(1398 Mistrzowicze - Tyn. 125; 1410 Mistrzeuicze - OK 4 k. 50v; 1419 Mistrzouice, Mistrouicze - ZK 6 s. 530, GK 1 s. 213; 1433 Misztrzowice - ZK 10 s. 129; 1458 Mystrowycze - Archiwum Cystersów w Mogile, perg. 203; 1470-80 Mysztrowicze - DLb. 1 s. 78; 1490 Mystrzowycze - ŹD s. 437; 1529 Mystrowicze - LR s. 294), dziś Mistrzejowice dzielnica Krakowa, ok. 5,5 km od centrum miasta.

1. 1489n., 1581 pow. krak. (RP k. 134v; ŹD s. 20); 1470-80, 1598 par. Raciborowice (DLb. 1 s. 78; 2 s. 60; WR k. 255).

2. 1398 M. graniczą z Prądnikiem Czerwonym (Tyn. 125); 1420 kmiecie z M. nie stawili się w sprawie przeciw Zbigniewowi prep. [kościoła] Ś. Floriana z Florencji [tj. Kleparza] o przeoranie granic między M. a Bieńczycami. 12 kmieci zostało z tego powodu skazanych na karę XV, lecz sąd ją anulował na prośbę prepozyta (ZK 7 s. 56, 108); 1444 Jan z Prądnika [Czerwonego] sprzedaje za 60 grz. Mik. Szelwie mieszcz. krak. całą cz. roli, czyli odłogu przed bramą tegoż Szelwy między drogą Rakowską [do Rakowic] a M. i koło wygonu (ZK 12 s. 235); 1458 panowie wyznaczają Rafała ze Skawiny prep. kiel., kan. i oficjała krak. oraz Jana Długosza seniora kan. krak. do wytyczenia granic między wsią kl. mog. Zesławice a wsią prestymonialną M. (AKapKrak., Acta actorum 1b k. 2 = Bobrzyński i Smolka, Długosz nr 142); Jakub z Węchadłowa komor. Krzesława [Wojszyka z Wójczy] pkom. krak. rozgranicza Zesławice kl. mog. od M. Kaspra Rokenberga scholastyka krak. Granica zaczyna się w miejscu, gdzie stykają się Batowice, Zesławice i M. i gdzie wzniesiono kopiec, czyli węgielnicę (wangelnycza) wedle wskazania starych i godnych wiary mężów. Od tego kopca granica idzie przez koryto, którym niegdyś płynęła rz. Dłubnia, oddzielająca Zesławice i M., i dochodzi do małego koryta, którym niegdyś płynęła rz. Luborzyczka. Ten odcinek granicy był przedmiotem sporu, który został rozstrzygnięty przez arbitrów. Postanowiono, że granica będzie szła od miejsca, gdzie dawniej Luborzyczka wpływała do Dłubni, aż do samej Dłubni i do fosy, którą kl. mog. winien sypać i odnawiać wedle starego zwyczaju. Dalej granica przekracza ww. fosę i znowu zmierza do Dłubni. Po drugiej stronie rzeki leży łąka, dawno podzielona i teraz na nowo rozgraniczona kopcami, tak że jej część należy do młyna w Zesławicach, a druga część do M. Kopce graniczne ciągną się do Dłubni, gdzie na jej brzegu między karczmami Bieńczyc i Zesławic, usypano kopiec narożny, czyli narożnicę (narosznycza) (Archiwum Cystersów w Mogile, perg. 203; Mog. s. 57); 1470-80 M. leżą nad rz. Dłubnią w odległości 1 mili od Krakowa. Wieś graniczy z Batowicami bpa krak., Raciborowicami kap. krak., Zesławicami kl. mog., Bieńczycami prep. kościoła Ś. Floriana, Rakowicami wsią król., Prądnikiem [Czerwonym] kl. tyn. i Kantorowicami kl. mog. Zewsząd jest ograniczona ciągłymi nasypami, czyli ujazdami, oprócz Zesławic, gdzie granica jest oznaczona kopcami; młyn na rz. Dłubni (DLb. 1 s. 78-9, 479; 2 s. 58; 3 s. 429-30); 1529, 1530, 1563 młyn i karczma →p. 3c.

3. Własn. kap. krak. w uposażeniu scholasterii krak.¹Nazwa M. pochodzi słowa „mistrz”, którym pierwotnie (przed 2 dziesięcioleciem XIII w.) określano przełożonego szkoły katedralnej, dla którego przyjął się potem tytuł scholastyka. M. stanowiła uposażenie pierwotne tej prebendy, wydzielone zapewne w końcu XII lub na pocz. XIII w., zob. M.D. Kowalski, Uposażenie krakowskiej kapituły katedralnej w średniowieczu, Kraków 2000, s. 29-30 3a. Sprawy własnościowe. 1431-3 →p. 3b; też →Liszki p. 4; 1456 →p. 5; 1457 czcig. Mikołaj dzierż. M. →p. 3b; 1458 →p. 2; 1469 →p. 3b; 1470-80 M. na uposażeniu scholasterii krak., w posesji [scholastyka] Zbigniewa z Oleśnicy [do 1473] h. Dębno, bratanka zm. kardynała. Każdorazowy scholastyk lub dzierż. M. winien płacić z czynszu 12 grz. rocznie magistrowi szkoły zamkowej i kat. krak., resztę zatrzyma dla siebie. Scholastyk ma dla siebie całe zboże z ról folw., które sam zwozi do swojego gumna (DLb. 1 s. 78-9); 1474 →p. 3b; 1486-7 Łukasz Zebrzydowski z Pojałowic procesuje się z Wojc. Ksiąskim scholastykiem krak. posesorem M. (GK 22 s. 513, 690); 1491 tenże Ksiąski pozywa Macieja wikarego z Raciborowic o zwrot 12 grz. po zm. Piotrze Pszonce, wieloletnim włodarzu M. Po śmierci Pszonki kmiecie i wójt [sąd.] Jan Bąk (Bank) [z M.] znaleźli te pieniądze i dla większego bezpieczeństwa zamknęli je w szkatule należącej do bractwa w zakrystii kościoła w Raciborowicach, a przekazali ww. Maciejowi, aby oddał je Ksiąskiemu na jego żądanie jako panu wsi. Maciej twierdził, że Mikołaj z Lublina pleb. w Raciborowicach zabronił mu oddawać te pieniądze, lecz pleban zaprzeczył i nakazał je zwrócić (OK 11 k. 397v); 1529 Mik. Bedleński scholastyk i wikariusz krak. in spiritualibus, posesor M.; czynsz 16½ grz. i 18 gr z całej wsi M., młyna i karczmy dla scholastyka krak. (LR s. 192, 294); 1550, 1551 →p. 3b; 1553, 1554 →p. 5.

3b. Kmiecie, włodarze, karczmarze, młynarze. 1410 Wojciesza (Wojciecha) kobieta z M. procesuje się z Wojciechem karczmarzem z Bieńczyc o oszczerstwo (OK 4, k. 50v, 60, 61-61v); 1419-33 Mikołaj, czyli Mikosz (ZK 9 s. 293; 10 s. 129); 1419-20 Grzegorz br. Mikosza; Stanisław z Krakowa i Jan Długi z Prądnika procesują się z br. Mikołajem, czyli Mikoszem i Grzegorzem kmieciami z M.; Grzegorz zobowiązuje się zapłacić 2 grz. ww. Stanisławowi i Janowi (GK 1 s. 213, 220, 231, 240, 248, 257, 267 zp., 273-4 zp., 299 zp.); 1419 Mikołaj kmieć z M. pozyskuje na [Mik.] Czaterwangu mieszcz. krak. [sołtysie dziedz. w Liszkach] 330 korcy żyta [wart.?] 50 grz. za zabrane mu trzodę, bydło, gęsi, kurczęta i maciory, ponieważ ten nie przedłożył w sądzie przywileju [pr. niem.?] i z tego tytułu został skazany na karę XV (SP 2, 1619; ZK 6 s. 530 zp., 534; ww. sprawa zostaje anulowana i przywrócona do pierwotnego stanu prawnego, bo Czaterwang zapłacił tylko 1½ grz. kary dla sędziego i podsędka); 1420 w M. 12 kmieci →p. 2; 1421 [Jan] opat mog. i pan Mikołaj klucznik [tj. włodarz] z Zesławic pozywają Izydora [włodarza?] i kmieci z M. o bezprawne skoszenie łąki i spasienie drugiej łąki [w Zesławicach] (GK 1 s. 558, 578 zp., 587 zp., 596 zp., 605 zp.).

1427 Mikołaj karczmarz z Bieńczyc pozywa Piotra włodarza z M. i Wojciecha jego pomocnika o to, że gwałtem naszli jego dom, wychłostali go i zranili. Prep. [kościoła] Ś. Floriana staje o swoją karę (GK 2 s. 712); 1428 Jan kmieć z M. procesuje się z Paszkiem mieszcz. z Będzina o konia i stawia wyliczonych imiennie 6 świadków, m.in. Stanka Pszonkę z M., którzy przysięgają, że koń zatrzymany u ww. Paszka należy do Jana (GK 3 s. 29, 46-7); 1431 Paweł Giżycki scholastyk krak. [posesor M.] pozywa ww. Czaterwanga dz., czyli sołtysa Liszek (GK 4 s. 373-4); ww. Czaterwang skazany na 6 sk. kary dla Mikosza kmiecia z M. i 3 sk. sądowi z tytułu wsteczy [świadectwo sądu co do uprzednio sądzonej sprawy]. Wojciech pełnomocnik Czaterwanga oświadcza w sądzie, że Czaterwang zastawił Piotrowi z Chełmu [par. Zwierzyniec] cz. dziedziny w →Liszkach na mocy umowy; tenże Czaterwang zapłaci ww. kary Mikoszowi i sądowi o wsteczę w księgach grodzkich krak., bo niesłusznie pozywał Mikosza o niestawiennictwo przed starostą i nie mógł dowieść, że mieli tam termin sądowy; tenże Czaterwang skazany na karę XV na rzecz Pawła z Giżyc scholastyka krak. stojącego przy swoim kmieciu Mikoszu o należne kary i o niesłuszny pozew przed sąd starosty. Czaterwang ma usunąć z ksiąg grodzkich zapis o ww. Mikoszu; tenże Czaterwang zobowiązuje się zapłacić ww. Pawłowi scholastykowi 3 grz. na ręce Marka z Czarnochowic, a ww. Mikoszowi ½ grz. i nie unikać zapłaty powołując się na posiadanie pr. miejskiego (ZK 9 s. 325: Czaterwang zapłacił kary sądowi, a nie zadośćuczynił scholastykowi); 1433 Mik. Czeterwang [sołtys] z →Liszek skazany na karę XV dla Pawła z Giżyc scholastyka krak. i tyleż dla sądu za niezapłacenie 3 grz. wedle zapisu oraz na takież kary Mikoszowi [kmieciowi] z M. i sądowi za niezapłacenie ½ grz. i nieusunięcie pozwu z ksiąg grodzkich; tenże Czaterwang nie stawił się w sprawie przeciw Mikoszowi z M., którego pozywał o to, że z 8 towarzyszami naszedł go gwałtem w →Liszkach, rozbił 2 bramy, 3 komory i piwnicę oraz zabrał rzeczy i bydło wart. 30 grz. (ZK 10 s. 129-30).

1434 Piotr, czyli Piotrasz włodarz [Prandoty] Myszki kan. krak. z Raciborowic pozywa Jana zagr. z M., że objął u niego zagrodę, po czym ją opuścił, przechodząc do innej dziedziny [tj. do M.] (GK 5 s. 3); 1439 Świętek mieszcz. z Włodzisławia [dziś Wodzisław] pozwany przez Piotra kmiecia z M. o [kradzież] zbiegłego konia oczyszcza się z zarzutu, dowodząc, że konia kupił (GK 6 s. 132, 143); Jan kmieć scholastyka krak. z M. przysięga, że szl. Piotr Polyuthaczski [Polukarcki?] zniesławił go, posądzając o kradzież konia i oczyszcza się przysiegą, że tego konia otrzymał w zamian za swojego konia za zgodą ww. Piotra (GK 6 s. 139); Wojc. Mróz karczmarz z Zesławic pozywa Mikołaja włodarza z M. o to, że z 5 towarzyszami najechał nocą jego dom, szył z łuku i uderzał w ten dom, czyniąc szkodę na 5 grz.; Wojciech sługa ww. Mroza karczmarza pozywa ww. Mikołaja włodarza o to, że go porwał w dziedzinie opata mog. [w Zesławicach], pobił, zranił, ukradł mu pas, strzały, kołczan, kuszę, wszystko wart. 3 grz., i nie chciał ww. przedmiotów oddać w porękę. Opat mog. staje przy swoich poddanych o kary (GK 6 s. 198-9, 209).

1442 Mikołaj karczmarz z M. (OK 8 s. 232); 1444 Marcin z M. w imieniu ż. Stachny zobowiązuje się zapłacić 2 grz. Piotrowi z Ossowej [pow. chęc.] kan. krak., egzekutorowi testamentu zm. Abrahama z Boczniowa [niezid., Boczów?] (OK 8 s. 625); 1455 Stanisław z M. (OK 9 s. 788); 1457 Stanisław kmieć z Czyrzyn [dziś Czyżyny] z Marcinem z M. o główszczyznę po zabitym br. Macieju; Jan kmieć z Czyrzyn pozywa ww. Marcina o rany. Opat mog. staje przy swoich poddanych o kary; Stanisław i Jan pozywają Mikołaja pleb. z Raciborowic, aby stawił przed sądem ww. Marcina (GK 13 s. 411-2, 439-40); Jan kmieć z Dziekanowic [i M.] pozywa Jakuba i Jana kmieci z Czyrzyn; Maciej kmieć z M. pozywa Jakuba, Jana, Grzegorza i Jana kmieci z Czyrzyn. Czcigodny Mikołaj dzierż. M. staje o swoją karę (GK 13 s. 425-6, 440); Stanisław, Grzegorz i Jan kmiecie z Czyrzyn pozywają Macieja i Marcina z M. (GK 13 s. 481-2); 1458 Tomasz opat mog. pozywa Bartosza (Bartłomieja) włodarza z M., aby stawił kmieci z tejże wsi, którzy weszli z krzykiem, czyli z godłem (cum proclamatione alias szgodlem) do Zesławic i spaśli łąki wart. 30 grz.; Bartłomiej włodarz, Maciek Święch piekarz, Marcin Ligęza, Wojtek, Maciek Jaczczicz, Wawrzyniec, Jan Pszonka, Klimek Siracha, Jan, Grzegorz, Mikołaj, Marcin kmiecie z M. odstępując od swego pr. zobowiązują się zapłacić Tomaszowi opatowi mog. 30 grz., płatne w ratach po 2 grz. aż do całkowitej spłaty; tenże opat przekazuje szl. Janowi Kowalowskiemu i bratu Jakubowi studentowi i profesowi mog. pełnomocnictwo do odbioru pozyskanych sądownie i zapisanych pieniędzy od kmieci z M. (GK 14 s. 51, 65-6, 73, 78, 83, 86; 15 s. 76, 79); Stan. Serwatka karczmarz i kmieć z Dłubni, płacący czynsz opatowi mog., ustanawia szl. Jana Kowalowskiego swoim pełnomocnikiem w sprawie z włodarzem i kmieciami z M. (GK 14 s. 66, 73, 83).

1462 Jerzy z Biernaszowic, czyli ze Zbylutowic oddala pozew Pawła z M. o 8 stogów pszenicy i 3 stogi żyta z tytułu poręki za Stan. Wawrzyńczowica ze Zbylutowic i za Pawła Zygmuntowica, ponieważ nie stawił się w sądzie (ZK 200 s. 112); 1464 Maciej sługa opata mog. z Zesławic i Piotr opat mog. stają przy swoim poddanym o swoją karę przeciw Janowi Kordkowi z M. (GK 17 s. 374, 384, 394, 403, 442, 462); 1469 Zbigniew z Oleśnicy scholastyk krak. pozywa Jakuba z Koniecpola prep. [kościoła] Ś. Floriana o to, że nie stawił przed sądem, ani nie chciał dać w porękę jego kmiecia Jana z M., którego woźny zastał w dworze Koniecpolskiego w Bieńczycach uwięzionego i skutego kajdanami (GK 18 s. 898); 1472 Jan Łodyżka, Piotr Pszonka i Wojc. Ligęza kmiecie z M. zobowiązują się zapłacić 8 grz. Stanisławowi z Polanowic zakonnikowi z kl. jędrz. i urodzonemu Janowi Tarnowskiemu za bróg żyta; Marek włodarz dóbr Jana Tarnowskiego w Stanisławicach [par. Łapczyca] kwituje ww. kmieci [z zapłaty ww. sumy] wedle zapisu (OK 13 s. 238, 322); 1473 Jan Łodyga z M. zobowiązuje się zapłacić 10 grz. bratu Stanisławowi z kl. jędrz. i szl. Piotrowi z Polanowic za bróg pszenicy w Polanowicach (OK 13 s. 384).

1474 Jan młynarz z M. ma zapłacić 1 grz., a Maciej z M. 7 gr Piotrowi rektorowi szkoły na zamku [krak.] (OK 13 s. 530); Piotr opat mog. pozywa Jakuba Bąka (Bank) karczmarza, Marcina Grysza, Piotra Pszonkę, Jana Łodygę, Jakuba Świdra, Stan. Flaszkę, Jana Kordka, Stan. Marzeckiego, Klemensa wójta [sąd.], Wojc. Wodyłę, Bartka Węglarza, Jakuba Dubkę kmieci z M. o dwukrotne zagrabienie roli (GK 19 s. 965, 974); 1475 Stan. Goły kmieć z Prądnika i jego pan Jakub Szelwa [mieszcz.] z Krakowa i Prądnika pozywają Klemensa wójta [sąd.] i Wojc. Bracha kmieci z M. (GK 20 s. 121); 1480 Jan wójt [sąd.] z M. zobowiązuje się zapłacić 6 fl. Dziersławowi z Karnic [ziemia sier.] kan. krak. za kupionego konia (OK 13 s. 1129-30); Jan Łodyga z M. zobowiązuje się zapłacić 7 grz. w dwóch ratach po 3 i 4 grz. czcigodnemu Mikołajowi z Opatowca za dzies. w Jawiczowicach (OK 13 s. 1135); [1488] Anna ż. Jakuba z M. →p. 6; 1491 zm. Piotr Pszonka włodarz, Jan Bąk kmieć i wójt [sąd.] →p. 3a; kmiecie Jakub Chwałek, Jakub Bąk (Bonk), Jan Łodyga, Jan Gocałek (Goczalek), Jan Bracha, Marcin Grzesz (Grzesch), Jan i Jakub Bąk; Jan Bąk karczmarz →p. 4; 1492 Kat. Brachowa →p. 6; 1496 Jakub Świder zapłacił pobór z M. (RP k. 72v); 1497 Marcin Łodyżka zapłacił pobór z M. (RP k. 109v).

1544-51 Wawrzyniec włodarz Andrzeja Czarnkowskiego scholastyka krak. w M. (Wypisy 1542-1545, 1496; OK 82 s. 793); 1544 Stanisław zagrodnik (OK 74 s. 634); 1547 Uliana karczmarka w M. pozywa Marcina Tkacza z M. o 26½ grz. długu za piwo (OK 95 s. 524); 1550 poddani Andrzeja Czarnkowskiego scholastyka krak. z M. wycięli przez pomyłkę lasy w Goszczy, należącej do kapituły krak., i wywieźli stamtąd 10 wozów drewna, bali i zarośli na budowę ogrodzeń i na opał (AKapKrak., Acta actorum 4 k. 364); 1551 Łukasz włodarz w Bieńczycach i M., należących do Andrzeja Czarnkowskiego scholastyka krak., zobowiązuje się oddać 10 fl. długu temuż Czarnkowskiemu, gdy tylko ten przyjedzie do Krakowa (OK 82 s. 793); Jan karczmarz w M. (GK 67 s. 1348, 1396, 1422); 1552 Marcin i Stan. Świńcze [Świniec] kmiecie z M. (GK 69 s. 1259-60, 1373); 1553 prac. Błażej Flaszka z Bieńczyc kupił od Andrzeja Czarnkowskiego scholastyka krak., prep. kol. Ś. Floriana i bpa nominata pozn. za 200 fl. spichlerz w Bieńczycach, zawierający 15 brogów żyta i 7 pszenicy oraz spichlerz w M. z 7 brogami żyta i 2 pszenicy, każdy bróg wart. 8½ grz. (OK 84 s. 298-9); 1554 Piotr Myszkowski scholastyk krak. sprzedaje prac. Maciejowi Świętkowi z Batowic 10 brogów zboża, każdy wart. 8½ grz. i 1 bróg siana wart. 6 grz. z 2 folw. w Dziekanowicach i M. Świętek zapłaci 60 fl. następnego dnia, a resztę należności na Wielkanoc (OK 84 s. 931); kmieć Tomasz zm. w 1544 →p. 3c.

3c. Areał, pobór, dwór i folwark. 1470-80 dwór scholastyka z folwarkiem dobrze zbudowany, 7 ł. kmiec., karczma z rolami, 1 zagroda z rolą, młyn na rz. Dłubni z rolami i łąkami. Kmiecie płacą 1 grz. i 6 gr czynszu, odrabiają sprzężajem 3 dni w tygodniu od ś. Jana Chrzciciela do ś. Małgorzaty [24 VI - 13 VII] i 2 dni tygodniowo w pozostałym czasie. W te dni dają przewóz, z wyjątkiem przewozu do Krakowa, który winni dawać zawsze. Nie dają spy i serów, a tylko po 30 jaj i 2 kapłony. Zagrodnik odrabia 1 dzień w tygodniu pieszo, czynszu nie płaci. Karczmarz płaci 2 grz. czynszu, nie odrabia pańszczyzny. Młynarz płaci 4 grz. czynszu. Wszyscy odrabiają 2 powaby rocznie [za co dostają 2 kopy siana i po kopie żyta i owsa]²Tekst w nawiasie kwadratowym jest późniejszym dopiskiem wedle autopsji oryginału. Każdorazowy scholastyk lub dzierż. winien płacić 12 grz. rocznie magistrowi szkoły kat. i zamkowej krak. z czynszu z M., resztę zaś zatrzyma dla siebie (DLb. 1 s. 78-9; 2 s. 60); 1480 M. skazane na karę król. XIV za odbicie ciążenia i niezapłacenie 2 gr poboru za rok obecny (GK 21 s. 145); 1489-1501, 1507-20 pobór z 7 ł. (ŹD s. 437; RP k. 7, 36v, 72v, 110, 134v, 160v, 176, 190v, 205v, 225, 245, 274, 321v, 335v, 365, 54v, 568, 594v, 624, 708v, 731, 778, 787v, 809v, 824v, 847v); 1530 pobór z 7 ł., karczmy dorocznej, młyna dziedz. o 3 kołach i od 1 komornika (RP k. 11); 1554 mieszkańcy M. zaprzysięgli, że we wsi jest 6 ł. osiadłych, a siódmy łan został włączony do folwarku po śmierci kmiecia Tomasza w 1544 (GK 71 s. 810); 1563 pobór z 6 ł. (wedle starych kwitów z 7¼ ł.), 3 kół młyńskich dorocznych i karczmy (RP s. 83).

4. 1464 Kazimierz Jag. na prośbę kap. krak. przenosi jej wsie, m.in. M., z pr. pol. na pr. niem. magdeburskie (AKapKrak. perg. 457 = Mp. 5 K 10). Wójtowie sądowi i ławnicy w M. 1474-5 Klemens; 1480 Jan; 1491 Jan Bąk (Bank) →p. 3b; 1491 Elżbieta z Bieńczyc pozwała wójta [sąd.] i ławników z M. o to, że wzięli od niej pieniądze za ortyl, które mieli złożyć w sądzie wyższym pr. niem. [w Krakowie], lecz tego nie uczynili, co sami zeznali. Sąd postanawia, że ww. pieniądze tj. 5 grz. mniej 15 gr i 11 fl. winny być w ciągu 2 tygodni złożone w dziedzinie, z której zostały wzięte [czyli w M.] u wójta i ławników. Miłosz pełnomocnik tejże Małgorzaty [!] wnosi o ustanowienie poręczycieli dla kmieci Jakuba Chwałka, Jakuba Bąka, Jana Łodygi, Jana Gocałka (Goczalek) i Jana Bracha z M. pod zakładem kopy gr każdy, mianowicie: Marcina Grzesza (Grzesch), Jana i Jakuba Bąka. Jan Bąk karczmarz winien złożyć przysięgę Elżbiecie, że nie pożyczył pieniędzy od jej brata (SWMP I/10 s. 89).

5. 1456 Stan. Gliwic i Kacper piekarze i mieszcz. krak. zobowiązują się zapłacić 20 grz. za dzies. snop. z M. Kasprowi Rokembergowi, który obejmie scholasterię krak. Rokembergowi przypadnie 16 grz., a 4 grz. Mik. [Turskiemu z Turzy i] z Gnojnika aktualnemu scholastykowi. Rokemberg kwituje ww. mieszczan i obiecuje zachodźstwo wobec tegoż Mikołaja (OK 9 s. 919)³Trwał wówczas spór o obsadę scholasterii krak., zob. M.D. Kowalski, Kulisy śmierci kuzynów Mikołajów z Gnojnika w 1456 roku, w: Miasta - ludzie - instytucje - znaki. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Bożenie Wyrozumskiej w 75. rocznicę urodzin, pod red. Z. Piecha, Kraków 2008, s. 354-5; 1470-80 dzies. snop. z ł. kmiec., ról karczemnych i młynnych oraz dzies. kon. po 4 kity wart. 12 grz. dla scholastyka krak. kmiecie zwożą do gumna scholastyka. Z ról folw. nie ma dzies., gdyż całe zboże scholastyk ma dla siebie i sam zwozi je do gumna (DLb. 1 s. 78-9; 2 s. 60); 1553, 1554 →p. 3a⁴Nie wiadomo, czy transakcje dotyczyły zboża z folwarku czy z dzies.

6. [1488] komisja badająca cuda ś. Szymona z Lipnicy zapisała, że gdy jednoroczny Piotr z M. zachorował na gardło, tak że wątpiono, czy przeżyje, jego matka Anna ż. Jakuba z M. złożyła wotum u grobu świętego i chłopiec wyzdrowiał (Acta sanctorum Julii t. IV, Antverpiae 1725, s. 561, nr 150 na podstawie odpisu Miracula beati patris Simonis Lypnycensis, Archiwum Bernardynów w Krakowie, rps I-e-1); 1492 Kat. Brachowa z M. stając przed komisją badającą cuda ś. Jana Kantego zeznała, że tak długo chorowała na oczy, aż całkowicie oślepła. Pozostawała w tej ślepocie przez kilka tygodni, ale gdy tylko złożyła ślub, że uda się do grobu świętego, natychmiast odzyskała wzrok (MPH 6 s. 522-3).