SZCZUROWO

1431 or. Kanthy (PP 6 nr 267), 1472 Sczurowo (MK 5, 165v), 1474 Sczurowo alias Kanthy (MK 5, 176v), 1476 Sczurouo (MK 5, 193), 1535 Sczvrovo (ASK I 39, 34v), 1540 Sczvrowo (ASK I 46, 85), 1544 Sczurowo Cąthy (RogWyp.: LZG 4 k. 182, 284v), 1578 Szczurowo Kąthy (ASK I 51, 6), dziś Szczurów, 8,5 km na WSW od Liwa.

1. 1431 dystr. warsz., koło Liwa (PP 6 nr 267); 1438 dystr. czer., koło Liwa (MK 3, 219); 1476 pow. liw. (Lub. nr 236); 1457 n. par. Pniewnik (Ep. 33, 109-110v); 1520 diec. płoc. (DepTestPult. 204, 44v).

2. 1516 płosa (pessula) roli w dobrach Roguszyno-Kąty [ciągnąca się] od smugu [jakiego?] przez drogę do S. aż do wsi Pniewnik (RogWyp.: LZG 3, 293v); 1528 rola z łąką w dobrach Połazie-Trzcianka w pobliżu drogi do Ostaszy sięga od drogi do S. aż do smugu [jakiego?] (RogWyp.: LZG 7, 222v).

3. Włas. szlach. 1431-76 Andrzej Szczurowski z S.: 1431 tenże ze Szczurowa [z. zakr.] kupuje od Tomasza z → Kątów dziedzictwo Kąty za 50 kóp gr (PP 6 nr 267); 1431 [tenże?] Andrzej [z] → Kątów (PP 6 nr 268); 1438 tenże sprzedaje Szymonowi z Wilkowic [pow. raw.] 2 wł. chełm. w K. z siedliskiem (area), które Szymon już zasiedla, za 15 kóp gr (MK 3, 219); 1463 tenże → p. 5; 1471 tenże pozwany przez szl. Stanisława Targonię [rządcę liw.?, → Liw – starostwo] o przyjęcie kmiecia książ. (RódŚwięt. 28); 1476 [tenże?, na wpisanie imienia zostawiono puste miejsce] dziedzic z S. wraz z ss. Ściborem, Zbrosławem i Piotrem występuje wśród osób posiadających dobra w pow. liw., które ks. Konrad [III] zwalnia od powinności budowy i naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 193).

1472-76 Zbrosław z S. syn Andrzeja [także z → Goźdźca-Zbroszek]: 1472 tenże otrzymuje od księcia [Konrada III] 10 wł. miary chełm. z dóbr książ. → Goździec (MK 5, 165v); 1474 tenże otrzymuje od ks. Konrada [III] 10 wł. miary chełm. w Goźdźcu k. Kałuszyna wraz z oboma brzegami rz. Łukawicy i łąkami zw. Stare Siedliska (MK 5, 176v; MS 4/3 supl. 1047); 1476 tenże → wyżej.

1476-1520 Piotr z S., syn Andrzeja: 1476 → wyżej; 1520 tenże śwd. w procesie o dzies. → p. 5.

1512-13 Jan Szczurowski z S.1W PułtTest. 1, 164v, został określony jako Mikołaj Szczurowski, a jego nazwisko nieco dalej w tej samej zapisce zanotowano jako „Skurowski”. W tytule pojawia się natomiast błędna forma nazwy wsi „Szczurzyno” pozwany przez Małgorzatę Żaboklicką o uwiedzenie i niespełnioną obietnicę małżeństwa, co wg zeznań świadków miało miejsce przed 6 laty (PułtTest. 1 k. 38, 164v, 172v, 179).

1530 król Zygmunt [I] na prośbę Piotra i Łukasza z Goźdźca-Zbroszków [ss. Zbrosława] potw. nadanie ks. Konrada z 1474 (MS 4/1 supl. 5793).

1531 Rosław syn zm. Mikołaja z S. toczy proces z Dorotą wd. po Marcinie ze Świętochowa i jej synem Szczepanem (RódŚwięt. 59); 1541 Wawrzyniec Szczurowski [z S.] pozwany przez szl. Dorotę Kałuską [z → Kałuszyna], o oziębłość, impotencję i brak chęci do spłodzenia potomstwa oraz bicie i publiczne grożenie śmiercią; sąd nakazuje małżonkom separację z zakazem powtórnego małżeństwa; posag i inne ruchomości zostają przysądzone Dorocie, a na obie strony zostaje nałożony zakład w wysokości 100 kóp gr (AE VIII 190-191v).

1544 szl. Jan syn zm. Jakuba i Maciej syn zm. Mikołaja h. Prus, obaj z S.C. jako śwd. Macieja syna Marcina z Roguszyna poświadczają, że tenże Maciej jadąc przez las król., nie zabił 2 wołów wartości 6 kóp gr i 15 macior (scrophae) wartości 5 kóp gr, ani też ich nie zabrał na swój użytek (RogWyp.: LZG 4, 182).

1544 Jan syn zm. Macieja ze S.C. pozwany przez Stanisława syna Mikołaja z Kalisek w pow. droh. o uprowadzenie z jego zagrody gniadego konia wartości 15 kóp gr przedstawia świadków: Piotra i Andrzeja ss. zm. Jakuba z Nojszewa h. Lubicz, Mikołaja i Jana ss. Andrzeja z Karczewca h. Prus, Stanisława syna zm. Mikołaja ze Strupiechowa i Wojciecha syna Pawła z Roguszyna Starego, obu h. Awdaniec (RogWyp.: LZG 4, 284v).

1560-68 Piotr syn zm. Jana z S.: 1560 tenże bierze w zastaw od Jana syna zm. Macieja Grisa z Roguszyna Starego należące do niego i jego br. Mikołaja 8 zagonów w dobrach Roguszyno-Dzierzki, ciągnące się od gran. Połubiona aż do gran. [Roguszyna-]Wypychów między gran. [dóbr] braci Feliksa Sasina i Macieja (RogWyp.: LZG 17, 438); 1564 tenże i Rosławic z S. biorą w zastaw od Mikołaja i Mateusza ss. Macieja Grisa z Roguszyna Starego 8 zagonów w dobrach Roguszyno Stare między gran. [dóbr] braci Feliksa Sasina i Jana (RogWyp.: LZG 22, 831v); 1564 tenże kwituje Jana syna zm. Macieja Grisa z Roguszyna Starego z zapłaty 3 1/2 kopy gr długu i zadośćuczynienia za połowę dzierżawy w Roguszynie Starym, zachowując prawa jego brata Mateusza (RogWyp.: LZG 24, 129v); 1565 temuż Jan z Roguszyna Starego jest winny 80 gr (RogWyp.: LZG 25, 423v); 1565 tenże bierze w zastaw od wspomn. Jana 2 wł. w Roguszynie Starym za 4 kopy gr (RogWyp.: LZG 25 k. 585, 642v); 1565 tenże bierze w zastaw od Mateusza syna zm. Macieja z Roguszyna Starego 4 zagony z łąką (RogWyp.: LZG 25 k. 504, 707v); 1566 tenże kupuje od Mateusza syna zm. Macieja Grisa z Roguszyna Starego 6 zagonów z łąkami w dobrach Roguszyno Stare, między gran. br. Jana i Bartłomieja Kozłowskich za 12 kóp gr (RogWyp.: LZG 26, 371); 1568 tenże kupuje od Mateusza syna zm. Macieja Grisa z Roguszyna Starego, za zgodą jego ż. Barbary Żelazowskiej, płoskę (pessula) roli liczącą 6 zagonów w Roguszynie-Kątach za 15 kóp gr (RogWyp.: LZG 30, 35).

1535-78 pobór: 1535, 1540-41 od 8 wł. szl. bezkm. (ASK I 39, 34v; ASK I 46 k. 85, 118); 1563, 1567 od 7 1/2 wł. szl. bezkm. (ŹD 419; ASK I 38 k. 374, 597v); 1578 od 7 1/2 wł. szl. bezkm. w 3 działach: z działu Jana i Franciszka ss. zm. Bernarda, Jana syna zm. Jakuba, Macieja syna zm. Mikołaja i Wawrzyńca syna zm. Andrzeja od 2 1/2 wł.; z działu Piotra syna zm. Jana od 2 1/2 wł. i 1 zagr.; z działu Rosława syna zm. Mikołaja, Jana syna zm. Macieja, Macieja syna zm. Mikołaja, Jana i Piotra ss. zm. Piotra i Wawrzyńca syna zm. Mikołaja od 2 1/2 wł. (ASK I 51, 6).

1663 pogłówne od 45 osób (ASK I 66, 881).

5. 1457 (kop. 1619) Paweł [Giżycki] bp płocki eryguje w → Pniewniku kościół par. i przyłącza do niego wsie m.in. wieś S. lokowaną na surowym korzeniu i nie podległą żadnej parafii (Ep. 33, 109-110v, stara sygn.); 1463 Jan pleb. w → Pniewniku toczy w konsystorzu gnieźn. proces [o dzies.] ze Stanisławem Żelawskim pleb. w Liwie, występując jako zachodźca (evictor) m.in. szl. Andrzeja z S. (ACons. A 43 k. 117v-118, 130v); 1520 szl. Piotr z S., lat ok. 100, parafianin kośc. w Pniewniku, szacujący swój majątek na ok. 200 kóp gr, śwd. w procesie toczonym między plebanami w Pniewniku i Liwie, zeznaje, że droga, która prowadzi przez Ossówno z Warszawy do Liwa oddziela diec. płoc. od diec. pozn., a wsie S., Żabokliki, Skarzyno, Lisia Góra, Nojszew i Roguszyno należą do diec. płoc., a pleb. w Pniewniku pobierał dzies. z tych wsi (DepTestPult. 204, 44-55); 1523 wyrok w sporze Mikołaja Żukowskiego pleb. w Liwie i Jana Karniewskiego pleb. w Pniewniku o dzies. snopową i w płodach rolnych z kilku wsi m.in. S., [1524] prośba Mikołaja Żukowskiego pleb. w Liwie do papieża o zatwierdzenie wspomn. wyroku → Liw Stary, p. 5A.

6. 1510 discr. Mikołaj Szczurowski wikariusz w Pniewniku (AOfPult. 113, 115v).

7. JaszczołtNap. 164-165; P.M. Szczurowski, Historia Szczurowskich, dostęp on-line 18 III 2017: (www.szczurowski.net/files/PDF/Historia%20Szczurowskich.pdf); tenże, Historia Szczurowa, „Zeszyty Korytnickie” 3, 2011, s. 73-87.

Uwaga: Wieś S. powstała na części włości Kąty, którą w 1431 nabył Andrzej ze Szczurowa w z. zakr. Początkowo jako nazwa osady fukcjonowało okreś­lenie Kąty, które zostało stopniowo wyparte przez nazwę przeniesioną z ziemi zakr. Pozostała cz. Kątów to późniejsze → Roguszyno.

1 W PułtTest. 1, 164v, został określony jako Mikołaj Szczurowski, a jego nazwisko nieco dalej w tej samej zapisce zanotowano jako „Skurowski”. W tytule pojawia się natomiast błędna forma nazwy wsi „Szczurzyno”.