BANIECHA

1417 kop. XIX w. Vola (Czer. nr 608), 1447 kop. 1455-59 Wola Brzeszka alias Bamyecha (MK 4, 41), 1449 kop. 1455-59 Bamyechi (MK 4, 145v), 1450 kop. 1455-59 Brzeszeczska Volya alias Bamyecha (MK 4, 114), 1524 or. Banyecha (MK 32, 241), 1563 Baniecha (ASK I 46, 121), 1573 Bamiecha (ASK I 46, 313), obecnie Baniocha, ok. 7,5 km na NW od Góry Kalwarii.

1. 1447, 1449, 1450 dystr. czer. (MK 4 k. 41, 114, 145v); 1540 n. pow. czer., par. Cieciszew (ASK I

46, 53v).

2. 1417 droga między B. a Brześcami → p. 3; 1450 wieś B. graniczy z Brześcami, Łubną Górą, Moczydłowem, Wolą [Załęską] i Jasewą → p. 3; 1450, 1453 pastwisko w B. → p. 3.

3. Włas. szlach. 1417 Wawrzyniec z V., za pośrednictwem Andrzeja swego pełnomocnika i bratanka, pozywa Marcina kmiecia z Brześc o zaoranie całej drogi, którą wspom. Wawrzyniec wykorzystuje od ponad 30 lat; sąd skazuje Marcina na poczwórną karę pięćdziesiąt, a za jej spłatę ręczy Wojciech z Chabdzina (Czer. nr 606, 608); 1447 Ścibor Lula z Brześc kuchmistrz ks. [Bolesława IV] sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Lisowskiemu kanonikowi warsz. 3 grz. krak. rocznego czynszu z całego swego dziedzictwa, tj. dóbr Brześce i W.B. czyli B. za 30 kóp gr w półgr; po śmierci Jana czynsz ma przejść na kapitułę warsz. (MK 4, 41); 1449 tenże Jan z Lisowa kan. warsz., pleb. w Ostrołęce [pow. war.] darowuje w/w czynsz z B. kapitule kolegiaty warsz. (MK 4, 145); 1450 Ścibor [Lula] z Brześc star. czer. i kuchmistrz książ. daje swemu bratu Piotrowi i siostrze Katarzynie Żądłowej wieś B.V. czyli B. w granicach: od płotu (paries) idącego w kierunku Brześc i dalej wedle znaków wytyczonych przez geometrę między [dobrami] Łubna Góra, Moczydłowo i Wola [Załęska] aż do granic jaszewskich [z Jasewą], a otrzymuje w zamian ich cz. Pniewnika [z. liw.] oraz 5 kóp gr w półgr; obie strony zobowiązują się ustanowić w swoich dobrach, tj. Ścibor w Brześcach a Piotr w B. [wspólne] pastwiska nieszkodne [tj. z wolnym wypasem] (MK 4, 114-114v); 1451 tenże Piotr toczy proces ze szl. Andrzejem Lupkowskim [z Lubkowa] o rękojemstwo pr. ziemskim za kmiecia Wojciecha; sędziowie orzekają, że Andrzej ma przeprowadzić dowód wedle pr. niemieckiego, tj. sądem gajonym (TymSąd. 140 za CzerZG 1B, 274); 1453 Piotr Brzeski ustala z tymże Ściborem, że pastwiska w jego dobrach B. z jednej strony i Brześcach należących do Ścibora z drugiej strony będą wspólne i nieszkodne (MK 4, 46); 1521 szl. Marta c. zm. Mikołaja z B., wd. po Stanisławie z Kałuszyna-Patoku [z. liw.] jest winna szl. Wawrzyńcowi i Andrzejowi ss. zm. Jerzego z B. 60 kóp gr w półgr, a zabezpieczenie długu stanowią jej cz. ojczyste i macierzyste w B. (MK 32, 241v; SHGLiw. 61); 1521 ciż Wawrzyniec i Andrzej wprowadzeni w cz. w B. należące [wcześniej] do wspomn. Marty c. zm. Mikołaja z B. (MK 32, 241v); 1524 tenże Wawrzyniec w imieniu swoim i brata Andrzeja przedstawia dwa wypisy z ksiąg sąd. czer. z 1521: pierwszy dot. w/w zobowiązania dłużnego i drugi dot. wprowadzenia w dobra B. oraz prosi o wpisanie ich do metryki [książ.] (MK 32, 241); 1564 Stanisław Zaleski h. Topór z B. i Woli Zaleskiej [Załęskiej], podstar. war. (MH 11, 191; → też niżej: pobór).

1540-79 pobór: 1540-41 od 1 wł. os. (ASK I 46 k. 53v, 89v); 1563 od 2 wł. os. Jana Zaleskiego (ASK I 46, 121); 1564 od 2 wł. os. Stanisława Zaleskiego podstarościego war. (ASK I 46, 172v); 1569, 1573 od 2 wł. os. (ASK I 46 k. 268v, 313); 1576 od 2 wł. os. z działu Wawrzyńca od szl. Doroty Banieskiej (ASK I 46, 10; ŹD 214); 1577, 1579 od 2 wł. os. (ASK I 46 k. 355, 384; o dacie → Brześce).

5. 1603 dzies. z B. w wysokości 4 zł należy do nauczyciela w szkole par. w Cieciszewie, z czego 2 zł przeznacza się na drzewo na opał (AV 1, 127).

8. W miejscowości nie prowadzono stacjonarnych badań archeologicznych ani w formie nadzorów. W wyniku badań powierzchniowych, realizowanych w ramach AZP (obszar 61-67), zlokalizowano tu osadę z późnego średniowiecza i z okresu wczesno-nowożytnego, z XV-XVII w. (stan. 22) oraz ślad osadnictwa późnośredniowiecznego, z XIII-XIV w. (stan. 21) na podstawie znalezionych fragmentów wyrobów ceramicznych.

Uwaga: B., w najwcześniejszych źródłach określana jako Wola lub Wola Brzeska, założona została zapewne w końcu XIV bądź na samym początku XV w. w lesie należącym do włości → Brześce (PacUzup. 177).