1241 kop. 1537 Trzebawy (Wp. 1 nr 231), 1358 or. Trzebawe (Wp. 3 nr 1385), 1387 Strzebovo (Lek. 1 nr 250), 1393 Trzebave (Lek. 1 nr 1425), 1394 Trzebaw (Lek. 2 nr 1670), 1394 Tzsrebaue (WR 1 nr 300), 1399 Trebawe (Lek. 1 nr 2974), 1399 Strebaw (Lek. 1 nr 3069), 1400 Trzebawa (KP nr 7), 1408 Trzebaue (ACC 2, 112), 1409 Trzebawye (ACC 2, 139v), 1419 Crzebaw! (PZ 5, 79v), 1425 kop. XVII w. Crzebawiae! (Wp. 8 nr 1020), 1432 Trzabyaw (WR 3 nr 1432), [wpis 1439] Trsebawe (MPHn. 9/2, 50), 1447 Trzebawy (DBL nr 216), 1508 Trzebauye (ACC 85, 98v), 1544 Trzebaff (PG 86, 248), 4 km na E od Stęszewa.

1. 1471 n. pow. pozn. (PG 8, 93v); 1403 n. par. własna (KP nr 739).

2. 1404 granice Góry i T. (KP nr 1924); 1418-19 Piotr Korzbok toczy proces ze Stan. Słapem i Mikołajem z Rosnówka o granice między Rosnówkiem a T.; gdy Słap pokazywał woźnemu kopce graniczne, Piotr zawsze odpowiadał, że w tym miejscu wszystko po obu stronach należy do niego (KoścZ 5, 130v-131; WR 1 nr 1033); 1428 granica z Górką →p. 3; 1445 Górka k. T. pod Mosiną (CP 10, 185); 1510 w T. jest jez., którego 1/2 nal. do dz., a druga 1/2 do pana Sułockiego; są lasy (LBP 98); 1544 w podziale T. wspomniany folw. Pastelne za (iuxta) jeziorem i zapustem (PG 86, 248-250); 1558 w podziale T. wspomniane następujące obiekty: sołectwo, folw. pod Jez. Górskim, role zw. Morg, między Wymokłami, jadąc na Górkę, ku Jarosławcu, działy na krotczycy nad jeziorem, na krotczycy sołeckiej, na plebaństwie, ku Skrzynce, droga do Poznania (PG 102, 291-296); 1574 droga z Puszczykowa do T. (CP 4 nr 136).

3. Własn. szlach. 1241 Przemysł [I] i Bolesław [Pob.] książęta wlkp. potwierdzają komesowi Przedpełkowi synowi Hugona [PSB 28, 702-703], który uznał ich władzę po śmierci ks. Henryka [Pob.], posiadanie wsi Krosna, T., Sowiniec, Górka Sobiałkowa [→Sobiałkowo] i →Smolna, które nadał mu już wcześniej wspomn. ks. Henryk [rządzący w Wlkp. 1234-41]; wystawcy nadają tym dobrom imm. ekon. (Wp. 1 nr 231; o autentyczności: Bielińska 236; Sik. Przyw. 15-17).

1387 Wincenty z S. [także z →Granowa] toczy proces z Jankiem Dymoczewskim o poręczenie (Lek. 1 nr 250); 1396-97 tenże →niżej; 1399 [tenże] kaszt. nak. pozwany przez Wolframa [z →Bucza]¹W 1398 Wolfram toczył proces z Wincentym z Granowa kaszt. nak. (Lek. 2 nr 2123), a 1399 z Wyszotą z Parzęczewa i Jarotą z Wilkowa, którzy ręczyli mu za Wincentego na sumę 44 grz. [każdy?] (Lek. 2 nr 2314, 2321) o to, że z 9 szlachty napadł na jego dziedzinę S.; Wincenty odpowiada, że dokonywał tylko zgodnie z prawem wwiązania w te dobra, które przyznał mu sąd; Wolfram twierdzi, że powierzył tę sprawę swemu bratu, a Wincenty nie chciał przedstawić mu zarzutów (Lek. 1 nr 3069); 1400 tenże przegrywa sprawę z Wolframem o 120 grz. z dziedziny T.; Wincenty ma dać mu inną wieś o takiej samej wartości lub zapłacić tę sumę (KP nr 7).

1393-97 Bawor z T. i jego ż. Małgorzata: 1393 tenże toczy proces z Rudgierzem mieszcz. z Mosiny o 10 grz. za karczmę (Lek. 1 nr 1466, 1834, 1976; WR 1 nr 300); 1394 tenże toczy proces z towarzyszem Jana Łódzkiego (Lek. 2 nr 1670); 1393-94 Małgorzata z T. toczy procesy: 1393 z Mik. Żydowskim o poręczenie (Lek. 1 nr 1425), 1394 z Maciejem z Paruszewa (Lek. 2 nr 356); 1395 tenże Bawor →p. 4; 1396-97 tenże z ż. Małgorzatą toczą proces z Wincentym [z Granowa] kaszt. nak., który nasłał swych kmieci na ich dom i mimo trwającego procesu porwał Bawora z własnego domu; Wincenty odpiera zarzuty o uwięzienie Bawora i wygnanie Machny z jej dóbr (Lek. 1 nr 2146, 2225, 2230, 2287, 2288); 1397 Machna ż. Bawora toczy proces z Mik. Żydowskim w imieniu [Wincentego] kaszt. nak.; strony mają wyznaczyć rozjemców, którzy ustalą warunki ugody (Lek. 1 nr 2332).

1399 Wojciech z Góry w imieniu Mościca [ze Stęszewa] toczy proces z Mik. Żydowskim i jego braćmi o T.; jeśli Mikołaj z braćmi nie postawią w sądzie [Wincentego z Granowa] kaszt. nak., przegrają sprawę (Lek. 1 nr 2974).

1402-38 Piotr (Pietrasz) Korzbok²Korzbokowie (von Kurzbach) byli rodziną rycerską pochodzącą z Miśni (ich gniazdo to dzisiejsze Garsebach k. Miśni), a od XIII w. osiadłą też na Śląsku (JurObce 247-248). Jedna z linii rodziny siedziała w Głogowskiem. Z niej wywodził się najpewniej Mikołaj, który osiadł w Wlkp. Z dok. z 1366 wiadomo, że był zięciem (gener) Wincentego [z Biechowa i Dębna] kaszt. gnieźn. i kupił od niego wójtostwo w Święciechowie (Wp. 3 nr 1562). Wójtostwo to posiadał potem (1418) Piotr, był więc najpewniej synem Mikołaja. Prawdop. ten sam Mikołaj widoczny jest potem w Głogowie (1375), a następnie wszedł (od 1383) na służbę książąt burgundzkich, jeździł z Burgundami do Prus na wyprawy przeciwko Litwinom, posłował do wielkiego mistrza krzyż. (1396) i zginął w bitwie przeciwko Turkom pod Nikopolis w 1396 (W. Paravicini, Die Preussenreisen des europäischen Adels, t. 1, Sigmaringen 1989, s. 141-142; tenże, Von Schlesien nach Frankreich, England, Spanien und zurück. Über die Ausbreitung adliger Kultur im späten Mittelalter, w: Adel in Schlesien, t. 1, München 2010, s. 144-145). Bliskim krewnym (bratem?) Mikołaja był na pewno Jan Korzbok, który zasiadał przy stole honorowym wielkiego mistrza podczas wyprawy na Litwę (1385; tamże, s. 144), a w 1401 objawiał zamiar nabycia dóbr w Królestwie Pol. (Wp. 7 nr 411); nie wiemy, czy należy go identyfikować z Januszem Korzbokiem z Zawady k. Ponieca znanym 1406-35 z T., brat Zygmunta z Zielęcina, zapewne Wincentego z →Kamieńca³Kamieniec należał przedtem do Wincentego z Granowa, od którego Piotr przejął także T. Winc. Korzbok w Kamieńcu występuje 1418-31, jego ss. byli Jan (1434-38), Piotr (1435-38), Wincenty (1435-50) i Stanisław (1435-66), a może też duchownego Mac. Korzboka⁴Mac. Korzbok wywodził się na pewno z głogowskiej gałęzi rodziny, studiował w Pradze 1407 i Wiedniu 1411, był pleb. w Osetnie [k. Góry Śląskiej] 1407-21, adwokatem konsystorza we Wrocławiu 1421, oficjałem bpa pozn. 1423-31, kan. pozn. od 1424, zm. 1431 (DembPozn 509-510). Na jego bliskie pokrewieństwo z Piotrem wskazuje fakt, że został pierwszym altarystą ufundowanej zapewne przez Piotra altarii w kat. pozn. (jej uposażenie stanowił czynsz z T., a pr. patronatu należało do potomków Piotra; Now. 1, 435), podstoli pozn. 1421-26, podkom. pozn. 1426-38 (UDR I/1 s. 147-148, 151), tenut. Babimostu 1417-32 i Ujścia a. 1430 (G.Star. s. 37, 66), dyplomata (→p. 6), zm. 1438 (PSB 14, 159-160; WSB 349-350; Wp. 7 nr 718; Wp. 8 nr 908-909, 1034; Wp. 9 nr 1098, 1128, 1192, 1237, 1322): 1402-03 tenże pozywa Mościca [ze Stęszewa] kaszt. pozn. o dziedzinę T.; Mościc ma przedstawić dok. w sprawie swych praw do tej wsi (KP nr 1124, 1400); 1403 pani pozn. [żona Mościca] sprzeciwia się wwiązaniu tegoż Pietrasza w T. (KP nr 1435); 1406 tenże toczy proces z Bartoszem Gerczem mieszcz. pozn. (KP nr 2600); 1409 tenże z →Kamieńca (Wp. 5 nr 141); 1409 tenże z Giżyc [w pow. kal.] (KKal. nr 2886, 2893); 1410 tenże →p. 6; 1410 tenże toczy proces z Niczkiem Unrow i ma postawić w sądzie opata z Obry, pleb. z Kiebłowa i jego brata (KoścZ 3, 142); 1418 tenże wójt w →Święciechowie (DBL nr 151-152); 1418-19 tenże →p. 2; 1418-19 król Władysław Jag. poleca, że gdyby temuż Piotrowi nie udało się uzyskać tenuty Babimost, to będzie mógł wykupić od Mościca [ze Stęszewa] dobra Mosina za sumę, która zostanie ustalona na podstawie dokumentów, posiadanych przez Mościca (Wp. 8 nr 847); 1419 tenże toczy proces z Henrykiem mieszcz. pozn. o 10 1/2 grz. oraz o 3 grz. za towary kupieckie (PZ 5, 79v); 1420 tenże [jako tenut. Babimostu] pozwany przez opata z Obry o bezprawne łowienie ryb w jez. Tuchola we wsi Krampsko (KoścZ 6, 13v); 1420, 1422 tenże →p. 6; 1422 tenże toczy proces z Janem z Iwna o 400 grz.; Piotra nie ma w granicach Królestwa, więc pozwać należy go na najbliższe roki po jego powrocie (PZ 7, 16v); 1424 tenże daje Henrykowi z Chwalimia wójtostwo w Babimoście, 30 grz. i 2 konie, a otrzymuje w zamian 1/2 Chwalimia (Wp. 5 nr 382-383); 1424 tenże asesor w sądzie ziem. w Kościanie (MHP przed nrem 170); 1424, 1425 tenże →p. 6; 1425 woźny sąd. wywołuje dok. nabycia przez tegoż Piotra 1/2 wsi Chwalim; nikt nie zgłasza zastrzeżeń z tytułu pr. bliższości (KoścZ 8, 145v); 1425 tenże toczy proces z Wincentym z Szamotuł przed sądem miej. w Poznaniu o 3 chłopów, których Piotr uważa za morderców, podpalaczy oraz złodziei i wtrącił ich do więzienia miej. (SBP s. 144 nr 421); 1425 król Władysław Jag. poleca zawiesić procesy tegoż z jego bratem Zygmuntem i in. poręczycielami (Wp. 8 nr 1030); 1426 temuż król zapisuje na Babimoście 400 grz. oraz 100 grz., za które tenże wykupił te dobra od Mroczka z Łopuchowa (Wp. 5 nr 439); 1426 tenże [jako tenut. Babimostu] toczy proces z Abrahamem Kiebłowskim o uwięzienie hamernika (WR 3 nr 1229); 1427 tenże mąż Strzeszki (PZ 9, 83); 1427 tenże pozwany przez Katarzynę ż. Adama z Góry (PZ 9 k. 98v, 103); 1427, 1428 tenże →p. 6; 1428 tenże winien odstąpić Janowi z Krzyżownik nabyte przez siebie za 150 grz. połowy Góry i Sadowia, bowiem Jan jest bliższy do tych dóbr (PZ 10, 28); 1428 tenże toczy proces z Szymkiem z Górki, który wyrąbał 60 dębów [stojących już] za kopcami granicznymi (WR 1 nr 1313); 1429-30 tenże pozywa komandora joannitów pozn. jako dz. Widziszewa i Drożyna (KoścZ 9 k. 237v, 245v, 269); 1430 tenże toczy proces z Janem synem Ryszka mieszcz. pozn. (PZ 11, 43v); 1430 tenże toczy proces z Pawłem Ptaszkowskim; Piotr ma dostarczyć dok. król., że nie stawił się w sądzie, bo był wysłany w poselstwie (KoścZ 9, 262); 1430, 1432 tenże →p. 6; 1432 tenże toczy proces z Jurgą Jarogniewskim, którego czeladź zajęła w Guździnie należące do Piotra 180 sztuk bydła i 30 koni (WR 3 nr 1432, 1443); 1433 temuż król Władysław Jag. potwierdza zapisy 10 grz. na król. wsi Łagiewniki w pow. pozn. i 100 grz. zapisanych w 1419 na Babimoście (Wp. 9 nr 1306); 1433, 1434 tenże →p. 6; 1435 tenże kupuje od Przedpełka z Koźmina Sapowice, Strykowo i Chroślino z zastrz. pr. odkupu za 900 kóp gr, a następnie wieczyście za 700 grz. (PG 1 k. 61v, 69); 1436 tenże z →Ruchocic (KoścZ 11, 277).

1438-75 Mik. Korzbok z T., Trzebawski⁵Nazwiska Trzebawski używali potem także niekiedy jego potomkowie, choć nie wiemy, by posiadali jakąkolwiek własność w T. Dziećmi Mikołaja byli Stan. Strykowski (1495-1509), Anna ż. Andrzeja Iłowieckiego i zapewne Jadwiga ż. Jana z Dąbrowy; Stanisław miał syna Piotra (1510-50) i c. Zofię, ż. Jana Żychlińskiego, także z →Marszewa i →Strykowa (gdzie występuje do 1488), [zapewne syn Piotra]: 1438 tenże z T. tenut. Babimostu (CP 10, 256); 1444 tenże toczy proces z [Przedpełkiem] Mościcem z Koźmina (PyZ 9, 124); 1446 Jan z Dębic zobowiązuje się płacić na rzecz altarii w kat. pozn. 8 grz. czynszu z Dębic od sumy 100 grz., który to czynsz kupili od niego tenże Mikołaj i Sędziwój z T. (ACC 29, 71v; PG 2, 132); 1453 tenże z T., Bodzyniewa i Marszewa toczy proces z opatem lub. (KoścZ 14, 229); 1460 tenże →niżej; 1471 tenże Mik. Strykowski zapisuje swej ż. Annie po 800 grz. posagu i wiana na Strykowie i Chroślinie oraz połowach Sapowic i T. (PG 8, 93v); 1473, 1475 tenże →niżej.

1440-97 Sędziwój Korzbok z T. [najpewniej syn Piotra], ojciec Macieja i Łukasza: 1440 tenże ze swymi krewnymi daje opatowi w Obrze 1/2 wsi Chwalim, a w zamian otrzymuje Guździno i Golę oraz 150 grz. (Wp. 5 nr 645, 650); 1444 tenże toczy proces z Marcinem z Przetoczna o 100 grz. szkody zgodnie z dok. Sędziwoja; Sędziwoja zastępuje Jan Dąbrowski (PZ 15, 12); 1444 tenże z T., Niwki i Sapowic toczy proces z Winc. Sadowskim (PZ 15, 12); 1446 tenże →wyżej; 1446 tenże zobowiązuje się sprzedać klasztorowi w Lubiniu wójtostwo w Święciechowie; ręczą za niego Jan z Granowa, Nikel z Drzeczkowa i Wincenty z Kamieńca (DBL nr 208); 1447 tenże sprzedaje opatowi lub. wójtostwo w Święciechowie za 300 grz. (DBL nr 216); 1448 tenże toczy proces z opatem z Obry (KoścZ 13, 286); 1460 w imieniu [tegoż i jego brata Mikołaja] dziedziców T. kapituła kat. pozn. wypłaca 30 fl. Henrykowi Dominikowi mieszcz. wrocł. (CP 29, 227); 1462 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Szczepanowi Chybskiemu kan. pozn. 5 grz. czynszu z Ruchocic za 60 grz. (PG 6, 124v); 1466 tenże pozwany z Ruchocic toczy proces z Filipem i Janem ze Skórzewa o poręczenie za Macieja z Mosiny na sumę 30 grz.; cd. procesu 1470 (KoścZ 15 s. 125, 455); 1467 ż. tegoż Małgorzata toczy proces z Katarzyną ż. Świętosława Milejewskiego; za Małgorzatę ręczą Przecław Potulicki, Mik. Janowski, Świętosław Dziatkowski, Andrzej Grodzieński (PZ 19, 142v); 1469 Małgorzata toczy procesy z Janem z Domasławia, Abrahamem i Maciejem ss. Piotra z Domasławia oraz dziedzicami Retkowa (GZ 8 k. 204, 249v); 1469 tenże z ż. Małgorzatą, dziedzice z Niemczyna [w pow. kcyn.] kupują od Agnieszki z Domasławia części Retkowa i Smarzykowa w pow. kcyn. za 500 grz. (PG 8, 46v); 1470 tenże z T. wymieniony wśród osób pozwanych przez star. gen. Wlkp. o niezapłacenie wiardunków król. (PG 57, 91v); 1473 tenże sprzedaje Tomaszowi Bogdance młynarzowi [z Poznania] działkę w Pobiedziskach za 5 grz. (PG 7, 216v); 1473 tenże i Mik. Strykowski występują jako wujowie Jana, Macieja, Wojciecha i Stanisława z Tuchorzy (PG 7, 216v); 1474 tenże występuje jako wuj Małg. Piątkowskiej, której stryjem jest Jan Dębicki (PG 9, 4); 1475 tenże daje Mik. Strykowskiemu wieś Sapowice, a otrzymuje w zamian 1/2 T. oraz 100 kóp gr i 55 grz.; tenże zapisuje Mik. Strykowskiemu na czas życia Heleny stolnikowej, siostry Sędziwoja⁶Helena była wd. po Zygmuncie z Margonina stolniku kal. (który zm. 1450-52). Małżeństwo to zawarto przed 1418 (SzwedaGrzym 66-67). Pochodzenie Heleny z Korzboków wyjaśnia, dlaczego czyniła fundację w kościele w T. (→p. 5, pod 1450). Z zapiski zdaje się wynikać, że Helena żyła w domu Mik. Korzboka, a Sędziwój dokładał się do jej utrzymania. Zapiski z 1475 są ostatnimi znanymi przekazami o Helenie, czynsz 5 grz., 1 małd. żyta i 1 miary pszenicy z Ruchocic; tenże zapisuje swej ż. Małgorzacie po 200 grz. posagu i wiana na T., Niwce z młynem i 1/3 Sowińca (PG 9, 20); 1475 tenże kwituje Mik. Strykowskiego z zapłaty sumy 55 grz., którą Sędziwojowi zapisała na 1/2 T. jego siostra Helena Margońska; Mik. Strykowskiego kwituje jego ż. Anna z posagu i wiana zapisanych na T.; przysądne w tej sprawie płaci tenże Sędziwój⁷Transakcje te wiążą się z opuszczeniem T. przez Mikołaja i likwidacją czynionych przezeń wcześniej na tej wsi zapisów (PG 58, 13v); 1478 tegoż ż. Małgorzata zapisuje swej c. Katarzynie 10 grz. czynszu z Niemczyna z zastrz. pr. odkupu, a swym ss. Maciejowi i Łukaszowi z T. daje 1/3 Niemczyna i Starężyna oraz części Retkowa i Smarzykowa w pow. kcyn. (PG 9, 100v); 1479 tenże z T. i Niwki (PZ 20, 74); 1482 Małgorzata wspomn. jako zm. →niżej; 1482 tenże sprzedaje Janowi Śmigielskiemu wsie Ruchocice, Guździno i Gola za 2000 fl. (PG 9, 155); 1483 i 1487 tenże kwituje odbiór cz. należności (KoścG 2, 114v-115; KoścG 3, 40); 1485 tenże kupuje od Jana Śmigielskiego wieś Przesieka Polska z zastrz. pr. odkupu za 100 grz., a 1487 ponownie za 204 grz.⁸Kolejne zapisy dokonywane przez Śmigielskiego były najpewniej formą zabezpieczenia spłaty należności za wsie kupione przezeń w 1482 (PG 10 k. 24, 76v); 1487 tenże daje swemu zięciowi Mik. Kluczewskiemu jako posag swej c. Agnieszki pr. do wsi Przesieka Polska (PG 10, 76v); 1487-88 tenże występuje jako stryj Otylii ż. Andrzeja Bieganowskiego (PyG 7, 61v; KoścG 3, 68v); 1489 tenże kupuje od Jana Śmigielskiego wieś Bruszczewo z zastrz. pr. odkupu za 100 grz., a 1491 ponownie za 40 grz. (PG 10 k. 116v, 155v); 1491 tenże →niżej; 1492 tegoż c. Małgorzata, ż. Wojc. Dobczyńskiego, który zapisuje jej po 200 grz. posagu i wiana na Chomęcicach (PG 10, 167v); 1492 czynsz 3 grz. dla altarii Ś. Barbary w kat. pozn. (patronatu wikariuszy katedralnych) ciążący dotąd na wsi T. pana Stanisława [recte: Sędziwoja!] i jego syna Macieja, zostaje wykupiony (ACC 69, 29; CP 10, 156); 1495 tenże daje synowi Maciejowi swe dobra po matce (PG 11, 116v); 1496 tenże daje swemu synowi Maciejowi swe dobra ojczyste i macierzyste w Wlkp. (PG 7, 92v); 1497 temuż syn Maciej zobowiązuje się dawać 16 grz., miarę grochu, 2 korce kaszy jęczmiennej, miarę prosa, 30 kapłonów i wosk, spławiając te dobra rz. [Wartą] do Poznania (AC 2 nr 1520); 1508 Agnieszka c. tegoż [zm.?]Sędziwoja, ż. Mik. Kluczewskiego, który zapisuje jej po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części Łodzi, Górki i Sadowia (PG 14, 34); 1516 tenże wspomn. jako zm. (PG 69, 333).

1478-1504 Maciej z T., Trzebawski, syn Sędziwoja i Małgorzaty, brat Łukasza: 1478 tenże →wyżej; 1482 tenże z bratem Łukaszem, ss. Sędziwoja sprzedają z zastrz. pr. odkupu Annie ż. Dobiesława Zakrzewskiego cz. Niemczyna oraz części, które ich zm. matka Małgorzata miała w Królikowie i Smarzykowie w pow. kcyn., za 250 fl. (PG 9, 154v); 1488 tenże zapisuje na Niemczynie czynsze Mac. Żabickiemu oraz swemu szwagrowi (gener) Krzysztofowi Olbrachcickiemu (PG 10 k. 97v, 99); 1491 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mac. Żabickiemu części Retkowa i Smarzykowa za 150 fl. (PG 10, 136v); 1491 tenże wraz z ojcem Sędziwojem zapisuje swej ż. Dorocie, c. Stan. Potulickiego, po 500 grz. posagu i wiana na Niemczynie, Starężynie Małym oraz częściach Retkowa i Smarzykowa (PG 10, 147); 1492 tenże dz. w T. →wyżej: Sędziwój; 1492 tenże występuje jako wuj Agnieszki Rudnickiej ż. Jana Mieruckiego (PG 10, 186); 1493 tenże śwd. (CP 10, 236v); 1494 tenże zapisuje swej ż. Annie, c. Stan. Siekowskiego, po 800 fl. posagu i wiana na Niemczynie i Starężynie oraz częściach Retkowa, Smarzykowa i Stopachowa (PG 7, 25); 1494 tenże winny jest Krzysztofowi Olbrachcickiemu 27 1/2 grz. 8 gr jako ostatnią ratę posagu swej siostry Zofii (KoścG 4, 9v); 1495 tenże →wyżej; 1495 tenże kupuje od [swego szwagra] Sędziwoja Siekowskiego 5 ł. w Głodnie w pow. kośc. z zastrz. pr. odkupu za 50 grz. i 1 kopę gr (PG 7, 76v); 1495, 1496 tenże daje Krzysztofowi Olbrachcickiemu wieś Bruszczewo tytułem posagu swej siostry Zofii z zastrz. pr. odkupu za 145 grz. 17 gr (PG 11, 120v; PG 7, 96v); 1496, 1497 tenże syn Sędziwoja →wyżej; 1497 tenże kupuje od Andrzeja Modrzewskiego 3 ł. os. w Stopachowie w pow. kcyn. z zastrz. pr. odkupu za 50 fl. (PG 7, 142); 1497 tenże wykonawca testamentu zm. Mik. Skrzetuszewskiego, zm. podczas wyprawy wojennej [do Mołdawii] (ExpBel. s. 48, 53); 1500 tenże winien jest Krzysztofowi Olbrachcickiemu 55 grz 16 gr, a jeśli nie spłaci tej sumy w terminie, będzie musiał dać wwiązanie w 5 ł. os. w T. (PG 63, 33v-34); 1500 tegoż mają skwitować Stanisław i Piotr z Grabionowa z zapłaty długu 24 grz., który jego ojciec Sędziwój zaciągnął u ich ojca (PG 63, 64v); 1500 na [tegoż] pana Trzebawskiego skarżą się kmiecie z Rogalinka nal. do kapituły kat. pozn., że jego kmiecie Sowińca zajmują ich łąki w Rogalinku; ludzie z Rogalinka twierdzą, że stary pan [Sędziwój] Trzebawski mówił im, że powinni dokonać rozgraniczenia z nim, bo z jego synem będzie to już o wiele trudniejsze (CP 111, 11); 1502 tegoż kwituje Krzysztof Olbrachcicki z zapłaty wspomn. długu 55 grz. 16 gr [z tytułu raty] posagu jego siostry Zofii (PG 62, 219v); 1502 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Konarzewskiemu wsie T. i Niwka za 250 fl. (PG 12, 184v), 1503 wwiązanie Piotra, który wydzierżawia te dobra Maciejowi (PG 64 k. 29v, 53); 1504 tenże śwd. (AC 1 nr 952); 1504 wspomn. siostra tegoż, zm. Helena, ż. Dobrogosta Brodzkiego (PZ 23, 84); 1506 tenże wspomn. jako zm. ojciec Katarzyny →niżej; 1506-10 Anna wd. po tymże Macieju, 1511-15 ż. Jana Rychwalskiego, 1519 wspomn. jako zm. (TD).

1478-82 Łukasz z T., syn Sędziwoja i Małgorzaty, brat Macieja →wyżej.

1506-34 Andrzej Grodzieński mąż Katarzyny, c. Mac. Trzebawskiego: 1506 tegoż ż. Kat. Trzebawska, c. zm. Macieja, w towarzystwie stryjów Zygmunta z Kamieńca kan. pozn., Jana [Turka] Łąckiego i Stan. Strykowskiego⁹Zygmunt i Jan byli wnukami Winc. Korzboka z Kamieńca (brata Piotra z T.), →Kamieniec. Stanisław to syn Mik. Korzboka, brata Sędziwoja z T. (→przyp. 5) oraz wuja Mik. Potulickiego, sprzedaje z zastrz. pr. odkupu czynsze: kanonikom kolegiaty w Środzie 5 grz. z Niemczyna, Starężynka i Retkowa, Adamowi ze Stawiszyna dla altarii w kolegiacie w Środzie 2 grz. z Niemczyna, pozn. kapitule kat. 4 1/2 grz. z Niemczyna i Starężynka, wikariuszom kat. pozn. 4 grz. z T. i Sowińca za 50 grz. (PG 13 k. 92v, 94, 96; A 186; CP 10, 441v-442); 1506 taż Katarzyna kwituje swą macochę Annę, wd. po Mac. Trzebawskim, z zadośćuczynienia za 600 fl. posagu i wiana zapisanych jej na Niemczynie, Starężynku, Retkowie i Smarzykowie (PG 65, 193v); 1510 taż Katarzyna w towarzystwie stryjów: Mik. Korzboka z Zawady, Mik. Smoguleckiego, Jana Kęszyckiego i Wojc. Górczyńskiego oraz wujów: Mik. Potulickiego syna Stanisława i Mik. Potulickiego syna Wojciecha sprzedaje swemu mężowi Andrzejowi swe dobra po ojcu i matce w T., Niwce, Sowińcu, Niemczynie, Starężynie, Retkowie i Smarzykowie z zastrz. pr. odkupu za 3000 fl.; sumę tę wniósł Andrzej, spłacając długi i wykupując czynsze ciążące na tych dobrach; tenże Andrzej daje żonie te dobra w dożywocie; tenże Andrzej zapisuje Małgorzacie wd. po Michale Jakubowskim 8 fl. czynszu z T. (PG 14, 236-237; czynsz wykupiony w 1531: PG 75, 159); 1510 tenże Andrzej dz. w T. →p. 5; 1516 tenże wykupuje 3 grz. czynszu od sumy 36 grz. zapisanego w 1481 dla altarii sukienników w kościele par. w Szamotułach (ACC 92, 168); 1521 tenże w imieniu swych małol. dzieci Stefana, Anny i Zofii prezentuje Mac. Konarzewskiego na altarystę altarii NMP, ŚŚ. Anny, Katarzyny, Małgorzaty, Doroty, Barbary, Agnieszki, Urszuli i Wszystkich ŚŚ. w kat. pozn., wakującej po ustąpieniu Zygmunta z Kamieńca; ich kandydat toczy proces z Janem Łąckim kan. pozn. prezentowanym przez Jana Turka Łąckiego¹⁰Jan Turek dokonał prezenty w 1520 w imieniu Piotra [syna Stanisława] Strykowskiego (ACC 95, 125v). W 1510 Zygmunt z Kamieńca jako opiekun kolatorów swej altarii, Piotra i Zofii [dzieci Stanisława] ze Strykowa, kwitował od Jana Gnińskiego zwrot sumy głównej, od której altaryści pobierali czynsz (ACC 87, 120). O altarii Korzboków →przyp. 4 (ACC 96, 20); 1523 Małgorzata wd. po Michale Jakubowskim daje swemu bratankowi Łukaszowi Chybskiemu swe pr. do wsi T., którą tenże Andrzej sprzedał jej z zastrz. pr. odkupu za 100 fl. (PG 15, 520); 1534 tenże Andrzej zapisuje Barbarze c. Jana Kościeleckiego kaszt. łęcz., ż. swego syna Stefana, posag i wiano na połowach Niemczyna, Niemczynka, Międzylesia, Starężynka, części Retkowa, Smarzykowa, Wełny, Grodny, a także połowach Parkowa, Wir, Wir Małych, Łęczycy, T., Łodzi, częściach Sowińca oraz opust. Górki i Niwki (PG 16, 615).

1521 Stefan Grodzieński, Anna i Zofia dzieci Andrzeja →wyżej; 1528 i 1531 te dzieci Kat. Trzebawskiej i Andrzeja Grodzieńskiego pozywają licznych dziedziców Olbrachcic o 200 grz. posagu Zofii Trzebawskiej, który wniosła ona Krzysztofowi Olbrachcickiemu (WsZ 1 k. 7, 8), a 1532 kwitują ich z tej sumy (WsG 2, 114v); 1534 tenże Stefan →wyżej; 1536-43 tenże chor. kal., zm. 1543 (UDR I/2, 47); 1544 Barbara Kościelecka wd. po Stefanie Grodzieńskim dokonuje działów dóbr po nim w T., Wirach Wielkich i Małych, Łęczycy, Łodzi, Górce i Sowińcu z jego siostrą Zofią, wd. po Andrzeju Kunowskim, oraz Katarzyną i Barbarą Orzelskimi cc. Anny Grodzieńskiej; w opisie działów T. wspomn. karczma, folw., chłopi [ich imiona →niżej]; podział nie obejmuje zagród nal. do dworu w T.; następnie Zofia Kunowska oraz Mik. Orzelski w imieniu swych cc. dokonują działów przypadłej im połowy wspomn. dóbr; Orzelski otrzymuje połowy T., Łodzi i Górki, zaś Kunowska połowy Wir Wielkich i Małych oraz Łęczycy; podział nie obejmuje młynów, które zostają wspólne; Orzelscy mają płacić Zofii rocznie 3 małd. żyta, 3 małd. owsa i 3 miary [?] (eminas?) grochu (PG 86, 248-250); 1548 Zofia Grodzieńska wd. po Andrzeju Kunowskim sprzedaje Janowi Krotoskiemu kaszt. rogoz. przypadłe jej po zm. bracie Stefanie chor. kal. części wsi Wiry, T., Łodzia, Łęczyca, Sadowie, Sowiniec, Górka, dom na Piaskach pod Poznaniem koło kościoła Ś. Franciszka [bernardynów], a także pr. do dóbr po matce w Niemczynie, Starężynku i Retkowie (PG 18, 394; PG 90, 39); 1550 Zofia wd. po Kunowskim oraz Katarzyna i Barbara cc. Mik. Orzelskiego i Anny Grodzieńskiej (TD); 1558 wspomn. Katarzyna i Barbara →niżej.

1537 wykup czynszu 3 1/2 grz. z T. i Sowińca dla wikariuszy kat. pozn. (CP 10, 499v-500).

1548-57 Jan Krotoski kaszt. rogoz. 1547-53, kaszt. inowrocł. 1553-63, potem wda inowrocł. 1563-78 (UDR I/2, 154; UDR VI/2 s. 88, 115): 1548 tenże →wyżej; 1550 tenże dz. w Wirach i T., 1551 tenże toczy proces z Konstancją c. Andrzeja Kunowskiego i Zofii, a 1553 przekazuje mu ona swe prawa do dóbr po matce (TD); 1553 tenże zapisuje Krzysztofowi Duninowi kan. kolegiaty NMP in Summo w Poznaniu 8 grz. czynszu z Wir, T., Łęczycy i Łodzi z zastrz. pr. odkupu za 200 fl. (PG 19, 96); 1557 tenże sprzedaje Andrzejowi Białośliwskiemu połowy wsi T., Łodzia, Wiry, Wiry Małe, Łęczyca, Sowiniec, Górka, Sadowie oraz młyny Kątnik i Niwka (PG 19, 436).

1557 Andrzej Białośliwski →wyżej; 1558 Jan Ciświcki wojski kal., mąż Kat. Orzelskiej i Jan Białośliwski mąż Barbary Orzelskiej w imieniu swych żon dokonują podziału wsi Łodzia, T., Sowiniec, Wiry i Wiry Małe (PG 102, 291-296); 1560 Jan Białośliwski wwiązany w dobra Andrzeja Białośliwskiego w T., Łodzi, Sowińcu, Wirach, Łęczycy, opust. Górce oraz mł. Kątnik i mł. w Niwce (PG 104, 633v-634); 1562 Andrzej Białośliwski kupuje od Barbary Orzelskiej ż. Jana Białośliwskiego części wsi T., Łodzia, Sowiniec, Górka, Sadowie, Niwka (TD); 1562 tenże Andrzej zapisuje ż. Małgorzacie, c. Piotra Radzewskiego, posag na T., Łodzi, Sowińcu, Górce, Sadowiu i Niwce, sobie zachowując Wiry, Łęczycę, mł. Kątnik oraz Białośliwie (PG 20, 135); 1563-77 Jan Ciświcki, 1563 Andrzej Białośliwski, 1577 Małg. Białośliwska →niżej; 1579 Małg. Radzewska wd. po Andrzeju Białośliwskim, a obecnie ż. Sylwestra Dembowskiego miecznika łęcz.; 1580 Jan Białośliwski sprzedaje Janowi Marszewskiemu swe części T., Łodzi, Górki, Sowińca, Niwki, Wir, Wir Małych, Łęczycy, Sadowia i mł. Kątnik; 1581 Agnieszka Białośliwska c. zm. Krzysztofa, ż. Piotra Chodzieskiego z Potulic, toczy proces z Janem Marszewskim (TD); 1583 Jan Marszewski sprzedaje wspomn. dobra Sylwestrowi Dembowskiemu [który miał wówczas także →Stęszew] (PG 22, 15); 1584 Kasper Potulicki w imieniu swej synowej Agnieszki dokonuje działów z Sylwestrem Dembowskim; Agnieszka otrzymuje części Wir Wielkich i Małych oraz Łęczycy, Sylwester zaś części T., Łodzi, Sowińca, Niwki, Sadowia i Górki; 1584 Piotr Potulicki kupuje z zastrz. pr. odkupu od Katarzyny z Orla wd. po Janie Ciświckim części jej syna Jana w T., Wirach, Górce, Sowińcu, Łodzi, Łęczycy (TD).

1478 T. wymieniony wśród wsi zalegających z podatkami król. (PG 58, 72v); 1508 pobór ze wsi par. T. (ASK I 3, 22); 1509 pobór od 8 ł., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 64); 1510 w T. jest 10 ł. os., 7 1/2 ł. opust., 2 ł. opust. sołectwa, 3 zagr., folw., 1 karczma, druga karczma nal. do sołectwa jest opust.; cz. łanów opust. uprawia dziedzic, a cz. zajął na folw. (LBP 98); 1563 pobór z działu [Jana] Ciświckiego od 3 kwart roli i młyna Niwki o 2 kołach, z działu Andrzeja Białośliwskiego od 6 1/2 ł. (ASK I 5, 237v); 1577 pobór z działów Jana Ciświckiego i Małg. Białośliwskiej (ASK I 5, 721); 1580 pobór z działu Jana Marszewskiego od 3 półł., 5 zagr., 2 ratajów, z działu Jana Ciświckiego od 3 półł., 3 zagr., 1 rataja, 1 rybaka, karczmy z rolą (ŹD 38).

1425 Marcin kmieć z T. toczy proces z Szymkiem z Górki, który dowodzi, że nie zadał mu 3 ran (WR 1 nr 1210); 1441 Mikołaj [wieśniak?] z T. toczy proces ze Stachną ze Świętego Marcina [pod Poznaniem] (ACC 24 k. 73v, 75); 1544 w dziale Barbary Kościeleckiej kmiecie Baranek, Malik, Sedlak, Jakub, Szymanek, Macioszek, Kulpa, Stach, Węglarczyk, zagrodnicy Wojdo, Jędrzejek, Gregorek, Dymka; w dziale Zofii Kunowskiej i Orzelskich kmiecie Dziewiąt, Buba, Prokop, Raj, Wit, Pabianek, Rusek, Jambek, Górnik z Sowińca, zagrodnicy Nowak, Nicponim, Konopczyk, Dupa (PG 86, 248-250).

4. 1358 Piotr sołtys z T. (Wp. 3 nr 1385); 1395 ławnicy z T. mają złożyć świadectwo na rzecz Bawora i Stacha (Lek. 1 nr 2033); 1398 Jan sołtys z T. (WR 1 nr 381); 1468 c. sołtysa →p. 5; 1558 sołectwo →p. 2.

5. 1403-08 Maciej pleb. w T. (WR 1 nr 739; ACC 2, 112); 1409 [tenże?] pleb. z T. toczy proces z młynarzem z Witowla Małego (ACC 2, 139v).

1425 Jan pleb. w C. [może tożsamy z zarządcą dóbr stęszewskich w 1413, →p. 6] (Wp. 8 nr 1020); 1428 tenże pozwany przez Jakuba niegdyś wikariusza w T. o 24 miary żyta i owsa należne mu z tytułu służby w charakterze wikariusza od Wniebowzięcia NMP [15 VIII] do ś. Mateusza [21 IX]; [ten sam?] Jakub z T. toczy proces z Małgorzatą i jej mężem Wacławem ze Stęszewa (ACC 11 k. 60, 72, 80v).

[a. 1439] komemoracja Teodoryka pleb. w T. wpisana w nekrologu klasztoru lub. (MPHn. 9/2, 50).

1450 Jarosławiec w par. T. (ACC 32, 66v); 1462 Helena [c. Piotra Korzboka z T.], wd. po Zygmuncie z Margonina stolniku kal., zapisuje kościołowi w T. 11 grz. i 1 kopę gr czynszu w celu erygowania altarii (PG 6, 120).

1468 Jan pleb. w T. pozywa Macieja pleb. w Stęszewie o to, że bez jego zgody pobłogosławił ślub córki sołtysa z T. z pewnym mieszcz. ze Stęszewa, a także o to, że po śmierci Bartłomieja pleb. w T. zabrał zapisane przez niego kościołowi w T. 9 grz. i 2 księgi z kazaniami oraz przywilej kościoła [w T.] (ACC 47, 39v-40); 1470 [tenże?] Jan niegdyś Krzyżewnicki rektor kościoła par. w T. zapisuje mansjonarzom w Stęszewie 2 grz. czynszu z Sapowic, których cz. nabył z zastrz. pr. odkupu (PG 8, 56v); 1470 tenże Jan Górski pleb. w T., mansjonarz w Stęszewie (AE II 293).

1493 Michał Klisch pleb. w T., spowiednik w kat. pozn. (DepTest. III 41).

1508 Piotr pleb. w T. ma świadczyć w sprawie Stanisława altarysty w Ujściu, któremu 3 1/2 roku temu przekazał altarię w drodze zamiany beneficjów (ACC 85, 98v).

1510 kościół par. w T. pod wezw. Ś. Stanisława, pr. patronatu nal. do Andrzeja Grodzieńskiego dz. w T.; dzies. z łanów [kmiecych] w T. nal. do bpa pozn., dzies. z folw. oraz meszne do plebana; do par. należą wsie T. i Witowle (LBP 98); 1514 kapituła pozn. postanawia prosić bpa pozn., aby przyłączył opust. wieś Górka do par. w T. (CP 34, 170); 1558 Paweł pleb. w T. rezygnuje ze swego beneficjum (ACC 120, 495v); 1564 dzies. wiard. z 4 ł. w T. (po 1 wiard. z łanu) nal. do klucza bukowskiego dóbr bpów pozn. (IBP 302); 1628 we wsi T. w par. Łodzia był kiedyś kościół par., obecnie zupełnie zniszczony; jako uposażenie miał 3 kmieci, którzy płacili rocznie po 1 ćw. żyta i owsa (AV 7, 59v).

6. 1410 Piotr Korzbok (mający w herbie 3 karpie) posłany przez króla Władysława Jag. do obozu krzyżackiego pod Kurzętnikiem na rozmowy z dostojnikami krzyżackimi i przebywającymi wtedy w wojsku krzyżackim baronami węg.¹¹Misja Piotra miała niewątpliwie znaczenie także wywiadowcze. Na podstawie jego informacji o pozycjach wojsk krzyżackich pod Kurzętnikiem król podjął decyzję o obejściu źródeł Drwęcy (DA lib. X-XI 74-78); 1420 tenże dowodzi pol. oddziałem posiłkowym wspierającym działania ks. pomor. Kazimierza przeciwko Brandenburgii w Marchii Wkrzańskiej i uczestniczy w przegranej bitwie pod Angermünde (H. Lesiński, Udział wojsk polskich w wojnach Pomorza Zachodniego z Brandenburgią w latach 1419-1427, „Zapiski Historyczne” 27, 1962, s. 523-539); 1422 tenże poseł króla pol. na sejm Rzeszy w Norymberdze (CEV supl. nr 43; CE 2 nr 55; Deutsche Reichstagakten, t. 8, Gotha 1883, s. 139, 210); 1424 tenże członek delegacji pol. na rozmowy graniczne z Krzyżakami pod Landsbergiem [dziś Gorzów Wielkopolski] (A. Szweda, Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z zakonem krzyżackim w Prusach w latach 1386-1454, Toruń 2009, s. 396); 1425 tenże poseł króla do Malborka do wielkiego mistrza krzyżackiego (tamże, s. 341); 1427 tenże członek delegacji pol. na rozmowy z Krzyżakami w sprawie granicy Wlkp. i Nowej Marchii, toczone k. Drzenia i w Szamotułach (tamże, s. 400, 401); 1427 tenże wyznaczony przez króla Władysława Jag. przedstawicielem na rokowania z Krzyżakami w sprawie granicy k. Drzenia (Pol. 2 nr 571; CEV nr 1308; AG perg. 86); 1428 wielki ks. Witold zapowiada w liście do wielkiego mistrza krzyżackiego, że król Władysław pośle tegoż Piotra w poselstwie do elektorów Rzeszy; 1429 król w liście do Witolda wspomina o tym poselstwie (CEV nr 1320, 1356); 1430 tenże śwd. w przyw. jedlneńskim Władysława Jag. (DA lib. XI 282); 1432 tenże (którego przodkowie przybyli do Pol. z Miśni) wraz z Janem Mężykiem w imieniu króla towarzyszą posłom husytów czeskich, ale wbrew ostrzeżeniu króla wprowadzają ich do Krakowa, gdzie bp Zbigniew Oleśnicki ogłasza z tego powodu interdykt; wzburzony Piotr próbuje groźbami wymusić zmianę decyzji bpa, ale ostatecznie opuszcza z posłami Kraków (DA lib. XI-XII 58-59); 1432 tenże opatruje swą pieczęcią z h. „Karpiów” [h. Korzboków przedstawia 3 ryby] akt, w którym panowie i miasta województwa pozn. zobowiązują się, że po śmierci Władysława Jag. obiorą królem jednego z jego synów (Wp. 9 nr 1289, pieczęć 13); 1433 tenże wraz z [Piotrem] Szafrańcem starostą król. w Głogowie przyjmuje w imieniu króla Władysława Jag. oddziały husyckie i zawiera z nimi układ w sprawie dalszego współdziałania [przeciwko Krzyżakom] (Scriptores rerum Silesiacarum, t. 6, Breslau 1871, s. 129); 1433, 1434 tenże śwd. w dokumentach króla Władysława Jag. w sprawie unii z Litwą (Akta unii Polski z Litwą 1385-1791, Kraków 1932, nr 58, 60).

1413 Jan z T. duchowny, zarządca dóbr Mościca ze Stęszewa, sprzedaje czynsz z Dupiewca [może potem w 1425 pleb. w T. →p. 5] (CP 10, 144v-146v).

1430-52 Trzebawscy, rodzina mieszczan pozn.: 1430 Bogusz mieszcz. pozn. zeznaje, że Piotr Trzebawski¹²Nie może być on tożsamy z Piotrem Korzbokiem z T. (→p. 3), który zm. dopiero w 1438, ówczesny mąż żony Bogusza, jako poprzedni właściciel domu przy ul. Wronieckiej w Poznaniu zapisał na tym domu 1 wiard. czynszu dla szpitala Ś. Krzyża za Bramą Wrocławską (SBP s. 246 nr 153); 1432 Bogusław Trzebawski (Sczrebafsky; SBP s. 206 nr 574); 1436 [tenże?] stren. Bogusz „de Przbaw” w sporze z Piotrem Paceniem ze Środy dowodzi, że zabrał mu konie na „księżej dziedzinie” (WR 2 nr 1105); 1439 [tenże? Bogusław] Przebawssky jednym z rozjemców w sporze Mik. Strosberga z Paszkiem młynarzem z Brudzewa (AR nr 146); 1452 rajcy m. Poznania jako opiekunowie dóbr Bogusława Trzebawskiego i jego bratanka (filiaster) Mikołaja orzekają, że wszystkie te dobra przypadają temu bratankowi; Bukwiczowa jest mu winna 6 grz. 1 wiard. (AR nr 519, 522).

7. SzPozn. 422.

8. Skarb srebrny ukryty po 991 (J. Slaski, S. Tabaczyński, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne Wielkopolski. Materiały, Warszawa 1959, nr 132; Hensel 7, 64-66); ślady osady (fragmenty naczyń) z XIII-XV w. odkryte ok. 200 m na N od Jez. Góreckiego; fragmenty naczyń odkryte na wyspie na Jez. Góreckim, na nasypie uważanym kiedyś niesłusznie za grodzisko (Hensel 7, 66-67).