(1363 Modrzany - Tyn. 85; 1387 Modrzan - SP 8, 431; 1398 Modrzani - SP 8, 6559; 1425 Modrzanÿ - GK 2 s. 323; 1446 Modrzewye - GK 9 s. 648; 1470-80 Modrzani, Modrzany - DLb. 2 s. 167; 3 s. 213; 1508 Modranÿ - BJ sygn. fot. 435 k. 1) 6 km na W od Koszyc.

1. 1563, 1581 pow. prosz. (RP s. 43; ŹD s. 9); 1470-80, 1491, 1598 par. Książnice [Wielkie] (DLb. 2 s. 167; 3 s. 213; Nabiałek, Akta →p. 7, s. 140; WR k. 271).

2. 1446 ł. Grabkowski →p. 3a; 1470-80 ł. Sieczkowski (Szeczkowsky) (DLb. 3 s. 214); M. graniczą z Biskupicami, Książnicami Wielkimi, Książnicami Małymi, Mojkowicami (DLb. 3 s. 214-5); 1497 droga z M. do Krakowa →Książnice Wielkie p. 6.

3. Własn. kl. tyn. 3a. Sprawy własnościowe. 1363 →p. 3c; 1367 →p. 4; 1398 Mściszek opat tyn. zastawia za 80 grz. szer. gr pras. Wilczkowi z Zakrzowa wieś M. Rosław i Wroch (Wrocław) z Wojsławic poręczają temuż Wilczkowi za ewentualne szkody i przeszkody w dzierżeniu tych dóbr, nie będą też kwestionować jego pozwów z tej wsi do sądu kośc. do czasu zwrotu całej sumy (SP 8, 6559); 1446-7 Boguchwał opat tyn. zobowiązuje się wwiązać Jana Gwoździa z Łapczycy w sumie 30 grz., którą poręczył on za opata, w łan Grabkowski w M., na którym siedzi kmieć Jan płacący 3 grz. czynszu (GK 9 s. 648-9; 10 s. 59; zaspokojony); 1456 Kazimierz Jag. potwierdza kl. tyn. posiadanie wymienionych dóbr, m.in. M., którym nadaje pr. magd. (Tyn. 219; MS 1, 336); 1470-80 własn. kl. tyn. (DLb. 2 s. 167-8; 3 s. 213-4)¹DLb. 2 podaje, że całe M. należą do kl. tyn., zaś DLb. 3 że tylko połowa wsi. Część formularza informująca o właścicielu drugiej połowy wsi nie została wypełniona, gdyż wieś była wyłączną własn. kl. tyn; 1485 →p. 3b; 1529 własn. kl. tyn., który pobiera tu czynsz 13½ grz. i 12 gr (LR s. 244).

3b. Kmiecie. 1363 →p. 3c; 1384 Jan, Jaśko Bochniec →Gruszów par. Brzesko Stare p. 3; 1387 Miczek [sołtys] z Falniowa nie stawił się przeciwko Grzegorzowi z M. oskarżonemu o kradzież konia (SP 8, 4315 zp.); Maciej z M. z Januszem z Mojkowic [par. Książnice Wielkie] o klacz (SP 8 uw. 65/16, 67/11, 69/24 zp.); 1388 Jaśko Bochniec i Mikołaj z M. mają termin ugody z Januszem z Mojkowic (SP 8 uw. 73/13, 75/4); 1399 Goworek kmieć z M. nie stawił się przeciw Piotrowi z Sancygniowa o główszczyznę kmiecą (SP 8, 8163); sprawę Piotrasza z Sancygniowa ze Staszkiem²→Karwin p. 4 zapiska przytoczona jedynie z księgi ZK 2a s. 405, gdzie imię kmiecia odczytano jako Skronek a nie Staszek i Goworkiem kmieciami z M. opat tyn. winien rozsądzić [na sądzie leńskim] w →Karwinie (SP 8, 8490 zp.); 1446-7 kmieć Jan na łanie Grabkowskim płaci 3 grz. czynszu →p. 3a; 1447 kmiotka Święchna ż. Klemensa z M. (ZK 198 s. 387); 1470-80 →p. 3c; 1480 kmieć Szczepan z Donatkowic inaczej z Wojsławic skazany na karę XV dla sądu i opata [tyn.] Andrzeja, ponieważ nie stawił na rokach ani nie aresztował przebywającego u niego [zbiegłego] kmiecia Stanisława z M. (ZK 201 s. 322); 1485 Piotr Kot z Przybenic [par. Skalbmierz] oddala pozew opata tyn. Andrzeja dz. M. przysięgając, że nie kazał swemu nieosiadłemu słudze porwać Wawrzyńca kmiecia z M. (ZK 202 s. 91); 1491 w M. karczmarz, 5 kmieci z domownikami: Kostrek, Warszek, Michał, Czyczek, Marcin oraz Katarzyna bez rodziny, łącznie 28 osób →p. 5; 1502 Jan Piotrowski opat tyn. wygrywa sprawę z [Michałem] Czuryłą o [uprowadzenie] kmiecia Urbana z M. z robociznami wart. 10 grz. (GK 28 s. 916-7).

3c. Areał i pobór. 1363 opat tyn. Jan na prośbę Kazimierza W., wyruszajacego na wyprawę wojenną, złożył subsydium w wysok. 2000 grz., w zamian jednak poprosił króla o uwolnienie swych kmieci od robót, spy, stacji i podwód we wszystkich wsiach i miastach klasztornych. Król w odpowiedzi uwalnia kmieci 8 wymienionych wsi, m.in. M., od spy, robocizny oraz wszystkich należnych mu świadczeń (Tyn. 85, dok. niesłusznie uznany przez wyd. za fals., por. Matuszewski Imm. s. 268, 290 oraz Sikora, Dokumenty →p. 7, s. 169-74); 1462 brat Stanisław klucznik kl. tyn. składa protest w imieniu poddanych z Książnic Wielkich i Małych oraz M., ponieważ stawił się w sądzie w terminie wyznaczonym przez Waltera wielkorządcę krak. w sprawie wiardunkowego, [lecz ten nie przybył] (GK 16 s. 370); 1470-80 w M. folwarku nie ma; 8 ł. kmiec., kmiecie płacą z 7 ł. po 60 gr czynszu z łanu, a z ósmego łanu Sieczkowskiego czynsz wynosi 8 grz., lecz łan ten jest zwolniony z robót; kmiecie dają po 30 jaj, po 2 koguty, serów nie dają, pracują 3 dni w tygodniu własnym wozem lub pługiem, nie odrabiają powaby i nie płacą spy. Karczma z rolą płaci 60 gr czynszu (DLb. 2 s. 167-8; 3 s. 213-4); 1491 w M. 4 ł. i 2 półł. →p. 5; 1530 pobór z 1 ł. i karczmy dorocznej (RP k. 36); 1563 pobór z 2¾ ł. i karczmy dorocznej (RP s. 43-4); 1564 poddani z M. pracują dla folw. we wsi król. Kuchary w tenucie koszyckiej (LK 1 s. 50); sep dla zamku krak. z 1 ł. (LK 2 s. 71).

4. 1363 Kazimierz W., uwalniając kmieci 8 wymienionych wsi kl. tyn., m.in. M., od ciężarów [→p. 3c], dodatkowo zwalnia 8 sołtysów bądź wójtów [tychże wsi?] oraz 2 „nobiles” darowanych kl. przez króla, od udziału w wyprawie ruskiej. W zamian mają oni stanowić załogę zamku w Tyńcu (Tyn. 85); 1367 Kazimierz W. nadaje 30 imiennie wymienionym wsiom kl. tyn., m.in. M., pr. magd. (Tyn. 98, dok. niesłusznie uznany przez wyd. za fals., por. Matuszewski Imm. s. 286, 291 i Sikora, Dokumenty →p. 7, s. 171-4)³W. Kętrzyński uznał za fałszywą m.in. dyspozycję tego dok., gdyż, jak dowodził, dopiero Kazimierz Jag. w 1456 r. nadał wsiom kl. tyn. pr. niem. Należy jednak zwrócić uwagę, że wymieniono tu m.in. także kilka wsi (w tym M.) posiadających to prawo przed 1367 r. Dla wsi wymienionych w tym dok. kolejni opaci sukcesywnie wystawiali kontrakty lokacyjne. Dyspozycja aktu z 1456 r. była więc potwierdzeniem istniejącej sytuacji (Sikora, Dokumenty →p. 7, s. 173); 1384 Jan Bochniec [kmieć] z M. w sprawie z Wojciechem z →Gruszowa winien okazać sądowi przywilej [pr. niem.] (SP 8, 2599); 1456 →p. 3a; 1470-80 w M. wolny od robocizn łan kmiecy Sieczkowski, z którego płacą 8 grz. czynszu (DLb. 3 s. 213-4)⁴Wolny łan Sieczkowski jest najprawdopodobniej śladem po sołectwie, wykupionym zapewne przez klasztor; 1491 Stanisław [z Książnic] wójt [sądowy] w M. z 3 domownikami⁵Nabiałek, Akty →p. 7, s. 148-9 przypis 30 →p. 5.

5. 1431 Piotr włodarz [kl. Bened. z Tyńca] z Książnic Wielkich sprzedaje Piotrowi Szlachetce [mieszcz. prosz.] za 15 grz. płatnych w 3 ratach dzies. ze wsi M. Jeśli Szlachetka nie zapłaci, wwiąże Piotra w swój dom w Proszowicach (APKr., IT 230a: Księga radziecka m. Proszowice); 1470-80 dzies. snop. i kon. z M. płacona jest naprzemian, jednego roku dzies. ozimą pobiera bp krak. a dzies. jarą pleb. w Książnicach Wielkich, w następnym roku odwrotnie, trzeciego roku całą dzies. bierze bp krak. Wart. dzies. ozimej 8 grz. a jarej 4 grz. (DLb. 2 s. 167-8; 3 s. 213-4)⁶DLb. 3 podaje wart. całej dzies. do 10 grz; 1491 w M. zapłacili świętop. w wysokości 2 gr bez 2 oboli [w rzeczywistości 1 gr i 14 den.] wójt samoczwart z 1 ł., karczmarz samoczwart i 6 kmieci z rodzinami: Kostrek samoczwart z ½ ł., Warszek samosześć z ½ ł., Michał samoczwart z 1 ł., Czyczek samoczwart z 1 ł., Marcin samoczwart z 1 ł. oraz Katarzyna (Nabiałek, Akta →p. 7, s. 140); 1508 Mikołaj z [Koprzywnicy] pleb. w Książnicach Wielkich i Jan Konarski zamieniają dzies. Dotąd bp krak. pobierał każdego roku dzies. z 2 niw w M., a pleb. z trzeciej i całą dzies. z wsi bpa Dolany. Odtąd dzies. folw. i kmieca z Dolan będzie należeć do bpa, zaś dzies. z całej wsi M. do pleb. w Książnicach Wielkich (BJ sygn. fot. 435 k. 1-2v; Wiśn. P. s. 183); dz. snop. i kolędne z M. dla mansjonarzy w Książnicach Wielkich, którzy pobierają też świętop. z całej parafii, a następnie oddają [subkolektorowi] (Kowalczyk, Akt fundacyjny →p. 7, s. 101, 106); 1529 dz. snop. 13 grz. z całej wsi dla mansjonarii w kościele par. w Książnicach Wielkich (LR s. 149).

6. 1419-31 woźny sądu grodzkiego krak. Waw. Karzeł z M. (SP 7/2, 610; GK 1 s. 207; 1a k. 31v, 122v, 128; 2 s. 323, 608, 622; 3 s. 647; 4 s. 197, 307, 312, 463); 1444-6 woźny sądu grodzkiego krak. Piotr Karzeł z Brzeska inaczej z M. (GK 9 s. 52, 874).

7. Kopiarz mansjonarzy przy parafii Książnice Wielkie, BJ sygn. fot. 435; J. Gurda, Parafia Książnice Wielkie. Zarys dziejów, Kielce 1992, s. 22, 25-7; M. Kowalczyk, Akt fundacyjny prepozytury w benedyktyńskich Książnicach Wielkich z r. 1508, „Folia Historica Cracoviensia” 6, 1999, s. 91-110; K. Nabiałek, Akta procesu o wymiar świętopietrza w parafii Książnice Wielkie w diecezji krakowskiej z 1491 roku (Biblioteka Jagiellońska, rękopis 1815), RH 75, 2009, s. 123-50; F. Sikora, Dokumenty tynieckie Kazimierza Wielkiego, „Zapiski Historyczne” 50, 1985, z. 3, s. 149-76.