ROKITNO

(1282 [przymiotnik:] Rokicensis, 1297 Rokithno, 1448 Rochithno, 1580 Rokitno Dolne i Górne) 4 km na E od Błonia.

1. 1350 dzielnica ks. Kazimierza warsz. (NKDMaz. 2 nr 303); 1333 parafie Ś. Wojciecha i Ś. Jakuba (NKDMaz. 2 nr 205); 1528 pow. bł. (ASK I 27, 728).

2. 1424 folw. archid. warsz. w R. (BulPol. 4 nr 1331); 1441 gran. z Kopytowem (Warsz. 2, 693); 1510 gran. z Czubinem (Bł. 4, 464); 1523 sad archid. warsz. w R. k. granicy z Czubinem (MK 32, 180).

3. Włas. duch. – archidiakona czer., potem warsz. 1282 → Rokitno – kasztelania; 1297 R. wieś archid. czer. otrzymuje od ks. Bolesława II immunitet ident., jak dobra bpstwa pozn. (NKDMaz. 2 nr 101, 102); 1333 → p. 5A; 1350 ks. Kazimierz I odnawia immunitet dóbr bpa pozn. w swej dzielnicy książ., w tym R., wsi archid. czer. (NKDMaz. 2 nr 303); 1373 pap. Grzegorz XI potw. Wojciechowi z Łodzi objęcie archidiakonatu czer. po zm. Jakubie [pleb.?] z R. (BulPol. 2, 2019; NKDMaz. 3 nr 134); 1424 R. z folwarkiem archidiakona warsz. (BulPol. 4, 1331); 1441 Jan archid. warsz. ma sprawę o granice R. z Kopytowem (Warsz. 2, 693); 1487 pan Dobiesław z R. faktor Bogusława Niewczasa [z Moszn] sędziego ziem. warsz. (AC 2 1861); 1507 Mikołaj z Mniszewa kanclerz maz., archid. warsz. z R. (Bł. 4, 308); 1510 Jan z Mrokowa archid. warsz. reguluje gran. R. z dobrami Stanisława Koskowica i Jana Gawareckiego dziedziców z Czubina oraz granice R. i wsi Giełczew z wsiami Krośnie, [Łaźniewo-]Smoły, Kopytowo (Bł. 4, 464-464v); 1510 Stanisławowi urzędnikowi z R. zabrano 60 sztuk bydła rogatego jego kmieci z Giełżewa, które prowadził drogą (ZR nr 2062); 1528 włas. archid. warsz., 1 wł. os. (ASK I 27, 728); 1570 Franciszek Krasiński archid. warsz. wydzierżawia Wojciechowi Czubińskiemu folw. w R., 6 kmieci w Giełżewie i dzies. z Biskupic na 3 lata za 180 fl. rocznie (MS 5 nr 4134); 1580 pobór z poświętnego w R.D. od 1 1/2 wł. os. (ŹD 274); XIX w. wieś R. ma 93 mr. [3 wł.], folw. 292 mr. [niecałe 10 wł.] (SG 9, 710).

4. 1297, 1350 imm. → p. 3; 1435 Stanisław mieszcz. bł. zamienia z Bartłomiejem wójtem z Błonia swą cz. w Pizdowie na wójtostwo w R. (MK 3, 143).

5A. Kośc. par. Ś. Wojciecha w R. [Dolnym]. 1333 Jan bp pozn. rozstrzyga spór, jaki wszczęli o dzies. i zakres praw Marcin archid. czer. jako kolator kościoła Ś. Wojciecha w R. i śp. Jan wikariusz wiecz. tego kościoła; bp przyznaje temuż kościołowi dzies. w Sułkowicach [w XV zw. też Sułkowem, par. Sobikowo] od rycerzy i kmieci, podobnie w Mosznach, Gołaszewie, Rokitkach, Czubinie, Czarnowie Małym, a w Brankach i Budzanowie dzies. od kmieci; ponadto przyznaje połowę ofiar z kośc. Ś. Jakuba w 4 święta corocznie, przyznaje też pr. do szafowania sakramentów poddanym pleb. Ś. Jakuba w R. (NKDMaz. 2 nr 205); 1373 Jakub archid. czer., [pleb.?] z R. → p. 3; 1395 Rafał pleb. w R. (AE II 227v); 1423 Stanisław syn Falisława uzyskuje prowizję pap. na kośc. w R. (o dochodach 12 grz. srebra) po zm. plebanie Jakubie synu Mikołaja z Bielawek (BulPol. 4 nr 1172); 1425 o prowizję na ten kośc. proszą Jan syna Strzeszka ze Skarżyna oraz Jakub syn Wierzchosława ze Skwar kan. warsz. (BulPol. 4 nr 1599, 1612); 1440-43 Stanisław Pisan pleb. u Ś. Wojciecha w R. (AE I k. 37, 72); 1440 discr. Maciej rektor szkoły par. w R. (AE I 37); 1441 Andrzej bp pozn. skazuje Stanisława pleb. w R. za występki na karę więzienia (AC 2 nr 1110); 1442 Michał pleb. z R. toczy sprawę o rzekomy najazd szlachty na kościół i brak kielicha (AC 2 nr 1146); 1445 Stanisław syn Falisława pleb. w R. rezygnuje z tego beneficjum na rzecz Michała syna Macieja z Mogielnicy, który ma mu dawać rocznie 8 kóp gr pol., tj. 3 1/2 grz. sr., połowę tej sumy na Boże Narodzenie i połowę na ś. Jana Chrzciciela (BulPol. 5 nr 1253); 1446 pleb. w R. toczy proces o dzies. z Sułkowic w par. Sobikowo w z. czer. (NowDzieje 2, 17); 1448 Andrzej rektor [szkoły?] z R.; mieszcz. z Nowej Warszawy kupił od niego dzies. (ŁawWN nr 225); 1461 Andrzej bp pozn. toczy spór z Michałem pleb. w R. o dzies. z Gołaszewa, Branek i Budzanowa (NowDzieje 2, 517); 1463 Andrzej bp pozn. daje plebanowi w R. dzies. folw. i kmiecą z Wolicy Płochockiej w zamian za dzies. z nowizn w Bożej Woli, Odrzywole, Żabach, Bieniewie i Gołaszewie-Zadłużu (NowDzieje 2, 517); 1477 Michał Potrzeba pleb. w R. zapisuje na gruntach m. Mogielnicy uposażenie ołtarza NMP oraz in. ŚŚ. w kośc. par. w Mogielnicy, który eryguje Andrzej bp pozn. (W. Szelińska, J. Tomaszewicz, Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, cz. 1, Kraków 1975, nr 654); 1478 Piotr Łoj z Rokitek przeznacza dla kośc. w R. arras i adamaszek wart. 2 kóp i 10 gr (ZR nr 1212 n.); 1486-1505 Piotr z Jeziorek, Jeziorkowski pleb. w R., altarysta warsz. (Bł. 3 k. 327, 371v; MK 18 k. 228, 231, 239v); 1495 tenże Piotr pleb. → 5B; XVI w. rekonstrukcja zasięgu par. (ŹD 274 n.; AHPMaz. mapa); 1603 dzies. dla pleb. z wsi R., Rokitki, Gołaszew, Łoje, Giełżew; dla wikariusza z wsi Czubino, Moszny, Wolica, Płochocin w obrębie par. oraz z Czarnowa w par. Leszno oraz z pewnych pól we wsiach Bramki i Piorunowo w par. Błonie; dla rektora szkoły z wsi Krośnie Większe (Vis. 1603, 153; NowDzieje 2, 517); [później par. ta została przyłączona do par. Ś. Jakuba w R.].

5B. Kośc. par. Ś. Jakuba w R. [Górnym]. 1333 rektor kośc. Ś. Jakuba w R. (NKDMaz. 2 nr 205; → p. 5A); 1433 Uniesław wikariusz z R. (Warsz. 2, 211); 1438 Mroczek i Jan bracia z Wąsów sprzedają Ściborowi synowi marszałka z Zaborowa swe cz. w Wąsach razem z pr. patronatu kośc. w R. (MK 3, 217); 1444 Mikołaj z Łaźniewa sprzedaje Tomaszowi ze Święcic cz. w Łaźniewie razem z pr. patronatu kośc. w R. (MK 3, 302); 1446 – zm. a. 1451 Uniesław [z Moszn] pleb. z R. (NowDzieje 2, 517; MK 4, 125v); 1463 Jan syn Mikołaja z Łaźniewa pleb. w R. (Bł. 7, 55-57); 1472 Jakub pleb. w R. (NowDzieje 2, 517); 1485-96 Maciej [Kościesza] z Zalesia pleb. w R., kan. płoc., także pleb. w Przybyszewie (Bł. 3, 275v; AC 2 nr 1861; MK 9, 213); 1495 Paweł wikariusz w kośc. Ś. Jakuba w R. toczy proces apostolski z Piotrem pleb. w kośc. Ś. Wojciecha z R. bez zezwolenia Uriela bpa pozn. (AC 2 nr 1503); 1505-12 ksiądz Wojciech syn Jakuba z Jaćwiężyna, pisarz kancelarii książ., pleb. w R. (MK 18, 229v; Warsz. 9 k. 38, 40); 1513 Jan syn zm. Wojciecha z Łaźniewa-Mostków darowuje Piotrowi Kopytowskiemu pr. patronatu z dóbr Łaźniewo-Mostki (MK 32, 215); [a. 1550]-1568 Stanisław Kopytowski pleb. w R., kan warsz. (NowDzieje 2, 517); 1580 włas. plebana w R. Górnym jest wieś Chroślin mająca 1 1/2 wł. os. (ŹD 276); 1603 pleb. ma dochody z 3-4 gospodarstw włościan i dzies. (Vis. 1603, 153v-154; NowDzieje 2, 517).

7. RAW 202-204; T. Kiersnowska, Najstarsze kościoły archidiakonalne południowego Mazowsza, w: Kościół, kultura, społeczeństwo, Warszawa 2000, s. 49-54.