(1250 utraque Branicze, Bronicz, Branicz, Branczicze, Branycze, Bronice, Braynnycze, Branycza, Branyecz, Brannycze, Branycz, 1529 Branycze Pileczkye, Branycze Russyeczkye) od r. 1951 część Nowej Huty dzielnicy Krakowa, 14 km na E od centrum Krakowa.

1. 1471 n., 1581 pow. krak. (ZK 152 s. 208; ŹD s. 6); 1530 n. par. Puszcza (RP k. 23).

2. 1426 B. położone za kl. mog. i wsią Fleszów graniczą z Wyciążem (ZDK 2, 270); 1428 Władysław Jag. nadaje młynarzowi z Niepołomic Wojciechowi m. in. pr. połowu ryb na Wiśle od nowego młyna pod Niepołomicami, aż do granic wsi B. inaczej do Jeziorek [dziś w Ruszczy pola i stawy zw. Jeziorka; UN 1 s. 8] (ZDM 7, 2025); 1470-80 B. graniczą z Wyciążem (DLb. 1 s. 154); 1570 droga z Krakowa na Ruś przez Pleszów,. B. i dalej przez Wyciąże (LDK s 26- 7).

3A. Własn. szlach. Branickich vel Rusieckich. Por. też Ruszcza. 1250 Bolesław Wstydl. zezwala wwdzie krak. Klemensowi s. Sulisława na łowienie bobrów po obu brzegach Wisły, w granicach jego patrimonium, mianowicie w” Brzegach, „in utraque B.” i w Ruszczy (Mp. 2, 431); 1342-53 Klemens z B. komornik (camerarius) królowej (Mp. 3, 693; ZDM 1, 42, 64, 70, 72, 74; 4, 928; Mog. s. 56); 1347 → Banowice; 1360 Wierzbięta z B. (Mp. 1, 258; Paprocki s. 130); 1382 Katarzyna z B. klaryska w kl. Ś. Andrzeja w Krakowie (Mp. 1, 363-4); 1386-1425 Wierzbięta z B., Ruszczy, Szczurowa, Woli [Rusieckiej], Stryjowa, Mikluszowic [par. Górka], Grabia [s. Wierzbięty], burg. krak. 1402, stolnik krak. 1402-25, podstarości krak. 1408, star. sanocki 1412-17, wojski krak. 1415-18, zm. 1425 (Fed. s. 86, 220; K. Piotrowicz, Branicki Wierzbięta, PSB 2 s. 411-2 oraz nie wymienione tu i później wydane źródła: SP 2, 911, 919, 1293, 1542, 1544, 1629; 7/2, 1270; 8, 6140, 6586, 7590, 8035, 8320, 8810, 8812, 9698, 10 617, uw. 229/124, 230/33, 241/39, 243/97, 244/33, 245/23, 290/3, 325/43; ZDM 5, 1157, 1213; 6, 1577, 1667, 1792, 1799, 1827, 1850, 1860; 7, 1909; ZDK 1, 93, 120-1, 142; DSZ 95; Imbr. 14; ZK 5 s. 304); 1386 → p. 5; 1398 Piotr z B. [br. Wierzbięty] (SP 8, 7590, 7868); 1399 Wierzbięta z B. opiekun swej siostry Małgorzaty wd. po Jaszku z Rzeszowa [ziemia przem.] i jej cc. Katarzyny i Ofki (SP 8, 8810-12); 1402 tenże nadaje kl. Ś. Trójcy w Krakowie swoje łąki nad Wisłą w Szczurowie (SP 2, 911; DSZ 95); 1412 tenże sprzedaje Jakuszowi Warchołowi swoje siedliska w Krakowie (SP 2, 1293); 1414 Ofka c. Wierzbięty z B., ż. Iwana s. Mściszka z Gór [pow. wiśl.] (wg ind. WAP); 1417→ p. 5; → Bielany p. 3B; Wierzbięta z B. i jego ż. Dorota nadają mansjonarzom w Ruszczy 12 grz. czynszu rocznego od 6 kmieci w B., po 2 grz. od każdego kmiecia. Kmiecie zostają przeniesieni pod jurysdykcję duchowną, lecz robociznę od nich Wierzbięta zachowuje dla siebie (KK 2, 576); 1418 Jaszek włodarz z B. (wg ind. WAP); 1419 Wyszko Marka z Otfinowa [pow. wiśl.] sprzedaje za 400 grz. Wierzbięcie z B. cz. w Chroszczynie [Wielkiej] kupioną u Klemensa z Zembocina (ZK 194 s. 307); 1420 Spytko z Woli Włocławskiej oddala pr. roszczenia Wierzbięty z B. tytułem pr. bliższości do wsi Czajowice (ZK 7 s. 11); 1419-58 Grzegorz Branicki z B. i Ruszczy s. Wierzbięty i Doroty, br. Piotra i Ofki, pkom. królowej 1439, kaszt. rad. 1442 (Fed. s. 179-80, 251; K. Piotrowicz, Branicki Grzegorz, PSB 2 s. 401-2 i nie wymienione tu lub później wydane źródła (Ind. s. 91; Mp. 5 A 21, 62, 72, 123, C 59, D 3; Tyn. 169, 203; ZDM 2, 587, 589; 3, 612, 793; DSZ 199, 212-3, 217-9, 224, 226; MBiecza 46; Prochaska 121-2; MK 2, 9, 171; SP 2, 2327, 2608, 3157, 3170, s. 521, 551, 559, 561, 571, 573, 581-2, 593-4, 605, 613, 624-5; ZK 150 s. 157, 186, 257, 277, 344; 151 s. 1, 154, 172, 218; wg ind. WAP); 1419-76 Piotr Branicki z B., Ruszczy, tenut. Bielowych i Strzegocic [pow. pilzn.], Wielkiej Wsi [par. Wojnicz], br. ww.. Grzegorza, kaszt. biec. 1466 (Fed. 37, Maleczyński, Urzędnicy s. 61, 110; K. Piotrowicz, Piotr Branicki, PSB 2 s. 409 ― błędna data śmierci i mylna identyfikacja z sędzią ziemskim lwowskim; por. A. Gąsiorowski, Polscy gwaranci traktatów z Krzyżakami XIV-XV w. „Komunikaty mazursko-warmińskie”, 2-3 (1971) s. 261 nr 53 i 105 ― nie wymienione tu, lub później wydane źródła: Ind. s. 257; SP 2, 3717, 3881, 3883, s. 594, 714; DSZ 199, 214; Tyn. 169; Mp. 5 K 8, M 103, N 113, 146; ZK 150 s. 186, 344; 151 s. 1, 172; ZCz. 4 s. 377, 397, 426; ZP 22 s. 11; 34 s. 540, 624; wg ind. WAP; 1427 Stan. Branicki; 1429 Stanisław sługa Grzegorza z B. (wg ind. WAP); 1432 Maciej włodarz Branickiego w Chroszczynie Wielkiej (GK 4 s. 786); 1433 Grzegorz z B., poręczając za br. Piotra i matkę Dorotę, sprzedaje za 300 grz. Bartłomiejowi z Górki [Kościelnickiej] pisarzowi generalnemu zamku krak. swoją wieś po ojcu Mikluszowice [dziś nie istniejące, par. Górka] (ZK 10 s. 176-7); 1434 Wojciech z Mychowa [pow. sand.] zastawia z racji 100 grz. posagu swej siostry (Małgorzaty) szwagrowi Grzegorzowi z B. swoje wsie dziedz. Brzyszczki i Koczarowa do czasu wypłacenia sumy posagowej; tenże zastawia za 200 grz. ww. Grzegorzowi m. Jasło z wsiami Koczarowa i Ulaszowice; ww.. Grzegorz zapisuje 200 grz. wiana i 200 grz. posagu swej ż. Małgorzaty, c. zm. Rafała z Mychowa kaszt. zawichojskiego, na połowie wszystkich swoich dóbr (ZK 10 s. 144-5, 320-1); 1436 Grzegorz z B. zobowiązuje się wypłacić w określonym terminie 100 grz. posagu swej siostry Małgorzaty, c. zm. Wierzbięty, ż. Stan. Szreniawy z Imbramowic i Łęk (nie zid.) i udziela gwarancji ewentualnym wwiązaniem Stanisława w 10 swoich kmieci w B. płacących 10 grz. czynszu (ZK 11 s. 102); 1448 Piotr z B. zapisuje swej ż. Ludzimile 200 grz. wiana i 200 grz. posagu na połowie wszystkich swoich dóbr (ZK 13 s. 222); 1449 → Bielany; 1452 Grzegorz z B. kaszt. rad. i jego br. Piotr zastawiają za 160 grz. Andrzejowi z Tęczyna całą wieś Mędrzechów w pow. nowokorczyńskim (ZK 14 s. 317); 1453 → p. 2; 1457 Andrzej z Tęczyna sprzedaje za 1000 fl. węg. ww.. Grzegorzowi i Piotrowi całe swoje wsie Skorocice i Łatanice w pow. wiśl., z pr. wykupu do 4 l.; ww. Grzegorz i Piotr zastawiają za 600 grz. bez 15 fl. węg. Janowi z Tęczyna wsie Skorocice i Łatanice, które mieli w zastawie od Andrzeja z Tęczyna (ZK 14 s. 315-6, 371); 1463, 1481-98, 1504, 1512 Hieronim Rusiecki alias Branicki z B. i Luźnej, Woli Łużańskiej, s. Piotra, br. Mik. Wierzbięty, Stanisława i Piotra (Ind. s. 113; SP 2, 4343; GK 23 s. 141, 186, 793; MS 3, 1298; ZB 2 s. 51; 4 s. 133, 281; ZP 24 s. 123, 305; ZCz. 7 s. 26, 34; Żychl. 9 s. 179); 1481-95 Barbara c. Jana Giętki z Wielopola, ż. ww. Hieronima (ZB 2 s. 51; 4 s. 22); 1470, 1477, 1491-5, zm. a. 1498 Mik. Wierzbięta, Wierzbięta z B., Stryjowa i Zimnego Brzegu s. Piotra, br. Hieronima, Stanisława i Piotra (Mp. 5 M 136; Ind. s. 228; SP 2, 4440; GK 22 s. 768; 23 s. 543, 680, 774, 943; ZP 24 s. 305); 1477-89, zm. a. 1490 Stan. Wierzbięta, Wierzbięta Stanisław z B., s. Piotra, br. Hieronima, Mikołaja i Piotra, notariusz publ. konsystorza krak. 1481 (Ind. s. 228; Wypisy 3, 106, 109; GK 23 s. 39, 209, 213); 1485 Wierzbięta Starszy [Stanisław ?, Mikołaj ?] z B. sprzedaje za 100 fl. węg. Michałowi Czuryle star. niepołomickiemu swoją cz. Zimnego Brzegu (GK 22 s. 213); 1489 Wierzbięta Stanisław z B. zastawia za 80 fl. węg. Piotrowi z Łaganowa całą swoją wieś Zimny Brzeg (GK 23 s. 39); Stan. Nalyewo karczmarz w B. (Wypisy 3, 145); 1489-92 Piotr Branicki z B. i Zimnego Brzegu, s. Piotra, br. Hieronima, Mikołaja i Stanisława (GK 23 s. 139, 186, 213, 680, 944); 1490 br. Hieronim, Mik. Wierzbięta i Piotr z B. dzielą dobra po zm. br. Stan. Wierzbięcie. Mik. Wierzbięta i Piotr otrzymują B. i Zimny Brzeg i mają je wykupić z zastawu własnymi pieniędzmi. Starszy ich br. Hieronim otrzymuje Stryjów, który ma wykupić z zastawu. Las w Stryjowie, także po drugiej stronie Wisły, mają użytkować wszyscy bracia. Siedlisko i folwark w B. podzielą między siebie. Hieronim ma przysposobić sobie dla Stryjowa łąkę zw. Kępie ze wsi Zimny Brzeg (GK 23 s. 213-4); 1489, 1490-4, 1498-1500 pobór z 3 ł. (ŹD s. 443; RP s. 153, 166, 182, 196, 213, 48, 19, 257); 1491 Zofia z Kobylnik pozywa Piotra z B. o usunięcie jej gwałtem z tenuty w → Zimnym Brzegu (SP 2, 4384); 1492 Mik. Wierzbięta z B. odstępuje za 40 fl. węg. swemu br. Piotrowi Branickiemu swoją cz. Zimnego Brzegu (GK 23 s. 944); 1497 br. Jakub, Mikołaj i Jan z Bobowej sprzedają za 800 fl. węg. Hieronimowi Branickiemu z B. całe swe dziedzictwo w Woli Łużańskiej i Łużnej (GB 4 s. 133); 1498 Elżbieta i Katarzyna cc. zm. Mikołaja Wierzbięty z B. → też niż. 1511 (ZP 24 s. 305); Jan Olbr. nadaje Hieronimowi Branickiemu dobra Barbary Gładyszowej: Szymbark z wójtostwem i Ropę oraz dobra Stan. Gładysza Kowalowy i Uście [Ruskie] w ziemi biec. (MS 2, 1242); 1510-1 Katarzyna Branicka z Ruszczy, c. Stanisława kasztelanica biec., ż. Jana z Krzyżanowic [pow. rad.] łowczego sand. procesuje się ze stryjem Hieronimem o cz. B. (Bon. 13 s. 44); 1511 Katarzyna c. zm. Mik. Wierzbięty z B., ż. Pawła Gładysza z Kobylanki (ZB 4 s. 229); 1529 B. Rusieckie opust., w nich 6 ł. kmiec., z 5 ł. kmiec. 6 grz. czynszu należy do mansjonarzy w Ruszczy; role folw. (LR s. 58, 139); 1530 pobór z 2 1/2 ł. i 1 karczmy (RP k. 23).

3B. Własn. Pileckich 1381 Jakub z B.¹K. Mosingiewicz (Ród Gryfów w wiekach średnich, maszynopis w posiadaniu prof. K. Jasińskiego w Toruniu) łączy tegoż Jakuba z h. Rawa i z występującą w r. 1388 (SP 8, 4700) Więciawą wd. po Jakubie, dziedziczką Ruszczy i Kantorowic. Por. też 1373 (MP. 1, 314): Uniesława wd. po Jakubie sędzi sand., dziedzicu Ruszczy, Kantorowic i Mikluszowic. Może byli to rodzice Jakuba występującego w r. 1381 ? (SP 8, 1203); 1417 → p. 5; 1423-76 Jan Granowski później Pilecki z Pilicy s. zm. królowej Elżbiety, dz. B.; → p. 5 (wg ind. WAP; ZDK 2, 270; Dworzaczek); 1426 Jan Granowski z Pilicy potwierdza fundację altarii ŚŚ. Elżbiety i Gertrudy w kat. krak., dokonaną przez swą matkę zm. królową Elżbietę i nadanie tej altarii 12 grz. czynszu na B. (ZDK 2, 270; DLb. 1 s. 252-3); 1432 Jan z Pilicy gwarantuje Jaksie z Żelaznej [ziemia łęczycka] zwrot 400 grz. ewentualnym wwiązaniem w swoje dobra, m. in. w B. (ZK 10 s. 88, 90); 1467 cz. B. własn. Jana z Pilicy wwdy krak.; 1469 ww.. Jan zastawia za 500 fl. węg. Janowi Wierzynkowi rajcy krak. swoją cz. B.; 1471 ww. Jan sprzedaje za 500 fl. węg. Janowi Wierzynkowi całą swoją cz. B. (ZK 152 s. 137, 180, 208); 1473 Jan [Wierzynek] z B. (MS 1, 1053); 1478 w podziale dóbr między br. Stanisławem pkom. lubelskim, Janem kaszt. biec. i Ottonem dziedzicami → Pilicy B. przypadają Janowi (AGZ 19, 172); 1489, 1490-4, 1496, 1499-1500 pobór z 4 1/2 L; 1497-8 z 4 Ł; 1508 z 5 ł. (ŹD s. 443; RP s. 166, 182, 196, 213, 85, 19, 257, 121, 48, 348); 1498-1500 Mikołaj, Jan i Stanisław ss. zm. Jana z Pilicy, dziedzice niedzielni Pilicy i B. (ZK 153 s. 176, 280); 1519 Andrzej Kośmirzowski dzierżawca cz. Pileckiego w B. (ZK 26 s. 185); 1521 Stan. Pilecki star. grodecki, dz. Pilicy i B. (GK 36 s. 139); 1529 B. Pileckie, kmiecie, role folw., 9 grz. 6 gr czynszu wieczystego należy do altarii Ś. Elżbiety w kat. krak.; → 1426 p. 3B (LR s. 57, 150, 277); 1530 pobór z 4 1/2 ł. i 2 karczem (RP k. 23).

4. 1360 Kazimierz W. pozwala Wierzbięcie z B. przenieść: B., Stryjów, Wolę [Rusiecką], Zimny Brzeg i Szczurów z pr. pol. na pr. niem. średz. (Paprocki s. 130).

5. 1386 Wierzbięta z B. uposażając kościół par. w Woli [Rusieckiej] nadaje mu m. in. dzies. z ról dworskich i kmiec. w B. (ZDK 1, 93); 1417 bp krak. Wojciech zatwierdza uposażenie kościoła par. w Ruszczy. Do plebana ma należeć m. in. dzies. z ról kmiec. w B., należących niegdyś do Ottona z Pilicy [zm. a. 1387], do mansjonarzy dzies. z ról kmiec. w B. należących do Wierzbięty. Do tegoż ma należeć pr. patr. kościoła w Ruszczy → p. 3A; (KK 2, 573); 1529 w B. Rusieckich z 6 ł. kmiec. dzies. snop. wart. 10 grz. mansjonarii w Ruszczy; dzies. snop. wart. 5 grz. z ról folw. plebanowi w Grabiu. W B. Pileckich dzies. snop. wart. 8 grz. od wszystkich kmieci prepozyturze w Ruszczy, dzies. snop. wart. 2 grz. z ról folw. plebanowi w Strzegowej (LR s. 57-8, 139, 277).

6. Studenci Ak. Krak.: 1419 Grzegorz i Piotr ss. Wierzbięty z B.; 1463 Hieronim s. Piotra z B.; 1477 Mikołaj i Stanisław ss. Piotra z B. (Ind. s. 91, 113, 228, 257, 288). Przyjęci do pr. miejskiego w Krakowie: 1393 Piotr Żegota z B.; 1421 Stanisław z B.; 1484 Jan Mydłowic z B., piwowar (Kaczm. 140, 3433, 8161); 1439 Grzegorz z B. pkom. królowej i jego br. Piotr Branicki podpisali akt konfederacji Spytka z Melsztyna (CE 2, 255); 1481 Stan. Branicki z B. notariusz publ. konsystorza krak. (Wypisy 3, 106, 109).

7. Bon. s. 101-4.

8. Drewniane epitafium Wierzbięty z B. zm. 1425, z herbami Gryf i Leliwa przeniesione z kościoła w Ruszczy znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie (J. Gadomski, Gotyckie malarstwo tablicowe w Małopolsce 1420-1470. W. 1981, II, s. 95).