BEŁCZĄCA

[ok. 1420] kop. 1455-59 Belczancza (MK 3, 99), 1443 kop. 1455-59 Byelczacze (MK 3, 291v), 1525 or. Belczancza vel alias Pogorzelna (MK 41, 61v), osada obecnie nie istnieje, leżała prawdopodobnie parę kilometrów N lub NE od Całowania, Całowanie ok. 8 km na NE od Czerska.

1. [1414-1425], 1430, 1440, 1441, 1443 distr. czer. (MK 3 k. 99, 246v, 260v, 291v; Warsz. 2, 64); [par. Karczewie albo Radwankowo].

2. 1525 las w dobrach Duda rozciąga się od kośc. par. w Karczewiu aż do Sobiekurska [wzdłuż] drogi publicznej i dalej stąd aż do gościńca, który biegnie z Osiecka do Warszawy a potem dalej do drogi [zw.?] B. czyli P., [a następnie] tą drogą przez bagno zw. Biel aż do pól dziedziny Karczewie (MK 41, 61v).

3. Włas. szlach. [ok. 1420] ks. Janusz [I] daje szl. Dziersławowi z Żelawina pr. polowania w Żelawinie, Całowaniu i B. na wszystkie zwierzęta i ptaki z wyjątkiem tura i sokoła (MK 3, 99); 1430 podział dóbr za pośrednictwem jednaczy: szl. Mikołaj, Wolimir, Marcin [bracia ss. Dziersława z Żelawina] otrzymują Całowanie z B. i Wolę Runowską [pow. tarcz.], a czcig. Stanisław [ich brat] Żelawino i Piotrowice (Warsz. 2, 64); 1440 szl. Wolimir z Całowania sprzedaje Wojciechowi z Wilki całą swoją cz. w B. wraz z 1/2 pokowy miodu1Użyto tu określenia łac. urna mellis i polskiego – pokowa. Pokowa dzieliła się na 4 rączki i ta mniejsza miara była zazwyczaj stosowana przy pobieraniu daniny miodowej; więcej o tym oraz o wielkości miar objętości miodu stosowanych w księstwie maz. zob. Senk. 86 za 18 kóp gr w półgr (MK 3, 246v); 1441 szl. Marcin z Całowania sprzedaje Wojciechowi z Wilki całą swoją cz. w B. za 20 kóp gr w półgr (MK 3, 260v); 1443 szl. Stachna wd. po Wojciechu z Wilki daje swej córce Jadwidze ż. Mikołaja Węża z Dobrzankowa wszystkie swoje dobra dziedziczne: Wilkę, Skorczę, Ząbrzykowo, Sobinie [Wilckie], Dąbrówkę, B. i Goźlino (MK 3, 291v)2Być może tych właśnie dóbr B. oraz Dąbrówki dotyczyło oświadczenie złożone w 1480 przez wdę maz. Mikołaja Węża z Dobrzankowa, że „obraca je na gaj” określając w ten sposób jego granice: „od gran. książęcych [tj. Osiecka?] do gran. całowańskich [Całowanie], od całowańskich do duckich [Duda], od duckich do sampochowskich [Sępochowo], od sampochowskich do kołbielskich [Kołybiel], od kołbielskich do książ.” (Czer. XLIII).

Uwaga: Ostatnia wzmianka o osadzie B. pochodzi z 1443 r., potem nie mamy już o niej żadnych wiadomości; nie pojawia się w rejestrach poborowych. Zapis z 1525 (→ wyżej) wspominający o drodze zw. B. czyli Pogorzelna sugerować może, że jej zaginięcie mogło być związane ze zniszczeniami spowodowanymi pożarem. Na podstawie tej samej wzm. przypuszczać możemy o lokalizacji B. w pobliżu gościńca z Osiecka do Warszawy, na bagnistym terenie na skraju Puszczy Osieckiej.

1 Użyto tu określenia łac. urna mellis i polskiego – pokowa. Pokowa dzieliła się na 4 rączki i ta mniejsza miara była zazwyczaj stosowana przy pobieraniu daniny miodowej; więcej o tym oraz o wielkości miar objętości miodu stosowanych w księstwie maz. zob. Senk. 86.

2 Być może tych właśnie dóbr B. oraz Dąbrówki dotyczyło oświadczenie złożone w 1480 przez wdę maz. Mikołaja Węża z Dobrzankowa, że „obraca je na gaj” określając w ten sposób jego granice: „od gran. książęcych [tj. Osiecka?] do gran. całowańskich [Całowanie], od całowańskich do duckich [Duda], od duckich do sampochowskich [Sępochowo], od sampochowskich do kołbielskich [Kołybiel], od kołbielskich do książ.” (Czer. XLIII).