WIR lub WIRY

(1470-80; Kosyl 29, 76; SHGL 262, 238; Osady 151) osada zaginiona, lokalizacja sporna. Leżała nad rz. Wieprz, między Czemiernikami a Siostrzytowem, lub nad Wisłą, k. → Janowca.

Pow. lub.; par. Czemierniki [lub pow. rad., par. Serokomla [ob. Janowiec]].

Własn. szlach.?

5. 1470-80 wieś W. w par. Czemierniki wymieniona bez opisu wśród wsi składających „ex antiquo” dzies. snop. kl. święt. (DLb. III 244).

7. SHGL 262, 238; Osady 151; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 78; Rozwałka 215.

Uw. Wedle DLb. II 250; III 244 wieś W. należała do par. Czemierniki. W XV w. istniały na Lubelszczyźnie 2 wsie parafialne o tej nazwie: starsza, nad rz. Wieprz, dziś cz. Trawnik, i młodsza, k. Kocka (SHGL 58-9; Osady 45). S. Kuraś (SHGL 238, 262) ostrożnie identyfikuje W. z wsią Świerże w par. Czemierniki k. Kocka. Aliści z tej, zamieszkałej w cz. przez Rusinów, już w 1448 r. dzies. brał pleb., tak też w 1529 r. (ib. 58, 238). Poza tym w tej okolicy, tak daleko na NE. kl. święt. (por. Stok, uw.) nie posiadał włości dziesiącinnych.

Autorzy Osad 151 lokalizują z kolei W. nad Wieprzem, miądzy Siostrzytowem a Czemiernikami, czyli w par. Czemierniki starsze. Za taką lokalizacją przemawiałaby dawność osadnictwa w tym regionie, bliskość kompleksu dóbr opactwa Sieciech., a także sąsiedztwo klaszt. → Opatkowic [lub.], położonych także nad Wieprzem, z drugiej strony Siostrzytowa.

Jednakże w dok. ponownej erekcji kościoła par. w Janowcu z 1600 r. wspomniana została łąka „in loco dicto Wiry”, położona miądzy innymi łąkami należącymi do mieszczan, którą otrzymał na swoje uposażenie pleb. (MDS III 36). Jest bardzo prawdop., że nazwa łąki była ostatnim śladem istniejącej tu niegdyś wsi W., zniszczonej już w XV w. przez Wisłą. Przypomnijmy, że podobny los spotkał wówczas inne wsie dziesięcinne opactwa położone w tym rejonie, por. Bracienino i Zarzyja. Poza tym zarówno Janowice, jak i inne okoliczne wsie z dawna oddawały dzies. naszemu kl. Dlaczego jednak Długosz miałby dwukrotnie podać mylną przynależność parafialną W., na dodatek podobny błąd powtarzając w wypadku Stoczka - wyjaśnić nie potrafimy.