[1422] kop. 1455-59 Wirzbno (MK 3, 90), 1427 or. Wyrzbno (Warsz. 1, 290v), 1429 Wierzyno, Wyrznino (PP 5 nr 770), 1529 Vyerzbno (PP 5 nr 788), 1430 Vyrzbouo (PP 6 nr 235), 1432 Virzbno (PP 6 nr 510), 1443 Vyrzbno (MK 3, 282), 1482 Wyerzbno (MK 32, 35v), 1490 Virsbno, Wyrsbno (MK 18, 40); 1496 kop. XIX/XX w. Wierzbno (Żychl. 30 s. 115 nr 3: księgi grodz. i ziem. czer. 3, 137), 1583 Wierszbno (AE XIV 57v), 10,5 km na SW od Liwa.

1. 1429 koło Liwa (PP 5 nr 770); 1429 dystr. warsz. (PP 5 nr 788; PP 6 nr 22); 1429 dystr. czer. (PP 6 nr 120); 1430 dystr. warsz. (PP 6 nr 235); 1432 dystr. czer. (PP 6 nr 510); 1440 dystr. czer., koło Liwa (MK 3, 152v); 1443 dystr. warsz., koło Liwa (MK 3, 282); 1446, 1447 dystr. czer., koło Liwa (MK 4, 35, 45v); 1476 pow. liw. (Lub. nr 236; MK 5, 191); 1490 dystr. czer. (MK 18, 40); 1533 z. liw. (MK 48, 732); 1537 par. Czerwonka, [diec. pozn.] (CP 37, 130v); 1583 par. Wierzbno (CP 4 nr 184; Knap.mps 838-839).

2. 1447 barcie → p. 3; 1473 ks. Bolesław [V] nadaje Piotrowi i Janowi Sosnkowskim 12 wł. zw. Kamionka, leżących koło wsi Wiśniewo i Mlęcino [pow. warsz.] oraz koło granic ossowińskich [tj. Ossówna] i [dóbr Mikołaja] Szostaka [tj. W. i Jaworka], między rzekami Ossownica i Kamionka (MK 9, 33); 1478 Piotr i Jan z Sosnkowa [pow. wysz.] otrzymują od ks. Bolesława [V] kolejne 8 wł. w lesie nad rz. Kamionką w dziedzictwie Cisek między dziedzictwami Ossowińskiego i Szostaka [tj. W. i Jaworkiem] (MK 9, 96); 1505 wieś Sulki [znajduje się] między dobrami kossowskimi [→ Ossówno] i wierzbieńskimi (MK 18, 237); 1547 granice z → Leśną Górą (CP 4 nr 42); 1563, 1567, 1578 młyny, 1563, 1567 karczmy → p. 3; 1583 folwark → p. 5.

3. Włas. szlach. 1422-47 Jan oraz 1422-43 Mikołaj ss. Siestrzeńca, z W., następnie z Dobrzyńca [z. czer.] i Proszewa: [1422] ciż dziedzice z W. kupują od Skarbka, Jana zw. Jajko i Krystyna z Gramnic-Ład [pow. warsz.] połowę dziedzictwa Dobrzyniec wraz z pr. niem., z [czynszem] po 6 gr [z włóki os.] i [pr.] łowów na wszelką zwierzynę, w zamian za 200 kóp gr pr. i za pancerze wartości 30 kóp gr, które otrzymał tenże Jan z W. (MK 3, 90); 1429 tenże Jan z Dobrzyńca sprzedaje Dziersławowi z Targowego [pow. warsz.] dział w W. za 30 kóp gr posp. (PP 5 nr 770); 1429 ciż Jan i Mikołaj z Dobrzyńca sprzedają wspomn. Dziersławowi swój dział w W. za 60 kóp gr posp. (PP 5 nr 788; PP 6 nr 22); 1430 ciż Jan i Mikołaj z Dobrzyńca, Więcław z W. z jednej, a Dziersław z Targowego jako pełnomocnik braci Pawła [Tabora? → niżej] i Mikołaja z Powsinka z drugiej strony zeznają, że dokonali podziału dziedzictwa W.: 3/4 przypadają Pawłowi wraz z braćmi Mikołajem i Janem, natomiast 1/4 przypada wspomn. Janowi i Mikołajowi, Więcławowi oraz Trojanowi z Opaczy [pow. warsz.]; ponadto Mikołaj i Jan z Dobrzyńca poręczają spokój ze strony swych braci stryjecznych Trojana z Opaczy i Mikołaja [z Opaczy?], a Mikołaj z Powsinka poręcza spokój ze strony swych braci Pawła i Jana oraz sióstr (PP 6 nr 235); 1432 tenże Jan z Dobrzyńca pożycza Więchnie [Więcławowi?] z V. 15 kóp gr na rok, licząc od najbliższego Bożego Narodzenia, pod zastaw swej części w V. z wyjątkiem 1 wł. (PP 6 nr 510); 1440 [ciż?] bracia Jan i Mikołaj z W. otrzymują przywilej dla swych dóbr w W.¹Z zestawienia przywilejów nadanych dla dóbr W. (→ p. 4) wynika, że chodzi tu raczej o Jana i Mikołaja ss. Siestrzeńca, niż o Jana i Mikołaja [Ojrzanowskich] z Powsinka i W. braci Pawła Tabora → p. 4; 1443 tenże Mikołaj z Proszewa kupuje od Mikołaja z Opaczy jego dział w W. za 50 kóp gr w półgr (MK 3, 282); 1447 tenże Jan z Proszewa sprzedaje swoim bratankom Janowi i Mikołajowi [Szostakowi?] z W. cały dział w W. wraz z barciami za 24 kopy gr w półgr (MK 4, 45v).

1427-32 Więcław (Więchno) z Rakowca [pow. warsz.] i W.: 1427 dział w W., który należał do Więcławia z Rakowca, został uzyskany przez Michała z Rakowca, jednak ks. [Janusz I] przyznaje pierwszeństwo do niego Żydowi Jakubowi (Warsz. 1, 290); 1430, 1432 tenże → wyżej.

1429-30 Dziersław z Targowego h. Kuszaba (MZH nr 8), 1445-47 łowczy warsz. (PacuskiSpis): 1429, 1430 tenże → wyżej.

1430 Trojan z Opaczy → wyżej.

1443 Mikołaj z Opaczy [h. Prus] → wyżej.

1429-64 Paweł Tabor z W. i Powsinka [pow. warsz.], h. Prus (MZH nr 49; Warsz. 3, 170-172), ojciec Wita i Pawła oraz córki NN, ż. Jana syna wdy maz. Mikołaja Węża z Dobrzankowa [pow. przas.] (Warsz. 4, 1065), 1463 stolnik warsz. (Warsz. 3, 970; PacSpis; Warsz. 4, 1065): 1429 tenże Paweł wraz z braćmi Mikołajem i Janem [ss. Pawła z → Ojrzanowa w pow. tarcz.] uzyskuje od Janusza [I] przywilej dla dóbr W. → p. 4; 1430 tenże Paweł wraz z braćmi Mikołajem i Janem → wyżej; 1446 tenże Paweł Tabor uzyskuje przywilej dla swych dóbr W. i Powsinek → p. 4; [a. 1455], 1456, 1457 tenże → niżej; 1456 dobra W. [należące do] tegoż Pawła Tabora (Warsz. 3, 68); 1459 tenże Paweł Tabor z Powsinka zeznaje, że Mikołaj Szostak z W. zapłacił mu 20 kóp gr w półgr zgodnie z dokumentem książ. (Warsz. 3, 587); 1464 tenże mąż Małgorzaty c. zm. Pawła z Wilczkowic [pow. warecki], która zrzeka się ojcowizny i macierzyzny na rzecz swych braci Jana i Pawła (Żychl. 30 s. 115 nr 2: księgi grodz. i ziem. czer. 1B, 871); 1470 wd. po tymże Pawle Małgorzata, c. zm. Pawła z Wilczkowic (MK 5, 128v); 1476 Konrad [III] nadaje dobrom zm. Tabora z Powsinka stolnika warsz. W. i Cierpięta w dziedzictwie W. oraz osiadłym tam i mogącym osiedlić się kmieciom oraz pozostałym mieszkańcom zwolnienie z powinności budowy oraz naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 191).

1443-90 Mikołaj Szostak z W., h. Prus (Pac­Elita 87), 1443-48 podrzędczy kam. (TymProc. 63, Warsz. 2, 1001), 1474-90 podsędek liw. (RogWyp.: LZG 1, 307; MK 18, 45): 1447 tenże z bratem Janem, bratankowie Jana i Mikołaja → wyżej; 1453 tenże Szostak, zasłaniając się posiadnym pr. nieodpowiednim, odmawia stawienia się w sądzie, pozwany przez szl. Piechnę, żonę Wojciecha Chochli z Kamieńca o 20 gr [?] z 20 kóp gr, które wniosła ona do dóbr V. (TymSąd. 107); [a. 1455], 1456 tenże toczy proces z Pawłem Taborem z Powsinka o dział w W. (Warsz. 2, 1301; Warsz. 3, 117; Sobol 23); 1457 tenże pozwany przez Pawła o zatrzymanie siłą jego kmieci w W.; w odpowiedzi Mikołaj okazuje wypis z księgi ziem. liw., że woźny ma go wprowadzić w [posiadanie] 2 kmieci wspomn. Pawła (Warsz. 3, 230); 1459 tenże → wyżej; 1465 tenże dowodzi w sądzie, że kmieć Jan Borucz z Grodziska objąwszy włókę w jego dobrach → Jaworek powinien przejść do niego, lecz tego nie uczynił (TymSąd. 40); 1476 tenże Mikołaj otrzymuje od ks. Konrada [III] dla swych dóbr W. i Jaworek, dla osiadłych tam oraz mogących osiedlić się kmieci i pozostałych mieszkańców zwolnienie z powinności budowy oraz naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 191); 1482 tenże zastępuje sędziego liw. (MK 32, 35v); 1490 tenże wraz z synem Janem pożyczają od Jana z Ojrzanowa [pow. tarcz.] chor. zakr. i jego bratanka Jana, syna zm. Mikołaja [z Ojrzanowa] chorążego zakr., 300 kóp gr w półgr na 18 tyg. pod zastaw dóbr W. i Jaworek (MK 18, 45).

1447 Jan brat Mikołaja [Szostaka] z W. → wyżej.

1490-91 Jan Szostakowic z W. i Chojeczna-Gałek [tam w 1492], h. Prus, syn Mikołaja Szostaka: 1490 tenże → wyżej; 1491 Zofia ż. tegoż Jana, c. zm. Jana Wilczkowica, zrzeka się zapisu wiana oprawionego jej na dobrach W. i Jaworek zastawionych Janowi Ojrzanowskiemu i jego bratankowi Janowi, wobec zatwierdzenia przepadku tych dóbr (MK 18, 45); 1496 Zofia, c. zm. Jana Wilczkowskiego, wd. po Janie z W. wwiązana w posiadanie dóbr Zwola [z. czer.?] koło [dóbr] swego brata Pakosza Zwolskiego (Żychl. 30 s. 115 nr 3: księgi grodz. i ziem. czer. 3, 137).

1490-93 Paweł Taborowic lub Taborowski, h. Prus, syn Pawła Tabora: 1490 tenże Paweł Taborowski z Powsinka traci na rzecz ur. Jana z Ojrzanowa chor. zakr. i jego bratanka Jana, syna zm. Mikołaja [z Ojrzanowa] chorążego zakr., zastawione im uprzednio wsie W. i Wola Wierzbieńska [→ Wyględowo] (MK 18, 40, kwota zastawu nieczytelna); 1493 tenże daje swemu stryjowi Janowi Ojrzanowskiemu cześnikowi czer. swoje działy w Powsinku i Witkowcu [pow. warsz.] oraz 107 kóp gr, które ów Jan jest mu winien, a w zamian otrzymuje dobra W. i Wola [→ Wyględowo] (MK 9, 190v; MK 18, 57v).

1490-93 Jan Ojrzanowski z Ojrzanowa, h. Prus, 1489-90 chor. zakr., 1491-96 cześnik czer., 1496-1504 kaszt. zakr. (PacSpis), 1504-1511 kaszt. warsz. (PiberSpis.): 1490 tenże → wyżej; 1491 tenże wraz z bratankiem Janem prosi o wpisanie do metryki [książ.] dokumentu z 1490 dot. zastawu dóbr W. i Jaworek (MK 18, 45); 1493 tenże → wyżej.

1490-91 Jan z Ojrzanowa h. Prus, syn Mikołaja Ojrzanowskiego chorążego zakr., bratanek Jana → wyżej.

1517-26 Jan Ojrzanowski z Ojrzanowa i W., h. Prus, syn Jana i Małgorzaty (Knap.mps 417), 1519, 1523-26 star. warsz., 1525-26 star. nur., 1525-26 cześnik liw. (PiberSpis.): 1517 tenże dz. W. pożycza 15 kóp gr od kaszt. wis. Andrzeja Zaliwskiego [→ Zaliwie] (MK 340, 12v; → Jaworek, p. 3); 1519 tenże sprzedaje Mikołajowi z Mirocic dziekanowi płoc. i prepozytowi warsz. czynsz odkupny 5 grz. gr w półgr z dóbr Ojrzanowo, Kaleń [pow. tarcz.], V. i innych swoich wsi z przeznaczoniem na ufundowaną przez tegoż Mikołaja kapelanię w koleg. warsz. za 50 kóp gr w półgr (MK 32, 39); 1526 tenże cześnik liw. i star. warsz. za zgodą swej ż. Katarzyny z Klwowa zapisuje w testamencie swemu słudze, szl. Piotrowi Powsińskiemu, dziedziczne wójtostwo w V. wraz z przynależymi doń 4 wł., dotąd zapisane dożywotnio wspomn. żonie (MS 4/1 nr 5125, MK 42, 170v-171v).

1524 Wawrzyniec Szostek z W., [Chojeczna-]Gałek [tam w l. 1514-25], Gołkowa [pow. bial.] i Chojeczna-Widlisk [tam w 1525], [zapewne syn Jana Szostakowica], toczy proces ze Stanisławem z Jabłony i Tomaszem ze Słuchocina (MK 339, 80v-81; → Chojeczno-Gałki).

1526-33 Katarzyna, c. Stanisława Boglewskiego z Klwowa [woj. sand.], 1511-26 ż. Jana Ojrzanowskiego (ŁęczG 11, 295v-296; MS 4/2 nr 14889; MK 40, 214), [1530]-33 ż. Piotra Goryńskiego (WarszDis. 2, 330; MK 48, 737): 1526 taż → wyżej; [1530-33] taż → niżej; 1530 taż otrzymuje od Jana z Wieczfni [pow. mław.] kaszt. i wojskiego płoc. oraz Jerzego, Rafała, Marcina i Gabriela Jeżewskich, stryjów i współherbowników zm. Jana Ojrzanowskiego, ich działy w dobrach Ojrzanów, Żelechów, Zaręby, Kaleń, Wesoła Wola, Zalesie i Musoły w z. warsz. oraz W., Cierpięta, Jaworek. i Zimna Woda (MS 4/1 nr 5504; MK 44, 306-311); 1531 taż ż. Piotra Goryńskiego oraz jej córki w wypadku braku męskich potomków dostają od króla Zygmunta [I] pr. włas. wspomn. dóbr, w tym W. (MS 4/2 nr 16022); 1533 taż zastawia Janowi Chojeńskiemu bpowi przemyskiemu dobra W., Cierpięta, Jaworek i Zimna Woda za 1000 fl. (MS 4/3 nr 23301; MK 48, 730-731); 1533 taż zapisuje swej siostrzenicy Małgorzacie wojewodziance maz. 200 kóp gr na dobrach W.; sumę tę przekazała jej w depozyt siostra Zofia, ż. Jana Łoskiego wdy maz., jako przyszły posag wspomn. Małgorzaty (MK 48, 734-736); 1533 taż na wypadek swej śmierci zobowiązuje swego męża Piotra Goryńskiego, by on lub jego spadkobiercy przekazali 500 kóp gr zapisanych na dobrach W. i przynależnych wsiach lub czynsz odkupny z tych dóbr na fundację altarii oraz dla kolegium mansjonarzy w kośc. par. w Żelechowie [woj. sand.], a 200 kóp gr oddali wspomn. Małgorzacie Łoskiej (MK 48, 736-739; Knap.mps 418-419).

1530-37 Piotr Goryński z Ojrzanowa, właśc. W., Cierpięt, Jaworka i Zimnej Wody, h. Poraj, mąż Katarzyny Boglewskiej (Ojrzanowskiej), a. 1533 marszałek bpa wil. Jana z Książąt Litewskich, 1532-33 stolnik ciech., 1532-42 star. ciech., 1533-35 wojski ciech., 1535-42 wda i wicesgerent maz. (PiberSpis): [1530-33] tenże Piotr wraz z ż. Katarzyną Ojrzanowską pozwany przez ur. Jan Szorca z Kiszewy na Pomorzu o połowę wsi: W., Cierpięta, Jaworek i Zimna Woda; (WarszDis. 2, 330; → Wojsławie); 1531 tenże → wyżej 1533 tenże otrzymuje od Jana Chojeńskiego bpa przemyskiego dobra W., Cierpięta, Jaworek i Zimna Woda zastawione wcześniej przez swoją ż. Katarzynę wraz z sumą zastawną 1000 fl. (MK 48, 732-735); 1533 tenże → wyżej; 1537 tenże → p. 5; [a. 1542 8 XI] tenże właściciel W., Jaworka i Wyględowa zakłada na surowym korzeniu wsie Janowo i Wyglądały (Knap.mps 835).

1540, 1541 pobór od 14 1/2 wł. os. (ASK I 46 k. 80v, 114); 1563 pobór od 29 wł. os., 3 młynów dziedz. o 1 kole, 2 karczem dzierż., 3 kowali, zduna i szewca (ŹD 418; ASK I 38, 371v); 1567 pobór od 29 wł. os., 4 zagr., 3 kowali, 2 karczem przewoźnych, 1 zduna i 3 kół młyńskich dziedz. (ASK I 38, 594); 1578 pobór od 29 wł. os., 4 zagr., 7 komor., 2 kowali i 2 młynów (ASK I 51, 1).

1583 Stanisław Kosiarek i Stanisław Orzeł kmiecie z W., Stanisław Kaleta, Franciszek Wabielik i Grzegorz Plewczyk zagrodnicy z W. → p. 5.

4. 1429 Paweł [Tabor], Jan i Mikołaj z Powsinka otrzymują od ks. Janusza [I] pr. niem. na ich dział w dziedzinie W. [z czynszem] po 8 gr [z 1 wł. os.], zwolnienie od kar [sądowych], wyjąwszy kary książęce, oraz pr. łowów na wszelkie zwierzęta poza turem i rysiem (PP 6 nr 120); 1440 Jan i Mikołaj bracia z W. otrzymują od ks. Bolesława [IV] pr. niem. na ich dział w dziedzictwie W. [z czynszem] po 6 gr [z 1 wł. os.] (MK 3, 152v); 1440 ks. Bolesław [IV] w przywileju nadającym Janowi i Mikołajowi [Dobrzynieckim] pr. chełm. dla ich dziedzictwa → Proszewo zwalnia też kmieci z Wierzbna i P. z prac budowlanych przy zamkach, wyjąwszy [budowę] nowych zamków (MK 340, 7v; MK 3, 151); 1446 Paweł Tabor z Powsinka otrzymuje od ks. [Bolesława IV] pr. niem. na jego dobra w V. oraz w Powsinku, [z czynszem] po 4 gr od 1 wł. os. w V. i po 2 gr od 1 wł. os. w Powsinku (MK 4, 35); 1526 wójtostwo → p. 3.

5. 1537 kapituła kat. pozn. zapoznawszy się ze sprawozdaniem z wizytacji odbytej przez kanoników Jana Wolskiego i Jana Skrzetuszewskiego, na prośbę Piotra Goryńskiego wdy i wicesgerenta Mazowsza wydaje zgodę na założenie kośc. par. w jego wsi V., należącej dotychczas do par. w Czerwonce (CP 37 k. 121, 123, 130v); 1570 Stanisław Barzy wda krak. [zięć zm. Piotra Goryńskiego] poleca listownie, aby należąca do pleb. w Liwie dzies. z W. była odwożona do Wyczółek (LiwPam. nlb.); 1574 bp pozn. Adam Konarski nadaje dzies. ze wsi Janowo i Wyględowo kościołowi w W., powstałemu z fundacji Doroty Barzyny, c. Piotra Goryńskiego, wojewodziny krak. i Stanisława Mińskiego, jej syna z pierwszego małżeństwa (Knap.mps 836); 1583 czcig. Michał Sławiński komisarz bpa pozn. [Łukasza Kościeleckiego] odrzuca sprzeciw Tomasza pleb. z Liwa wobec wyłączenia z podległej mu par. Czerwonka wsi W., Ossówno i Wyględówko [→ Wyględowo] oraz sprzeciw Wawrzyńca Roguskiego pleb. z Grębkowa wobec wyłączenia z jego parafii wsi Jaworek, Cierpięta i Janowo (AE XIV k. 56, 57v, 65v-66v); 1583 bp pozn. Łukasz Kościelecki na prośbę wspomn. Doroty Barzyny i Stanisława Mińskiego eryguje parafię przy kościele ś. Piotra w W., przyłącza do niej wsie W., Jaworek i Wyględówko [→ Wyględowo] oraz nadaje jej wzorem wcześniejszego nadania bpa Adama Konarskiego dzies. z nowizn we wsiach Janowo i Wyglądały; uposażenie par. stanowią ponadto 3 wł., z których 2 leżą koło folwarku, a trzecia między rolami kmieci Stanisława Kosiarka i Stanisława Orła, jak również działki zagrodników Stanisława Kalety, Franciszka Wabielika i Grzegorza Plewczyka; pleb. i jego poddani otrzymują pr. wypasu trzody oraz wyrębu drewna na budowę oraz na opał w lasach, w miejscach wskazanych przez dziedziców; dzies. z W. nadal ma należeć do pleb. w Liwie; pr. patronatu otrzymuje fundatorka, jej synowie i ich dziedzice; na plebana instytuowany zostaje Franciszek Dąbski mansjonarz w Mińsku [z. czer.] (CP 4 nr 184; Knap.mps 838-839); 1603 uposażenie par. w W. stanowią 2 wł. plebańskie, powinności od 3 zagr., pastwisko i ogród, dzies. od 13 zagr. z Janowa, dzies. od 15 zagr. z Wyględówka [→ Wyględowo]; dochód rektora szkoły stanowi dzies. z folw. w Janowie (AV 1, 36-37; ŁOp. 3, 216-218).

Uwaga: W skład dóbr W. wchodziły miejscowości → Cierpięta → Janowo, → Jaworek, → Wyglądały, → Wyględowo i → Zimna Woda.