(1400 molendinum ibidem in Mocrzesca — SP 8, 10633; 1487 molendinum hereditarium in fluvio Łatownia vocatum vulgariter Mokrzeski — Mp. 5 P 45; AS 2, 191; 1504 molendinum unacum ipsius piscina circa villam Mokrzysska — MK 20 k. 192; 1505 maior piscina in flumine in Latownia alias Kozi cum molendino in eadem piscina existenti circa vilam dictam Mokrzeska — Mp. 5 T 56; 1596 maior piscina cum molendino ultra Grądy — WR k. 90v) młyn na rz. Łętowni na N od Grądów, ok. 2 km na N od Brzeżka [dziś Brzesko].

[Pow. czchow.]

1400 Świętochna ż. Andrzeja z M. sprzedaje za 150 grz. gr pras. Elżbiecie ż. Spytka [ z Melsztyna] wwdy krak. i jej dzieciom całe cz. dziedz. w M. i Szczepanowie, m.in. z 1/6 młyna w M. (SP 8, 10633; AS 2, 82)¹Nie jest pewne, czy chodzi o młyn M., czy o młyn na terenie wsi Mokrzyska. Można jednak przypuszczać, ze względu na wielkość tego młyna, że to młyn na rz. Łętowni k. Mokrzysk; 1487 Spytek z Melsztyna, uposażając kościół par. Ś. Jakuba w m. Brzeżku [dziś Brzesko], nadaje mu m.in. młyn dziedz. na rz. Łętowni zw. M., w którym są obow. mleć mieszkańcy wsi Mokrzyska (Mp. 5 P 45, z błędną datą 1482; AS 2, 191); 1491 Spytek z Melsztyna, uposażając zbudowany przez siebie w m. Brzeżku szpital dla ubogich, nadaje mu m.in. młyn zw. Kozi k. Mokrzysk na rz. Łętowni (OK 129 s. 333—4)²Dokładnej treści dok. nie znamy. 1640 pleb. brzeski Wojc. Waśniowski pozostający w sporze z mieszcz. brzeskimi przedłożył dok. perg. nadania „pewnych dóbr szpitalowi brzeskiemu” przez Spytka z Melsztyna kaszt. zawich., wystawiony w Melsztynie 25 VI 1491 (M. Wolski, Dzieje miasta, s. 191); 1504 Aleksander Jag. zatwierdza uposażenie szpitala w Brzeżku ufundowanego dzięki zabiegom Grzegorza z Sanoka bakałarza teologii, spowiednika i kapelana króla, na które składa się m.in. młyn ze stawem przy nim koło Mokrzysk, z nadania zm. Spytka z Melsztyna kaszt. zawich. i uwalnia go od czynszów i opłat (MS 3, 1263; MK 20 k. 192v—193)³W haśle → Brzeżek częściowo błędny reg., wynikający m.in. z błędnego reg. w MS 3; 1505 Katarzyna z Giżyc wd. po Spytku z Melsztyna i Brzeżka oraz Jan s. Spytka, wypełniając wolę zmarłego doprowadzenia do końca fundacji szpitala Ś. Ducha w m. Brzeżku, potwierdzają poprzednie nadanie i rozszerzają je. Na uposażenie szpitala składają się m.in. wielki staw zw. Kozi na rz. Łętowni wraz z młynem [M.] na tymże stawie k. wsi Mokrzyska. Postanawiają też połączyć prepozyturę szpitala z probostwem brzeskim po śmierci plebana (Mp. 5 T 56); 1529 czynsz z młyna [M.] na rz. Łętowni w wysok. 1 kopy gr dla pleb. [i prep. szpitala] w m. Brzeżku (LR s. 94); 1596 na uposażeniu pleb. w Brzeżku znajduje się wielki staw z młynem powyżej Grądów (WR k. 90v).

Literatura: M. Wolski, Dzieje miasta od lokacji do końca XVI wieku, w: Brzesko. Dzieje miasta i regionu, red. F. Kiryk, J. Lach, Brzesko 2006, s. 162—3.

Uw. Młyn M. wedle lokalizacji M. Wolskiego, który zebrał do niego bogatą dokumentację aż do XVIII w., zbudowany był na rz. Łętowni na północ od Grądów k. Mokrzysk. Należał do niego staw młyński zw. → Mokrzeskim, Wielkim lub Kozim oraz łąki i role. Z czasem młyn ten zaczęto nazywać także Kozim (1678 molendinum Kozi dictum) lub Koziarnym (1748 molendinum Koziarnia dictum), a teren wokół niego Koziarnią (1731 molendinum na Koziarni). Należy go odróżniać od innego młyna o nazwie Mokrzeski lub Grądy.