z Mor?], od 1495 pleb. Paweł z Zakroczymia (NowDzieje 2, 522); 1495 Paweł Lewko pleb. w R., pisarz ziem. warsz. (Warsz. 7, 593); 1504 Paweł Lewko pleb. w R. sprzedaje 1 1/2 wł. wójtostwa w Pustelniku (MK 18, 188v); 1506 Maciej z Nieksyna kan. warsz., pleb. w R. (Tarcz. 5, 67v; → p. 3); a. 1511 pleb. Maciej Nieksiński (NowDzieje 2, 522); 1511-28 Jan z Gniewiewic, Gniewiewski pleb. w R. i Zakroczymiu, pisarz ziem. warsz., kan. płoc. i warsz. (Warsz. 10 k. 828, 1132; Zakr. 23, 195; NowDzieje 2, 522); 1512 Michał wikariusz w R. (Warsz. 10, 1132); 1523 Małgorzata c. Stanisława Zgorzelskiego ze Skupi, ż. Mikołaja Dąbrowskiego zapisuje z pr. odkupu na erekcję ołtarza NMP w kościele par. w R. czynsz 6 grz. z dóbr Zgorzała od sumy 60 kóp gr w półgr darowanej za zgodą męża (MK 32, 189v); 1495, 1511-12, 1533 pr. patronatu należy do szlachty h. Łada, posiadaczy dóbr R., Laszczki, Rybie, Brwinów, Rędziny, Puchały, Michałowice i Woszczałki (NowDzieje 2, 521 n.; Rybus 156); 1603 w R. kośc. par. ŚŚ. Szczepana i Anny, ma w uposażeniu rolę, łąkę, dzies. kmiece ze wsi R., Falenty, Gramnice, Skorosze, Michałowice, Puchały, Puchały-Skupie, Jeziorki, Opacz Mniejsza, Rybie oraz dzies. z folw. Falenty i Zgorzała; wikariusze mają wydzielone dzies. z 3 wsi Reguły i folw. Opacz Większa (Vis. 1603, 133v-134; NowDzieje 2, 522).

6. 1414-15 Jan syn Floriana z R. student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 14-15/153).

1420 Marcin syn Floriana z R. student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 20e/046), 1426 bak. sztuk wyzw. (KProm. nr 26/15B).

1421-22 Sulisław Małek z R. podrzędczy warsz. (Warsz. 1 k. 7, 7v).

1429 Andrzej z R. dzwonnik koleg. warsz. (ADP perg. 202).

1433-78 Mikołaj Małek z R. syn Sulisława, h. Łada: 1433 student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 33e/037), 1435 bak. sztuk wyzw. (KProm. nr 35/7B), 1438 mgr (KProm. nr 38/6M), 1445 dr dekretów (AECVars. s. 15, nr 45); 1445-52 tenże dziekan kap. warsz., 1448-77 oficjał warsz., 1452-78 archid. warsz. z prezenty książ., 1454-74 wikariusz gen. Andrzeja bpa pozn., 1462-63 pleb. we Wrociszewie, 1463 kan. płoc., od 1472 pleb. w Milanowie [dziś Wilanów], zm. 1479 (PSB 21, 136; P. Dembiński, Poznańska kapituła katedralna schyłku wieków średnich. Studium prozopograficzne 1428-1500, Poznań 2012, s. 583; Warsz. 2, 1108; AE II k. 61v, 404v; BulPol. 6 nr 1875; NowDzieje 2 s. 238, 303).

1467 Hieronim syn Świętosława z R. student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 67e/063).

1448-81 Andrzej Milanowski z R. [i Milanowa, dziś Wilanów] syn Sulisława h. Łada: 1448-50 star. warsz., 1457-68 kaszt. liw., 1468-69 kaszt. zakr., 147081 kaszt. warsz., zm. 1481 (PacSpis; K. Pacuski, Elita władzy ziemi liwskiej w XV w., „Rocznik Liwski” 1, 2005/2006, s. 83).

1482-95 Włodzimierz z R. i Milanowa syn Andrzeja, podstoli warsz., zm. a. 1498 (PacSpis).

7. RAW 143 n.; H. Kaszuba, Dzieje Raszyna i Falent: 200. rocznica bitwy pod Raszynem 1809-2009, Otwock 2009.