1350 Thvrew (DBL nr 68), 1395 or. Turwa (Lek. 2 nr 1722), 1398 Thurew (Lek. 2 nr 2171), 1400 Twrechw! (Lek. 2 nr 2657), 1405 Turew (Lek. 2 nr 272, 273), 1418 Turwia (Wp. 5 nr 287), 1446 Thwrewy (PG 2, 133v), 1489 Turwya (PG 10, 106), 1510 Tvrwya (LBP 126), 1515 Tureff, Turewy (Lub. C XVII 10 niefol.), 1516 Tvrvya, Tvreff (PG 67, 30v-31), 10,5 km na N od Krzywinia.

1. 1463 n. pow. kośc. (PG 7, 330, dawniej k. 186v); 1510 n. par. Wyskoć (LBP 127; →p. 5 i przyp. 12).

2. 1415 (kop. XVII w.) rola we wsi Donatowo rozciąga się do gran. z wsią T. (Wp. 8 nr 1020); 1421 Tomisław Turewski w sporze z Winc. Choryńskim [z Choryni i Rogaczewa Wielkiego] o 26 koni zajętych przez pachołka Choryńskiego; Wincenty ma udowodnić, że zajął je na swoim gruncie (WR 3 nr 879); 1422 cd. sporów, tenże Tomisław i jego pachołek (famulus, pacholek) Mikołaj mają udowodnić, że wspomn. Mikołaj zajął bydło pana Choryńskiego na łące Tomisława (WR 3 nr 930, 931; też →p. 3: Tomisław).

1513 Turewski Bród na gran. Rogaczewa i T. (KoścZ 19, 37v); 1513 gran. Rogaczewa i T. (KoścZ 22, 38v); 1515 w podziale →Rąbinia braci Piotra i Jana Rąbińskich wspomn.: zarośla pod T. naprzeciw Donatowa i Rąbinia, droga z T. do Śremu; wiatrak w Rąbiniu, przy którym rozchodzą się drogi do T., Donatowa i Błociszewa, droga z T. do Błociszewa (Lub. C XVII 10, 11 niefol., summariusze klaszt. lub.); 1519 wieś T. graniczy z obiema wsiami Rogaczewo i z Kopaszewem (BenLub. 232, 140v-141); 1581 wiatrak w T. →p. 3.

3. Własn. szlach. 1395-1437 Tomisław Turewski z T., syn Zawiszy z Murzynowa [Leśnego], brat Mikołaja ze Słupi (Cieplucha 274)¹Przesłanką do takiego określenia pokrewieństwa Tomisława była zapewne zapiska Lek. 1 nr 813, gdzie wspomn. jest Świętosława wd. po Zawiszy z Murzynowa z synem Tomisławem. Przynależność Tomisława do rodu Leszczyców Cieplucha przyjął najpewniej za KR 10, 14 i K 3, 343, jednak cytowane tam źródło (Lek. 1 nr 1722) nie mówi nic na ten temat. S. Kozierowski uważając Zawiszę za ojca naszego Tomisława, twierdził zarazem, że sam Zawisza był synem Ninogniewa (KR 11, 107), ale cytowana tam jednak zapiska (Lek. 1 nr 673) nie zawiera takiej informacji, która wydaje się bałamutna, gdyż w innym miejscu Kozierowski uważa wspomn. Ninogniewa za ojca Agnieszki z Murzynowa, matki Zawiszy (KR 11, 123). Autor ten w obu wypadkach powołuje się także na ACC 12 bez podania strony. Informacji tych nie jesteśmy w stanie zweryfikować, podobnie jak in. twierdzenia Kozierowskiego (KR 11, 140), opartego na tym samym źródle, że wieś Malinie [w pow. kal., obecnie nie istnieje] stanowiła dziedzictwo naszego Tomisława i jego córki Agnieszki z T. W każdym razie dane zawarte w Kartotece SHG nie poświadczają takiego twierdzenia: 1395 tenże toczy proces z Janem Łódzkim (Lek. 2 nr 1722); 1398 tenże pozwany przez Tomkę ze Środy o 10 grz. (Lek. 2 nr 2171); 1407 tenże wraz z Andrzejem z T. [swym bratem] w procesie z Piotrem Kotem z Tarnowa [k. Kostrzyna], jego synem oraz Grzymkiem „de Dobrcze” (siostrzeńcem Piotra), dowodzi, że ojciec tegoż Tomisława i wspomn. Andrzeja kupił Drobnin i dzierżył tę dziedzinę zgodnie z pr. ziemskim (Lek. 2 nr 345; →Drobnin, Uwaga); 1412 tenże toczy proces ze Staszkiem Słapem [z Dąbrówki, k. Poznania], który dowodzi, że Tomisław zabrał mu żyto wartości 20 grz. (WR 3 nr 459); 1415 tenże w sporze z Pietraszem Bnińskim, który dowodzi, że gwałtem „odbił” mu sołtysa i „starszego” [tj. włodarza] (WR 3 nr 533); 1418 30 XI tegoż ż. Agnieszka [Polwicka, c.? Hanki Polwickiej i chor. kal. Paszka Białego z Brodnicy i →Krajkowa] sprzedaje Mikołajowi z Błociszewa 25 grz., które otrzymała od swej siostry po podziale Krajkowa (ACC 11, 45; reg.: Wp. 5 nr 287); 1419 tegoż sługa (famulus) Przybysław →niżej: Mieszkańcy; 1419 tenże z T. toczy proces z panią Hanką Sobiepanów²Może chodzi tu o Hankę Polwicką, teściową Tomisława? Jej przydomek podkreśla może, że samodzielnie władała swym majątkiem (KoścZ 5, 163); 1421-22 tenże →p. 2; 1422 tenże wraz z Mik. Rąbińskim pozwani przez Winc. Choryńskiego o 70 grz. szkody [najpewniej sprawa miała związek ze sporami gran.] (WR 3 nr 936; też →p. 2); 1425 tenże (KoścZ 8, 176v; KObceRyc. 138, na podstawie tej zapiski błędnie: Tarnowski!); 1425 tenże w sporze z Janem Bylętą Bylęckim (WR 3 nr 1264); 1425 tenże toczy procesy z Piotrem Rąbińskim, Mikołajem „de Semolewo” [niezident.], Janem Bylętą i Winc. Choryńskim (z Choryńskim w 4 różnych sprawach, w tym o 80 [ściętych?] drzew i 70 dębów; KoścZ 8 k. 157-157v, 169v); 1426 tenże winien jest Dziersławowi Dąbrowskiemu 5 grz. i 2 ćw. (mensura) mąki (KoścZ 8, 226); 1427 tenże toczy proces z uczc. Agnieszką wd. po kramarzu pozn. Henryku (PZ 9, 96); 1428 temuż ręczy Mik. Zaworski za swego brata Piotra (KoścZ 9, 6); 1428 tenże toczy proces z prac. Wacławem niegdyś sołtysem w Rogaczewie; Tomisława zastępuje w sądzie szl. Jan Chyrzyna [z Chyrzyny]; sąd postanawia, że Tomisław ma przyprowadzić 5 ławników z T.: Wojciecha, Mikosza, in. Wojciecha, Dobiesława i Mac. Długiego, którzy mają złożyć przysięgę, że Tomisław przekazał Sobka Wacławowi, a ten nie chciał go sądzić i wypuścił z przywilejem na sołectwo w Rogaczewie wartości 100 grz. i wiatrakiem wartości 20 grz.; Tomisław nie był w stanie przyprowadzić wszystkich tych ławników do sądu (w związku z czym Wacław wnosi o oddalenie sprawy), bo jeden z nich uciekł do Winc. Choryńskiego, o co toczy się odrębna sprawa sąd. (KoścZ 9 k. 17, 21, 40v);

1428 tenże Tomisław winien 2 kopy gr Andrzejowi niegdyś Brodnickiemu za bydło (KoścZ 9, 7v); 1428 tenże z Kotowa w sporze z Mik. Zaworskim ma zezwolić wicepodkom. Michałowi Ręcskiemu na wizję granic między Kotowem a wsią Łążek; w sprawie wizji pali wbitych przy grobli między Kotowem a [tu wolne miejsce], o co pozwał tegoż Tomisława Zaworski, będzie odrębny termin sąd. (KoścZ 9 k. 46, 81, 94); 1428 tenże i jego ż. Agnieszka toczą proces z Mikołajem z Rąbinia (KoścZ 9 k. 38v-39, 71v, 91v, 118v, 127v); 1428 tegoż ż. Agnieszka Turewska toczy proces z uczc. Katarzyną z T. o czynsz; woźny zeznaje, że Katarzyna skwitowała Agnieszkę z zabranych jej [za niezapłacenie tego czynszu] koni; sąd postanawia, że Katarzyna ma zapłacić 1/4 grz. i 8 sk. szer. gr., a ręczy za nią Pietrasz niegdyś Rąbiński (KoścZ 9, 48v); 1428 tegoż ż. Agnieszka toczy proces z Adamem kmieciem z T. o zaległy czynsz i ciążenie jego dóbr; Adam uznaje jej roszczenia do 1 grz. i 8 sk. szer. gr czynszu, a Winc. Choryński poręcza za niego, że zapłaci ten czynsz (WR 3 nr 1324; KoścZ 9, 45); 1428 wspomn. Agnieszka w sporze z Winc. Choryńskim, który ma złożyć przysięgę, że Wojtek nie był i nie jest jego kmieciem (WR 3 nr 1331); 1428 w procesie tegoż z Winc. Choryńskim i kmieciem Adamem [z T.?] sąd utrzymuje Agnieszkę ż. tegoż Tomisława przy jej posagu, który ma oprawiony na 1/2 T., przeciw roszczeniom Choryńskiego i kmiecia; Agnieszkę zastępuje w sądzie Jan Chyrzyna [z Chyrzyny]; Wincenty ma przyprowadzić do sądu Piotra Gorzyckiego, który zaświadczy, że był wysłany przez Wincentego do Agnieszki, aby wymierzyła sprawiedliwość swemu człowiekowi Januszowi (KoścZ 9 k. 34v, 41); 1428 wspomn. Agnieszka ma wymierzyć sprawiedliwość Świętosławowi i Janowi ludziom z Choryni w sprawie dóbr i plonów człowieka zwanego Oganek [z T.?]; Agnieszka toczy też spór z Januszem Turewskim o 12 ran, o 2 [wybite] zęby i oko (KoścZ 9, 72); 1428 wspomn. Agnieszka ma zapłacić kary za Mac. Brodnickiego w sprawie pieniędzy, które winien on jest Stan. Rogalińskiemu, sam zaś Maciej kwituje tegoż Tomisława z 2 kóp gr i wszystkich spraw [między nimi] (KoścZ 9 k. 42, 113); 1428 za tegoż Tomisława ręczy wspomn. Mik. Rąbiński na sumę 60 grz., że Tomisław nie wygna swej ż. Agnieszki ze swego domu i jej dóbr oprawnych, nie będzie jej czynił nieprawości, ani okaleczał; Mikołaj ma pr. w razie potrzeby bronić Agnieszki w domu [swoim czy Agnieszki?] (KoścZ 9, 126); 1428 sąd postanawia, że wspomn. Agnieszka nie może usypać kopców i wytyczyć gran. swej oprawy w T., z której została pozwana przez Sędziwoja Choryńskiego; sąd zachowuje ją przy tej oprawie przeciw roszczeniom Sędziwoja i postanawia, że jej męża należy pozywać z in. dóbr (KoścZ 9, 96); 1429 tenże →niżej: Mik. Rąbiński; 1430 wspomn. Agnieszka toczy proces z kmieciem Stachem z Choryni (KoścZ 9 k. 246v, 258v); 1432 sąd utrzymuje wspomn. Agnieszkę przy jej oprawie przeciw roszczeniom Mikołaja i Wincentego sołtysów z Rogaczewa Małego [recte: Wielkiego?] zwanych Porydęby oraz Mik. Zaworskiego (KoścZ 10, 35v); 1432 tenże wraz z ż. Agnieszką dziedzice w T. sprzedają z zastrz. pr. wykupu duchownemu Wawrzyńcowi z Winiar czynsz 1 grz. na T. za sumę 10 grz. dla jego altarii XI Tysięcy Dziewic w kat. pozn. (CP 10, 335v-336; Wp. 9 nr 1304); 1446 po śmierci tegoż Tomisława wspomn. Agnieszka kupuje od Jana Bryla z Kuczyny [i →Kuczynki] 1/3 T., którą Bryl odziedziczył pr. bliższości po Tomisławie; wcześniej tę cz. T. Agnieszka dała Tomisławowi z miłości małżeńskiej (PG 2, 133v).

1400 Jarota z Wilkowa kaszt. radz. pozywa Jana Prasołda z Grodziska pisarza grodzkiego w Kościanie, o to, że [bezprawnie] ciążył T. i zabrał stamtąd bezprawnie 40 sztuk bydła i in. rzeczy (Lek. 2 nr 2657).

1405 Wawrzyniec z T. toczy proces z Mirosławem Przylepskim, który dowodzi, że ranił tegoż Wawrzyńca, bo wpierw sam został zaczepiony (WR 3 nr 272).

1405 Małuj z T. w sporze z Mirosławem Przylepskim, który dowodzi, że nie napadł tegoż Małuja i go nie okradł (Lek 2 nr 273).

1407 Andrzej z T. [brat Tomisława] →wyżej: Tomisław.

1422 Mik. Rąbiński: 1422, 1428 tenże →wyżej: Tomisław; 1429 tenże toczy proces z Bartoszem mieszczaninem z Piechinina [tj. Czempinia] o pieniądze, które [kto?] ma u Tomisława Turewskiego (KoścZ 9, 215v); 1430 tenże niegdyś Rąbiński z T. ma zapłacić 3 grz. wspomn. Bartoszowi z Czempinia (KoścZ 9, 249).

1428 Janusz Turewski →wyżej: Tomisław.

1430 [kmieć?, szl.?] Wojciech →niżej: Mieszkańcy.

1444 Mik. Bryl Turowski³Być może właśnie na podstawie tej zapiski Cieplucha 274, przyjął, że Mik. Bryl został mężem wd. po Tomisławie Turewskim. Autor ten mylnie utożsamił Mik. Bryla z Mik. Rogaczewskim wspomn. jako sędzia polubowny w sprawie o podział młyna w Żelaznie [wsi klaszt. lub.] (KsLub. nr 4448).

1446 Jan Bryl z Kuczyny [i →Kuczynki] →wyżej: Tomisław.

1448-1502 Jan i 1448-89 Tomisław bracia z T., ss. Mik. Słupskiego (Cieplucha 274); 1463 ciż dziedzice Słupi [Wielkiej] i T. →niżej: Boguchwał; 1463 ciż dziedzice niedz. Słupi Wielkiej zapisują Katarzynie ż. tegoż Jana po 300 grz. posagu i wiana na całej wsi T. (PG 7, 330, dawniej k. 186v); 1470 w sporze tychże braci z Słupi i T. z Janem Chełkowskim sędziowie polubowni postanawiają, że Jan Chełkowski ma im oddać 150 grz. posagu swej zm. ż. Agnieszki, ich siostry; jednocześnie Andrzej Nowomiejski z Czerwonego Kościoła i Andrzej Łódzki ręczą Chełkowskiemu za tychże braci, że na najbliższych rokach sąd. w Kościanie skwitują oni Chełkowskiego ze spłaty wspomn. posagu po zm. Agnieszce, oraz że Chełkowski zostanie skwitowany ze spłaty tego posagu także przez Annę wd. po Janie Będlewskim, siostrę wspomn. Agnieszki⁴Na podstawie tej zapiski KR 10, 14, przyjął, że Jan i Tomisław byli h. Leszczyc, o czym cytowane źródło nie wspomina (KoścZ 15, 405); 1472 tenże Jan żąda od Jana Wyciążkowskiego zwrotu długu (KoścZ 15, 631); 1475 tenże Jan zapisuje swej ż. Katarzynie po 300 grz. posagu i wiana na Żabikowie [w pow. pyzdr., k. Środy] i 1/2 T. (PG 9, 31v); 1475 ciż bracia dokonują działu dóbr: tenże Tomasz otrzymuje 1/2 T. w pow. kośc., całą wieś Słupia [Wielka] i 1/2 wsi Słupia [Mała], 1/2 Murzynowa i 1/2 Kotowa w pow. pyzdr.; tenże Jan otrzymuje 1/2 wsi T., całą [!] Słupię [Wielką], 1/2 in. Słupi [Małej], całe wsie Kępa [Wielka, k. Książa] i Żabikowo w pow. pyzdr. (PG 9, 36; Cieplucha 274, gdzie błędy); 1489 tenże Tomasz Słupski dz. w T. sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Piotrowi Kobylnickiemu kustoszowi w koleg. NMP in Summo w Poznaniu 2 grz. czynszu od sumy 24 grz. szer. półgr (PG 10, 106); 1500, 1502 tegoż Jana ż. Katarzyna →niżej; 1502 tenże Jan wspomn. jako zm. →niżej; 1515-28 wspomn. Katarzyna →niżej: Stanisław i Jan.

1448 Piotr syn Macieja z T. →p. 6.

1463 Boguchwał podczaszy pozn. i burgr. pyzdr. wraz z bratem Zawiszą dziedzice Górki [Targowej, pow. pyzdr.] sprzedają Janowi i Tomaszowi dziedzicom w T. i w Słupi [Wielkiej, k. Środy] 1/2 wsi T. (PG 7, 334, dawniej k. 188v).

1500 Apolonia Trzcieńska pozywa Kat. Turewską o 1 ł. w T. (PG 63, 1av); 1502 taż wwiązana w 1 ł. w T. uzyskany od Katarzyny ż. Jana Turewskiego (KoścG 5, 128); 1502 taż toczy proces z Katarzyną wd. po Janie z T. (KoścG 5, 169v).

1510-32 Stanisław i 1511-15 Jan Słupscy [ss. Jana] (Cieplucha 274): 1510 tenże Stanisław →p. 5; 1511 ciż bracia kupują od [swoich stryj.?]⁵W 1511 Stan. Turewski wspomn. został jako brat stryj. Zofii ż. Mac. Korzboka Witkowskiego (PG 14, 157) sióstr Zofii ż. Mac. Korzboka Witkowskiego, Barbary ż. Jana Chłapowskiego i panny Anny ich części w T. za 260 grz.; jako stryj tych sióstr występuje Mik. Parys pleb. w Czempiniu, jako wuj Marcin Romijewski, a jako brat stryj. Jan Suchorzewski (PG 14, 127v, dawniej s. 253); 1515 ciż Słupscy niedz. dziedzice w Słupi [Wielkiej] wraz ze swoją matką Katarzyną panią wienną w T. sprzedają z zastrz. pr. wykupu kapłanowi Jakubowi kan. kolegiaty w Środzie 2 grz. czynszu na T. (dla jego prebendy) za 24 grz. (PG 15, 47); 1516 tenże Stanisław otrzymuje od swej matki Katarzyny jej oprawę zapisaną na T., po 300 grz. posagu i wiana (PG 15, 91v); 1516 tenże Stanisław wydzierżawia dożywotnio swej matce Katarzynie 1/2 T. [sumy dzierżawy nie określono] pod karą umowną 300 grz.; wspomn., że Katarzyna miała na T. zapisane 600 grz. z tytułu oprawy (PG 67, 30v-31); 1518 tenże Stanisław skwitowany przez sław. Stan. Wnorowskiego rajcę i Walentego Kierzka mieszczan średzkich, kolatorów prebendy w koleg. średzkiej, z sumy głównej 24 grz. i 2 grz. czynszu dla wspomn. prebendy⁶Wspomniano, że mieszczanie posiadali w tej sprawie pełnomocnictwo dziekana średzkiego. Może zatem czynsz należał do uposażenia tamtejszej dziekanii (PG 69, 213v); 1519 tenże Jan wspomn. jako zm., wd. po nim Jadwiga Kępska sprzedaje swemu drugiemu mężowi Jakubowi Międzychodzkiemu swoją oprawę zapisaną na wsiach Żabikowo, Słupia Mała, T. i Kępa Mała za 100 grz., a Jan Międzychodzki daje jej w dożywocie 1/2 wsi Międzychód [k. Dolska] z jeziorem; jako jej stryj występuje Wojc. Wojnowski, a jako wuj Mac. Kopaszewski (PG 15, 323v); 1523 tenże Stanisław zapisuje swej przyszłej ż. Katarzynie, c. Mac. Krzyżanowskiego podsędka pozn., po 200 grz. posagu i wiana na połowach T. i Żabikowa (PG 15, 531v); 1524 tenże Stanisław kupuje od Wojc. Padniewskiego jego pr. bliższości do dóbr Słupia Wielka i Mała oraz Murzynowo Leśne za 100 grz. (PG 16, 33v); 1527 tenże Stanisław kupuje z zastrz. pr. wykupu od Marcina Gawrońskiego 2 ł. opust. w Gołębinie za 30 grz. (PG 16, 157v); 1527 temuż Stanisławowi winien jest Jan Kaniński 30 grz., a dług swój zabezpiecza na wsi Nowiec [k. Dolska] (PG 73, 607); 1528 tenże Stanisław kupuje z zastrz. pr. wykupu od Jana Spławskiego sędziego ziemskiego pozn. 1/2 Murzynowa Leśnego za 100 kóp gr (PG 16, 221); 1528 tenże Stanisław dz. w T. i dzierżawca (tenutarius) w Kępie [Małej k. Książa]⁷Stanisław był tam tenut. jako opiekun swych bratanków →niżej toczy proces z Zofią Górską⁸Nie wiadomo, czy Zofia pochodziła z Góry k. Jarocina w pow. pyzdr., gdzie jej mąż Stanisław nabył dobra, czy też z Góry k. Bnina w tym samym pow wd. po Stan. Konarskim (PyZ 20, 363v); 1528 tenże Stanisław kupuje od [swych bratanków] Łukasza, Jana i Mik. Słupskich⁹Jako stryjowie Łukasza i Jana wymienieni są tu Winc. Spławski wicewda pozn. i Jan Dokowski, a jako wujowie wszystkich 3 braci Słupskich Dobrogost, Jan i Stan. Jezierscy; natomiast jako stryj Mik. Słupskiego wymieniony jest Mac. Dobczyński. Sam Mik. Słupski wystąpił jako dziedzic w Kępie Małej (ss. tegoż zm. Jana) 1/2 T. za 1200 zł i jednocześnie sprzedaje Łukaszowi i Janowi Słupię Małą za 300 grz.; bratankowie mają uwolnić sprzedane dobra od pr. swej siostry Doroty, za co ręczą ich wujowie Jezierscy; Stanisław zobowiązuje się dać posag swej siostrze Barbarze lub dożywotnio ją utrzymywać (PG 16 k. 231-231v, 256v; PG 74, 152v-156); 1528 tenże Stanisław kwituje swych bratanków Łukasza, Jana i Mikołaja z długu 350 fl., które dał im na wykup oprawy ich matki Jadwigi [Jezierskiej, obecnie ż. Jakuba Międzychodzkiego], także z sumy 300 grz. oprawy jego zm. matki [Kat.] Turewskiej, którą miała zapisaną na T., a którą Stanisław otrzymał, oraz z wszelkich sum głównych czynszów dla duchownych, które zapisane były na T., a które tenże Stanisław wykupił, a także z sumy głównej 24 grz. czynszu zapisanego przez tegoż zm. Jana na Żabikowie, a przeniesionej potem przez niego na Kępę i Słupię Małą; tenże Stanisław zostaje skwitowany przez wspomn. bratanków z opieki nad nimi i ich dobrami w T., Kępie i Słupi Małej (PG 74, 156-156v); 1528 tenże Stanisław kupuje od Zofii Słupskiej (c. Jakuba Padniewskiego i Anny Słupskiej) części wsi Słupia Wielka i Mała oraz Murzynowo Leśne za 40 grz. (PyZ 17, 76); 1528 tenże Stanisław winien jest swej siostrze rodz. Barbarze 100 grz., przysądne płaci [jego matka] Kat. Słupska; tenże zapisuje swej bratanicy Dorocie (c. tegoż zm. Jana) czynsz roczny 4 fl. na T. od sumy 50 fl. (PG 16 k. 30v, 231-232); 1531 tegoż Stanisława c. Anna →niżej; 1532 tenże Stanisław zapisuje swej drugiej ż. Katarzynie, c. Mac. Krzyżanowskiego, po 300 zł posagu i wiana na 1/2 T., którą odkupił od Łukasza, Jana i Mik. Słupskich; wspomn. że druga 1/2 T. obciążona jest oprawą jego pierwszej ż. zm. Zofii Jezierskiej [a pr. do tej oprawy mają teraz jej dzieci?] (PG 16, 487v); 1543 tenże Stanisław wspomn. jako zm., wspomn. jego cc. →niżej: Maciej.

1510 pan Korzbok dz. w T. →p. 5.

1513-41 Maciej (Mateusz) Turewski, Słupski, syn Stanisława¹⁰Ponieważ w 1531 jako ż. wymienionego w tej zapisce Leonarda wspomn. została Anna, c. Stan. Słupskiego, wnosić można, że Mateusz, jako szwagier Leonarda, był bratem Anny, a więc synem Stan. Słupskiego: 1513 tenże wspomn. jako stryj Jana Jeziorkowskiego (PG 68, 369); 1538 tenże z niedz. bratem Janem¹¹Cieplucha 274, uznał ich za ss. Stan. Turewskiego zrodzonych z Zofii Jezierskiej pozwani przez Jana i Wojc. Skaławskich dziedziców Rogaczewa (KoścZ 26, 74v); 1539 tenże Mateusz posiada dobra T., Wronowo, Żabikowo, Murzynowo Leśne i cz. w Słupi Wielkiej; wspomn. jego szwagier (gener) Leonard Bielewski (PG 17, 266v); 1540 tenże Mateusz zapisuje swej ż. Agnieszce, c. zm. Jana Gosławskiego zw. Kiełbasa, po 800 zł posagu i wiana na połowach T. i Wronowa (PG 17, 390); 1540 tenże dz. w T. (KoścG 8, 442); 1541 tenże pozwany przez Hieronima Mosińskiego [tenut. w król. Mosinie] o 120 wozów drewna wyrąbanego w lasach w Mosinie w stronę Żabna (KoścZ 26, 297v-299); 1543-47 tenże Mateusz wspomn. jako zm., wd. po nim Agnieszka pozwana przez panny Zofię, Małgorzatę i Łucję cc. zm. Stan. Słupskiego dz. w T. i zm. Kat. Krzyżanowskiej (KoścZ 26, 376; KoścZ 27 k. 146, 207, 456); 1546 wspomn. Agnieszka toczy proces z małol. Jerzym synem tegoż Mateusza; jako opiekun Jerzego wspomn. jest jego stryj Jan Turewski (KoścZ 27, 207); 1555-60 wspomn. Agnieszka →niżej: Jerzy syn Macieja.

1515 Jerzy Turewski dokonuje podziału wsi Jeziora Wielkie, Winna i Kaleje [wszystkie w pow. pyzdr. k. Zaniemyśla]: 2/3 tych wsi przypadają temuż Jerzemu, a pozostała 1/3 Więcławowi, Kasprowi, Janowi, Maciejowi, Stanisławowi i Wawrz. Słupskim oraz Małgorzacie (ż. Hieronima Bielawskiego) i Annie (ż. Jerzego Przyborowskiego), a także Tomaszowi, Stanisławowi, Wojciechowi, Łukaszowi Międzychodzkim, Florianowi, Stanisławowi, Annie i Zofii Komornickim, Janowi i Annie Sepieńskim, Barbarze (ż. Wojc. Drzewieckiego) i Małgorzacie (ż. Franciszka Sperki mieszcz. kośc.) Międzychodzkim, Katarzynie (ż. Piotra Żychlińskiego) i Beacie (ż. Świętosława Liskowskiego) Cerekwickim (PyG 29, 53v-55).

1528 Łukasz i Jan Słupscy, ss. Jana, →wyżej: Stanisław i Jan.

1531 Anna c. Stan. Słupskiego, ż. Leonarda Bielewskiego, który zapisuje jej po 400 zł posagu i wiana na połowach Bielejewa, Strzelc Małych i Bodzewa (PG 16, 395); 1550 taż Anna wd. po wspomn. Leonardzie (PG 18, 519).

1538, 1546 Jan Turewski →wyżej: Maciej; 1556 tenże Jan Słupski →niżej: Jerzy.

1543-47 Zofia, Małgorzata i Łucja panny, cc. zm. Stan. Słupskiego i zm. Kat. Krzyżanowskiej →wyżej: Maciej.

1546-94 Jerzy Turewski syn Macieja (PG 24, 125): 1546 tenże małol. →wyżej: Maciej; 1555 tenże winien swej matce Agnieszce Turewskiej 2000 zł (KoścG 10, 418); 1556 tegoż syna zm. Mac. Słupskiego kwituje jego stryj Jan Słupski z sumy 400 grz.; wspomn. matka tegoż Jerzego, Agnieszka Gosławska (PG 100 k. 255v, 256); 1560 tegoż kwituje jego matka Agnieszka z sumy 2000 zł (KoścG 13, 83); 1568 tenże zapisuje swej ż. Jadwidze, c. Łukasza Rydzyńskiego, po 5000 zł posagu i wiana na swych dobrach w T. (PG 20, 639); 1572 wspomn. Jadwiga kwituje swego ojca z dóbr po rodzicach (WsG 16, 491); 1582-83 tenże Turewski czyli Słupski z T. (KoścZ 67 k. 477, 524, 799); 1595 tenże wspomn. jako zm. (PG 166, 1525v).

1510 w S., które nal. do 2 dziedziców: pana Korzboka i pana Stan. [Turewskiego], jest 9 1/4 ł. os. i 4 1/2 ł. opust., 2 karczmy →p. 5; 1530 pobór od 5 ł., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 134v); 1563 pobór od 10 1/4 ł., 1 karczmy dor., 3 komor, 1 rzem. (ASK I 4, 205); 1581 pobór od 14 ł., 1/4 ł. karczm., wiatraka dor. (ŹD 88; ASK I 6, 569v).

Mieszkańcy: 1419 Przybysław sługa (famulus) pana Tomisława z T. śwd. Przybysława z →Gryżyny stolnika pozn. w jego sporze z opatem z Wielenia (WR 3 nr 749); 1422 Mikołaj pachołek pana Tomisława Turewskiego →p. 2; 1425 kmiecie Maciej, Miksa, Jan, Mac. Wyskowicz, Marcin Warchoł, Wojc. Żółtonóg toczą proces z Winc. Choryńskim, a kmieć Wojc. Szychos z Jarandem mieszkającym w Choryni (KoścZ 8, 157-157v); 1428 prac. Maciek kmieć z T. w sporze ze szl. Zofią Żelaskową i jej synem Maćkiem oraz Konradem [właścicielami] cz. Jeligowa o drzewa; sąd zobowiązuje wspomn. Zofię, aby Wyszemir Grobski poręczył, że zapłaci ona Maćkowi 16 grz. w 2 ratach, a jeśli nie uzyska poręczenia, to winna uiścić w całości tę sumę do najbliższego ś. Marcina [11 XI] (KoścZ 9 k. 14, 22, 46v, 49); 1428 Adam kmieć w T., 1428 ławnicy Wojciech, Mikosz, [in.] Wojciech, Dobiesław i Mac. Długi; Sobek człowiek Tomisława Turewskiego, 1428 uczc. Katarzyna →wyżej: Tomisław; 1430 sąd postanawia, że Wojciechowi kmieciowi z T. ma zapłacić Henryk Bylęcki 2 kopy szer. gr za zabójstwo jego ojca (KoścZ 9, 270v); 1430 [tenże? kmieć] Wojciech pełnomocnik sąd. Wojciecha zw. Zabramkowicz (KoścZ 9, 257v).

4. 1350 Wyszak sołtys z T., śwd. w dok. opata lub. Andrzeja (DBL 68).

1414 Przybysław sołtys z T. przegrywa proces z Elżbietą ż. Szymona z Grunowa o 4 grz. (KoścZ 4, 92, dawniej k. 168).

1428 ławnicy z T. →p. 3: Tomisław.

5. 1452 Andrzej pleb. w T. [?]¹²Nie znamy in. przekazów źródłowych dot. par. w T. Skądinąd wiadomo, że wieś w początku XVI w. należała do par. w Wyskoci, która ma czternastowieczną metrykę. Przypuszczać można, że cytowaną tu wzmiankę o Andrzeju pleb. w T. odnieść należy raczej do uprawnień parafialnych przysługujących Andrzejowi w T., a nie do T. jako tytułu beneficjum Andrzeja w sporze z Mac. Mądrym [skąd?] (ACC 33, 262).

1510 T. nal. do 2 panów, po połowie pana Korzboka i pana Stanisława; dzies. z 9 1/4 ł. os. płacą plebanowi w Czempiniu, 3 1/2 ł. opust. pana Korzboka i 1 ł. opust. pana Stanisława są nieuprawiane [więc dzies. z nich nie płacą], we wsi są 2 karczmy (LBP 126); 1510 z 10 ł. os. w T. płacą dzies. plebanowi w Czempiniu, 4 ł. są opust. (LBP 127 – opis par. Czempiń).

6. 1448 Piotr syn Macieja z T. student w Krakowie (Metryka 1 nr 48h/168).

1514 Anna Turewska służąca pana Helta [mieszcz. pozn.] toczy proces z Anną ż. Augustyna Włocha (Italicus) z Poznania [o pomówienie]; Mac. Daniek mieszcz. pozn. zeznaje, że w ubiegłym roku kilka dni przed dniem ś. Michała [29 IX] posłał Annę Turewską do Anny Włoszki, by oddała 4 fl. za płótno flandryjskie, ona jednak nie chciała zapłacić; wtedy Maciej sam poszedł po pieniądze i usłyszał od Anny ż. Augustyna Włocha, że Anna Turewska to zła służąca i złodziejka (DepTest. IV 392).

8. Grodzisko, fragmenty naczyń z VII-X w.; skarb srebrny ukryty po 967 (Hensel 7, 101-105).

Uwaga: Nie wiemy, czy z naszej T. pochodził Maciej syn Jana „de Thvrvn” (albo „Thvrvy”) w diec. pozn., student w Krakowie w 1494 (Metryka 1 nr 94e/ 033).