ZAŁĘŻE WIELKIE

(1469 Zalanze, 1473, 1474 Zaląze, 1503, 1523 Magna Zalanze, 1561, 1580 Załęże Magna, Zalęże Maior) 7 km na SW od Tarczyna, dziś Załęże Duże.

1. [1412] n. distr. warsz. (MK 9, 78v); 1526 pow. tarcz. (ASK I 27, 454v); 1580, 1603 par. Rembertów (ŹD 292; Vis. 1603, 121v).

2. 1477 młyn i staw → p. 3.

3. Włas. szlach. [1412] ks. Janusz I daje Adamowi ze Słubic przyw. pr. chełm. na dziedzictwo Z. (MK 9, 78v); 1431 Piotr z Z. ręczy w Czersku za kmiecia z Uścieńca w z. czer. (PP 6 nr 529); 1449 Piotr z Z. (MK 4, 149v); 1459 Maciej z Z. w sporze z Janem z Belska odwołuje się do swego pr. nieodpowiedniego [Prusów] (MZH nr 168); 1461 Piotr z Z. h. Prus śwd. (MZH nr 183); 1467 bracia Maciej z Z. i Jan ze Słubic zeznają podział: Maciej przejmuje cz. Jana w Z. i odstępuje mu swą cz. w Słubicach, dodając 10 kóp gr w półgr (MK 9, 134); 1468 Wszeborka wd. po Pełce z Lutkowej Woli, ż. Wojciecha z Petrykoz sprzedaje 120 kóp gr swego wiana na Lutkowej Woli Piotrowi Załęskiemu (Tarcz. 1, 724); 1469 Piotr z Z. ustanawia swymi pełnomocnikami swego syna Sławosława i Mikołaja z Karniewa dla zawarcia ugody z opatem benedyktynów płoc. (Ep. 5, 210); 1470 Piotr z Z. kupuje 1/2 Budziszyna w z. czer. od Mikołaja i jego dzieci z Prac (MK 5, 134); 1471-92 Piotr z Z. → p. 6; 1473 szl. Maciej z Z. h. Prus (MZH nr 418); 1476 ks. Bolesław V potw. Piotrowi z Z. podczaszemu zakr. w/w przywilej książ. z [1412] (MK 9, 78v); 1477 tenże Piotr sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny 5 grz. gr w półgr z Z. z folw., młynem i stawem rybnym za 50 kóp gr w półgr kapitule warsz., poręczając pokój ze strony swej ż. Małgorzaty i jej wiana (MK 9, 88); 1481 szl. Maciej z Z. otrzymuje potwierdzenie podziału z 1467 (MK 9, 134); 1490 Sławosz i Mikołaj ss. ur. Piotra z Z. stolnika czer. przeprowadzają podział (Tarcz. 3, 337); 1490-94 Maciej z Z. → p. 6; 1491 Katarzyna ż. ur. Piotra z Z. stolnika czer. zastawia Mikołajowi synowi Stanisława z Oboruli swe wiano w Oborulach za 27 kóp gr (Warsz. 6, 833); 1487! [po 1492] Mikołaj z Z. [syn] zm. ur. Piotra stolnika czer. h. Prus (MZH nr 666, wg Tarcz. 3, 531v); 1492 Paweł Ducki chor. warsz. zamienia dobra Łubna i Wolę [Ducką] w z. czer. na Dukowice w z. warsz. z Mikołajem synem Macieja Załęskiego podczaszego zakr., dopłacając 1000 fl. węg. (MK 18, 52v); 1493 ur. Maciej z Z. (Tarcz. 3, 411); 1493 Katarzyna wd. po zm. Piotrze z Z. stolniku czer. (Tarcz. 3, 417v); 1494 ur. Maciej z Z. podczaszy zakr. pozywa ss. zm. Piotra z Z. stolnika czer. (Tarcz. 3, 454); 1494-1503 Przedbor syn zm. Macieja podczaszego zakr. z Z. (Tarcz. 3 k. 455v, 531v; Tarcz. 4, 223v); 1494 Sławosz i Mikołaj synowie zm. ur. Piotra z Z. (Warsz. 7, 318); 1496 Sławosz z ż. Dorotą i Mikołaj ss. zm. Piotra z Z. stolnika czer. sprzedają 1/2 dóbr Budziszyno w z. czer., którą trzymał ich ojciec, braciom Janowi i Pawłowi Zawiszom z Budziszyna (MK 18, 91); 1500 Dorota! wd. po zm. Piotrze z Z. stolniku czer. (Tarcz. 4, 11v); 1503 szl. Sławosz z M.Z. (Tarcz. 4, 163v); 1503 tenże jest dłużny 4 kopy gr pod wwiązaniem w 2 wł. w swej cz. Z. (Tarcz. 4, 218); 1509 Greta c. zm. Piotra z Z. stolnika czer., ż. szl. Wojciecha Grotowskiego (Tarcz. 4, 415v); 1517 Jan Załęski [h. Prus] bierze udział w najeździe szlachty z poddanymi na dwór prep. kap. warsz. w Tarczynie (MZH nr 947); 1523 Sławosz z W.Z. ma przedstawić sądowi swe pr. pruskie nieodpowiednie (MZH nr 982); 1526 w M.Z. 4 1/2 wł. os. (ASK I 27, 454v); 1539 wypis w/w dok. zamiany z 1492 uczyniony na prośbę Stanisława Załęskiego syna zm. Mikołaja (MS 4 nr 6456); 1561 Walenty Stawoszowic [Sławoszowic] Załęski dz. w Z.M. (KnapWar. 88); 1563 Andrzej, Piotr, Walenty ss. Stanisława Załęscy h. Prus III (MH 9, 44); 1565 Piotr, Andrzej, Walenty ss. Sławosza Załęskiego (Knap.mps 555); 1565 Piotr Sławoszewic → p. 5; 1580 pobór od 11 wł. os. w 6 działach szlachty (ŹD 292); XIX w. folw. i wieś Z.W. mają 36-43 wł. (SG 14, 352).

4. [1412] ks. Janusz I daje pr. chełm. z czynszem książ. po 2 gr z 1 wł. os. (MK 9, 78v); 1526 czynsz książ. po 2 gr z 1 wł. os. (ASK I 27, 454v).

5. 1565 dzies. wart. 30 gr z folw. Piotra Sławoszewica Załęskiego w Z.M. należy do pleb. w Rembertowie (Knap.mps 554).

6. 1471-92 Piotr z Z. h. Prus: 1471 podstoli zakr., 1471-89 podczaszy zakr., 1489-92 stolnik czer., zm. a. 1493 (PacSpis); 1490-94 Maciej z Z. podczaszy zakr., zm. 1494 (PacSpis).