TRZEMESZNO

1412 or. Trzemeszna (PZ 3 k. 199, 201), 1413 Trzemesna (PZ 4, 16v), 1420 Trzemeszno, Trzemesno (PZ 6, 44), 1424 Carmisl (PZ 7, 210), 1437 Trzemyeszno (ACC 21, 13), 1445 Czarmyszel (PG 2, 81v), 1465 Czermisl (ACC 44, 16v), 1497 Czarmysl (PG 7, 143), 1553 Czarmisl (PZ 32, 477-478v), 1944 Schermeisel, obecnie Trzemeszno Lubuskie, 22 km na W od Międrzyrzecza.

1. 1497 n. pow. pozn. (PG 7, 143); 1510 n. par. własna, dek. Międzyrzecz (LBP 176).

3. Własn. szlach. 1412 Jenczy czyli Jan Wolkow1KObceRyc. 122-123, wywodzi rodzinę Wolkow z okolic m. Eichstädt w Turyngii, gdzie przedstawiciele tej rodziny pojawili się pod koniec XIII w z T. i →Grochowa toczy procesy z Piotrem Tarchałą star. międz. o 70 kóp gr, a z Wojtkiem z Gorzycy [k. Międzyrzecza] o 80 grz. (PZ 3 k. 173v, 199, 201; K 5, 423, błędnie pod 1422); 1420 [tenże?] Janusz →niżej: Małgorzata.

1413-26, 1437? Herman Wolkow z T. i Grochowa: 1413 tenże oraz jego siostry, dziedzice z T., pozwani przez Andrzeja z Mroczek [pow. pyzdr.] o to, że uwięzili jego brata [wspomn. wyżej] Wojtka z Gorzycy (PZ 4, 16v; KObceRyc. 123, błędnie uznał Wojtka, na podstawie tej zapiski, za brata Hermana); 1422-24 tenże Herman z Grochowa i T. w sporze ze [swoją siostrą?] Dorotą z Grochowa o 1/2 Grochowa: 1422 dowodzi, że jego ojciec, a potem on posiadają cz. Grochowa od ponad 30 l.; 1423 Jaksa burgr. międz. zawiadamia sąd ziemski w Poznaniu o odesłaniu sprawy tegoż Hermana z Dorotą z Grochowa o 1/2 Grochowa przed sąd wiecowy lub króla; 1424 tegoż pozywa wspomn. Dorota z Grochowa o podział ojcowizny w C., którą dzierży [Herman?] za 20 grz. (WR 1 nr 1115; WR 3 nr 959; Wp. 8 nr 959; PZ 7, 210); 1426 tenże Herman z T. pozwany przed sąd króla w sprawie z Mik. Żyrskim [?] (Szirsky) [niezident.], bo zabrał jego 2 kmieciom w Grochowie 2 konie (Wp. 9 nr 1095); 1437 Herman Bakow z C. (K 4, 135-136, cytowanego tam aktu nie odnaleziono).

1420 Małgorzata z T., wd. Bakowa [może chodzi o Bąków k. Namysłowa, na Śląsku], z ss. w sporze ze swoim bratem Januszem [Jenczem?] dz. w T. o wszystkie rzeczy domowe jej siostry Fronki (Wroncza; PZ 6, 44).

1422-24 Dorota z T. i Grochowa [siostra Hermana z T.?] →wyżej: Herman.

1437 Helbrand Seidlitz (Szidlicz) dz. w T. [może syn Małgorzaty wd. Bakowej?, →wyżej] otrzymuje z polecenia bpa pozn. [Stan. Ciołka] od Zbyluta [syn Piotra Urbanowskiego z Lewic] pleb. w Brodach 20 grz.; sumę tę ma pokwitować Herman Bakaw [może np. jego bratową była wspomn. wyżej Małg. Bakowa?], brat rodz. Helbranda (ACC 21, 13).

1445 Herman Seidlitz (Zaydlicz) z C. [czy ident. z Hermanem 1437?, →wyżej] kupuje od Bartłomieja dz. w Pieskach 1/6 wsi Pieski za 40 grz. (PG 2, 81v).

1465-89 Gertruda z C.: 1465 taż w sporze z Landorffem z Rzeczycy [w ziemi świebodzińskiej] o zniesławienie jej słowami, że jest kobietą złą, kłamliwą i ladacznicą (meretrix; ACC 44, 31); 1465 taż toczy proces [o geradę] ze szl. Hanuszem (Hannus) zw. Lug [tj. Luka]2O rodzinie Luka, Lukow →KObceRyc. 67-68; też →Krobielewo, →Kursko, →Pieski, →Rogoziniec dz. w Myszęcinie [ziemia świebodzińska, w Ks. Głog.]; Gertuda wnosi o zwrot rzeczy, które Hanusz otrzymał wraz z ręką jej [obecnie] zm. [bezpotomnie] c. Małgorzaty, tj. 3 dużych pierzyn i 2 mniejszych wartości 12 fl., 10 dobrych prześcieradeł (linthamina) wartości 5 fl., 6 poduszek i 2 poszew (pulminaria) wartości 3 fl., 12 ręczników wartości 5 fl., 5 prześcieradeł kąpielowych [?] (balneamina) wartości 4 fl., 100 łokci płótna wartości 2 grz., pożyczonej zbroi wartości 12 fl. (ACC 44 k. 16v, 30v); 1489 taż protestuje przeciwko pozwaniu jej [przedmiot sporu nie został podany] przez Piotra z Barlina [w Nowej Marchii, k. Myśliborza, obecnie Barlinek] (ACC 66, 139v).

1497 Paweł Czarmyślski czyli Zerbst (Czeruosth) z C. →niżej.

1497-99 Piotr Grunberg3Może z rodziny Grünbergów, występujących od XIII w. w Saksonii, na Łużycach i na Śląsku, a w XIV w. też w →Policku i w XV w. w →Pieskach (KObceRyc. 39, JurObce 231) (Gromberg, Brombark!) z Grochowa, Grochowski: 1497 tenże kupuje od Pawła Czarmyślskiego czyli Czeruosth 4 ł. os. w C., na których siedzi 4 kmieci [ich imiona →niżej], z zastrz. pr. wykupu za 80 fl. reńskich (PG 7, 143); 1499 tenże sprzedaje swojemu bratu ciotecznemu Janowi Pieskowskiemu 1/2 Grochowa i 4 grz. czynszu rocznego [zapisanego] na wsi C. za 300 fl. węg. (PG 12, 8); 1505 tenże wspomn. jako zm. →niżej: Mac. Seidlitz.

1499-1504 Jan Pieskowski, brat cioteczny Piotra Grunberga: 1499 tenże →wyżej; 1504 tenże [z T.?] →niżej.

1504-31 Mac. Seidlitz (Zaydlicz) Czarmyślski, Czarnomyślski z Grochowa i T. (PG 64, 155v): 1504 temuż poręcza Jan Pieskowski, że uwolni od roszczeń in. osób części dziedz. [w T.?, w Pieskach?, Grochowie?], które sprzedał mu z zastrz. pr. wykupu za 50 fl. węg. (PG 64, 155); 1505 temuż Jakub Goruński [z Goruńska i Bukowca] wraz z bratanicami Barbarą, Anną, Agnieszką i Katarzyną, cc. zm. Jerzego Goruńskiego, sprzedają cz. w Grochowie za 80 fl. węg., która przypadła im pr. bliższości po śmierci Piotra Grochowskiego (PG 13, 23); 1508 tenże zapisuje ż. Dorocie, c. Baltazara de Bybertych [Biberstein?]4O Bibersteinach →KObceRyc. 11; JurekObce 199-201; też →Cadce, →Mała Wieś, →Niesbandowe, →Ostroróg, po 75 grz. posagu i wiana na 1/2 swoich części w C. i Grochowie (PG 14, 63); 1520 tenże zwolniony z obowiązku uczestnictwa w wyprawie wojennej (MS 4 nr 3472); 1525 temuż zakonnik Malcher Dobrzicz5W →Grochowie w 1428 występuje Konrad Doberszicz (Doberschwycz), a w 1431 Jan Dobrswicz (Dobirswicz) kapłan w domu joannitów w Łagowie sprzedaje swą cz. po ojcu w Grochowie za 100 fl. reńskich, licząc 1 fl. po 24 gr (PG 16, 59); 1529 tegoż c. Anna →niżej; 1528 tenże kupuje od Jakuba Pieskowskiego cz. Grochowa (PG 16, 250v); 1530 tenże występuje jako stryj cc. zm. Wawrz. Bukowieckiego, tj. Anny ż. Marcina Kurskiego, Katarzyny ż. Stan. Kierzka mieszcz. w Lwówku i panny Barbary (PG 16, 378); 1531 tenże pozwany przez Jana Pieskowskiego zw. Popek o to, że wdarł się przemocą w jego cz. Grochowa (PZ 30, 60).

1529 Jerzy Stentz (Stayncz) [niem. brzmienie nazwy Szczaniec w ziemi świebodzińskiej] Pieskowski [prawdop. tożsamy z Jerzym Kurskim zw. Jurgilina dz. w →Pieskach, bratankiem Jerzego Kurskiego zw. Luka] zapisuje ż. Annie, c. Mac. Seidlitza Czarmyślskiego, po 150 fl. reńskich posagu i wiana na 1/2 swych części w Pieskach (PG 16, 263).

1530 Jan Czarmyślski zapisuje ż. Katarzynie, c. Jana Thuchrosz mieszcz. świebodzińskiego, po 200 grz. posagu i wiana na swoich częściach C. i Grochowa (PG 16, 384v).

1535 Jerzy Czabelticz (Czabeltych) daje swojemu bratu rodz. Janowi całe cz. dziedz. po ojcu w C. i Grochowie (PG 16, 730v).

1564/65 wieś C. daje poradlne do zamku międz. (LWK 1, 175); 1577 pobór płaci Wawrz. Czarmyślski (ASK I 5, 669); 1580 pobór płacą Piotr, Baltazar i Jan Sczanieccy od 9 ł., 24 zagr., 4 komor., 1 kowala, kwarty roli, od pasterza, który ma w stadzie 20 owiec (ŹD 9).

1497 kmiecie w C. siedzą na 4 ł. i płacą czynsz sołtysowi: Hannus Sober, Hanzelt, Martin Bernath, Mathis Rajnberk →wyżej: Piotr Grunberg.

4. 1497 sołtys Kierzbom [?] (Kyerzbom) otrzymuje od 4 kmieci 1 grz. i 1 wiard. miary brandenburskiej czynszu rocznego (PG 7, 143).

Uwaga: W 1293 opisano gran. cz. →Maszkowa, która biegła m. in. wzdłuż drogi z Ponikwy do „Skrelewe” (Wp. 2 nr 702, wg or.). Wydawca (Wp. 2 s. 78) identyfikuje Skrelewe z naszym T. W hasłach →Nowa Wieś [k. Międzyrzecza] i →Ponikwa zwracaliśmy uwagę, że możliwa jest też inna interpretacja nazwy Skrelewe i wskazywaliśmy na niezbyt odległe →Trzebieszewo, własn. bpów pozn. (7,5 km na NW od Skwierzyny i 18 km na N od Nowej Wsi). K 5, 302, wymienia Skrelewe z dok. z 1293 pod nazwą Skrzelewo.

1 KObceRyc. 122-123, wywodzi rodzinę Wolkow z okolic m. Eichstädt w Turyngii, gdzie przedstawiciele tej rodziny pojawili się pod koniec XIII w.

2 O rodzinie Luka, Lukow →KObceRyc. 67-68; też →Krobielewo, →Kursko, →Pieski, →Rogoziniec.

3 Może z rodziny Grünbergów, występujących od XIII w. w Saksonii, na Łużycach i na Śląsku, a w XIV w. też w →Policku i w XV w. w →Pieskach (KObceRyc. 39, JurObce 231).

4 O Bibersteinach →KObceRyc. 11; JurekObce 199-201; też →Cadce, →Mała Wieś, →Niesbandowe, →Ostroróg.

5 W →Grochowie w 1428 występuje Konrad Doberszicz (Doberschwycz), a w 1431 Jan Dobrswicz (Dobirswicz).