1476 or. Woyslawye (Lub. nr 236; MK 190v), 1483 Woyslaw (MUK 1 nr 83e/155), 1500 Woyszlaw (MUK 1 nr 1500e/358), 1518 Voyslawicze (MK 339, 15), 1540 Voyslaw (ASK I 46, 81), 1563 Woyslavie (ŹD 415; ASK I 38, 363v), 1567 Woislawye (ASK I 38, 590v), 1578 Woysslawie (ASK I 27, 943), 1603 Woisław (AV 1, 42v), osada obecnie nie istnieje, leżała w sąsiedztwie Ziomaków (→ Żuków-Ziemaki) i Niwisk; Ziomaki 12 km, Niwiski 9,5 km na NW od Siedlec.

1. 1476 pow. liw. (Lub. nr 236; MK 5, 190v); 1563 n. par. Niwiski, [diec. pozn.] (ŹD 415; ASK I 38, 363v).

3. Włas. szlach. 1476-84 Jakub z W. h. Junosza: 1476 tenże otrzymuje od ks. Konrada [III] dla swojej wsi W. oraz dla osiadłych tam kmieci i pozostałych mieszkańców zwolnienie z powinności budowy oraz naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 190v); 1484 tenże mąż Elżbiety c. zm. Stanisława z Cieciszewa [pow. czer.], która wraz z siostrą Małgorzatą, ż. Piotra z Bogatek wojskiego warsz., kwituje braci Jana, Jakuba i Daćboga z Cieciszewa z otrzymanego zadośćuczynienia za dobra ojczyste i macierzyste (MK 338, 7v-8).

1483-1538 Stanisław Wojsławski z W., h. Junosza, syn Jakuba, 1501-02 pisarz liw. (WolffStar. nr 100), 1509-19 podkom. liw. (MK 32 k. 41, 92, 192v; PiberSpis; PacElita 92), 1520-38 sędzia liw. (MK 32, 92; NGABM 1759-2-64 k. 234, 235; ASLiw 6; PiberSpis), 1534 star. koln. (Knap.mps 84): 1483-85 tenże → p. 6; 1509 tenże mąż Barbary c. zm. Bogusława Niewczasa z Moszn [pow. bł.] i Żeliszewa, która kwituje braci Józefa i Adama z zadośćuczynienia za dobra ojczyste i macierzyste w Mosznach i Żeliszewie (MK 32, 192v); 1526 tenże jako komisarz strony maz. bierze udział w rozstrzygnięciu sporu granicznego między kapitułą warsz. a dziedzicami dóbr Lipki w z. droh. (Varia I 56, 73-75; JaszczołtGran. 23); [1530-33] tenże jako sędzia liw. pozwany przez ur. Jana Szorca z Kiszewy na Pomorzu o wykreślenie z księgi ziem. liw. wpisu dotyczącego zawieszenia do roków wielkich procesu między Szorcem a Piotrem Goryńskim i jego ż. Katarzyną Ojrzanowską o połowę wsi Wierzbno, Cierpięta, Jaworek i Zimna Woda; wojewoda odkłada sprawę do roków wielkich (Warsz. 15, 330); 1534 tenże → niżej; 1538 tenże wspomn. jako zm. (MS 4/3 nr 19299).

1500-49 Jan Wojsławski z W., h. Junosza, syn Jakuba (LM 1565 II s. 63, 70, 91, 97, 214; MRPS 4/3 nr 19019; MRPS 4/1 nr 7008), kariera kościelna, dworska i kancelaryjna → p. 6; 1514 tenże wydzierżawia na 4 lata klucz łomż. ze wszystkimi dzies.; tytułem dzierżawy dzies. ma uiścić bpowi płoc. [Erazmowi Ciołkowi] w 1515 210 kóp gr w półgr płatnych na święto Trzech Króli [6 I] wraz z 4 beczkami dziczyzny, natomiast w kolejnych latach po 215 kóp gr w półgr płatnych w dwóch ratach, w dniach ś. Jana Chrzciciela [24 VI] i ś. Jadwigi [15 X] wraz z 3 beczkami dziczyzny (Ep. 10, 41);1522 temuż ma być zwrócone 30 kóp gr, które pożyczył zm. Andrzejowi Zaliwskiemu (MK 32, 126; → Zaliwie, p. 3); 1522 z tymże toczy proces sław. Iwan Sieheniewicz mieszcz. z Bielska [na Podlasiu] (Warsz. 13, 536-537; tenże Iwan → Niwiski, → Zaliwie); 1524 tenże przekazuje książętom Stanisławowi i Januszowi [III] 4 mr. łąk w dobrach Jednaczew [pow. łomż.] nad Narwią, a otrzymuje w zamian 4 mr. w dobrach książ. Giełczyn [pow. łomż.] zwane Grodzy i Bartnie, uzyskując dla nich oraz dla 1 wł. na przedmieściu łomżyńskim kupionej od Borzyma zwolnienie od wszelkich świadczeń na rzecz władzy książ. (MK 48, 403-404); 1524 tenże otrzymuje od ks. Janusza [III] zwolnienie od podatków miejskich i król. dla swego domu oraz 1 wł. os. w Wiźnie (LM 1565 II 45); 1524 tenże za zgodą ks. Janusza [III] z własnych środków wykupuje z zastawu u czcig. Adama Szczuki dobra książ. Rybno i Pniewo [pow. łomż.], po czym za 1200 kóp gr w półgr odkupuje je od księcia wraz ze wszystkimi pożytkami i imm.; ks. obiecuje także przekazać mu wójtostwo w Pniewie (SalinaPol. 362-364); 1525 tenże otrzymuje od ks. Janusza [III] 24 wł. lasu Chrzęsne [poźniej wieś, pow. kam.] w puszczy książ. Sulewo, k. gran. Dąbrówki i Mokrej Dąbrowy [pow. kam.] w celu założenia tam wsi (SalinaPol. 373-375); 1526 tenże funduje kolegium mansjonarzy w Łomży (MS 4/2 nr 16628), któremu ks. Janusz [III] nadaje 6 kóp gr z cła pod Łomżą (MS 4/3 n3 23233; MK 48, 404-406); 1526 temuż ks. Anna Konradówna zezwala na założenie kolegium mansjonarzy przy kośc. par. w Wiźnie (MS 5/2 nr 9253; MK 96, 163-164); 1532 temuż król Zygmunt [I] potwierdza dok. zamiany dóbr z 1524 oraz nadanie cła mostowego z 1526 (MK 48, 402a-406); 1533 tenże przekazuje królowi Zygmuntowi swą wieś Chrzęsne, a otrzymuje w zamian wieś król. Janowo [pow. koln.] (MS 4/3 17392; MK 49 k. 11, 96; LM 1565 II 125); 1533-34 erekcja altarii ś. Jana Chrzciciela w koleg. warsz. ufundowanej przez tegoż Jana i uposażonej w 20 grz. czynszu; pr. patronatu należeć ma do Jana! [recte: Stanisława] z W. sędziego liw. i star. koln., który na pierwszego altarystę prezentuje tegoż Jana¹W 1561 wspomn. altaria Wojsławskiego w koleg. warsz. (RejArchid. 112) (KnapWar. 83); 1537 tegoż słudzy przewożą zboże przez komorę we Włocławku (RThel. s. 3, 4, 9, 27); 1546 tenże otrzymuje od króla Zygmunta [I] przywilej na osadzenie wsi Rżane Kąty [Rżaniec w pow. róż.] przynależnej do dóbr król. Ostrołęka (MS 4/1 nr 7556; MK 70, 282-283v; LM 1565 II 135); 1549 na prośbę tegoż król Zygmunt August zezwala na założenie mansjonarii przy kośc. par. w Łomży, uposażając ją w 3 wł. os. w Łomżycy [pow. łomż.] (MS 5/1 nr 312; MK 76, 299v-300v); 1549 tenże otrzymuje od Katarzyny c. zm. Leonarda Łaszewskiego z Konradźca, ż. Abrahama Domankowskiego, jej działy w Konradźcu i Zielonej w pow. sąch. oraz w Woli w pow. rac. (CDIAUK 966-1-100, 464); 154[9] tenże umiera (Papr. 324); 1550 14 II tenże wspomn. jako zm. (MS 5/1 nr 774); 1550 Jakub pleb. w Piątnicy [pow. koln.], Andrzej, Bartłomiej, Wojciech i Leonard ss. zm. Jana Rzewuskiego z pow. droh. przekazują Janowi Godaczewskiemu z Białaszewa [pow. radz.] swoje działy w Pniewie, Rybnie i Janowie [pow. koln.] odziedziczone po wuju rodzonym Janie Wojsławskim (CDIAUK 966-1-100, 469); 1552 Barbara wd. Stanisławie Wojsławskim upamiętnia (commemorat) tegoż Jana [swego szwagra]²Upamiętnienie to polegało być może na fundacji płyty nagrobnej Jana, zachowanej w katedrze w Łomży (fot.: „Studia Łomżyńskie” 1, 1989, s. 125) (CDIAUK 996-1-99, 368); 1563 król Zygmunt August potw. dok. ks. Anny Konradówny z 1526 i prosi bpa płoc. Andrzeja [Noskowskiego] o wystawienie dok. erekcyjnego kolegium mansjonarzy w Wiźnie (MS 5/2 nr 9253; MK 96, 162v-164).

1539-48 Jakub Wojsławski z W., h. Junosza, syn Stanisława, a. 1532 cześnik liw.³Jakub Wojsławski został określony jako cześnik liw. w 1552, już po swej śmierci. O ile nie doszło tu do pomyłki z urzędem cześnika wis., który Wojsławski dowodnie pełnił, to mógł być cześnikiem liw. przed 1532-1476, kiedy urząd ten sprawował Stanisław Czyszkowski (PiberSpis) (CDIAUK 966-1-100, 545), 1539 skarbnik czer. (MK 4/3 nr 19759; MK 58, 149), 1544 cześnik wis. (MS 4/3 nr 21684; MK 68, 264), a. 1548. star. koln. (CDIAUK 966-1-100, 477), 1548 wspomn. jako zm. (MS 5/1 nr 115; MK 76, 94).

1546 Małgorzata c. zm. Stanisława Wojsławskiego, ż. Stanisława Obryckiego z pow. nur. (CDIAUK 966-1-100, 459).

1550-61 Mikołaj, 1550-69 Jan i 1550-52 Barbara dzieci zm. Jakuba Wojsławskiego cześnika liw.: 1550 ciż dziedziczą po Janie Wojsławskim (CDIAUK 966-1-100, 477); 1552 ciż ze swym wujem Mikołajem Wodyńskim (CDIAUK 966-1-100, 545); 1560 ciż Mikołaj i Jan → niżej; 1561 tenże Mikołaj dz. w Pniewie z ż. Krystyną, c. Jana Drozdowskiego (CDIAUK 966-1-100, 697); 1569 król Zygmunt August unieważnia Krystynie wd. po Mikołaju Wojsławskim z dziećmi Janem i Anną oraz Janowi Wojsławskiemu, dziedzicom z Pniewa [pow. kam.], dokonaną w 1533 zamianę (frymark) wsi Chrzęsne na wieś król. Janowo (MK 128, 131-132; LM 1565 I, XXVI).

1558 Sebastian, Stanisław, Wacław, Jan, Elżbieta, Dorota i Anna dzieci Macieja z Prostyni [z droh.] przekazują Stanisławowi synowi zm. Jerzego z Obrytego [pow. nur.] wszystkie swoje dobra po swej matce Katarzynie Chądzyńskiej, c. Jadwigi Wojsławskiej siostry rodzonej Jana Wojsławskiego kan. płoc. i Stanisława Wojsławskiego sędziego liw. (CDIAUK 966-1-100, 680).

1560 Anna c. zm. Stanisława Wojsławskiego, wd. po Serafinie Czarnowskim z pow. ostroł., ze swymi bratankami Janem i Mikołajem Wojsławskimi ss. zm. Jakuba (CDIAUK 966-1-100, 693).

1540, 1541 pobór od 3 wł. os. (ASK I 46 k. 81, 114); 1563 pobór od 6 wł. os. i 2 tkaczy (ŹD 415; ASK I 38, 363v); 1567 pobór od 6 wł. os., 2 zagr. i 1 rzem. (ASK I 38, 590v); 1578 pobór od 2 wł. os. (ASK I 27, 943).

5. 1480 bp pozn. Uriel [Górka] przysądza Mikołajowi z Sokołowa pleb. w Niwiskach oraz jego następcom dzies. ze wsi W. i Iganie, należące od dawna do par. niwiskiej (AE IV 14); 1603 dzies. z W. należy do pleb. w Niwiskach (AV 1, 42v).

6. 1483 Stanisław Wojsławski syn Jakuba z W. student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 83e/155), 1485 bakałarz sztuk wyzw. (KProm. 85/75B); dalsze losy → p. 3.

1500-49 Jan Wojsławski syn Jakuba z W.: 1500 tenże student Uniw. Krak (MUK 1 nr 1500e/358); 1502 tenże bakałarz sztuk wyzw. w Krakowie (KProm. 1502/048B); 1507-11 tenże pisarz dworu książ. (Tarcz. 5, 301; Warsz. 10, 628; PiberSpis); 1511-12 tenże pleb. w Kamionie [z. wysz.] (Warsz. 10, 699; AE V 54v); 1514-26 tenże pleb. w Wiźnie (Ep. 10, 41; MS 5/2 nr 9253; MK 96, 163); 1514-32 tenże pisarz ziem. wis. (Ep. 10, 41; MS 4/2 nr 16646; AGAD perg. 673; PiberSpis); 1514-47 tenże pisarz ziem. łomż.⁴Z nominacji następcy 14 II 1550 wiadomo, że Wojsławski funkcję tę sprawował do śmierci (Iura 2 nr 204; CDIAUK 966-1-100, 464); 1518-49 tenże kan. warsz. (MK 338, 108; MS 5/1 nr 312; MK 76, 299v); 1518 tenże wraz z kan. Andrzejem Wodyńskim wyznaczony przez kapitułę warsz. do przeglądu dóbr Raźny [pow. kam.] (AECVars. 36); 1519, 1532 tenże star. koln. (Iura nr 217; PiberSpis); 1519-49 tenże pleb. w Łomży⁵J.Grabowski, Elita umysłowa w kancelarii i na dworze książąt mazowieckich w okresie późnego średniowiecza (druga połowa XV w. - 1526), „Archeion” 115, 2014, 419, podaje błędnie, że do 1526 plebanem w Łomży był Wojciech Popielski, podkancl. maz. i późniejszy dziekan kap. warsz (Ep. 10, 450; MS 4/2 nr 16628); 1520 tenże w imieniu kapituły warsz. odpowiada wysłannikom książ. w sprawie 20 kóp, które rajcy warsz. mają zgodnie z wyrokiem sądu zapłacić kapitule koleg.; kanonicy nie godzą się na odstąpienie od egzekucji orzeczenia (AECVars. 39; → Zaliwie: Michał Zaliwski); 1524 tenże sekretarz dworu książ. (MK 32, 226); 1524 tenże koadiutorem Wojciecha Popielskiego, podkancl. książ. i kan. warsz. w zarządzie dobrami Raźny (AECVars. 52-53); 1529 tenże upoważniony przez kapitułę warsz. do ukarania bartników z dóbr Raźny, z powodu ich nieposłuszeństwa, tj. nie stawienia się w sądzie ziem. droh. dla złożenia przysięgi w procesie ze szlachtą z Lipek [z. droh.] o szkody poczynione w ich barciach (AECVars. 68); 1532 tenże tenutariusz w Nowogrodzie [pow. łomż.] (MS 4/2 nr 16646; AGAD perg. 673); [1539]-49 tenże kan. płoc. (WarszDis. 2, 293v; MS 5/1 nr 312).

Uwaga: W. brak na mapach: PerthéesMaz., PerthéesLiw., Heldensfeld 1801-04; Mapa Kwat. Na mapie w AHPMaz. umiejscawiono tę wieś hipotetycznie pomiędzy Żukowem-Ziemakami a Niwiskami.

W dobrach → Polikowo Wielkie znajdowała się część zwana Wojsławska (Wojsławowska) nazwana od imienia właściciela, Wojsława z Polikowa. Położenie Polikowa Wielkiego w sąsiedztwie wsi Suchodół oraz Karczewiec wyklucza identyczność z naszą osadą W. Niemniej późniejsi właściciele wspomn. działu w Polikowie byli co najmniej spowinowaceni (jeśli wręcz nie spokrewnieni) z właścicielami W. poprzez związki małżeńskie ze szlachtą ze wsi Moszny w pow. bł. (MK 3, 223; → Polikowo Wielkie, p. 3; MK 32, 192v). Niewykluczone, że nazwa Wojsławie pochodzi od imienia Wojsława z Polikowa – być może był on przodkiem Wojsławskich. (JaszczołtGran. 45).