SYMBOLE DOKUMENTACYJNE

 

AAG – Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie

AAP – Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu

AC – Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, wyd. B. Ulanowski, cz. 1-3, Kraków 1894-1908 (Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, t. 13, 16, 18)

ACapPloc. – ADP, Acta capituli Plocensis; wykorzystano m.in. sygn. 50: Excerpta varia de metrica ecclesie Plocensis per reverendum in Christo patrem dominum Erasmum episcopum Plocensem

ACons. – AAG, Archiwum Konsystorza Generalnego

ACP 2 – Acta capituli Plocensis 1514-1577, wyd. B. Ulanowski, w: AKH 10, Kraków 1916, s. 129-305

ACV – BLAN, Acta capituli Vilnensis

ADP – Archiwum Diecezjalne w Płocku

ADS D 1 – Archiwum Diecezjalne w Siedlcach, Księga konsystorza janowskiego diecezji łuckiej z lat 1469-1486

ADW – Archiwum Diecezjalne we Włocławku

AE – AAP, Acta episcopalia

AECPolt. – Materiały do dziejów kolegiaty pułtuskiej (1449-1601), wyd. B. Ulanowski i S. Zachorowski, w: AKH t. 10, Kraków 1916, s. 306-415

AECVars. – Acta ecclesiae collegiatae Varsoviensis, wyd. B. Ulanowski, w: AKP t. 6, Kraków 1897-1926, s. 1-90

AGAD – Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie

AHPMaz. – Atlas historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 7: Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, red. W. Pałucki, cz. 1 (mapa) i 2 (komentarz), Warszawa 1973

AHPLub. – Atlas historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 3: Województwo lubelskie w drugiej połowie XVI wieku, oprac. S. Wojciechowski, cz. 1-2, Warszawa 1966

AHPSand. – Atlas historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 2: Województwo sandomierskie w drugiej połowie w XVI wieku, red. S. Trawkowski, cz. 1-2, Warszawa 1993

AKH – Archiwum Komisji Historycznej (Polskiej) Akademii Umiejętności

AKP – Archiwum Komisji Prawniczej (Polskiej) Akademii Umiejętności

AOfPult. – ADP, Acta officialia Pultoviensia

APHP - Atlas podziału hydrograficznego Polski, cz. 1 mapy w skali 1:200 000, cz. 2 Zesta­wienie zlewni, red. H. Czarnecka, Warszawa 2005

ASK I – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego; wykorzystano zwłaszcza rejestry poborowe pow. liw.: r. 1535 t. 39, k. 33-36; r. 1540 t. 46, k. 80-85v; r. 1541 t. 46, k. 113-118; r. 1563 t. 38, k. 359-379; r. 1567 t. 38, k. 588-601v; r. 1578 (niezachowany w całości) t. 27, k. 939-950v; t. 51, k. 1-10v; inwentarz stwa liw. z r. 1568 t. 28, k. 832-839v; rejestry z r. 1663: podymnego t. 65, k. 842-847 i pogłównego t. 66, k. 867-882v oraz pogłównego z r. 1673 t. 66, k. 884-888

ASK XLVI – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Lustracje, rewizje i inwentarze dóbr królewskich, 1549-1800

ASK LIV – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Zbiór pism rozmaitych tyczących się dóbr królewskich, 1494-1802

ASK LVI – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Inwentarze starostw z l. 1495-1795; wykorzystano sygn. L.3: Inwentarze starostwa liwskiego i kamienieckiego, l. 1543-1776

ASLiw - Biblioteka PAU i PAN w Krakowie, rps 8322: Teki Pawińskiego nr 5 (Akta sejmikowe ziemi liwskiej z lat 1512-1795)

AT – Acta Tomiciana, t. 1-8, wyd. T. Działyński [i in.], Poznań 1852-1860; t. 9-13, Poznań 1876-1915; t. 14-17, wyd. W. Pociecha, Poznań 1952-1966; t. 18, wyd. W. Urban, A. Wyczański, Kórnik 1999

AV – AAP, Acta visitationum; wykorzystano t. 1, k. 35-185v: wizytacja archidiakonatu warszawskiego z 1603 r.

AZP – Archeologiczne Zdjęcie Polski

Bartne – A. Borkiewicz-Celińska, Kamieńczykowska księga sądów bartnych 1501-1517 (fragmenty), KHKM 22, 1974, nr 2, s. 255-282

BCzart. – Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie; wykorzystano rps 1100: Regestr pogłównego prowincji wielkopolskiej 1674-1676 (mf. 1856 w BN)

Bijak – U. Bijak, Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa mazowieckiego, Kraków 2001

Bilut – E. Bilut, Gewäs­ser­namen im Flussgebiet des Westlichen Bug (Nazwy wodne dorzecza Bugu), Stuttgart 1995 (Hydronymia Europanea 10, red. W. P. Schmid)

Biskup – M. Biskup, Z badań nad „Wielką Wojną” z Zakonem Krzyżackim, KH 66, 1959, s. 671-712

BLAN – Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie; wykorzystano fond 16-251: notaty Benedykta Płoszczańskiego z ksiąg sądowych drohickich

Bł. – AGAD, księgi ziemskie błońskie

BN – Biblioteka Narodowa w Warszawie

Bon. – A. Boniecki, Herbarz polski, t. 1-16, Warszawa 1899-1913

BOss. – Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu; wykorzystano rps 4874/I: Metryka święceń diecezji płockiej 1515-1530 oraz rps 501/III 300: Fundusze szpitali w ziemi liwskiej, z r. 1790

BOZ – BN, Biblioteka Ordynacji Zamoyskich; wykorzystano: rps BOZ 70: Diversorum privilegiorum monasterii Czervinscensis ab anno 1155 ad annum 1746 copiae

BulPol. – Bullarium Poloniae, t. 1-7, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, t. 1-7, Romae 1982 – Romae-Lublin 2006

CDIAUK – Centralnyj Dierżawnyj Istoriczeskij Archiw Ukrainy w Kijowie (Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy); wykorzystano fondy: 966-1-74 (Index seu summarium documentorum variarum familiarum gentis, nobilis Polonae, ex actis castrensibus […], cura et studio […] Adalberti Vincentii in Vielądki Podolak Wielądko authoris operis Heraldici Privilegiati conscriptus 1802 anno, wykorzystano t. T-Z) oraz 966-1-99 i 966-1-100 (wypisy I. Kapicy z ksiąg ziemskich łomżyńskich)

Chodyński – ADW, ks. Stanisław Chodyński, Katalog prałatów i kanoników włocławskich, (rps ukończony w 1914).

CP – AAP, Capitulum Posnaniense

Czer. – Księga ziemi czerskiej 1404-1425, wyd. J. T. Lubomirski, Warszawa 1879

DA – Joannis Długossii, Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, lib. I-XII, Warszawa 1964 – Kraków 2005

DepTest. – ADP, Depositiones testium; wykorzystano sygn. 244 (zeznania świadków składane przed bpem płoc.), z lat 1524-1528

DepTestPult. – ADP, Depositiones testium officialatus Pultoviensis; wykorzystano sygn. 204 z lat 1519-1528

DK – zbiór dyplomów w AAP (część dot. dokumentów pergaminowych kapitulnych)

DKM – Dokumenty kujawskie i mazowieckie przeważnie z XIII w., wyd. B. Ulanowski, w: AKH t. 4, Kraków 1888, s. 111-531

DLb. – Joannis Długosz senioris canonici Cracoviensis Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, wyd. L. Łętowski, t. 1-3, Kraków 1863-64 (Opera omnia, t. 7-9)

DrohG – AGAD, księgi grodzkie drohickie, seria II

DrohZ – AGAD, księgi ziemskie drohickie

Ep. – ADP, Acta episcopalia (cytowane wg nowych sygnatur)

GoskaNowik – A. Goska, A. Nowik, Ciągłość dziejów gniazd rodowych. Osadnictwo szlachty cząstkowej w parafii Kałuszyn od XV do XXI wieku, „Rocznik Kałuszyński” 7, 2007, s. 25-57

GrabDyn. – J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich. Studia nad dziejami politycznymi Mazowsza, intytulacją i genealogią książąt, Kraków 2012

Grodziska – I. Górska, L. Paderewska, J. Pyrgała, W. Szymański, L. Gajewski, Ł. Okulicz, Grodziska Mazowsza i Podlasia (w granicach dawnego województwa warszawskiego), Wrocław 1976

Heldensfeld 1801-04 – Anton Mayer von Heldensfeld, Karte von West-Gallizien, 1801-1804, (arkusze 1-275), 1:28800, rps (or. w Kriegsarchiv w Wiedniu; mf. i powiększenia fotograficzne w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN w Warszawie)

Heldensfeld 1808 – Anton Mayer von Heldensfeld, Carte von West-Gallizien, Wien 1808, (arkusze 1-12), redukcja mapy z 1801-04 do skali 1: 172800, wyd. Hieronim Benedicti

Hydr. Wisły – Hydronimia Wisły, cz. 1: Wykaz nazw w układzie hydrograficznym, red. P. Zwoliński, Wrocław 1965

Iura – Iura Masoviae terrestria, opr. J. Sawicki, t. 1-3, Warszawa 1972-1974

JaszczołtGran. – T. Jaszczołt, Granica pomiędzy ziemiami drohicką i liwską w świetle protokołów komisji z 1546 roku, „Rocznik Liwski” 6, 2012/2013, s. 13-54

JaszczołtMat. – T. Jaszczołt, Materiały Słownika historyczno-geograficznego Podlasia w średniowieczu, w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Warszawie

JaszczołtNap. – T. Jaszczołt, Napływ rycerstwa do północnej części ziemi liwskiej w XV i początkach XVI w. (parafie Korytnica i Pniewnik), „Zeszyty Korytnickie” 4, 2011, s. 143-169

Kart. AHPMaz. – kartoteka informacji z XVI w. i materiały pomocnicze w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN w Warszawie

Kart. Wolffa – kartoteka wypisów z materiałów źródłowych dot. osadnictwa na Mazowszu, zapoczątkowana przez A. Wolffa i A. Borkiewicz-Celińską, przechowywana obecnie w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Warszawie; skany części kart dostępne w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych

KatKr. – Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej Ś. Wacława, t. 1-2, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1874-1883 (Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, t. 1, 8)

KatWil. – Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej, wyd. J. Fijałek, W. Semkowicz, t. 1 (1387-1507), Kraków 1932

KH – „Kwartalnik Historyczny”

KHKM – „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”

KK – AGAD, Księgi Kanclerskie, podzespół w ramach MK

KN – ADP, Kodeks dyplomatyczny norbertanek płockich. Odpisy dokumentów z XII-XVII wieku głównie z rpsu Biblioteki Krasińskich sygn. 2930, sporządzone przez ks. Władysława Mąkowskiego (mf. 9907 w BN)

Knap.mps – W. Knapiński, Notaty do historii kościołów diecezji warszawskiej, mps sporządzony przez Z. Boczkowską, powielony ok. 1949 i przechowywany w Krajowym Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie

KnapWar. – W. Knapiński, Notaty do historii kościołów warszawskich, Warszawa 1949 (Materiały do Dziejów Sztuki i Kultury Państwowy Instytut Historii Sztuki 6), mps powielony

Koch. – Codex diplomaticus et commemorationum Masoviae generalis, t. 1, wyd. J. K. Kochanowski, Warszawa 1919

KowalczykNajst. – E. Kowalczyk-Heyman, Najstarsze nazwy miejscowe ziemi liwskiej, „Rocznik Liwski” 7, 2014, s. 9-16

KowalczykOsad. – E. Kowalczyk, Osadnictwo ziemi liwskiej do połowy XIV w. w świetle źródeł pisanych, w: Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, Wrocław 1996, t. 2, s. 193-197

KowalczykTop. – E. Kowalczyk, Toponimia Mazowsza w oczach historyka i archeologa. Na marginesie ostatnich publikacji toponomastycznych, „Rocznik Mazowiecki” 16, 2004, s. 283-296

KowalczykWłość – E. Kowalczyk, Włość kałuska w średniowieczu. Z dziejów osadnictwa na wschodnim Mazowszu, „Rocznik Kałuszyński 4, 2004, s. 9-25

Kozicki – ks. Z. Dunin-Kozicki, Notaty z ksiąg sądowych podlaskich, Biblioteka PAU i PAN w Krakowie, sygn. 8822-8824 (z podaniem numeru zeszytu i karty)

KProm. – Najstarsza księga promocji Wydziału Sztuk Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1402-1541, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, Warszawa 2011

KRSW – AGAD, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych

Kunkel – R. Kunkel, Architektura gotycka na Mazowszu, Warszawa 2006

Kwiat. – ks. W. Kwiatkowski, Powstanie kapituły św. Jana przy zamku xx. mazowieckich w Warszawie, Warszawa 1938

LietuvosKat. – V. Ališauskas, T. Jaszczołt, L. Jovaiša, M. Paknys, Lietuvos katalikų dvasininkai XIV-XVI a., Vilnius 2009 (Bažnyčios Istorijos Studijos II)

Lites – Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum, t. 1-2, [wyd. I. Zakrzewski], Poznań 1890-1892; t. 3, wyd. J. Karwasińska, Warszawa 1935

LiwPam. – Liw. Dawne pamiątki stołecznego miasta ziemi liwskiej siedziby książąt mazowieckich, wyd. K.R. Leszczyński, bmw. 1913

LL – AGAD, Libri Legationum, podzespół w ramach MK

LM 1565 – Lustracje województwa mazowieckiego 1565, cz. I-II, wyd. I. Gieysztorowa i A. Żaboklicka, Warszawa 1967-1971

LM 1569 – Regestr lustracji województw płockiego i mazowieckiego, BN rps IV 3082

LM 1617-20 – Lustracje województwa mazowieckiego XVII wieku, cz. 1, wyd. A. Wawrzyńczyk, Wrocław 1968

LM 1660-61 – Lustracje województwa mazowieckiego XVII wieku, cz. 2, wyd. A. Wawrzyńczyk, Warszawa 1989

LM 1789 – Lustracja starostw liwskiego i korytnickiego i wsi Popowo, ASK XLVI 176

Lub. – Kodeks dyplomatyczny księstwa mazowieckiego, wyd. J. T. Lubomirski, Warszawa 1863

Lustracje dz. XVIII – AGAD, podzespół w ramach MK

Lustr.Dymów 1790 – Archiwum Narodowe w Krakowie, Variae civitates et villae – zbiór szczątków zespołów, sygn. 29/121/306: Taryfa dóbr dziedzicznych w województwie mazowieckim ziemi liwskiej leżących do podatku podymnego, z lustracji dymów roku 1790 nastąpionej, ułożona

ŁęczG – AGAD, księgi grodzkie łęczyckie

ŁOp. – J. Łukaszewicz, Krótki opis historyczny kościołów parochialnych w dawnej diecezji poznańskiej, t. 1-3, Poznań 1858-1863

LZG – księgi liwskie ziemskie i grodzkie (do 1944 w AGAD, obecnie nie istnieją, znane tylko z wypisów; księgi ziemskie zachowane niegdyś od r. 1445, grodzkie od r. 1581; → Wstęp)

Mapa Kwat. – Mapa Kwatermistrzostwa Wojsk Polskich, stan ok. 1830 r. (skala 1:126000)

MatHer. – Materiały do historii prawa i heraldyki polskiej, wyd. B. Ulanowski, w: AKH t. 3, Kraków 1886, s. 271-471

MDwS – Muzeum Diecezjalne w Siedlcach; wykorzystano pergaminy przechowywane niegdyś w archiwum kościoła par. w Liwie

MH – „Miesięcznik Heraldyczny”, wykorzystano m.in.: J. Nowacki, Gniazdo „Paniącząt” – Doliwów. Uwagi na tle procesu o tożsamość i prawne pochodzenie Jana Szczyckiego w r. 1446/47, MH 10, 1931, nr 7-8, s. 168-181

MK – AGAD, Metryka Koronna; obejmuje obecnie również 21 ksiąg wpisów kancelarii mazowieckiej (Metryka Mazowiecka) z l. 1414-1526

ML – AGAD, Metryka Litewska, transkrypcje pierwszych 66 ksiąg ML, a także AGAD, tzw. Metryka Litewska – z tego zespołu wykorzystano sygnatury: tzw. ML II-A 5; tzw. ML IV-B 7; tzw. ML IV B-36 (dla obu zespołów zastosowano ten sam skrót główny)

MNK – Muzeum Narodowe w Krakowie

MS – Matricularum Regni Poloniae summaria, t. 1-4, 5/1, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1905-1919; t. 5/2, wyd. J. Płocha, A. Rybarski, I. Sułkowska, Warszawa 1961

MS s.n. – Sumariusz Metryki Koronnej. Seria nowa, t. 5-8, red. K. Chłapowski, Warszawa 2009-2016

MTop. (z datą) – Mapy topograficzne Wojskowego Instytutu Geograficznego, skala 1:100000

MUK 1 – Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400-1508, t. 1-2, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpracy R. Grzesika, Kraków 2004

MUK 2 – Metryka czyli album Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1509-1551, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpracy R. Grzesika, Warszawa 2010

MuzLiw –Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie; wykorzystano dokumenty ze zbiorów muzeum (sygn. ML)

MZH – Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI w., wyd. A. Wolff, Kraków 1937

NGABM – Nacyjanalnyj Gistarycznyj Archiv Belarusi (Narodowe Historyczne Archiwum Białorusi) w Mińsku; wykorzystano: fond 1759-2-2: księga ziemska drohicka z l. 1501-1509; fond 1759-2-5: księga ziemska drohicka z l. 1541-1544; fond 1759-2-23: księga ziemska drohicka z l. 1539-1541; fond 1759-2-24: księga ziemska drohicka z l. 1546-1547; fond 1759-2-64: księga ziemska drohicka z r. 1621

NKDMaz. – Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, t. 2, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś we współpracy z K. Pacuskim, H. Wajsem, Warszawa 1989; t. 3, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś we współpracy z J. Piętką, Warszawa 2000

NowDzieje – ks. J. Nowacki, Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 1-2, Poznań 1959-1964

NowikOsad. – A.M. Nowik, Osadnictwo rycerskie w parafii korytnickiej w średniowieczu, „Zeszyty Korytnickie” 3, 2011, s. 17-36

OBA – Ordensbriefarchiv, zespół w Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz, Berlin-Dahlem

Okazowanie – AGAD, tzw. ML IV B-36, s. 495-522: Okazowanie [pospolitego ruszenia] powiatu liwskiego in anno 1622

PacElita – K. Pacuski, Elita władzy ziemi liwskiej w XV w., „Rocznik Liwski” 1, 2005/2006, s. 73-93

PacMat. – K. Pacuski, Materiały do słownika historyczno-geograficznego ziemi liwskiej w średniowieczu i w XVI wieku, dostępne on-line: http://atlasfontium.pl, dostęp: 15.04.2017

PacMożn. – K. Pacuski, Możnowładztwo i rycerstwo ziemi gostynińskiej w XIV i XV wieku. Studium z dziejów osadnictwa i elity władzy na Mazowszu średniowiecznym, Warszawa 2009

PacPleb. – K. Pacuski, Plebani ziemi liwskiej w XV wieku, „Rocznik Liwski” 8, 2015, s. 119-132.

PacSpis – Spis urzędników ziemskich mazowieckich XIV-XV wieku, opr. K. Pacuski, mps w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Poznaniu

PacUzup. – K. Pacuski, Uzupełnienia i sprostowania do „Nowego Kodeksu dyplomatycznego Mazowsza”, część III: dokumenty z lat 1356-1381, „Studia Źródłoznawcze” 40, 2002, s. 167-200

Papr. – B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, wyd. 1: 1584, wyd. K. J. Turowski, Kraków 1858

PerthéesLiw – Karol Perthées, Ziemia liwska, 1781, ok. 1:222500, AGAD, Zb. Kart. 43-35

PerthéesMaz. – Karol Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa mazowieckiego, Warszawa 1783, 1:225 000; or. spłonął w czasie II wojny światowej, klisze szklane przechowywane w Zakładzie Atlasu Historycznego Polski Instytutu Historii PAN w Warszawie; 2. redakcja poprawiona z l. 1789-1791 r., or. niezachowany, znana z kopii rosyjskiej wykonanej między 1798 a 1812 r. w petersburskim Depo Kart, AGAD, Zb. Kart. AK 94, fotokopie w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN w Warszawie

PerthéesNur – Karol Perthées, Ziemia nurska, 1781, ok. 1:222500, przerys autorstwa pułk. Grzegorza Czapskiego, Vilniaus Universiteto Biblioteka, rankrasciu skyrius (Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, dział rękopisów), fond. 23, sygn. 136, skan w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN

PH – „Przegląd Historyczny”

PiberAnd. – M. Piber-Zbieranowska, Andrzej Zaliwski i jego bracia. Przyczynek do dziejów szlachty ziemi liwskiej za regencji księżnej Anny Radziwiłłówny, w:Ecclesia, regnum, fontes. Studia z dziejów średniowiecza, Warszawa 2014, s.600-630

PiberSpis – Materiały do spisu urzędników ziemskich mazowieckich w XVI wieku, opr. M. Piber-Zbieranowska, mps w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Warszawie

PiberUdz. – M. Piber-Zbieranowska, Udział szlachty ziemi liwskiej w zarządzie księstwem mazowieckim w latach 15031526. Wybrane przykłady, „Rocznik Liwski” 8, 2015, s. 133-147

Płoń. – Księga ziemska płońska 1400-1417, wyd. M. Handelsman, Warszawa 1920

Popis – Lwiwska nacjonalna naukowa bibliotieka Ukrainy imieni W. Stefanyka, oddział rękopisów, zespół 4 (zbiór rękopisów Biblioteki Baworowskich), dział I, sygn. 67 k. 29-121v: Conscriptio nobilitatis districtus Livensis anno 1621 (rejestr popisowy pospolitego ruszenia szlachty powiatu liwskiego)

Postek – R. Postek, Architektura zamku gotyckiego w Liwie, „Rocznik Liwski” 3, 2007, s. 87-102

PP – Pomniki prawa, t. 3: Księgi ławnicze miasta Starej Warszawy z XV wieku, t. 1, wyd. S. Ehrenkreutz, Warszawa 1916; t. 5: Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, t. 1, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1918; t. 6: Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, t. 2, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1930

Przyjęcia Lwów – Album civium Leopoliensium. Rejestry przyjęć do prawa miejskiego we Lwowie 1388-1783, wyd. A. Janeczek, t. 1-2, Poznań-Warszawa 2005

PrzyjęciaSW – Album civium civitatis Antiquae Varsoviae. Księga przyjęć do prawa miejskiego Starej Warszawy 1506-1586, opr. A. Bartoszewicz, Warszawa 2000

PSB – Polski słownik biograficzny, t. 1 n., 1935 n.

PułtTest. – AGAD, Księgi grodzkie pułtuskie, Pułtuskie testamenta konsystorskie

RadWS – Księga radziecka miasta Starej Warszawy, t. 1, wyd. A. Wolff, Warszawa 1963

Radzimiński – A. Radzimiński, Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i I poł. XV wieku. Studium prozopograficzne, t. 1-2, Toruń 1991-1993

Rauhut – L. Rauhut, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska w obudowie kamiennej na Mazowszu i Podlasiu, „Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne” 1971, t. 1, s. 435-656

RegDiec. – Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, wyd. S. Górzyński, Warszawa 2006

RegTheut. – Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198-1525, opr. E. Joachim, wyd. W. Hubatsch, cz. 1: Regesten zum Ordensbriefarchiv, t. 1-3, Göttingen 1948-1973

RejArchid. – A. Dunin-Wąsowicz, Rejestr poboru od duchowieństwa archidiakonatu warszawskiego w 1561 r., „Studia Warszawskie” 24, 1977, s. 103-132

RogWyp. – Wypisy ks. Władysława Roguskiego z ksiąg ziemskich i grodzkich liwskich z lat 1445-1795, oprac. A. M. Nowik, dostępne wkrótce on-line: http://minskmaz.com; cytowane z podaniem księgi LZG i karty, z której pochodzi wypis

RódŚwięt. – Walery Robert Sapek-Świętochowski OP, Ród Świętochowskich, Archiwum Prowincji OO. Dominikanów w Krakowie, sygn. S 12/5

RTH – Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie

RThel. – Regestra thelonei aquatici Wladislaviensis saeculi XVI, wyd. S. Kutrzeba i F. Duda, Kraków 1915

SalinaPol. – A. Salina, Polityka książąt mazowieckich wobec władz Kościoła od początku XIV wieku do 1526 roku, Poznań 2011

SalinaStruk. – A. Salina, Struktury administracji kościelnej w ziemi liwskiej do końca XVI wieku, „Rocznik Liwski” 8, 2015, s. 149-169

SemkWyw. – Wywody szlachectwa w Polsce XIV-XVII w., wyd. W. Semkowicz, RTH 3, 1911-12, wyd. 1913

Senk. – J. Senkowski, Skarbowość Mazowsza od końca XIV wieku do 1526 roku, Warszawa 1965

SG – Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski i W. Walewski, t. 1-15, Warszawa 1880-1902

SHGPłoc. – Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, opr. A. Borkiewicz-Celińska, z. 1-4, Wrocław 1980 – Warszawa 2000

SHGPozn. – Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I n., Wrocław 1982 n.

SHGWarsz. – Słownik historyczno-geograficzny ziemi warszawskiej w średniowieczu, oprac. A. Wolff i K. Pacuski, do druku przygotowały M. Piber-Zbieranowska, A. Salina, red. T. Jurek, Warszawa 2013

SHGWysz. – Słownik historyczno-geograficzny ziemi wyszogrodzkiej w średniowieczu, opr. A. Wolff i A. Borkiewicz-Celińska, Wrocław 1971

Sobol – B. Sobol, Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu książęcym, Warszawa 1968

Sum. 1566 – AGAD, ASK XLVI 142: Sumariusz wszystkich i osobliwych prowentów z imion królewskich, z starostw i z dzierżaw w województwach rawskim, płockim i mazowieckim będących

SumPriv. – Archiwum Diecezjalne w Drohiczynie, Akta Parafii Liw (APLw), sygn. III/Q/1, s. 1-22: Summarium privilegiorum, documentorum ac iurium ecclesiae praepositurali parochiali Livensi servientium, ok. 1778

SuprUzup. – A. Supruniuk, Uzupełnienia i uwagi do „Nowego Kodeksu dyplomatycznego Mazowsza”, część III: dokumenty z lat 1356-1381, „Studia Źródłoznawcze” 40, 2002, s. 107-165

Tab. 1827 – Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, t. 1-2, Warszawa 1827

Tarcz. – AGAD, księgi ziemskie tarczyńskie

Theiner – Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia, wyd. A. Theiner, t. 1-2, Romae 1860-1861

TŁun. – T. Łuniewski, Brzegi i dolina rzeki Liwca, „Pamiętnik Fizjograficzny” 1, 1881, s. 453-463

TPaw. 1 – Liber quitantiarum Alexandri regis ab a. 1502 ad 1506, wyd. A. Pawiński, Warszawa 1897 (Teki Pawińskiego, t. 1)

TymProc. – K. Tymieniecki, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich, Warszawa 1921

TymSąd. – K. Tymieniecki, Sądownictwo w sprawach kmiecych a ustalanie się stanów na Mazowszu pod koniec wieków średnich, Poznań 1922

TymWoln. – K. Tymieniecki, Wolność kmieca na Mazowszu w XV w., Poznań 1921

TymWyp. – K. Tymieniecki, Wypisy z ksiąg sądowych liwskich, Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, sygn. 428; cytowane z podaniem księgi LZG i karty, z której pochodzi wypis

Účty – Účty dvora prince Zikmunda Jagellonského, vévody hlohovského a opavského, nejvyššího hejtmana Slezska a Lužic, z let (1493) 1500-1507, wyd. P. Kozák, Praha 2014

UDR – Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku. Spisy, pod red. A. Gąsiorowskiego, t. 1 n., Wrocław 1985 n., Kórnik 1990 n.

Ur. – S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 1-15, Warszawa 1904-1931

Varia I – AGAD, Varia Oddziału I, wykorzystano sygn. 7, k. 144-150: Villae et bona ducalia obligata et alienata per olim dominos duces et dominam ducem Annam in toto ducato Masouie; sygn. 55: Granice między Koroną Polską a Wielkim Księstwem Litewskim i Mazowszem roku 1546; sygn. 56: Anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo sexto, descriptio finium, iniurium et differenciarum subditorum Sacre Maiestatis Regie Magni Ducatus Lithuanie et Mazouie occasione finium utriusque exortarum

VC – Volumina constitutionum, t. 1, cz. 1-2, t. 2, cz. 1-2, wyd. S. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak, Warszawa 1996-2008

Vis. 1609 – ADP, AV 1609 nr 10, wizytacja dekanatów wyszkowskiego, nurskiego, stanisławowskiego, wiskiego i łomżyńskiego (skan z mf. w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Warszawie)

Vis. 1725 – ADP, AV 1725 nr 259, wizytacja dekanatów radzymińskiego, stanisławowskiego i kamienieckiego

VisLiw – Archiwium Diecezjalne w Drohiczynie, Akta Parafii Liw (APLw), sygn. III/Q/1, s. 1-55: wizytacja parafii Liw z 1778 r.

VL – Volumina legum, t. 1-2, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1859

Warsz. – AGAD, księgi grodzkie i ziemskie warszawskie

WarszDis. – AGAD, księgi ziemskie i grodzkie warszawskie, fragmenty dissoluta

Wilska – M. Wilska, Mazowieckie środowisko dworskie Janusza Starszego. Studium społeczne, Warszawa 2012

WilskaLiw – M. Wilska, Liw w czasach Księcia Mazowieckiego Janusza I, „Rocznik Liwski” 1, 2005/2006, s. 55-71

Wittyg – W. Wittyg, Nieznana szlachta polska i jej herby, Kraków 1908

Wp. – Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 1-4, [wyd. I. Zakrzewski], Poznań 1877-1881; t. 5, wyd. F. Piekosiński, Poznań 1908; t. 6, wyd. A. Gąsiorowski i H. Kowalewicz, Warszawa 1982; t. 7, wyd. A. Gąsiorowski i R. Walczak, Warszawa 1985; t. 8-10, wyd. A. Gąsiorowski i T. Jasiński, Warszawa 1989, 1990, Poznań 1993; t. 11, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, T. Jurek, I. Skierska, Poznań 1999

WolffNazwy – A. Wolff, E. Rzetelska-Feleszko, Mazowieckie nazwy terenowe do końca XVI w., Warszawa 1982

WolffStar. – A. Wolff, Starszeństwo urzędów. Metoda ustalania na przykładzie hierarchii Mazowsza udzielnego, Warszawa 1928

WolffStudia – A. Wolff, Studia nad urzędnikami mazowieckimi 1370-1526, Wrocław 1962

Zakr. – AGAD, księgi zakroczymskie ziemskie wieczyste relacje

Zakr. I – Księga zakroczymska pierwsza 1423-1427, wyd. A. Rybarski, Warszawa 1920

Zakr. II – Księga zakroczymska druga 1434-1437, wyd. K. Tymieniecki, Warszawa 1920

ZakrG. – AGAD, księgi zakroczymskie grodzkie wieczyste

ZapLiw. – Z. Wdowiszewski, Zapiski liwskie z XV w., MH 11, 1932, nr 1, s. 1-5

Zb. Kart. – AGAD, Zbiór Kartograficzny

ZDM – Zbiór dokumentów małopolskich, t. 1-3, wyd. S. Kuraś, t. 4-8, wyd. I. Sułkowska-Kuraś i S. Kuraś, Wrocław 1962-1975

ZR – Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, opr. W. Kuraszkiewicz i A. Wolff, Kraków 1950

ZZG – Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór Zygmunta Glogera

ŹD – A. Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 5: Mazowsze, Warszawa 1892 (Źródła dziejowe, t. 16)

ŻabZmiany – A. Żaboklicka, Zmiany w strukturze drobnej własności szlacheckiej w XV-XVI w. na przykładzie ziemi liwskiej, PH 49, 1958, z. 2, s. 250-260

Żychl. – T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, t. 1-31, Poznań 1879-1908

 

 

SKRÓTY RZECZOWE

 

a. – ante (przed)

abp – arcybiskup

ap. – apostoł, apostolski

archid. – archidiakon

ark. – arkusz

bak. – bakałarz

bełs. – bełski

bened. – benedyktyni

bezkm. – bezkmiecy

bial. – bialski

biel. – bielski

bł. – błoński

bp – biskup

bpstwo – biskupstwo

br. – brat, bracia

burgr. – burgrabia

burm. – burmistrz

c., cc. – córka, córki

chełm. – chełmiński

chor. – chorąży

ciech. – ciechanowski

cz. – część

czcig. – czcigodny (honorabilis)

czer. – czerski

czerw. – czerwiński

czynsz. – czynszowy

ćw. – ćwierć

dek. – dekanat

den. – denar

diec. – diecezja

discr. – discretus

dok. – dokument

dor. – doroczny

dot. – dotyczący

dr – doktor

drewn. – drewniany

droh. – drohicki

duch. – duchowny

dystr. – dystrykt (→ s. VI)

dz. – dziedzic, dziedziczka

dziedz. – dziedziczny

dzierż. – dzierżawiony, dzierżawiona

dzies. – dziesięcina

E – East (wschód)

ekon. – ekonomiczny

fals. – falsyfikat

fl.– floren

folw. – folwark, folwarczny

garw. – garwoliński

gąb. – gąbiński

gen. – generalny

gnieźn. – gnieźnieński

gost. – gostyniński

gr – grosz

gran. – granica, graniczny

grodz. – grodzki

grój. – grójecki

grz. – grzywna

h. – herb

ident. – identyczny

imm. – immunitet

in. – inny

jez. – jezioro

k. – koło (w tekście), karta (w sygnaturze źródłowej)

kam. – kamieniecki

kan. – kanonik, kanonicki

kap. – kapituła, kapitulny

kaszt. – kasztelan

kat. – katedra, katedralny

kl. – klasztor

klaszt. – klasztorny

kol. – kolumna

koln. – kolneński

koleg. – kolegiata, kolegiacki

komor. – komornik, komornicy

kop. – kopia

kośc. – kościół, kościelny

krak. – krakowski

król. – królewski

Król. Pol.– Królestwo Polskie

krzyż. – krzyżacki

ks. – książę, księżna, księstwo

książ. – książęcy

kw. – kwarta

l. – lata

lit. – litewski

liw. – liwski

łęcz. – łęczycki

łomż. – łomżyński

łuk. – łukowski

m. – miasto

magd. – magdeburski

mak. – makowski

małol. – małoletni

maz. – mazowiecki

mf. – mikrofilm

mgr – magister

miej. – miejski

mieszcz. – mieszczanin

mław. – mławski

młyń. – młyński

mps – maszynopis

mr. – morga

mszczon. – mszczonowski

mur. – murowany

N – North (północ)

n. – następne

niedz. – niedzborski

niem. – niemiecki

niezident. – niezidentyfikowany

nlb. – strony nienumerowane

NMP – Najświętsza Maria Panna

NN – osoba nieznana, bez imienia

nowom. – nowomiejski

nur. – nurski

ok. – około

opatrz. – opatrzny

opust. – opustoszały

or. – oryginał

os. – osiadły, osadzony

ostroł. – ostrołęcki

ostrow. – ostrowski

p. – punkt (w ramach hasła)

pap. – papież, papieski

par. – parafia, parafialny

perg. – pergamin, pergaminowy

pien. – pieniężny

pleb. – pleban, plebański

płoc. – płocki

płoń. – płoński

pocz. – początek

podkancl. – podkanclerzy

podkom. – podkomorzy

podstar. – podstarości

pol. – polski

posp. – pospolity

potw. – potwierdza

pow. – powiat

pozn. – poznański

półgr – półgroszek

półwł. – półwłóczek

pr. – prawo

prac. – pracowity

pras. – praski

prawdop. – prawdopodobnie

preb. – prebenda

prep. – prepozyt

przas. – przasnyski

przyp. – przypis

przyw. – przywilej

publ. – publiczny

pułt. – pułtuski

pw. – pod wezwaniem

r. – rok

rac. – raciąski

radz. – radziłowski

raw. – rawski

reg. – regest

roż. – rożański

rps – rękopis

ryc. – rycerski

rz. – rzeka

rzem. – rzemieślnik

S – South (południe)

s. – strona

sand. – sandomierski

sąch. – sąchocki

sąd. – sądowy

sek. – sekcja

ser. – serocki

sierp. – sierpecki

sk. – skojec

sław. – sławetny (famatus)

snop. – snopowa

soch. – sochaczewski

sr. – srebra

ss. – synowie

stan. – stanowisko

star. – starosta

stwo – starostwo

Stol. Apost. – Stolica Apostolska

stren. – strenuus (rycerz pasowany)

szer. – szeroki

szl. – szlachetny (nobilis), szlachta

szl. bezkm. – szlachta bezkmieca, tj. zagrodowa

szlach. – szlachecki

szreń. – szreński

szt. – sztuka, sztuki

ś., śś. – święty, święci

śwd. – świadek, świadkowie

tarcz. – tarczyński

tenut. – tenutariusz, tenutariuszka

trans. – transumpt

tyg. – tygodnie

uczc. – uczciwy (honestus)

Uniw. Krak. – Uniwersytet Krakowski

ur. – urodzony (generosus)

v – verso

W – West (zachód)

war. – warecki

warsz. – warszawski

wart. – wartość

wąs. – wąsoski

wd. – wdowa

wda – wojewoda

węg. – węgierski

wiard. – wiardunek, wiardunkowy

wiecz. – wieczysty

wiel. – wielebny (venerabilis)

wielm. – wielmożny (magnificus)

wil. – wileński

wis. – wiski

WKLit. – Wielkie Księstwo Litewskie

Wlkp., wlkp. – Wielkopolska, wielkopolski

wł. – włóka

włas. – własność

właśc. – właściciel, właściciele

włocł. – włocławski

woj. – województwo

wójt. – wójtowski

wspomn. – wspomniany

w/w – wyżej wymieniony

wysz. – wyszogrodzki

wyzw. – wyzwolone (sztuki)

wzm. – wzmianka

z. – ziemia

zagr. – zagrodnik

Zak. Krzyż. – Zakon Krzyżacki

zakr. – zakroczymski

zamb. – zambrowski

zawkrz. – zawkrzeński

ziem. – ziemski

zł – złoty

zm. – zmarły (z imieniem), zmarł (z datą)

zw. – zwany

ż. – żona

żyd. – żydowski

→ zobacz

SCHEMAT UKŁADU TREŚCI W OPISACH OSAD

Nagłówek: nazwa obiektu w średniowieczu, data pierwszej wzmianki z pierwszą formą nazwy, istotne odmiany nazwy w pisowni źródła wymienione w kolejności chronologicznej, położenie geograficzne.

1. Charakter osady (z wyjątkiem wsi), przynależność administracyjna, polityczna i kościelna.

2. Topografia i granice osady, obiekty fizjograficzne (rzeki, jeziora, lasy, bagna itp.) i komunikacyjne (drogi, mosty, przewozy) oraz obiekty techniczne (młyny, rudy) na jej terenie.

3. Własność osady, jej obszar i zaludnienie, obciążenia mieszkańców, przywileje ekonomiczne, informacje o dworach, kompleksach majątkowych.

4. Lokacja na prawie niemieckim i związane z nią urządzenia i osoby.

5. Elementy kościelne i parafialne, ich uposażenie.

6. Zdarzenia historyczne, klęski elementarne, osoby pochodzące z osady.

7. Literatura.

8. Zabytki archeologiczne i architektoniczne.