(1350 Libertas dicta Borek, Borecz, Borzecz, Bork) 9 km na NE od Bochni.

1. 1439 pow. krak. (Mp. 4, 1354); 1581 pow. szczyrz. (ŹD s. 58); 1350 n. par, Rzezawa. (Mp. 1, 231).

2. 1350 rz. → Wydrzyna [zw. też Łętownią lub Wyrwą; MObr., HW 54], las (Mp. 1, 229); wieś lokowana w wielkim lesie i na bagnach nad rz. Wydrzyną (Mp. 1, 231); 1418 łan zw. Nostawczin (ZDK 2, 224); 1445 B. graniczy z Dąbrówką; → p. 4 (ZDM 3, 717); 1461 B. k. Bochni (Teut. 3 s. 231.).

3. Własn. król. w stwie ujskim, następnie krzeczowskim. 1350 → p. 4; 1423 własn. król. (ZK 7 s. 274); 1439 Władysław [Warn.] zapisuje Klemensowi Wątróbce ze Strzelc kaszt. sand. 1460 grz. na dobrach Krzeczów z przynależnymi wsiami, m. in. na B. (Mp. 4, 1354); 1445 Jan Żak, Stan. Cumek i Mik. Mykla kmiecie z B. (ZDM 3, 717); 1450 Jan Wątróbka ze Strzelc sprzedaje z pr. wykupu za 600 grz. mieszcz. i rajcy krak. Piotrowi Pelczerowi 60 grz. czynszu na dobrach Krzeczów z przynależnymi wsiami, m. in. na B. (ZK 13 s. 369); 1461 własn. jw. (Teut. 3 s. 231); 1470–80 własn. jw. Folwarku, karczmy i zagrodników nie ma. 18 ł. kmiec., 3 ł. sołt., 1 ł. i zagroda pleb. z Rzezawy (DLb. 1 s. 119; 2 s. 177); 1493 Stan. Lipka, Jan Frunth i Mik. Broda kmiecie i mieszkańcy B. (Teut. 6 s. 106); 1504 wieś król. przynależna do dóbr Krzeczów (ZK 154 s. 76-7); 1525 Zygmunt Stary przekazuje w tenutę Sewerynowi Bonerowi star. biec. i burgr. krak. żupy krak. i dobra Krzeczów z przynależnymi wsiami, m. in. z B. (MS 4, 14 281); 1564 wieś król. w stwie krzeczowskim pozostającym w tenucie żupnika [Hieronima Bużeńskiego]. Uprzednio wraz z innymi dobrami krzeczowskimi, przed połączeniem z tenutą żup bocheńskich [por. wyż. 1525] należał B. do stwa ujskiego. 44 kmieci na 18 ł. bez 1 pręta. Płacą: 16 gr czynszu z łanu, wojenne po 12 gr, oprawne, stacyjne i 15 kur stacyjnych, obiedne, łączne, dają: po 2 kury, 10 jaj i 1 serze z łanu, po 3 korce miary bocheńskiej spy z owsa. Karczma zakupna z 6 prętami roli i z łąkami. Karczmarz płaci 5 grz. czynszu, 10 den. oprawnego i daje kamień łoju. Chałupnik płaci 12 gr. Włodarz z B. dogląda folwarku w Ostrowie (LK 1 s. 61, 69-71).

4. 1350 Kazimierz W. nadaje Maciejowi s. Dobromysła sołectwo ,,in Libertate dicta B.” i zezwala na lokację na pr. niem., średz., na 30 ł. Sołtys otrzymuje 3 ł. wolne, może wybudować młyn na rz. Wydrzynie. Na kościół przeznacza się 1 ł., mieszkańcom zapewnia 20 l. wolnizny, po upływie której sołtys obow. będzie do służby wojskowej, a mieszkańcy będą płacić 8 sk. czynszu i 6 sk. dzies. „Insuper sylvam in duobus wlgariter dicendo wyertel quidquam extirpaverint predicti cmethones una cum sculteto sive mellificia sive quascumque utilitates libere possidebunt”. Sołtys oświadcza, że wydzielił przed lokacją od siebie i żony swoje dzieci, mianowicie cc.: Diannę, Gościchę, Stronkę i Wojkę oraz ss. Hermana i Bartłomieja (Mp. 1, 229); Kazimierz W. fundując kościół par. w Rzezawie wyznacza mu m. in. uposażenie „in Libertate B.”, którą zezwolił lokować Maciejowi sołtysowi w opust, lesie i na bagnach nad rz. Wydrzyną; → p. 5 (Mp. 1, 231); 1421 Władysław Jag. potwierdza przyw. Kazimierza W. z 1350 (LK 2 s. 145); 1414-20 Klemens sołtys w B. (KSN 3553-4; GK 1 s. 277); 1427 Klemens sołtys połowy sołectwa w B. sprzedaje za 25 grz. szl. Janowi z Damie tę połowę sołectwa (Teut. 1A s. 266); 1429 Piotr z B. sprzedaje br. Janowi i Piotrowi czwartą cz. sołectwa w B. (Teut. 1A s. 347); 1430 Mikołaj z B. [sołtys?] (ZCz. 378 s. 45); Imram i Paszko z B. [sołtysi?] (Teut. 1A s. 352); 1445 Stanisław sołtys dziedz. w B. sprzedaje za 4 grz. Mik. Rosołowi mieszcz. z Brzeska pół karczmy z kotłem i z półłankiem położonym k. kmiecia Jana Żaka i ciągnącym się na szerokość i długość w kierunku Dąbrówki, z ogrodem, łąkami, pastwiskami, zaroślami i gajami. Mik. Rosół winien sołtysowi płacić 2 1/2 grz. czynszu i dawać 2 1/2 achtele piwa wg miary brzeskiej lub bocheńskiej oraz podlegać jego sądownictwu. Karczmarz może sprzedawać piwo i chleb. Winien postawić nowy budynek karczmy (ZDM 3, 717); 1450 wszyscy kmiecie i mieszkańcy oraz sołtys Stanisław z B. w sporze z Janem Wątróbką ze Strzelc [tenut. krzeczowskim] przedkładają przywileje Kazimierza W. i Władysława Jag. Sąd ziemski krak. utrzymuje je w mocy (SP 2, 3418); 1456 Maciej z B. [sołtys?] (SP 2, 3581); 1461 Stanisław sołtys na połowie sołectwa w B. i jego ż. Katarzyna sprzedają tę połowę mieszcz. krak. Winkowi (Teut. 3 s. 231; 6 s. 105-6); 1467 Mikołaj sołtys z B. procesuje się z Elżbietą ż. Stanisława sołtysa z B. (Teut. 3 s. 361, 369); 1473-6 Stan. Gorlicki, Garlicki sołtys w B. (ZCz. 4 s. 474; GK 19 s. 857; ZP 21 s. 405), 1493 Klemens sołtys z B. (Teut. 6 s. 101); Klemens Szlachta kupił u swego ojca Giena sołectwo w B. i sprzedał za 22 grz., wraz z przywilejem, Klemensowi Rosołowi (tamże s. 103); sąd gajony we wsi król. Jodłówka zaświadcza, że zm. Mikołajkowicz ojciec Giena był sołtysem w B. Sołectwo to wg zeznań mieszkańców B. częściowo darował mu za służbę, a częściowo sprzedał Winek tenut. B. Mikołajkowicz sprzedał je następnie za 20 grz. Klemensowi Szlachcie, a ten za 22 grz. Klemensowi Rosołowi (tamże s, 105-6); 1564 sołtys uprzywilejowany, na służbie wojennej (LK 1 s. 70).

5. 1350 Kazimierz W. fundując kościół par. w Rzezawie wspomina, że wg przyw. lokacyjnego dla B. [→ p. 4] miał tu być pierwotnie erygowany kościół. Obecnie B. ma należeć do par. w Rzezawie i po upływie 20 l. wolnizny kmiecie mają dawać 6 sk. dzies., miarę żyta i miarę owsa oraz 1 gr stołowego z każdego łanu. Ponadto pleb. Rzezawy otrzymuje w B. 1 ł. wolny od wszelkich opłat i powinności na rzecz króla (Mp. 1, 231); 1418 wyrokiem sądu kośc. w sporze między Piotrem pleb. Rzezawy a mistrzem Mik. Hinczowicem kan. krak. o dzies. snop., zostaje kanonikowi przyznana m. in. dzies. z łanu zw. Nostawczin w B. (ZDK 2, 224); 1470-80 dzies. pien., wart. 1 wiard. z łanu, z 18 ł. kmiecych prebendzie Rzezawskiej w kap. krak. i wart. 3 wiard. z 3 ł. sołtysich plebanowi w Rzezawie, który ma też w B. 1 ł. i zagrodę (DLb. 1 s. 119; 2 s. 177); 1529 dzies. pien. wart. 10 grz. łącznie z B. i Jodłówki dla ww. prebendy, meszne i stołowe dla pleb. w Rzezawie (LR s. 108, 147).