ZARĘBY

(1433 Zaramby, Zarambi) 7 km na WNW od Tarczyna.

1. 1440 n. distr. warsz. (MK 3, 247); 1481 pow. tarcz. (MK 9, 130v); do 1474 par. Tarczyn, potem par. Ojrzanów [Żelechów] (Knap.mps 433).

2. 1487 Z. graniczą z dobrami Skuły (Tarcz. 3, 242).

3. Włas. szlach. 1433 ks. Bolesław IV daje Pawłowi z O. przyw. prawa niem. na dobra Ojrzanów, Ojrzanowska Wola [Wesoła Wola i Zalesie?], Z. i Duki (PP 6 nr 463); 1440 ks. Bolesław IV zwalnia kmieci Pawła z Ojrzanowa, Ojrzanowskiej Woli, Duk i Z. od prac przy starych grodach książ. (MK 3, 247); 1477 Stanisław kmieć z Z. (ZR nr 1457); 1481 ks. Bolesław V zwalnia Mikołaja chor. zakr. i jego br. Jana z Ojrzanowa od płacenia kar sąd., a kmieci ich z Ojrzanowa, Dąbrówki, Z., Kaleni, Wesołej Woli [dziś Żabia Wola], Zalesia, Żelechowa oraz cz. Siestrzeni od prac przy starych i nowych grodach (MK 9, 130v); 1517 Jan z Ojrzanowa sprzedaje Stanisławowi Dąbrowskiemu podpiskowi zakr., altaryście czer. czynsz roczny 4 grz. gr w półgr z Ojrzanowa, Kaleni, Z., Zalesia, Żabieńca i Rakowca za 40 kóp gr w półgr, z pr. odkupu (MK 32, 5); 1517 Jan z Ojrzanowa i jego poddani m.in. z Z. biorą udział w najeździe na dwór prep. kap. warsz. w Tarczynie (MZH nr 947); 1526 w Z. 14 wł. os., włas. skarbnika Ojrzanowskiego (ASK I 27, 455v); 1532 Katarzyna wd. po Janie Ojrzanowskim, ż. Piotra Goryńskiego star. ciech. zastawia Janowi bpowi przemyskiemu swe wsie O., Żelechów, Z., Kaleń, Wesołą Wolę, Zalesie i Musuły w 10 000 fl. (MS 4 nr 23300); 1580 pobór od 11 wł. os., 2 zagr. z rolami (ŹD 298); XIX w. wieś Z. ma 490 mr. [ponad 16 wł.], folw. w dobrach Ojrzanów 420 mr. [14 wł.] (SG 7, 420; SG 14, 419).

4. 1433 ks. Bolesław IV na prośbę Pawła z Ojrzanowa ustala czynsz książ. na dobra Ojrzanów, Ojrzanowska Wola, Z. i Duki, osadzone na pr. niem.; ma on wynosić po 8 gr pras. z 1 wł. os. (PP 6 nr 463); 1440 tenże ks. zmniejsza czynsz książ. od kmieci z Z. do 4 gr szer. z 1 wł. os. (MK 3, 247); 1481 ks. Bolesław V nadaje pr. chełm. na Ojrzanów, Z., Kaleń, Wesołą Wolę, Zalesie, Żelechów, Dąbrówkę oraz na dział w Siestrzeni z czynszem książ. po 3 gr w półgr z 1 wł. os. (MK 9, 130v); 1526 czynsz książ. z Ojrzanowa, Żelechowa, Kaleni, Z., Wesołej Woli i Zalesia po 6 gr z 1 wł. został darowany [z tytułu pełnionego urzędu] (ASK I 27, 455v).

5. 1474 Andrzej bp pozn. eryguje kośc. par. w Żelechowie i za zgodą pleb. z Tarczyna włącza do nowej par. wsie Ojrzanów, Z., Zalesie i Kaleń (Knap.mps 433); 1603 dzies. z ról kmiecych w Z. należą do bpa pozn., zaś z ról folw. do 2 wikariuszy kośc. w Ojrzanowie [Żelechowie] (Vis. 1603, 118v); 1773 dzies. od kmieci z Z. należą do bpa pozn. (KnapWar. 176).