BORZĘTA

(1364 Borzancze, Borzanta, 1470-80 Borzantha i Borzanczycze, Borzanda, Borzątha, Bozantcza, Borząnta) 5 km na NE od Myślenic.

1. 1530 n., 1581 pow. szczyrz. (RP k. 34; ŹD s. 45); 1470-80 n. par. Myślenice (DLb. 2 s. 179).

2. 1470-80 B. nad rz. Rabą położona wśród gór (DLb. 1 s. 137); 1515 kamieniołom, lasy bukowe i dębowe → p. 4; 1565 B. graniczy z Sieprawiem i Zakliczynem; B. graniczy z Zakliczynem i Popowicami; → Dąbrowa w par. Droginia (ZK 407 s. 20, 26-7).

3. Własn. kasztelanii krak. 1422 Mikołaj kmieć z B. (GK 1 s. 63); 1445 Mikołaj z B. (GK 9 s. 79); 1456 Jan, Maciej i Stanisław z B. (SP 2, 3581); 1470-80 a) własn. kasztelanii krak.: ł. kmiece, z których dzies. należy do preb. Marchockiej w kat. krak. (DLb. 2 s. 179); b) wieś nad rz. Rabą położona wśród gór, o nieurodzajnej glebie. Zasiedlona przez liczną szlachtę z różnych rodów, na nierównej wielkości rolach i folwarkach. Brak kmieci, jeśli są, to nieliczni. Nie dają dzies. snop., jakkolwiek i rycerze, i kmiecie są do niej obow., lecz razem z Dolną Wsią płacą za dzies. snop. 3 grz. preb. Marchockiej (DLb. 1 s. 137)1Długosz zamieszcza dwa różne opisy wsi B. Inne źródła nie poświadczają drobnoszlacheckiego charakteru wsi. Drugi z tych opisów jest niezrozumiałą pomyłką Długosza. Może sołectwo w B. było podzielone między kilku współwłaścicieli?; 1512 Szymon Dąbek, Jan Gruchała i Stan. Prochala kmiecie z B. (Wypisy 1501-15, 163); 1515 → p. 4; 1527 Krzysztof z Szydłowca [pow. radom.] otrzymuje kasztelanię krak. z m. Myślenice i przynależnymi wsiami, m. in. z B. (MS 4, 15 154); 1530 pobór z 4 ł., 1 karczmy i 1 młyna o 1 kole (RP k. 34).

4. Sołectwo, własn. wójtostwa w → Myślenicach. 1364 w podziale dóbr między Janem wójtem → Myślenic a jego br. Mikołajem Jan otrzymuje sołectwo w B. (ZDM 1, 107); 1513 Zygmunt Stary powołuje komisję do otaksowania wójtostwa w Myślenicach i sołectw w B., Polance i Bysinie (MS 4, 10 468); 1515 komisarze król. oceniają na 6135 grz. wójtostwo m. → Myślenice z sołectwami w B., Bysinie i Polance. Sołectwo w B. jest włączone do tegoż wójtostwa. Wójt pobiera szósty den. z czynszów wart. 30 gr. Czynsz może się powiększyć, jeśli zostaną osadzeni [nowi] kmiecie w lesie. Ma tu 2 własnych kmieci, z których jeden płaci 40 gr czynszu, pracuje 2 dni w roku, daje 2 kury, 20 jaj, 2 sery, 2 korce owsa miary wierzchowatej, drugi płaci 30 gr, pracuje 2 dni w roku, daje 2 kury, 20 jaj, 2 sery, 3 korce owsa tejże miary. Wójt posiada w B. własną karczmę, z której karczmarz płaci mu 1 1/2 grz., daje 4 kury rocznie i w czasie sądu w B. obiad dla wójta. Kmiecie w czasie sądu dają piwo. W granicach m. Myślenice i wsi Bysina, Polanka i B. wszystkie kamieniołomy należą do wójta myślenickiego i kopiący kamień płacą wójtowi. Łowiący w sidła zające w obrębie m. Myślenice, przedmieść i wsi Bysina, Polanka i B. dają wójtowi i kasztelanowi po 1 zającu. Łowiący bobry i wydry składają tymże daninę wg starego zwyczaju. Od spasających trzodę na żołędziach i buczynie we wszystkich lasach między m. Myślenice a wsiami Bysina, Polanka i B. wójt pobiera w czasie od ś. Michała [29 IX] do ś. Marcina [11 Xl] opłatę zw. gaj, a przez pozostałą część roku gaj w owsie lub w pieniądzach, ok. 15 grz., lub też 90 korców żołędzi i buczyny. Wójt myślenicki mianuje w B. podwójciego spośród mieszkańców wsi (MK 29 k. 247-59); 1557 Spytek Jordan z Melsztyna wójt myślenicki darowuje kaszt. krak. wójtostwo w Myślenicach, m. in. z sołectwem w B. (J. W. Kutrzeba, Myślenice, s. 58).

5. 1470-80 → p. 3; 1529 dzies. pien. wart. 10 grz. płacona łącznie z: Myślenic, Górnej Wsi, Dolnej Wsi, Polanki i B. plebanowi w Myślenicach. 2 grz. dzies. pien. należy do preb. Marchockiej w kat. krak. (LR s. 126, 315).

7. W. Pałucki, Studia nad uposażeniem urzędników ziemskich w Koronie do schyłku XVI w., W. 1962, s. 120-2.

8. Ślady 3 rozoranych kurhanów (H. Zoll-Adamikowa. Wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne Słowian na terenie Polski, cz. I. Źródła, Wr. 1975, s. 273.

1 Długosz zamieszcza dwa różne opisy wsi B. Inne źródła nie poświadczają drobnoszlacheckiego charakteru wsi. Drugi z tych opisów jest niezrozumiałą pomyłką Długosza. Może sołectwo w B. było podzielone między kilku współwłaścicieli?